Retail Tour Duitsland

Retail Tour Duitsland Bezoekverslag bloemen en planten bij Duitse retailers PT 2011 13 Februari 2011 - Annette Meeder Productschap Tuinbouw, Markt & Innovatie

Retail Tour Duitsland Bezoekverslag bloemen en planten bij Duitse supermarkten, tuincentra, bloemisten en bouwmarkten Auteur Annette Meeder Functie Sr. Projectleider Marktonderzoek Telefoon 079-3470650 e-mail a.meeder@tuinbouw.nl Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon 079 347 07 07 email info@tuinbouw.nl internet www.tuinbouw.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van de uitgever of auteur. 1

2 Productschap Tuinbouw

Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Retailanalyse 7 2.1 Belangrijkste accounts 7 2.2 Retailinfo uit consumentenpanel bloemen&planten 8 3 Edeka Aktiv Markt 11 4 Netto 13 5 REWE (Group) 15 6 Penny (Rewe Group) 17 7 Lidl (Schwarz Group) 18 8 Kaufland (Schwarz Group) 20 9 Aldi 22 10 Real (Metro Group) 24 11 Blumen Risse 27 12 De Duitse bloemist 30 13 Bouwmarkten 32 13.1 OBI 32 13.2 Hornbach 33 13.3 Bauhaus 34 14 Tuincentra 36 14.1 Onafhankelijk tuincentrum Dortmund 36 14.2 Onafhankelijk tuincentrum Osnabrück 37 3 Productschap Tuinbouw 3

4 Productschap Tuinbouw

1 Inleiding Het Productschap Tuinbouw heeft een bezoek gebracht aan verschillende supermarkten, tuincentra en bouwmarkten Duitsland. Hierbij zijn diverse supermarktkanalen bezocht, zoals Aldi, Lidl, Penny, Netto, Toom, Kaufland en Rewe. Dit met als doel om een inzicht te krijgen van de aanwezige bloemen en planten. Tegelijk met het bloemen en plantenonderzoek is ook naar de groente en fruit gekeken. Hoe worden de bloemen en planten bij de verschillende accounts gepresenteerd, waar staan de bloemen en planten in de winkel; juist bij de ingang of meer bij de kassa. Naar de volgende items is onder meer gekeken: Prijs Assortiment Verpakking Acties Biologisch Kwaliteit POS materiaal houdbaarheidsgarantie Voor deze retail tour zijn winkels bezocht in Bonn, Dortmund, Düsseldorf, Keulen en Osnabrück. De positionering van de Duitse formules die bezocht zijn, is hieronder weergegeven. Tabel 1.1 Onderverdeling van de verschillende supermarktformules Soort supermarkt Hypermarkt Formule Real Toom Kaufland Full-service Rewe Edeka Discounter Penny Netto Aldi Lidl In dit rapport zal een overzicht worden gegeven van de marktaandelen van de verschillende afzetkanalen. In de hoofdstukken daarna zal er per formule een overzicht van de bloemen & planten worden gegeven door het gebruik van fotomateriaal. Met behulp van deze foto s wordt geprobeerd een indruk/impressie te geven in de verschillende variëteiten van het bloemen- & plantenschap in de verschillende Duitse afzetkanalen. 5 Productschap Tuinbouw 5

6 Productschap Tuinbouw

2 Retailanalyse 2.1 Belangrijkste accounts In onderstaande tabel staat een overzicht gegeven van de omzet van de verschillende foodretailers in Duitsland. Veel Duitse supermarktformules vallen onder een grotere groep. Deze overkoepelende groepen staan in tabel 2.1 weergegeven. In de diverse hoofdstukken zal uitgelegd worden welke formules onder de diverse groepen vallen. Edeka is de grootste foodretailer in Duitsland, zij hebben een marktaandeel van bijna 30%. Daarna volgen drie retailers die allemaal een marktaandeel van rond de 18% hebben, Rewe Group, Schwarz Group en Aldi. Tabel 2.1 Overzicht retailers in Duitsland, omzet in, x1 miljoen en in % Retailer 2009 (in mln. ) In % 1 Edeka 36.886 29,8% 2 Rewe Group 23.760 19,2% 3 Schwarz Group 22.646 18,3% 4 Aldi 21.592 17,4% 5 Metro Group 6.092 4,9% 6 Tengelmann 2.362 1,9% 7 Norma 2.183 1,8% 8 Globus 2.000 1,6% 9 Bartels-Langness 1.383 1,1% 10 Coop (DE) 1.147 0,9% 11 Tegut 1.068 0,8% 12 Dansk Supermarked 1.036 0,8% 13 Dohle 1.003 0,8% 14 Bünting 630 0,5% 15 Schlecker 77 0,1% 16 Migros 40 0,03% Totaal 123.905 Bron: PT/Planet Retail De bouwmarkten spelen een aanzienlijke rol als het gaat om het verkopen van kamerplanten. De belangrijkste bouwmarktketen is OBI. Veelal behoren de verschillende bouwmarkten tot een groter (supermarkt-) concern. 7 Productschap Tuinbouw 7

Tabel 2.2 Overzicht tot welke moederbedrijf de verschillende bouwmarkten behoren Bouwmarkten in Duitsland Moederbedrijf 1. OBI Tengelmann 2. Praktiker Praktiker-Gruppe 3. Bauhaus Bauhaus 4. Hornbach Hornbach 5. Hagebau Zeus-Gruppe 6. Toom REWE-Gruppe 7. Globus Globus 8. Max Bahr Max Bahr 9. Marktkauf Marktkauf 10. BayWa BayWa Bron: Verlag Siegfried Rohn GmbH & Co. KG] 2.2 Retailinfo uit consumentenpanel bloemen&planten De bloemist is al jaren het belangrijkste aankoopkanaal voor snijbloemen in Duitsland. Met een marktaandeel van 65% staat dit aankoopkanaal bovenaan. De supermarkt komt met 13% op een tweede plaats. Bij de kamerplanten zien we dat de aankopen over meerdere aankoopkanalen verdeeld zijn. De bloemist is ook bij de kamerplanten het belangrijkste afzetkanaal, op de voet gevolgd door de bouwmarkt. Andere belangrijke afzetkanalen zijn de supermarkt, tuincentrum en kwekerij. Jaar 2010 Bestedingen Duitsland in % Snijbloemen Kamerplanten Benzinestation 2 1 Bloemist 65 29 Bouwmarkt 2 21 Internet 1 1 Kiosk 1 1 Kwekerij 7 12 Markt-, straathandel 6 3 Meubelzaak 0 3 Super-/hypermarkt 13 18 Tuincentrum 2 11 Overig 1 1 Bron: Productschap Tuinbouw Belangrijkste bloemistenketens in Duitsland zijn Blume2000 en BlumenRisse, alhoewel het overgrote deel bij de niet-keten bloemist wordt gekocht. 8 Productschap Tuinbouw

Bron: Productschap Tuinbouw Bron: Productschap Tuinbouw 9 Productschap Tuinbouw 9

3 Edeka Aktiv Markt Edeka is marktleider in Duitsland met een marktaandeel van bijna 30%. De omzet van Edeka kwam in 2009 uit op 37 miljard euro. Onder de Edeka groep vallen verschillende formules: Edeka Nah & Gut (buurtsupermarkt) Edeka Aktiv Markt (meest gevestigd in stadsdelen of grotere dorpen) Edeka Neukauf (superstore concept) E center (hypermarkten en superstores) Marktkauf (hypermarkten) Netto (discounter) Plus Marken discount (city discounter gaan geleidelijk over naar Netto) De belangrijkste formules voor Edeka zijn de Edeka Aktiv Markt en de Netto. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de Edeka Aktiv Markt. In het volgende hoofdstuk komt de Netto aan de orde. 2 De vloeroppervlakte van deze winkels varieert van ca. 400 m tot 1000 m2. De meeste winkels zijn gevestigd in stadsdelen of grotere dorpen. Er zijn in totaal ongeveer 3.000 winkels van deze formule. In de Edeka winkels die bezocht zijn, zijn er geen of zeer weinig bloemen en planten aanwezig. In Osnabrück waren er geen bloemen. In Bonn was er bij de ingang een zeer kleine Blumenshop. Daar waren alleen losse bloemen te koop. Bij de kassa stonden een aantal emmer op 2 trapstafels. Er waren alleen rozen te verkrijgen in diverse kleuren. De rozen stonden voor 2,88 in het schap. Kwaliteit was goed. De Edeka is bezocht in Bonn en Osnabrück. Edeka Aktiv in Osnabrück rechtsonder de losse bloemen van de Blumenshop voor de ingang 11 Productschap Tuinbouw 11

Edeka heeft een aandeel van 11% voor snijbloemen en 9% voor kamerplanten. Bij Edeka gaat 68% van de totale bloemen en planten bestedingen naar snijbloemen en 32% uit kamerplanten. Tabel 3.1 Verhouding snijbloemen/kamerplanten Edeka 2010 (% obv bestedingen) Snijbloemen Kamerplanten Totaal supermarkt 62 38 Edeka 68 32 12 Productschap Tuinbouw

4 Netto Netto is een discountlijn van Edeka, en volgt de prijzen van de Aldi en de Lidl. De gemiddelde vloeroppervlakte van de winkels is 760 m2. Het assortiment in de winkels bestaat uit ongeveer 3.000 producten. De Netto is bezocht in Bonn, Osnabrück en Keulen. De Netto in Bonn had circa 5 emmers staan met voornamelijk rozen. De monorozen zijn aangeboden voor ;,88 en waarin voorzien van een hoes met african roses. Verder werden de gemengde boeketten eveneens aangeboden voor ;,88. Deze bestonden uit 2 stelen chrysant, 2 stelen anjers, 2 stelen gerbera s en wat groen. Er stond nog één gemengd boeket voor 5,88 met een voorgevormde rieten verpakking. Ook werden er buitenplanten aangeboden, echter deze waren allen dood. Overall was de kwaliteit van de aangeboden snijbloemen matig te noemen. De Netto winkel in Keulen was in vergelijking met die van Bonn beter verzorgd. Er stonden circa 6-7 emmers op kratten. Gedeeltelijk gevuld met rozen. Zowel kleinbloemige rozen ;: st. ;,88 als middelgrote rozen 7 st. ;,88. Verder stonden er een aantal gemengde boeketten, bestaande uit 2 stelen chrysant, 2 stelen rozen en 1 gerbera en wat groen. Netto in Keulen Bij de Netto Osnabrück kwamen de bloemen net binnen. Kwaliteit van de bloemen was goed. Het was een afwisseling van monobossen rozen en gemengde boeketten in voorgevormde rieten verpakking. De monobos rozen (7 stuks) werd aangeboden voor ;,88. 13 Productschap Tuinbouw 13

Netto Osnabrück 14 Productschap Tuinbouw

5 REWE (Group) De Rewe Group heeft verschillende formules onder zich, de foodsupermarkten staan hieronder vermeld.: - Rewe Supermarkt - Penny (discounter) - Toom (hypermarket) - Nahkauf (buurtsuperwinkels) - Vlierlinden (biologische supermarkt) Rewe is de grootste supermarktformule van de Rewe Group. Rewe bestaat uit de formules Rewe City, Rewe, Rewe Center en Rewe XL. In 2::8 waren er in totaal 2.7:: filialen en een omzet van ruim ;2 miljard. Kwaliteit hebben ze bij Rewe hoog in het vandaal staan. De meeste winkels zijn te vinden in 2 het centrum van steden en zijn ongeveer 500 m tot 1000 m2 groot. Gemiddeld bestaat het assortiment uit 8.000 artikelen. In Osnabrück is een Rewe City bezocht en in Dortmund is de Rewe bezocht. Rewe Dortmund Rewe City in Osnabrück Rewe Dortmund In Rewe Dortmund was er een aparte bloemenhoek in de winkel. Er werden voornamelijk rozen verkocht in de verschillende prijsklasse, echter doorgaans voor 4,88. Daarnaast werden er veel gemengde boeketten verkocht. 15 Productschap Tuinbouw 15

Rewe Osnabrück Een redelijk groot bloemen-/plantenschap bij de kassa. De rozen kostten ;,88 per ;: stuks. Het schap werd net bijgevuld met nieuwe producten. Aan de kopse kant van het schap was er ruimte voor 5-6 emmers snijbloemen, daarnaast was er veel ruimte voor planten. Er stonden een aantal bloeiende planten, maar veel was het (nog) niet. 16 Productschap Tuinbouw

6 Penny (Rewe Group) Penny is het discountmerk van de Rewe Group. Penny heeft ruim 2.000 filialen van gemiddeld 800 m2 en een omzet van ruim 6 miljard. Versheid en prijs staan voorop binnen de formule. De Penny is bezocht in Bonn en Osnabrück. Penny in Bonn Penny in Osnabrück In de Penny in Bonn stonden er 2 schappen met elk zo n 6 emmers snijbloemen. Er werden veel fair trade rozen aangeboden in verschillende kleuren. De prijs van deze monorozen was 2,88. Daarnaast werden er nog wat anjers aangeboden en gemengde boeketten. De gemengde boeketten bestonden uit wat gerbera s, chrysanten en wat groen ( ;,88 per bos). Penny Bonn 17 Productschap Tuinbouw 17

7 Lidl (Schwarz Group) Lidl maakt samen met Kaufland onderdeel uit van de Schwarz Group en is de grootste retailer in Duitsland na de Edeka en Rewe Group. Lidl is de belangrijkste keten van de Schwarz Group met 3.150 filialen en een omzet van bijna ;7 miljard. De Lidl profileert zich als discounter en legt de nadruk op prijs. De Lidl is bezocht in Bonn, Dortmund en Osnabrück. In de Lidl in Bonn was wel een bloemenrek aanwezig echter deze was leeg. Lidl in Bonn Het schap in de Lidl in Osnabrück was goed gevuld en ook de kwaliteit van de bloemen was goed. De prijsindicatie was goed weergegeven, echter de naamgeving liet te wensen over. Het schap bestond voornamelijk uit gerbera s, rozen en anjers. De namen werden echter aangeduid met Rosen, Gerbera en Alstroemerien Lidl in Osnabrück 18 Productschap Tuinbouw

In Dortmund stond een 2 trapsrek met eveneens gerbera s, anjers en rozen. De naamborden waren, anders dan in Osnabrück, wel goed. Lidl in Dortmund Lidl in Hamburg 19 Productschap Tuinbouw 19

8 Kaufland (Schwarz Group) Kaufland komt op de tweede plaats bij de Schwarz Group als er gekeken wordt naar marktaandeel. In totaal zijn er 560 filialen die in grootte variëren van 2.500 m 2 tot 14.400 m 2. De filialen bevinden zich voornamelijk in het oosten en zuiden van Duitsland. Kaufland heeft een assortiment van bijna 80.000 producten. De Kaufland is bezocht in Dortmund en Düsseldorf. Kaufland in Dortmund Kaufland in Düsseldorf De Kaufland in Dortmund is een erg grote winkel, met een groot plantenschap. Voornamelijk bloeiende planten (chrysanten, calla s, orchideeen etc). De calla s waren 6,88 geprijsd. 20 Productschap Tuinbouw

In Kaufland in Düsseldorf bevond zich na de kassa een bloemistenzaak. Naast de rozen (middelgrote - circa 4,5: per bos), werden de bloemen ook veelal los verkocht ( :,75 per stuk). Naast de bloemen werden er ook nog wat bloeiende kamerplanten verkocht (hortensia) In de Kaufland zelf stonden een aantal Deense karren met kamerplanten, met name groene kamerplanten ( draceana, areca, cocopalmen). De andere Deense kar bevat calla s, orchideeen en een mix aan bloeiende kamerplanten. 21 Productschap Tuinbouw 21

9 Aldi De Aldi in Duitsland bestaat uit twee formules, de Aldi Süd en de Aldi Markt. Samen hebben zij een marktaandeel van ruim 17% en een omzet van bijna 22 miljard in 2::8. In totaal zijn er ongeveer 5.000 filialen en het assortiment bestaat uit 1.500 artikelen. Aldi positioneert zichzelf als prijsleider. De Aldi Süd is bezocht in Düsseldorf en de Aldi Markt in Osnabrück. Aldi Süd in Düsseldorf Aldi Markt in Osnabrück In de Aldi in Osnabrück was een 2 trapsstelling met 6 emmers, met een mix van rozen, chrysanten en gerbera s. Tegen een gemiddelde prijs van ;,88. De bloemen waren verpakt in de hoezen van Aldi zelf, waarbij reclame werd gemaakt voor de Aldi Blumenservice online. 22 Productschap Tuinbouw

www.aldi-blumenservice.de In Düsseldorf stond er bij Aldi Süd een tafel met ongeveer 6-9 emmers, gevuld met rozen, gerbera s, chrysanten en anjers. Allen voor dezelfde prijs ;,88. De snijbloemen waren wederom verpakt in de eigen hoes met reclame voor de Aldi Blumenservice. Daarnaast hing bij de ingang nog reclame voor verschillende planten, waaronder de orchidee met ompot. Deze stond echter niet in de winkel. 23 Productschap Tuinbouw 23

10 Real (Metro Group) Real is onderdeel van de Metro groep. Metro heeft verschillende winkels onder zich, waaronder ook de Media Markt. Real is een hypermarkt. Het assortiment bestaat uit zo n 9:.::: artikelen van levensmiddelen tot elektronica tot kleding. De gemiddelde vloeroppervlakte varieert van 5.000 m2 tot 15.000 m2. In totaal zijn er rond de 330 vestigingen in Duitsland. De Real is bezocht in Düsseldorf Bij de Real in Düsseldorf bevond zich zowel na de kassa als in de winkel bloemen. Na de kassa betrof het een bloemist, die voornamelijk rozen (vanaf 2,88), chrysanten ( 2,88), gerbera s ( 3,88) en gemengde boeketten verkocht (vanaf 5,88 ). In de winkel zelf stonden een aantal emmers snijbloemen. Ook stonden er grote groene kamerplanten op Deense karren en werden cymbidium verpakt aangeboden met sieraden ( ;4,88). 24 Productschap Tuinbouw

In de winkel zelf stonden ook nog een aantal emmers met rozen en gerbera s. 25 Productschap Tuinbouw 25

11 Blumen Risse Blumen Risse is een Duitse bloemistenketen die inmiddels 160 bloemenwinkels, tuincentra en bloemenmarkten in Nordrhein-Westfalen, Niedersachsen, Hessen en Rheinland-Pfalz heeft. In Düsseldorf, Bonn en Osnabrück zijn bloemenwinkels van Blumen Risse bezocht. Het concept van de Blumen Risse is overal gelijk. Er zijn dus niet veel verschillen te herkennen tussen de verschillende bloemenzaken. In de bezochte winkels werden naast bloemen en planten ook vnl. rozen met het Fair Trade label. Blumen Risse in Düsseldorf Blumen Risse Bonn Blumen Risse Osnabrück 27 Productschap Tuinbouw 27

Düsseldorf Bonn Osnabrück Anjers Fair Trade 28 Productschap Tuinbouw

Overige foto s van BlumenRisse 29 Productschap Tuinbouw 29

12 De Duitse bloemist In de verschillende Duitse steden zijn een aantal bloemisten bezocht. Düsseldorf 30 Productschap Tuinbouw

Bloemisten in Osnabrück In de bloemistenzaken die bezocht zijn, werden de snijbloemen veelal (ook) als enkele bloem aangeboden. Grotere bloemist in Osnabrück. Gemengd aanbod van zowel snijbloemen als kamerplanten. 31 Productschap Tuinbouw 31

13 Bouwmarkten Een aantal vestigingen van Toom zijn bezocht echter het aanbod aan siergewassen was er niet of zeer klein. 13.1 OBI OBI is vertegenwoordigd in 13 Europese landen en heeft inmiddels 530 winkels. Daarvan is het grootste gedeelte 330 winkels in Duitsland. Bij elkaar heeft OBI bijna 39.000 medewerkers en bereikten ze in 2009 een omzet van 5,9 miljard euro. In Düsseldorf is de OBI bezocht. Er was een ruim assortiment aan zowel bloeiende als groene kamerplanten aanwezig. De planten stonden niet alleen in de winkel, maar ook voor de ingang stonden een aantal Deense karren met planten. Er werden voornamelijk orchideeën aangeboden. 32 Productschap Tuinbouw

13.2 Hornbach Hornbach opende in 1968 als eerste onderneming in Europa een gecombineerde bouwmarkt met tuincentrum in Duitsland. Tegenwoordig zijn ze met bouwmarkten en tuincentra vertegenwoordigd in Duitsland, Oostenrijk, Nederland, Tsjechië, Slowakije, Luxemburg, Zwitserland, Zweden en Roemenië. Hornbach heeft ruim 130 bouwmarkten en tuincentra in 9 landen Dortmund 33 Productschap Tuinbouw 33

13.3 Bauhaus De eerste Bauhaus opende zijn deuren meer dan 50 jaar geleden in Mannheim. Vanaf dat moment breidde het concern zich uit en vestigde zijn eerste winkel in Oostenrijk in ;872. Bauhaus heeft inmiddels zo n 2:: winkels in ;5 landen. Bauhaus Dortmund In Dortmund is een Bauhaus bezocht. De kwaliteit van de kamerplanten was goed en ook het aanbod was uitgebreid, met een afwisseling van tafels en Deense karren. Ook bood Bauhaus kant en klare tasjes aan met groene planten. 34 Productschap Tuinbouw

35 Productschap Tuinbouw 35

14 Tuincentra 14.1 Onafhankelijk tuincentrum Dortmund In Dortmund is er nog een tuincentrum bezocht. In het tuincentrum waar een gemengd aanbod was van kamerplanten en buitenplanten, was er een aparte ruimte waar snijbloemen werden aangeboden. Ook hier werden de snijbloemen met name per stuk aangeboden. 36 Productschap Tuinbouw

14.2 Onafhankelijk tuincentrum Osnabrück Een onafhankelijk tuincentrum in Osnabrück, met een grote verscheidenheid aan zowel bloeiende als groene kamerplanten. Mooi en verzorgd tuincentrum. De planten stonden er goed bij en er was volop verzorging aanwezig. Tevens werd er goed en helder advies gegeven over de verzorging van de verschillende kamerplanten. 37 Productschap Tuinbouw 37

38 Productschap Tuinbouw

39 Productschap Tuinbouw 39

Productschap Tuinbouw Adres Louis Pasteurlaan 6 Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon 079 347 07 07 Fax 079 347 04 04 Internet www.tuinbouw.nl e-mail info@tuinbouw.nl