OPLEGNOTITIE Vergadering : Bestuurlijk Overleg. Op : 6 april 2017. Onderwerp : Vaststellen verslag van het Bestuurlijk Overleg van 7 december 2016. Agendapunt : 3. Beslispunten - Vaststellen van het verslag van 7 december 2016 Toelichting De ontvangen reacties naar aanleiding van de toezending van het concept-verslag zijn verwerkt. Bijlagen: - Conceptverslag van het Bestuurlijk Overleg van 7 december 2016. Bestuurlijk Overleg 6 april 2017
Concept Verslag Notulen van : Bestuurlijk Overleg Regio Arnhem Nijmegen Verslagnummer : 5 Gehouden op : 7 december 2016 Vastgesteld : Plaats : Stadhuis Nijmegen Voorzitter : C. van Eert Genotuleerd door : H. van den Berg In afschrift aan : leden Voorzittersoverleg (VO), colleges en gemeenteraden deelnemende gemeenten Verder aanwezig Afwezig (m.k.) mevr. L. van der Meijs dhr. Th. Peren dhr. R. de Lange mevr. A. Schaap dhr. A. van Hout Doesburg Lingewaard Duiven Wijchen Westervoort dhr. G. van Gorkum dhr. R. Visser dhr. H. van den Berg dhr. L. van Riswijk dhr. B. Staal Rozendaal Montferland Heumen Druten Arnhem dhr. J. Staatsen Zevenaar dhr. P. Baneke Mook en Middelaar dhr. H. Bruls Nijmegen dhr. W. Hol Overbetuwe dhr. J. Verstand Renkum dhr. R. Haverkamp Rheden mevr. E. Schadd Rijnwaarden dhr. G. Ritsema Arnhem dhr. H. Driessen Beuningen dhr. M. Slinkman Berg en Dal 1. Opening en mededelingen. De voorzitter heet de bestuursleden en vervangende leden van de gemeente Nijmegen en Renkum welkom. Berichten van verhindering worden gemeld. Dhr. Barends krijgt vervolgens de gelegenheid om gebruik te maken van het het inspreekrecht (zie bijlage 2). 2. Vaststellen van het verslag van het Bestuurlijk Overleg van 5 oktober 2016. Besluit: ongewijzigd vastgesteld. 3. Voorzitterschap bestuur Regio Arnhem Nijmegen. De vergadering heeft geen behoefte aan een toelichting op de inhoud van de brief van 27 oktober 2016 van de vicevoorzitter over de invulling van het voorzitterschap en vicevoorzitterschap in de periode van waarneming van het burgemeesterschap in Arnhem. 1
4. Voorstel evaluatie regionale samenwerking De voorzitter herinnert aan het besluit van het laatste Bestuurlijk Overleg. De Evaluatiecommissie heeft haar werk gedaan en er ligt nu een memo en een offerte van HAN Kenniscentrum Publieke Zaak op tafel. Dhr. Hol, lid van de werkgroep, merkt op dat de werkgroep, met alles wat over de evaluatie is gezegd, een evaluatievoorstel voorlegt dat lean and mean' is. Met daarbij de gedachte dat er niet direct een vormdiscussie wordt ingezet, gegeven het feit dat we net van start zijn gegaan. De 'wat-vraag' is helder, nu ligt de 'hoe-vraag' voor. Daarvoor is een offerte opgesteld. In de offerte is opgenomen dat resultaten van de evaluatie moeten passen in de huidige structuur. De aanleiding van de evaluatie mag niet de vorm zijn. De vorm mag, zeker als onderdeel van de conclusies en uitkomsten, niet worden uitgesloten. Verder dient het vraagstuk van de bekostiging ook beantwoord te worden omdat er feitelijk geen budget beschikbaar is. Dhr. Staatsen constateert dat de evaluatie sterk intern bestuurlijk georiënteerd is. De vraag is hoe het perspectief van externe stakeholders ook kan meewerken in de evaluatie. Willen we ook proberen te kijken wat de buitenwereld vindt van de slagvaardigheid en effectiviteit van onze samenwerking? Hij vindt het lastig te beoordelen of dit voldoende in de voorgestelde aanpak zit. Mevr. Schadd constateert dat we nog niet zo lang bezig zijn: één jaar. We hebben een goed begin gemaakt. Van mening dat de evaluatie niet te zwaar moet worden aangezet. Gemist wordt vragen als: 'wat hebben we bereikt?' en 'hoe ziet onze samenwerking er uit?'. De samenwerking heeft zich nog niet zo gevormd dat het een zwaardere evaluatie, zoals nu voorgesteld wordt, rechtvaardigt. De voorgestelde aanpak past bij een evaluatie van een meerjarige samenwerking. Dhr. Slinkman sluit zich deels aan. Constateert dat we net gestart zijn. Er is dus niet zoveel om terug te kijken en wil liever vooruitkijken. Vraag is belangrijker wat nodig is om de samenwerking verder vorm te geven met wat we willen bereiken. Sluit aan bij het voorstel voor een lichtere evaluatie. Dhr. De Lange sluit voor een deel aan bij de woorden van dhr. Staatsen. Hij maakt zich zorgen over de interne gerichtheid van de evaluatie. Hij mist in de aanpak de aandacht voor externe instituties zoals bijvoorbeeld de ondernemersverenigingen. De aansluiting bij wat daar leeft wordt gemist. Een technische kanttekening van zijn kant is dat slagvaardig en effectiviteit niet hetzelfde zijn. Slagvaardigheid is een onderdeel van effectiviteit. Aandacht hiervoor in de onderzoeksopzet. De evaluatie moet daarnaast ook herkenbaar zijn voor gemeenteraden. Zij zullen meegenomen moeten worden. Dhr. Van Hout wijst op de formele tekeningsbevoegdheid. Het voorstel kost een smak geld. De reden voor een evaluatie komt uit de gevoeligheid in het verleden. Wanneer je wilt evalueren moet je ook terugkijken op het verleden, want wanneer je naar het afgelopen jaar lijkt, mag je de vraag stellen of er veel te evalueren valt. Dhr. Driessen constateert dat de goede vragen worden gesteld. Wat niet vreemd is omdat deze door ons zelf een jaar geleden zijn gesteld. Dat de evaluatie intern bestuurlijk is gericht sluit aan bij de 2
achterliggende discussie van jaren geleden. We hebben toen ook geen externen geraadpleegd. Deze discussie heeft uiteindelijke geleid tot het voorstel om al na 1 jaar te evalueren. Over de prijs van het onderzoek merkt hij op dat de bouw van de samenwerking minder heeft gekost dan de nu voorgestelde evaluatie. Kan de evaluatie niet op een andere wijze worden uitgevoerd, bijvoorbeeld twee mensen te zoeken die vertrouwd zijn met de regio en hen gesprekken laten voeren en die vervolgens hun impressie geven. De onderzoeksopzet is herkenbaar. Dhr. Slinkman plaatst de opmerking dat hij in de offerte over de gespreksronde met de raadsleden de toevoeging 'op basis van beschikbaarheid' gevaarlijk vindt. Hij vreest dat dan alleen de enthousiastelingen de uitnodiging accepteren en daarmee geen evenwichtig beeld ontstaat. De griffiers zijn prima in staat voor een evenwichtige afspiegeling te zorgen. Dhr. Bruls vindt dat je je in de eerste plaats recht moet doen aan de afspraak die gemaakt is. Het is een bestuurlijk construct en het is verdedigbaar om de evaluatie te beperken tot de deelnemers hieraan. Een bredere opzet, met externen, conflicteert met de wens om de evaluatie beperkt te houden en snelheid te maken. Een heldere keuze is nodig. Geen voorstander van woorden als een 'beperkte' evaluatie. Doet niet recht aan de afspraak waarmee we begonnen zijn. De vorm moet volledig op tafel komen. Dat was precies het heikele punt in de achter ons liggende discussie. Andere belangrijke punten zijn naar zijn mening thema's als slagkracht, democratische legitimiteit en positionering van de regio. De hoogte van de kosten mag geen probleem zijn voor de gemeenten. Nijmegen is bereid haar bijdrage daarin te leveren. Het onderzoek moet ruim voor de zomer afgerond zijn. Dat heeft een reden. We weten dat twee PFO's meer geld willen vragen. Vanuit Nijmegen herkennen we dit verlangen zeer goed, terwijl op basis van de gemaakte afspraken we 'nee' moeten zeggen. We moeten voor de begrotingsbehandeling dit op tafel hebben, wil er nog ruimte zijn om aan eventuele wensen tegemoet te komen danwel gelden te schuiven. Sluit af met de opmerking dat het belangrijk is dat we voorkomen dat we over de evaluatie net zo lang gaan praten zoals we de afgelopen jaren over de vorm hebben gedaan. Mevr. Van der Meijs stelt dat het voor de commissie helder was dat we de volgende vraag centraal stellen bij de evaluatie "waarom zijn we hier op aarde". Dat betekent dat de evaluatie sterk intern gericht is. De wens om het breder te trekken heeft gevolgen voor de duur en de kosten. Twee dingen zijn belangrijk: het aspect van democratische legitimatie. Recent op de VNG bestuurdersdag hierover nog van gedachten gewisseld en tijdens de bijeenkomst, gisteravond, over 'De kracht van Oost' waar juist gewezen wordt op de trend van 'lean and mean' regionaal samenwerken. Hierbij de Economic Board als voorbeeld genoemd. Verder ben ik het met dhr. Bruls eens dat het eindrapport voor de zomer beschikbaar moet zijn om eventuele financiële consequenties mee te kunnen nemen voor 2018. Dhr. Verstand is van mening dat het onderzoek aan snelheid kan winnen door langs te gaan bij 4 PFO's. We moeten ook de ruimte hebben om over de structuur te spreken zeker omdat dit leeft bij de gemeenteraden. Geen voorstander om externe partijen te betrekken. Dhr. Haverkamp nuanceert de opmerking over de structuurdiscussie die op 5 oktober is gemaakt. Dit was niet vanuit de gedachten dat we daar niet over mogen praten, maar om te voorkomen dat we ons 3
weer gaan verliezen in een jarenlange discussie. Tegen de collega's die zeggen dat er het afgelopen jaar niet veel gebeurd is wijst hij op een aantal dossiers die succesvol door de portefeuillehouders zijn opgepakt. Hij pleit ervoor deze dossiers (Doelgoepenvervoer, RPW, etc. ) nadrukkelijk in de evaluatie te betrekken. Wat hebben we daar van geleerd? Van mening dat het op dit moment geen zin heeft externe partijen in de evaluatie te betrekken, maar dat bij een latere evaluatie wenselijk is. Dhr. Hol wil graag met de evaluatie in de hand vooruit kijken. Zijn college beschouwt dit als een tussentijdse evaluatie om verbeterpunten in beeld te krijgen. Hij erkent het belang van de tijdige beschikbaarheid van het eindresultaat. Zeker geen voorstander om de evaluatie zelf uit te voeren. Hij acht dit zeer onverstandig (slager keurt). Voorkeur voor een externe partij, maar dan meer 'lean and mean'. Dit voorstel beantwoordt ook aan de verwachtingen die er leven bij de gemeenteraden; dit mogen we niet uit het oog verliezen. Over de financiering ervan maakt hij zich geen zorgen. Mevr. Schaap sluit aan bij de eerdere woorden over de tijdige beschikbaarheid van het rapport, niet alleen vanwege de aansluiting met de begrotingsbehandeling, maar ook om de raden de gelegenheid te geven hierover te discussiëren. Ze sluit ook aan bij de woorden van dhr. Hol over 'lean and mean' en het niet betrekken van externe partijen in deze evaluatie. We hebben het met elkaar op deze manier neergezet. Hoe functioneert het nu en wat hebben we bereikt en hoe kunnen we het verbeteren. Belangrijk dus dat de evaluatie ons helpt vooruit te kijken. Dhr. Peren steunt de woorden die zijn gezegd dover de snelheid en de rol van de gemeenteraden en eens met dhr. Bruls eens dat bij deze evaluatie alles op tafel moet komen, dus ook de vorm van samenwerking. Dhr. Ritsema steunt de opvatting dat het onderzoek tijdig moet worden opgeleverd om een rol kan spelen bij het begrotingsproces voor 2018. In de Arnhemse situatie betekent dit dat de claim al eerder door hem ingebracht zal moeten worden, wellicht nog zonder eindrapport. Dhr. Baneke vindt het belangrijk is dat de focus op de 4 PFO's komt te liggen. Deze zijn feitelijk de ruggengraat van ons samenwerking. Dhr. Bruls herkent de opmerking van dhr. Baneke zeer goed, maar merkt op dat het in deze zeker ook gaat over de positionering van onze regio. Naar zijn mening moet het 'en en' zijn. Wat is de waarde van deze holding? Niet alleen onderzoeken wat je gedaan hebt, want dan mis je wat je niet gedaan hebt. Hij werpt de vraag op bij wie iemand zich moet melden die in contact wil komen met de topregio Arnhem Nijmegen? Een antwoord is niet eenvoudig te geven. Positionering is derhalve een wezenlijk onderdeel van de evaluatie. Mevr. Van der Meijs vraagt dhr. Bruls of dit dan een boegbeeld discussie is? Dat kan, aldus dhr. Bruls, maar we kunnen met elkaar, intern, prima samengewerkt hebben, maar toch de boot gemist hebben door onvoldoende gezag naar buiten toe. De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun inbreng en constateert dat het overleg een aantal zaken deelt met elkaar: - sneller evalueren en minder stevig dan in offerte is opgenomen. Dus krachtiger en kernachtiger. - slagvaardig functioneren van de regio moet beter geduid worden samen met de positionering van de regio naar buiten toe. Dus niet alleen wat je intern samen bereikt in de 4 PFO's, maar ook naar buiten 4
toe kunt laten zien. Dat gebeurt nu feitelijk sterk door de Economic Board. De verantwoordelijkheid voor deze profilering kan niet uitsluitend bij de Economic Board liggen. - vormdiscussie. Van een verbod hierover te praten kan geen sprake zijn, maar met de nuancering die door dhr. Haverkamp is gegeven, moeten we waken hier niet te veel op te focussen. We zien ook de beweging vanuit de PFO's om meer geld op tafel te leggen voor uitvoering van een inhoudelijke agenda. Wanneer dit op tafel komt praten we feitelijk over de vorm, omdat we afgesproken hebben die niet te doen. Samenvattend concludeert de voorzitter dat de hoofdlijnen van het voorstel wordt onderschreven, met de nuancering en aanscherping die zijn genoemd en gedeeld. Het is aan de Evaluatiecommissie om met de HAN als partner, tot een slagvaardiger, sneller en goedkopere onderzoeksopzet te komen. De voorzitter vraagt de commissie dit verder op te pakken. De inzet moet zijn het onderzoek in april 2017 afgerond te hebben. Wat betreft de kosten acht hij het voorstelbaar dat de kosten onder te brengen zijn in de vastgestelde begrotingen voor 2016 en 2017. Mevr. Van der Meijs vraagt verduidelijking over eventuele structurele betrokkenheid van de gemeenteraadsleden. De regionale samenwerking verhoudt zich primair op collegeniveau, maar er ligt een belangrijke lijn naar de raden, aldus de voorzitter. Dhr. Hol antwoordt dat de werkgroep hier zeker een antwoord op moet vinden. De voorzitter legt het overleg de vraag voor of de leden zich gesterkt weten om de inhoudelijke lijn, zoals die nu geschetst, namens uw college te accorderen. Of wilt u het nieuwe voorstel nog in uw colleges bespreken? Hij concludeert dat het overleg de voorkeur geeft aan de laatste optie. Gelet op de gewenste snelheid wordt de afspraak gemaakt dat het aangepaste voorstel begin januari aan de eigen colleges wordt voorgelegd. De secretaris ontvangt de gevoelens van uw college. Dhr. De Lange kan zich voor nu vinden in de gemaakte keuzes voor de inbedding van de evaluatie. Hij vindt dat, gehoord het overleg, een te verdedigen invalshoek, maar in de toekomst wil hij graag de scope verbreedt zien. Dit wil hij graag in de motivatie van het voorstel opgenomen zien. De voorzitter zegt toe dat in het voorstel helder wordt aangegeven waarom deze evaluatie nu op deze wijze wordt opgepakt. Dit is ook van belang voor de duidelijkheid naar de gemeenteraden toe. Het voorstel van de voorzitter om de Evaluatiecommissie uit te nodigen ook de begeleiding van de evaluatie op zich te nemen, ontvangt unanieme steun van de aanwezigen. 5. Terugkoppeling vanuit de 4 portefeuillehoudersoverleggen (PFO's). De voorzitter meldt dat voor de terugkoppeling uit de 4 PFO's het verslag van het 3 maandelijks overleg tussen de voorzitters is toegezonden. Dit verslag geeft geen aanmelding tot vragen of een nadere toelichting. Hij meldt dat de signalen steeds sterker worden om, bouwend op de 4 thema's, te werken aan een integrale agenda voor de regio. De 4 PFO's werken hard aan de regionale ambitie, maar cohesie ontbreekt. Een door de gehele regio gedragen gezamenlijk agenda kan de regio verder helpen. 5
De voorzitter meldt voorts dat door de portefeuillewisseling in Arnhem en het vertrek van wethouder Tankir het voorzitterschap voor de PFO's Wonen en Economie moeten worden ingevuld. Mevr. Van Norel heeft aangegeven het interim voorzitterschap van Wonen niet te willen continueren omdat in 2017 al verkiezingen plaatsvinden n Zevenaar en Rijnwaarden. Zij is van mening dat een voorzitter die de gehele periode kan functioneren de voorkeur verdient. Over de ontstane situatie heeft hij contact gezicht met de betrokken colleges van Arnhem en Nijmegen. Dit resulteert in een voorstel om wethouder König, die nu tijdelijk het voorzitterschap van PFO Economie invult, te laten voordragen als voorzitter en wethouder Veldhuis, wethouder Wonen, te laten voordragen als voorzitter van het PFO Wonen. Met de invulling wordt de verdeling over weer recht gedaan aan de verdeling over de twee subregios en twee steden, zoals bij de aanvang van de samenwerking is nagestreefd. Deze voordracht laat natuurlijk onverlet de bevoegdheid van het overleg om haar eigen voorzitter te kiezen. Dhr. Peren had het chiquer gevonden als over de invulling van de vacatures op een meer open wijze was aangepakt. Mevr. Schaap is blij dat het gelukt is de verdeling van de voorzitters over de regio, zoals bij de start van de samenwerking is bedoeld, in te vullen. 6 Vaststellen van de Dynamische Jaaragenda 2017. Voorzitter: er ontbreken nog twee programma's om dat de PFO's nog deze week vergaderen. Besluit: de (complete) Dynamische Jaaragenda 2017 op de website te plaatsen. Dhr. Driessen is van mening dat de jaaragenda nogal inclusief is. Gemist wordt het verbindende principe, de cross-overs tussen de 4 programma's. Is het geen moment om de centrale vraag te stellen: wat is onze kijk op de regio? Dhr. Verstand merkt op dat vanuit het PFO Mobiliteit de behoefte bestaat aan een steviger agenda. Vanuit het PFO Duurzaamheid wordt inmiddels al nadrukkelijk verbindingen gemaakt met de andere 3 PFO's, aldus mevr. Schaap, omdat het thema Duurzaamheid zich hiervoor leent. Een gezamenlijke agenda zal het succes van de samenwerking versterken. De voorzitter heeft ervaren in het recente overleg van het Voorzittersoverleg met het College van Gedeputeerde Staten van Gelderland dat je tijdens het overleg de conclusie moet trekken dat tegenover de ambitie en plannen van de provincie de regio weinig tegenover kan stellen als gezamenlijke agenda. Wat is de ambitie van onze regio? Zo heeft hij tijdens de recente Open Days in Brussel ervaren dat de Stedendriehoek een heel heldere, gedeelde, visie heeft over Circulaire Economie. Dit is zeer krachtig. Ziet hier een uitdaging voor het Voorzittersoverleg, in samenwerking met de 19 gemeentesecretarissen, deze ambitie op te stellen. Gedachten gaan uit naar een proces van binnenuit, waarbij de bestaande ambtelijke capaciteit van de gemeenten wordt benut. De ambitie is vaak lokaal al aanwezig, maar krijgt nu door de gezamenlijke en gedragen inzet, regionale meerwaarde. Dhr. Haverkamp toont zich voorstander van deze aanpak. Dhr. Ritsema toont zich eveneens bestuurlijk voorstander, maar vreest dat een dergelijke proces binnen de Arnhemse ambtelijke capaciteit wellicht niet de hoogste prioriteit zal krijgen. Dhr. Haverkamp antwoordt dat het er niet 'bij' is maar 'in plaats van'. Een feit is dat door de gekozen samenwerkingsvorm gemeenten meer ambtelijke en bestuurlijke inzet moeten tonen, aldus mevr. Schaap. Dat kan voor niemand een verrassing zijn. Dit ervaart zij in Wijchen en als voorzitter PFO Duurzaamheid elke dag. 6
Mevr. Van der Meijs, snapt het chagrijn, maar weet uit ervaring dat de voorgestelde aanpak, met betrokken gemeentesecretarissen die oog hebben voor talenten in eigen huis, succesvol kan zijn. Dhr. Slinkman steunt de voorgestelde aanpak en ziet hier een kans, en een opgave, voor de middelgrote gemeenten in regio om bij te dragen. In 2017 wordt langs twee sporen gewerkt, aldus de voorzitter in zijn samenvatting. Het ene spoor betreft het spoor van de evaluatie. De aanbevelingen zullen bijdragen aan de versterking van de samenwerking. Het tweede spoor is het van binnenuit werken aan een gedragen herkenbare gezamenlijke agenda voor onze Regio Arnhem Nijmegen. 7. Activiteiten. - Regiodag Mevr. Van der Meijs complimenteert de organisatie van de Regiodag. Jammer is het dat het aantal raadsleden achterblijft. - Regioreis De voorzitter: het verslag van de Regioreis is onlangs onder de deelnemers verspreid en is gepubliceerd op de website. Via de komende nieuwsbrief wordt het verslag breed onder de aandacht gebracht. Ook is nagedacht over het reisdoel voor 2017. Het voorstel is te kiezen voor de combinatie (Regio) Eindhoven-Leuven. De exacte datum is nog niet bekend, maar wederom eind september. Dhr. Haverkamp vraagt of wellicht een 2-daagse reis niet beter is. De voorzitter antwoord dat uit de evaluatie niet naar voren is gekomen. Dhr. Baneke verzoekt bij de invulling van het programma alle 4 thema's aan bod te laten komen. De voorzitter zegt dit toe en merkt op dat dit jaar voor de organisatie een bijzonder en leerzaam jaar is geweest, omdat nu de ondersteuning vanuit de Stadsregio ontbrak. De voorzitter constateert dat er steun is voor het reisdoel. 8. Rondvraag & Mededelingen. De voorzitter doet de volgende mededelingen: - deze week verschijnt de eerste digitale nieuwsbrief van de regio. - de keuze is gemaakt om de afkorting 'GO' niet meer te gebruiken en in de plaats daarvan 'Regio Arnhem Nijmegen 'te gebruiken. Deze afkorting GO is een technisch juridische samenwerkingsvorm en niet geschikt als duiding van de samenwerking in onze regio. - door PSP92 is bij de rechtbank een beroepschrift ingediend tegen u besluit over de openbaarheid van het portefeuillehoudersoverleg. Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. 9. Sluiting. De voorzitter sluit de vergadering. Bijlagen: - actiepuntenlijst - inspreektekst dhr. Barends 7
Actiepuntenlijst nr. datum overleg actie wie status 05-01 07122016 Plaatsen Dynamische Jaaragenda 2017 op de website Secretaris 05-02 07122016 Presenteren van een nieuwe offerte evaluatie door Evaluatiecommissie 05-03 07122016 Voorleggen van gewijzigd evaluatievoorstel aan eigen college begin januari 2017 en reageren naar secretaris Evaluatiecommissie Leden Bestuurlijk Overleg 8