SAMENVATTING TOON JE TALENT

Transcriptie

1 SAMENVATTING TOON JE TALENT 1

2 INLEIDING: WAAROM TOON JE TALENT? Wij geloven in de kracht van kunst en cultuur op de ontwikkeling van het individu. Verbeelding en creativiteit maken een mens een beter mens. Daarbij zijn de kinderen van nu de vorm-gevers van de toekomst. Kinderen die nu op school zitten, zullen over een aantal jaren mede vorm geven aan de wereld waarin we leven. Dat is nu zo en was ook in voorgaande jaren het geval. Als we echter constateren dat de wereld in transitie is, dat verandering de enige constante lijkt en dat oude zekerheden voortdurend ter discussie staan, is het van belang dat we nadenken over de manier waarop we kinderen van nu voorbereiden op hun toekomstige rol. Meer dan voorheen zullen kinderen, naast kennis, moeten beschikken over vaardigheden en ontplooide talenten die bij hen passen om met verandering om te gaan. Creativiteit en verbeelding moeten fundamentele vaardigheden worden. In de huidige samenleving is voor eventuele vrijblijvendheid in cultuureducatie geen plaats meer. Want er is een noodzaak: In Europa is een schrijnend gebrek zichtbaar aan solidariteit ín samenlevingen en tússen samenlevingen. [ ] Hier is een zeer, zeer dringende behoefte om verbindingen te herstellen door elkaars taal letterlijk en figuurlijk te begrijpen. Dat begint altijd in het onderwijs, maar zit ook verstopt in hoe je cultuur gezamenlijk beleeft. Dit schrijft Eurocommissaris Frans Timmermans in Broederschap pleidooi voor verbondenheid (2015). Een moedig pleidooi om publieke gelatenheid over de herzuiling binnen lijnen van kansongelijkheid, zoals Timmermans die noemt, om te zetten in positief Europees burgerschap. Bewust of onbewust voelen we allemaal dat er sprake is van een noodzaak, een urgentie om het tij van toenemende onverdraagzaamheid te keren. Iedereen heeft hier echter andere beelden bij en eigen antwoorden op. Die worden snel politiek. Een programma voor cultuureducatie moet zich daar verre van houden. Maar we willen wel ons steentje bijdragen. Lokaal, maar altijd met een grotere visie in ons achterhoofd. Daarom is dit het enige dat we kunnen doen: onze vorm-gevers van de toekomst op basis van hun eigen talenten en kracht zoveel mogelijk toerusten met creatieve kennis en vaardigheden. Met verbeeldingskracht. Om zichzelf te kunnen ontwikkelen tot positieve, Europese burgers. Muziek, dans, beeldende kunsten, theater en alle andere kunstvormen zijn talen waarin een ander perspectief zichtbaar wordt. Door in die talen met elkaar te communiceren ontstaat een andere dialoog. Een verbeeldende dialoog. De ander is misschien niet zo vreemd meer. Een gedeelde passie op artistiek gebied, waarbij het eigen talent of element (Ken Robinson) centraal staat, vormt nieuwe verbindingen die zo hard nodig zijn. Niet langs lijnen van kansongelijkheid, maar langs lijnen van taal, passie, creativiteit en verbeeldingskracht. Het is dus zaak om enerzijds zo dicht mogelijk bij het eigen talent of element van kinderen te blijven. Om op basis van dat talent een geheel eigen culturele carrière te begeleiden en te stimuleren. Anderzijds moeten we op basis van die individuele 2

3 ontwikkeling in vaardigheden nieuwe verbanden en uitwisseling met de ander tot stand brengen. Binnenschools, maar juist ook buitenschools. De fasering en organisatie van Toon je Talent zijn precies op deze noties gebouwd. Daarin speelt de overgang bij elk kind van de eerste acht zintuiglijke jaren naar het toelaten van de wijdere omgeving en de bewuste ontwikkeling van talent en vaardigheden nog steeds een cruciale rol. Het hart van het programma, de Cultuurboost is hierop geënt. En waar kan een dergelijk programma beter uitgevoerd worden dan in Maastricht en het omliggende Heuvelland met haar Europese oriëntatie en ligging? Het gebied biedt bij uitstek de kans om zo veel mogelijk verschillende talen, culturen en uitwisselingsmogelijkheden te benutten. Al jaren zetten Maastricht en het Heuvelland nadrukkelijk in op het stimuleren van cultuurparticipatie. Wij zijn ervan overtuigd dat het stimuleren van de vraag naar cultuurdeelname de beste manier is om dit te doen. Op een natuurlijke manier die aansluit bij de ontwikkeling en het talent van het individu. 3

4 KIND CENTRAAL Toon je Talent is een uniek project dat kinderen de kans biedt om hun verborgen talent te ontdekken en verder te ontwikkelen. Kinderen maken op een positieve manier kennis met muziek, dans, toneel en beeldende vorming. Ze ervaren wat het met hun kan doen, waar ze goed in zijn of gewoon gelukkig van worden. Het project is opgebouwd als een doorlopende leerlijn van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs. Toon je Talent focust op actieve deelname van het kind, stelt het kind centraal en kiest voor de zo belangrijke eerste fase van de culturele loopbaan. Actieve deelname en je talent leren gebruiken, helpen bij het verkrijgen van 21st century skills, leidt tot betrokken, bevlogen en tolerante burgers en verbetert de verhouding tussen samenleving, culturele makers en de overheid (Thije Adams: Kunst moet, ook in tijden van cholera). Kinderen tot ongeveer 8 jaar staan nog helemaal open voor het ontdekken en tonen van hun talent in alle facetten en op alle manieren. Hoe ouder het kind, hoe meer wenselijk gedrag het zal vertonen en hoe meer het beïnvloedt zal zijn door de sociale omgeving (buurt, ouders, familie, school, status etc.) Voor een vrije keuze in het opdiepen en gebruiken van het werkelijke talent is het dan te laat. Daarom investeren wij op het gebied van cultuureducatie vooral in de eerste jaren van de culturele loopbaan. Die jaren vormen op zich al een doorgaande leerlijn, maar zijn tevens het optimale fundament voor het samen met vele partners verder borgen van die leerlijn. Schematisch ziet dat er zo uit: 4

5 Een korte omschrijving per onderdeel: DE ONDERBOUW, FASE 1 In het onderbouw programma wordt de basis gelegd van Toon je Talent. Er wordt een verbinding gemaakt tussen de letters, de noten, de stappen en de plaatjes (taal, muziek, beweging en beeld). Geïnspireerd door thema s als de seizoenen, de natuur, geschiedenis en de onderwerpen uit bijvoorbeeld de lesmethode Speelplezier, gaan kinderen zingen, dansen, tekenen, vertellen, kijken, luisteren en maken. Zo ontdekken ze spelenderwijs waar ze goed of minder goed in zijn. Vervolgens werkt de gevarieerde aanpak positief op de nog te stimuleren kanten. Associëren en improviseren werkt verhelderend en maakt creatief, nieuwsgierig, communicatief en actief. Naast de kunstlessen in klas, brengen de kinderen het ene jaar een bezoek aan een museum en het andere jaar aan een voorstelling. DE MIDDENBOUW, FASE 2 (CULTUURBOOST) Tijdens de Cultuurboost worden de kinderen van groep 5 (vaak in combinatie met groep 4 ) ondergedompeld in cultuur. Ze gaan een heel schooljaar lang intensief aan de slag met vier kunstdisciplines: dans, toneel, muziek en beeldende kunst. Ook brengen ze een bezoek aan een culturele instelling. Doel van die activiteitenexplosie is kinderen laten ontdekken: waar ben je goed in, wat vind je leuk, wat is jouw ding, waar ligt jouw talent. Bij de open lessen worden de ouders betrokken, zodat zij met eigen ogen kunnen zien wat de Cultuurboost met hun kind doet en wat het voor hun kind betekent. Het kind kiest, geholpen door de leerkracht, kunstvakdocent en ouder(s) welke discipline het beste bij hen past en waarin het zich verder wil verdiepen dit kan tijdens schooltijd of naschooltijd zijn. De Cultuurcoach helpt daarbij. Kortom: we vragen niet OF de kinderen verder gaan met het deelnemen aan kunst en cultuur, maar we vragen ze WAT ze gaan doen. 5

6 DE MIDDEN- EN BOVENBOUW, FASE 3 Ook in de groepen 3 t/m 8 krijgen leerlingen de kans om hun talent te ontdekken en verder te ontwikkelen. Dat wordt binnen- en buitenschools vormgegeven. Ieder leerjaar bezoekt minimaal één culturele instelling per jaar. Op school worden kunstlessen gegeven die gekoppeld zijn aan dit bezoek. Op die manier kunnen instellingen zich specifiek richten op een leeftijdsgroep, wat de kwaliteit van dat aanbod ten goede zal komen. Om zoveel mogelijk disciplines aan bod te laten komen en dus alle talenten van de kinderen aan te spreken, worden de lessen zoveel mogelijk in de vorm van crossovers naar andere disciplines samengeteld. De eigen leerkracht werkt hierbij samen met de kunstvakdocent. COACHING We willen dat alle ouders betrokken raken en blijven op de talentontwikkeling van hun kind. Ouders beseffen al lang dat sporten gezond is voor geest en lichaam. Wij willen dat ouders beseffen dat actieve deelname aan cultuur eveneens gezond is voor geest en lichaam en dat talenten in harmonie ontwikkeld kunnen worden met vaardigheden als lezen, schrijven, enzovoorts. De Cultuurcoach helpt kinderen en hun ouders bij het vinden van een geschikte plek om het ontdekte talent verder te ontwikkelen. Een belangrijke voorwaarde is dan ook dat de cultuuraanbieders goed kunnen aansluiten bij de naar boven gehaalde behoeften van de kinderen. BUITENSCHOOLS ONTWIKKELEN Na schooltijd kunnen kinderen de talenten die ze ontdekt hebben verder ontwikkelen en verdiepen. Binnen deze activiteiten wordt een sterke link gelegd met de culturele omgeving. Aan de kunstaanbieders wordt gevraagd een laagdrempelig, betaalbaar aanbod te ontwikkelen, dat aansluit op het binnenschoolse programma en bij voorkeur op school gegeven kan worden. 6

7 DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING Om de continuïteit te waarborgen en om kwaliteit van cultuureducatie in dit programma te verbeteren is het belangrijk leerkrachten en kunstdocenten te scholen. We hebben hiervoor verschillende trainingen ontwikkeld: Meer kracht bij de leerkracht Leerkrachten spelen zelf ook een belangrijke rol bij de kunstlessen. Niet alles wordt de school binnengevlogen, maar er wordt gewerkt aan duurzaamheid. Kunstvakdocenten en leerkrachten leren van elkaar en spreken samen af wie welke onderdelen binnen het programma uitvoert. Het leren ontdekken van talenten bij kinderen. Talentontwikkeling vraagt om een andere begeleiders houding dan doorgaans wordt toegepast. In de training krijgen leerkrachten handvatten aangereikt om talenten te ontdekken, herkennen, te stimuleren, verder te ontwikkelen en te koppelen aan bestaande activiteiten op school. Het ontwikkelen van een visie op cultuureducatie en het aanleren van praktische vaardigheden zoals: met wie kun je samenwerken, hoe organiseer je het, hoe kom je aan geld, hoe creëer je draagvlak (ICC cursus). Kunstvakdocenten volgen scholing in de achtergronden en visie van Toon je Talent, de doorgaande leerlijn binnenschools en naschools en vaardigheden voor co-teaching. DIGITAAL PORTFOLIO Scholen kunnen gebruik maken van het digitaal portfolio, dat we ontwikkeld hebben in samenwerking met Kunstkade uit Leeuwarden. Het portfolio is een weergave van de talentontwikkeling van het kind. Het is een instrument waarin de verbinding tussen binnenschools en naschools aanbod in beeld gebracht wordt. In het portfolio komen de volgende onderwerpen aan bod: het culturele bewustzijn van het kind reflectie op basisvaardigheden reflectie op productieve deelname reflectie op receptieve deelname 7

8 ONDERZOEK Van een project met de omvang van de Toon je Talent willen we natuurlijk weten of er meetbare effecten zijn. Daarom doet de Universiteit Maastricht jaarlijks onderzoek in de groepen 8 van de basisscholen in Maastricht en Heuvelland. Binnen dit onderzoek worden leerlingen gevraagd vragenlijsten in te vullen met betrekking tot cultuurdeelname en - beleving. Dit biedt de mogelijkheid om op termijn de effecten van Toon je Talent te toetsen. Meer weten over Toon je Talent: toon-je-talent.nl Frontoffice Kaleidoscoop: info@kaleidoscoop.net Foto s: Hans van Eijsden en Kenneth Tan Toon je Talent wordt ontwikkeld en uitgevoerd door Kaleidoscoop, de afdeling cultuureducatie van Kumulus en mede mogelijk gemaakt door het Fonds voor Cultuurparticipatie, de Provincie Limburg en de Gemeente Maastricht. 8