Een stijlvolle uitvaart geheel naar uw wensen Zelf dragen Instructie dragen door familie of bekenden Van Boetzelaerlaan 292 2581 BC DEN HAAG Uitvaartverzorging 070-3066030 070-3512563
Voorwoord Geachte lezer, Het zelf dragen van de overledene naar zijn laatste rustplaats geeft een speciale dimensie aan de uitvaart. Het is niet alleen een mooi gebaar maar het kan ook zeer symbolisch zijn. Denk hierbij aan het feit dat een moeder haar kinderen 9 maanden bij zich heeft gedragen en op haar laatste gang nu door haar kinderen wordt gedragen. Zelf dragen. In deze brochure hoop ik u antwoord te kunnen geven op de vragen of zelf dragen mogelijk is en hoe dit kan. De brochure geeft richtlijnen. Daarnaast zal er altijd tijdens de uitvaart deskundige leiding aanwezig zijn die u terzijde zal staan en antwoord kan geven op al uw vragen. Heeft u na het doornemen van deze informatie nog vragen? Neemt u dan contact op met één van onze medewerkers. Ik vertrouw erop u met deze service van dienst te kunnen zijn. Erik Boelkens, Directeur Atropos uitvaartverzorging B.V. 3
4
Inhoud Voorwoord 3 1. Er zijn 4 mogelijkheden om te dragen 6 2. Werkwijze (algemene instructies) 7 3. Werkwijze op de begraafplaats. 8 4. In een kerk. 10 5. Op een rijdende baar 11 6. Op het graf plaatsen van de kist 12 7. Dalen met touwen 12 8. Dragerspad (hulpmiddel) 13 9. Minimum en maximum aantal dragers. 13 5
1. Er zijn 4 mogelijkheden om te dragen 1. In de handen 2. Op de schouders met draagbaar 3. Op de schouders zonder draagbaar 4. Op een rijdende baar In de handen Deze methode is alleen geschikt om een klein stukje te dragen. Bijvoorbeeld van de deur naar de rouwauto. Er wordt gedragen door 4 of 6 man aan de handgrepen. Er kan niet gewisseld worden zoals bij een zware boodschappentas en daarom zullen de handen snel verzuren. Op de schouders zonder draagbaar Bij deze methode wordt de kist gedragen op de schouders. Er wordt geen draagbaar gebruikt. Gebruikelijk is dat er met 6 man wordt gedragen. Deze methode is alleen geschikt als de te dragen afstand niet te groot is. Omdat de onderlinge afstand tussen de dragers kort is, is het dragen op de schouders met 8 man alleen mogelijk met zeer goed getrainde dragers. Op de schouders met draagbaar Bij deze methode wordt de kist gedragen op de schouders met behulp van een draagbaar. De draagbaar wordt door 8 man gedragen. Deze methode is geschikt als er gedragen wordt over een grote afstand. Op een rijdende baar Bij deze methode wordt de kist niet gedragen maar op een rijdende baar geplaatst. Deze methode is geschikt als er zeer grote afstanden overbrugd moeten worden, als het totale gewicht van overledene en uitvaartkist te hoog wordt of als de dragers fysiek niet in staat zijn om het gewicht te dragen (kleine kinderen). 6
2. Werkwijze (algemene instructies) Er zullen altijd enkele professionele dragers ter assistentie aanwezig zijn. Voor alle methodes geldt dat het op- en afnemen van de kist het kritiekste moment is. Dit zal altijd door de professionele dragers worden begeleid. Indien mogelijk wordt er geoefend. Dit zal gebeuren op een moment dat er geen publiek toekijkt. Voor het oefenmoment wordt de instructie gegeven. De dragers zullen door een professionele drager ingedeeld worden naar lengte. Op lengte nemen de dragers hun posities naast de kist in. Als de posities zijn ingenomen wordt een korte instructie gegeven. Hierna wordt de kist op de schouders gezet. Dit kan met een draagbaar maar ook zonder. 2 professionele dragers zullen assisteren bij het tillen op de schouders. Zij staan bij het hoofdeinde en voeteinde van de kist of draagbaar. Let bij het optillen van de draagbaar op de draagarmen die scharnieren. Pak de baar altijd aan de bovenste stang op zodat de handen niet tussen de draagarmen kunnen komen. Op het commando heren alstublieft, Links wordt gestart. Men begint met het linkerbeen. Er worden niet al te grote passen genomen en men let op de voorganger. De 2 voorste dragers proberen elkaar in de gaten te houden. Het is belangrijk dat de eerste pas niet weifelend wordt genomen maar als een duidelijke stap. Mocht je uit de pas raken dan probeer je dit te herstellen. Lukt dit niet, dan zal de professionele drager ingrijpen en opnieuw starten. Tijdens het dragen zullen de professionele dragers in de buurt blijven zodat zij bij eventuele problemen kunnen ingrijpen. (Indien nodig kunnen zij ook de plaats van een familielid innemen.) Na het oefenen zal nog even worden geëvalueerd. Mochten er nog vragen zijn dan kunnen deze worden beantwoord. Ook kan er eventueel nog van positie worden gewisseld. 7
3. Werkwijze op de begraafplaats. Dragen met een draagbaar De dragers worden voor de auladienst geroepen voor de instructie en het oefenen. Na de instructie wordt de kist in de aula op de blokken geplaatst. Dit is de plek waar men na de dienst zal plaats nemen. Als de auladienst is afgelopen roept de uitvaartverzorger de dragers naar voren. Zij gaan dan op de afgesproken plaatsen staan. Meestal zullen de gordijnen worden gesloten. De professionele dragers komen binnen en zullen eerst de bloemen uit de aula halen en daarna de kist op de draagbaar plaatsen. Hierna wordt de kist opgenomen en op de schouders geplaatst. De gordijnen worden weer geopend en de familie en belangstellenden zal gevraagd worden om achter de baar plaats te nemen. Hierna wordt er gestart op het commando van de uitvaartverzorger of professionele drager. Sommige aula s hebben een verhoging (o.a. de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan). Dan wordt er meestal achter de treden opgesteld. Dit voorkomt dat men direct na de treden al uit de maat is. 8
Bij het graf zal de familie en de belangstellenden gevraagd worden even te wachten. Hierdoor ontstaat ruimte om te werken. In de regel wordt ruim voorbij het graf gelopen. Wanneer er gestopt is zullen er weer 2 professionele dragers helpen met afzetten. Het is belangrijk dat er eerst gewacht wordt totdat deze dragers hun positie aan het hoofd- en voeteinde hebben ingenomen. Hierna zal de kist langzaam en gelijk van de schouders worden genomen. De kist zal op de draagbaar blijven staan. Bij het graf wordt de kist door de professionele dragers op het graf geplaatst. De professionele dragers nemen het over en de dragers worden verzocht om zich bij de familie te voegen. N.B. Het is belangrijk dat men in de pas blijft lopen. Wanneer men niet in de pas loopt geeft dit een onrustig beeld. Het kan ook pijn in de schouders geven als men lang uit de pas loopt. 9
4. In een kerk. Op de schouders zonder draagbaar. In een kerk wordt over het algemeen met 6 dragers in- of uitgedragen. Hierbij wordt geen draagbaar gebruikt. De dragers halen de kist uit de auto en daarna wordt de kist op de schouders geplaatst. Net als bij het dragen op de begraafplaats zal de professionele drager de dragers op hoogte in delen. Wanneer de kist uit de auto wordt gehaald moeten de langste dragers het eerst beetpakken. Zij lopen dan met de kist een stukje naar achteren zodat ook de middelste dragers de kist kunnen beetpakken. Hierna volgen de kortste. De kist zal in de handen naar de plaats gedragen worden waar de kist op de schouders gaat. Als men voor in de kerk komt zal de kist weer worden afgenomen. Let hierbij, net zoals bij dragen op de begraafplaats is beschreven, er op dat de professionele dragers aanwezig zijn bij het hoofd- en voeteinde van de kist. Zij begeleiden het afzetten. Wanneer de kist weer in de handen is zal deze in de meeste (Protestantse) kerken) gedraaid moeten worden. Volg daarvoor de instructies van de professionele dragers. De kist wordt op de blokken geplaatst. Houd de kist vast aan de handvatten totdat de professionele drager aangeeft dat de kist goed staat en los gelaten kan worden. Hierna kunnen de dragers plaatsnemen bij de andere familieleden. 10
Aan het einde van de dienst worden de dragers weer naar voren geroepen. Zij nemen hun afgesproken posities in. Hierna wordt de kist opgetild en in de handen gehouden. De professionele dragers halen nu de blokken weg. Dan kan de kist weer op de schouders worden geplaatst en begint men op het teken van één van de professionele dragers te lopen. (In een Katholieke kerk zal de kist eerst gedraaid moeten worden.) Omdat er in de kerk meestal geen gelegenheid is om te evalueren zal er een oefenmoment worden gezocht. Dit kan een moment zijn ruim voor de dienst of bij het vertrek vanaf het rouwcentrum. In het laatste geval wordt dan vanaf de voordeur gedragen tot aan de rouwauto die hiervoor iets verder weg is geplaatst. De methode kerk is ook geschikt voor het indragen op andere locaties zoals de aula van een crematorium of zaal waar de herdenking plaatsvindt. 5. Op een rijdende baar Wanneer men niet wil of kan dragen op de schouders dan wordt een rijdende baar gebruikt. Ook in dat geval zullen er minstens 2 professionele dragers ter assistentie aanwezig zijn. De werkwijze is bijna gelijk aan de wijze met een draagbaar. De dragers zullen de kist op de rijdende baar plaatsen. Daarna nemen de familieleden om de rijdende baar plaats. Op een teken van de professionele drager wordt de baar naar voren gereden. Bij het graf nemen de professionele dragers het over. (zie algemene instructie) Bij het gebruik van de rijdende baar is de positie niet zo belangrijk maar er zal meestal toch op lengte worden geplaatst. Ook bij het lopen naast de rijdende baar is het beter om dit in de maat te doen. 11
6. Op het graf plaatsen van de kist Meestal zullen de professionele dragers de kist op het graf plaatsen. Indien dit door de familie wordt gedaan dan moet men aan het volgende denken. De kist wordt door 4 of 6 man op het graf geplaatst. Zorg dat de kist zoveel mogelijk recht voor het graf komt. Loop voorzichtig over de planken naar voren. Zet de kist langzaam op de graflift. Op aanwijzing van de begraafplaatsmedewerker wordt de kist op de juiste positie geplaatst. Wanneer de kist verplaatst moet worden dan wordt deze in zijn geheel opgetild. De begraafplaatsmedewerker zal er op toezien dat de kist langs de grafbekisting kan dalen. 7. Dalen met touwen In plaats van een lift liggen er 2 balkjes en touwen over het graf. De kist wordt zo recht mogelijk op de balkjes geplaatst. Op een teken van de begraafplaatsmedewerker of professionele drager wordt de kist een klein stukje opgetild met de touwen. Een drager haalt de balkjes er onderuit. Hierna laten we de kist langzaam dalen. De touwen laten we langzaam vieren of pakken we hand voor hand over. Kijk goed naar elkaar en corrigeer als de kist niet gelijkmatig recht daalt 12
8. Dragerspad (hulpmiddel) Het is mogelijk om gebruik te maken van dragerspad. Dit hulpmiddel kan tussen de kleding op de schouder geplaatst worden en voorkomt dat de kist direct op de schouderrust. 9. Minimum en maximum aantal dragers. Dragen in een kerk of ander gebouw; met 6 man. Met 8 man is voor niet getrainde dragers niet aan te raden. Dragen met 8 man direct onder de kist gebeurt meestal alleen door getrainde militairen of ander overheidspersoneel. Op een begraafplaats wordt gedragen met 8 man in combinatie met een draagbaar. Met 6 man wanneer de afstand tot het graf erg klein is. Er zijn begraafplaatsen waar gebruikt gemaakt wordt van een draagbaar voor 10 man. Uiteraard wordt er dan met 10 man gedragen. Is het gewicht dat gdragen moet worden te hoog dan zal besloten kunnen worden om niet te dragen, maar gebruik te maken van een wagentje. In de winter kan bij gladheid geadviseerd worden om niet te dragen, maar gebruik te maken van een wagentje. Atropos advisseert om te dragen met het juiste aantal dragers. Dit heeft te maken met de veiligheid. Wordt er afgeweken van ons advies, dan kunnen wij hiervoor geen aansprakelijkheid aanvaarden. 13
Y:\@projecten/brochures/dragen door familie.indd