Inkoop van buitenschoolse cultuureducatie seizoen 2015/2016 - Rondom de (brede) school - Popmuziek - Dans - Beeldende Kunst Visie, uitgangspunten en voorwaarden December 2014
Inhoud 1. Inleiding 3 2. Visie en inkoop seizoen 2015/2016 4 3. Beoordelingscriteria 7 4. Fase 2 oriënterende groepslessen rondom het basisonderwijs 9 5. Inkoop fase 3 en 4 pilots popmuziek, beeldende kunst en dans. 11 2
1. Inleiding De afgelopen jaren hebben veel Nederlandse gemeentes de keuze gemaakt om de financiële ondersteuning voor kunst- en cultuureducatie meer te richten op onderwijs en minder op buitenschoolse activiteiten. De gedachte hierbij is dat met de kunsteducatie binnen het onderwijs alle kinderen worden bereikt en niet slechts een selecte groep. Daarnaast ontstaat steeds meer de visie dat buitenschoolse educatie door de klant zelf gefinancierd zou moeten worden en aan de marktwerking zou kunnen worden overgelaten. In een aantal gemeenten is de subsidie voor buitenschoolse educatie daarom zelfs geheel verdwenen. De gemeente Westland heeft hier tot op heden niet voor gekozen. Naast de subsidie die de gemeente beschikbaar stelt voor de ontwikkeling van leerlijnen binnen het basisonderwijs is er jaarlijks 390.000 euro beschikbaar voor de buitenschoolse kunsteducatie. Deze is bedoeld voor educatie van kinderen en jongeren tot 21 jaar. De gemeente Westland heeft echter wel gekozen voor een andere manier van financiering. Vanaf augustus 2013 ontvangt Westland Cultuurweb deze subsidie. Tot die tijd gingen de gelden naar theaterschool Koperen Kees en Muziekschool Westland. De subsidie die de muziekschool ontving bestond bovendien uit twee delen. Een deel voor eigen aanbod van de muziekschool en een deel dat werd aangewend voor muzieklessen bij de Hafabraverenigingen van het Westland. Westland Cultuurweb heeft vanaf augustus 2013 de opdracht voor deze subsidie naar eigen inzicht kwalitatief goede buitenschoolse kunsteducatie in te kopen tegen marktconforme prijzen. In deze notitie worden allereerst de visie en de uitgangspunten voor de inkoop voor seizoen 2015/2016 beschreven. Vervolgens worden de inkoopvragen van Westland Cultuurweb op een aantal gebieden van buitenschoolse educatie beschreven. Partijen die geïnteresseerd zijn om een concreet voorstel te doen kunnen hiervoor de bijlagen bij deze notitie gebruiken. Bijlagen zijn te downloaden via: www.westlandcultuurweb.nl/cultuurweb/beleid-en-verantwoording/ Voor nadere informatie kan contact opgenomen worden met info@westlandcultuurweb.nl. 3
Minder geografische spreiding, minder financiële ondersteuning 2. Visie en inkoop seizoen 2015/2016 Het is de visie van Westland Cultuurweb dat kunst- en cultuureducatie beschikbaar en bereikbaar dient te zijn voor zo veel mogelijk Westlandse kinderen op alle niveaus. Dit dient dan ook het uitgangspunt te zijn voor de inkoop met de door de gemeente Westland aan Cultuurweb beschikbaar gestelde subsidie. Deze subsidie en de daarbij behorende voorwaarden vormen het kader waarbinnen Westland Cultuurweb tot inkoop kan overgaan. De belangrijkste koerswijziging die Westland Cultuurweb de komende jaren voorstaat is een beweging naar een breder aanbod voor meer kinderen. Uitgangspunt voor het inkoopbeleid: de culturele levensloop In het rapport dat onderzoeksbureau Frame in 2012 in opdracht van de gemeente Westland schreef wordt een visie gegeven op de culturele levensloop die kinderen kunnen doormaken: van kennismaken, via oriënteren en verdiepen naar verzelfstandigen en excelleren. Kwantitatief is hierbij het uitgangspunt dat er sprake is van afnemende aantallen: een grote groep kinderen en jongeren maakt in het onderwijs kennis met kunst en cultuur en een zeer select aantal bereikt uiteindelijk als uitvoerend kunstenaar de top. 4
Fase 1 Dit betreft de lessen kunst en cultuur binnen het onderwijs. Principe is dat hier alle kinderen mee worden bereikt. Hiervoor ontwikkelt Westland Cultuurweb op dit moment de leerlijnen voor het basisonderwijs volgens de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit. Daarnaast voeren scholen hierin hun eigen beleid, waarbij zij door Westland Cultuurweb ondersteund kunnen worden. Hiervoor zijn de budgetten voor binnenschoolse educatie beschikbaar en daarmee valt deze fase buiten de financiën voor buitenschoolse educatie. Fase 2 Dit betreft een breed en laagdrempelig aanbod van oriënterende groepslessen. Hierbij is het van belang dat kinderen makkelijk in contact komen met de lessen. Kunst naar de Kinderen in plaats van Kinderen naar de Kunst. In heel Nederland vindt een beweging plaats waarbij deze cursussen rondom de brede scholen en buitenschoolse opvang plaatsvinden en op deze manier meer en andere kinderen bereikt worden. Fase 3 In deze fase wordt kunst voor de kinderen en jongeren echt een keuze. Ze gaan een instrument bespelen, volgen intensief theaterles en spelen in voorstellingen. Ze komen er niet meer toevallig mee in contact, maar doen dit zeer bewust. Spreiding is minder van belang, omdat ouders en kinderen bereid zijn zich meer moeite te getroosten om dit aanbod te bereiken. Dit aanbod wordt traditioneel door muziek- en theaterscholen en brede kunstencentra aangeboden, dan wel door particuliere kunstscholen en zzp-ers. Fase 4 Hier gaat het om toptalent, dat ofwel de kwaliteit bezit er later beroepsmatig mee door te gaan, ofwel een dusdanige passie heeft ontwikkeld dat talenten er bovengemiddeld veel tijd en energie in willen steken. Naar een breder aanbod in meer disciplines voor meer kinderen In de gemeente Westland ligt tot op heden de nadruk bij de buitenschoolse educatie met name op fase 3. Muziekmeesters Westland, Theaterschool Koperen Kees en de Hafabraverenigingen bieden een kwalitatief goed aanbod voor kinderen die in deze fase muziek- of theaterlessen willen volgen. De ontwikkeling naar een meer laagdrempelig aanbod dichter bij de kinderen heeft in de gemeente Westland nog slechts sporadisch plaats gevonden. Muziekmeesters biedt een aantal laagdrempelige instroomcursussen aan op haar eigen locaties en Theaterschool Koperen Kees biedt enkele oriënterende cursussen rondom het onderwijs. De Hafabra-verenigingen zijn verspreid over alle kernen en bieden daarom muzieklessen dicht bij huis. Daarnaast is de subsidie die de gemeente Westland tot 2013 beschikbaar stelde altijd alleen aangewend voor theater en muziek. Andere disciplines als dans en beeldende kunst zijn nooit voor financiële ondersteuning in aanmerking gekomen. Westland Cultuurweb wil de komende jaren een beleid voeren waarbij meer inkoop plaatsvindt van aanbod in fase 2 en van aanbod in alle kunstdisciplines. Continuïteit is echter ook van belang: het aanbod van Muziekmeesters, Theaterschool Koperen Kees en de Hafabraverenigingen dient niet verloren te gaan. Hierover gaat Westland Cultuurweb met deze 5
aanbieders in gesprek. Daarnaast wordt met de Hafabra-verenigingen gesproken over extra inkoop ten behoeve van instroom van nieuwe leerlingen. Tot slot zal Westland Cultuurweb in seizoen 2015/2016 nieuwe initiatieven stimuleren en inkopen op de volgende gebieden: - Fase 2: er wordt een aantal pilots gestart rondom (brede) scholen en in samenwerking met de buitenschoolse opvang. Streven is om zo mogelijk in alle kernen zo n pilot te starten. Op deze scholen wil Westland Cultuurweb in samenwerking met deze scholen en de buitenschoolse opvang een programma van oriënterende laagdrempelige naschoolse cursussen inkopen in meerdere kunstdisciplines. Meer hierover in paragraaf 4. - Fase 3 (en 4): hier wil Westland Cultuurweb een aantal eenjarige pilotprojecten inkopen op het gebied van popmuziek, beeldende kunst en dans. Er wordt bewust gekozen voor een aantal pilots om in de loop van het seizoen goed te kunnen evalueren welk aanbod en welke aanbieders voor inkoop op langere termijn in aanmerking kunnen komen. Meer hierover in paragraaf 5. 6
3. Beoordelingscriteria Zoals in de inleiding al aangegeven heeft Westland Cultuurweb de taak naar eigen inzicht kwalitatief goede buitenschoolse kunsteducatie in te kopen tegen marktconforme tarieven voor zo veel mogelijk Westlandse kinderen en jongeren. Westland Cultuurweb zal de offertes en plannen beoordelen op de volgende criteria: bereik, kwaliteit, marktconforme prijs en spreiding. Bereik De hoeveelheid kinderen en jongeren die bereikt worden met het aanbod aan cursussen en activiteiten. Daarnaast wordt duur en intensiviteit van de activiteiten bij de beoordeling betrokken. Westland Cultuurweb zal de aanbiedingen in samenhang op het totale bereik beoordelen. Kwaliteit Kwaliteit is een divers begrip. Er is niet eenvoudig één algemene omschrijving van kwaliteit te geven. Deze is per discipline en doelgroep verschillend. Aanbod in fase 2 vraagt om een ander soort kwaliteit dan aanbod in fase 3. Aanbod in samenspel aan beginnende leerlingen kent andere kwaliteitsnormen dan aanbod voor gevorderde talenten. Daarnaast kent elke kunstdiscipline eigen kwaliteitsbegrippen. Westland Cultuurweb zal bij al haar inkoopvragen een korte omschrijving geven van de gewenste kwaliteit van het aanbod. In offertes van aanbiedende partijen dient de visie op de inhoud en de kwaliteit beschreven te worden. Wanneer Westland Cultuurweb aanbod heeft ingekocht zal zij de kwaliteit hiervan beoordelen door werkbezoeken aan en evaluaties met de betreffende aanbieders. Daarnaast hanteert Westland Cultuurweb twee algemene criteria waaraan docenten die werkzaam zijn in de buitenschoolse educatie die door Westland Cultuurweb wordt ingekocht moeten voldoen: - Zij moeten beschikken over een geldig diploma in kunst en/of cultuureducatie dan wel aantoonbaar ruim ervaring hebben in het geven van lessen in kunst en cultuur aan leerlingen tot 21 jaar. - Zij dienen te beschikken over een verklaring omtrent het gedrag met betrekking tot onderwijs en educatie aan leerlingen tot 21 jaar. Marktconforme tarieven en prijs Westland Cultuurweb gaat de aanbiedingen op drie punten op marktconformiteit beoordelen: - Een marktconforme prijs voor de cursist/klant. Deze dient in overeenstemming te zijn met vergelijkbare aanbieders in de regio Zuid-Holland. - Een marktconforme kostprijs van de docenten. Voor docenten in vaste dienst gelden hiervoor in de meeste gevallen de kosten volgens de CAO KE. Voor freelance docenten gaat Westland Cultuurweb voorlopig uit van een tarief van tussen de 35 en de 50 euro per uur inclusief voorbereidingstijd, afhankelijk van het soort cursus of project. 7
- De marktconforme inkoopprijs voor Westland Cultuurweb. De indirecte kosten van de activiteiten dienen hierbij in een redelijke verhouding te staan tot de directe kosten. Spreiding De gemeente Westland bestaat uit een aantal kernen. Zoals in paragraaf 2 bij de visie is beschreven kent elke fase van het aanbod een andere spreiding. In fase 1 is de spreiding het grootst, in fase 4 het kleinst. Westland Cultuurweb zal offertes en aanbiedingen in samenhang bekijken om de gewenste spreiding over het Westland te bereiken. Samenvattend: Beoordelingscriteria: - Bereik (betreffende leerlingen tot 21 jaar) - Kwaliteit - Marktconformiteit - Spreiding N.B. Westland Cultuurweb zal de aanbiedingen en offertes in samenhang op deze criteria beoordelen. Westland Cultuurweb zal vaste formats hanteren voor de offertes (zie bijlagen, te downloaden via: www.westlandcultuurweb.nl/cultuurweb/beleid-en-verantwoording/ 8
4. Fase 2 oriënterende groepslessen rondom het basisonderwijs Vanaf seizoen 2015-2016 wil Westland Cultuurweb beginnen met de inkoop van cultuureducatie op (brede) scholen in de verschillende kernen van de gemeente Westland. Bedoeling is hierin samenwerking te bevorderen tussen de scholen, de eventueel in de school of kern aanwezige organisaties voor buitenschoolse opvang en de culturele organisaties en aanbieders van kunsteducatie uit de kern, de gemeente of de regio. In de schoolgebouwen zal na schooltijd een aantal culturele cursussen worden aangeboden voor de kinderen van de school, de BSO en waar mogelijk de kern waarin de school ligt. Cursussen zijn kort, laagdrempelig, uitdagend en goedkoop voor de cursist/klant. Kinderen kunnen op deze manier dicht bij huis goede kunsteducatie vinden in verschillende disciplines. Omdat dit aanbod qua organisatie en inrichting verschilt van traditioneel aanbod voor kunsten cultuureducatie wil Westland Cultuurweb beginnen met een aantal pilotprojecten - liefst verspreid over een aantal kernen - zodat gedurende dit eerste jaar goed kan worden geëvalueerd en geanalyseerd waar de risico s en kansen liggen en aan welke voorwaarden een toekomstige bredere organisatie van dit soort activiteiten moet voldoen. Bedoeling is in de toekomst dergelijke programma s voor zo veel mogelijk kinderen in het Westland beschikbaar te maken. Tijdpad - In november en december 2014 heeft Westland Cultuurweb via de overkoepelende organisaties voor basisonderwijs een aantal pilotscholen gezocht die aan dit project mee willen doen. - Januari tot april 2015: overleg met de pilotscholen en organisaties voor buitenschoolse opvang over vorm en organisatie van de verschillende pilots. - Januari tot april 2015: overleg met culturele organisaties, kunstenaars en kunstdocenten om een databank van aanbieders op te zetten. - 1 april: uiterste datum voor culturele organisaties om aanbod voor deze databank in te leveren. - April tot juni 2015: concrete organisatie en voorbereiding op de pilotscholen, inkoop van de cursussen. - Vanaf september 2015 tot juni 2016: uitvoering van de projecten. Wat zoekt Westland Cultuurweb? Westland Cultuurweb zoekt aanbieders die naschoolse cursussen voor deze pilotscholen willen verzorgen. Het aanbod dient aan de volgende eisen te voldoen: - Oriënterende cursussen voor groepen kinderen. Groepsgrootte kan variëren per discipline, maar uitgangspunt zal ongeveer 10 tot 15 kinderen per cursus zijn. - Cursussen kunnen in alle kunstdisciplines worden aangeboden (muziek, theater, dans, beeldende kunst, literatuur, nieuwe media). Cursussen kunnen ook multidisciplinair zijn. - Cursussen moeten kort (ongeveer acht lessen van een uur) en laagdrempelig (interessant voor een grote groep kinderen en niet te specialistisch) zijn. - In de cursussen moeten plezier én inhoudelijke kwaliteit samen te gaan. 9
- Kwaliteit: de inhoud moet de verbeelding stimuleren, eenvoudige kunstzinnige technieken aanleren en leiden tot een concreet en toonbaar resultaat (een kunstwerk, een danspresentatie of kleine voorstelling, een concertje, een open les, etc.). Culturele organisaties, kunstenaars of kunstdocenten kunnen cursussen en activiteiten bij Westland Cultuurweb aanbieden via het format in bijlage 1. Deze cursussen zullen door Westland Cultuurweb worden opgenomen in een databank waarop we de opzet met het onderwijs basieren. Definitieve inkoop bij de organisaties zal dan eventueel vanaf april plaatsvinden. 10
5. Inkoop fase 3 en 4 pilots popmuziek, beeldende kunst en dans Zoals al in de inleiding van deze notitie is aangeven wil Westland Cultuurweb het aanbod in fase 3 verbreden van alleen muziek en theater naar een breder aanbod. Er wordt hierbij bewust gekozen voor pilotprojecten. Popmuziek In het Westland bestaat een groot aantal kleine particuliere muziekscholen, met name op het gebied van de pop- en lichte muziek. Veel van deze scholen bereiken een groot aantal leerlingen tot 21 jaar. Het aanbod is echter ook versnipperd en er worden weinig gezamenlijke activiteiten, zoals concerten en samenspelactiviteiten, georganiseerd. Er ligt een kans voor dit deel van het veld om deze activiteiten voor de leerlingen te realiseren. Bedoeling hiervan is het diverse veld van particuliere docenten in met name popmuziek te verrijken en te versterken door overkoepelende en verbindende activiteiten voor hun leerlingen. Met het ontstaan van de faciliteiten bij Muziek Centrum Westland liggen hier nu extra kansen. Westland Cultuurweb wil voor seizoen 2015-16 een aantal activiteiten inkopen. Westland Cultuurweb zoekt activiteiten op het gebied van de popmuziek met de volgende kwaliteit en doelstellingen: - Begeleid leren samenspelen en optreden in bandjes of ad hoc ensembles. - Het bieden van extra muzikale uitdaging voor zowel beginnende als gevorderde leerlingen. - Het bieden van een muzikale en sociale meerwaarde boven de individuele muziekles. Daarnaast kunnen er activiteiten georganiseerd worden die de instroom van nieuwe leerlingen bevorderen. Bedoeling is dat de activiteiten georganiseerd worden door meerdere popmuziekdocenten gezamenlijk, om kennis te delen en ervaringen uit te wisselen. Format voor de offertes is te vinden in bijlage 2 en 2a. Per aanbieder kunnen één of meerdere planen voor een activiteit worden ingediend/ingekocht. Beeldende kunst Op het gebied van beeldende kunst is er beperkt aanbod in het Westland. Er zijn enkele cursussen door particuliere kunstenaars en enkele kleine instellingen. Er ligt hier een mogelijkheid in de toekomst een meer gestructureerd aanbod voor kinderen en jongeren te ontwikkelen. Daarvoor is het echter nu te vroeg. Daarom wil Westland Cultuurweb voor seizoen 2015/2016 een aantal pilotcursussen inkopen om te kunnen ontdekken waar de mogelijkheden van de kunstenaars en instellingen liggen als ook de behoefte van de Westlandse kinderen en jongeren. Westland Cultuurweb is op zoek naar cursussen voor kinderen en jongeren met de volgende kwaliteit: - De lessen/activiteiten moeten erop gericht zijn de fantasie te stimuleren en de verbeelding te vergroten. 11
- Het dienen lessen/activiteiten te zijn die kinderen niet snel in hun eigen omgeving of thuis kunnen uitvoeren: technieken, materiaalgebruik of inhoud dienen voor hen een nieuwe uitdaging te bieden. - De lessen/activiteiten moeten gericht zijn op de verbinding tussen de eigenheid van de leerling en het kunstwerk. Westland Cultuurweb is op zoek naar activiteiten voor zowel jongeren als kinderen, van beginnend tot gevorderd tot talent. Het format voor de offertes is te vinden in bijlage 3 en 3a. Per aanbieder kunnen één of meerdere planen voor een activiteit worden ingediend/ingekocht. Dans De gemeente Westland kent een zeer bloeiend veld van particuliere dansscholen die zonder enige vorm van financiële ondersteuning meer dan 3000 kinderen en jongeren bereiken met voornamelijk jaarcursussen. Hier lijkt inkoop door Westland Cultuurweb dus niet nodig. Uit gesprekken met een aantal stakeholders uit dit veld is echter ook gebleken dat bepaalde activiteiten niet worden georganiseerd omdat het aanbod dan te duur zou worden voor de klant. Het betreft hier activiteiten die een inhoudelijke en kwalitatieve meerwaarde kunnen bieden aan het bestaande danseducatie aanbod in de gemeente Westland, maar financieel niet rendabel zijn. Westland Cultuurweb is op zoek naar pilotprojecten waarmee het bestaande verrijkt wordt en/of de leerlingen meer kwaliteit geboden krijgen. Westland Cultuurweb daagt hiermee de aanbieders op het gebied van dans uit mooie plannen in te dienen voor seizoen 2015/2016. Het format voor de offertes is te vinden in bijlage 4 en 4a. Per aanbieder kunnen één of meerdere planen voor een activiteit worden ingediend/ingekocht. 12