KLIMOP Naar een verbetering van de expertise en een optimalisering van de zorg voor oudere Frank Buntinx Doelstellingen en opzet Begeleidingscommissie Hasselt 22.11.2011 Interreg: Doelstellingen Interreg: Activiteiten 1. Bijeenbrengen van zorgverstrekkers, onderzoekers en vertegenwoordigers van patiënten in een centraal kennisnetwerk. 2. Aanvullen van de bestaande kennis en expertise. 3. Verbeteren van de zorg, m.n. in het identificeren van kwetsbare mensen. 1. Bijeenbrengen kennisnetwerk. 2. Samenstellen, opvolgen en analyseren cohort van oudere, jongere en oudere mensen zonder. 3. Projectmanagement. Cohortstudie Wat is de invloed van veroudering, een diagnose van en de interactie tussen beide op het welzijn van oudere? Invloed van een diagnose van, veroudering en de interactie tussen beide op het welzijn Welzijn: Comorbiditeit ADL, IADL, cognitie, depressie, kwaliteit van leven Eenzaamheid & sociaal netwerk Veroudering: Leeftijd (jaren)? Kwetsbaarheid? Telomeerlengte? Immunologische veroudering? 1
Opzet Samenwerkende groepen (50-69 jaar) Eerste en nieuwe diagnose van borst-, long-, prostaat of gastrointestinale Eerste en nieuwe diagnose van borst-, long-, prostaat of gastrointestinale patiënten zonder een eerdere diagnose van Veroudering Kanker LIKAS KU Leuven (huisartsgeneeskunde, Oncologie) MUMC (Oncologie, huisartsgeneeskunde) U Hasselt (fac. Geneeskunde). Ziekenhuizen in Maastricht, Heerlen, Leuven (UZ Gasthuisberg & H.Hart), Hasselt, Genk, St. Truiden. Huisartspraktijken in de beide Limburgen en de regio Leuven. Wit-Gele Kruis Limburg. Kennisnetwerk Begeleidingscommissie Bijeenkomsten en workshops van onderzoekers en zorgverstrekkers voor uitwisseling van kennis (n=3 à 6) Informatie bevolking (pers) Begeleidingsgroep (n=3) Stuurgroep Website Convenant tussen samenwerkende instellingen en organisaties Interface tussen de onderzoeksgroep, andere zorgverstrekkers en onderzoekers en de bevolking 1. Rapportage door de onderzoeksploegen van de werking en resultaten. 2. Feedback en suggesties uit de Begeleidingsgroep naar de onderzoekers. 3. Ontstaan van bijkomende samenwerkingsverbanden. Timing Inclusie Eerste 3 jaar van de studie n zonder Dataverzameling Laura Deckx Gegevensverzameling - algemeen 6 maanden FU Bloedstaaltjes en wangslijmvlies Two buccal swabs 1 jaar FU 2 jaar FU 3 jaar FU 2
gegevens Veroudering: CGA Veroudering: screeningstesten Andere Functionele status Sociale ondersteuning Depressie Cognitie Polyfarmacie Voedingsstatus acga VES-13 G8 GFI Kwaliteit van leven Utrechtsecoping lijst Health Locus of Control Distress barometer Diagnose Behandeling Andere Datum diagnose Type TNM-classificatie Welke behandeling Behandeling afgemaakt Hospitalisaties Complicaties Medicatie Comorbiditeit Biobank Mantelzorgers Bloedstalen Vragenlijst Sociodemografische Depressie Zarit Burden Inventory Utrechtsecoping lijst Onderzoeksvragen Doris van Abbema Onderzoeksvragen 1. Kwaliteit van leven: Hoe evolueert kwaliteit van leven na de behandeling van en welke factoren beïnvloeden kwaliteit van leven bij oudere patiënten met? 2. Depressie: Welke factoren beïnvloeden het ontstaan van depressie bij oudere patiënten met? 3. Functionele status: Welke factoren beïnvloeden de functionele status van oudere patiënten met? Zijn deze factoren anders bij jonge patiënten met of oudere patiënten zonder. Additioneel - Wat is de prognostische waarde van screenend instrumenten: Wat is de prognostische waarde van de baseline scores op de screening instrumenten (ACGA, VES-13, GFI en G8) om een geaggregeerde score op de uitgebreide geriatrische evaluatie (CGA) te voorspellen na een jaar van overleven? 3
Onderzoeksvragen 1. Wat is de invloed van functionele status, psychosociale factoren en omgevingsfactoren op het ontstaan van complicaties bij adjuvante chemotherapie? Eerder beëindigen van de behandeling, gereduceerde dosis chemotherapie en ziekenhuisopname 2. Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen patiënten die wel en niet volgens de landelijke richtlijn werden behandeld? Zijn deze verschillen hetzelfde binnen de groep ouderen en jongere patiënten met? 3. Wat is de invloed van de diagnose en de behandeling op het ontstaan van depressie? Additioneel - Welke factoren beïnvloeden treatment decision-making bij oudere patiënten met Katherine Nelissen Gegevensverzameling de Biobank Biologisch materiaal Moleculaire biomarkers voor veroudering? Immunologische veranderingen ( immunosenescence ) Telomeerlengte Immuunsysteem belangrijk in de eliminatie van cellen Telomeerlengte geassocieerd met risico op /prognose bij Serum Bewaard in -80 C TNF-α, IL-6, IL-10, IFN-y CMV Bloedstalen (50 69 j) Bloedstalen (baseline, voor behandeling) Plasma Witte bloedcellen IRP patiënten zonder Bewaard in -80 C FACS analyse CD4/CD8 T-cellen B-cellen Hebben deze immunologische componenten voorspellende waarde met betrekking tot kwetsbaarheid/mortaliteit in oudere? Verschil met jongere? Biobank (50 69 j) Bewaard in -40 C patiënten zonder Opslag van deze stalen: Voordeel: Volledige structuur (personeel, infrastructuur, ) Ontvangen, verwerken en opslaan van biospecimens (gevalideerde procedures) Gekoppelde, goed gedocumenteerd klinische gegevens Kwaliteitsgarantie (staal, gekoppelde gegevens, onderzoeksproject) DNA extractie Telomeerlengte Kwaliteitsvol lichaamsmateriaal is absoluut noodzakelijk voor goed wetenschappelijk onderzoek Is telomeerlengte een goede maat voor veroudering, en wat is het effect van hierop? Dr. L. Linsen Prof. Dr. JL. Rummens 4
Kennisnetwerk: website www.ouderenen.be KLIMOP: inclusie 6 mnd 1 jaar Marjan van den Akker Voorstelling eerste resultaten (50 69 jaar) 137 62 15 78 28 3 niet- 130 75 14 Totaal 345 165 32 Doel: 2 x 360 per groep (50 69 jaar) n zonder (50 69 jaar) n zonder Leeftijd (gem, SD) 60.54 (5.41) 76.88 (4.95) 78.32 (5.44) Geslacht: - Man 38 (28%) 30 (38%) 50 (38%) - Vrouw 99 (72%) 48 (62%) 80 (62%) Globale Qol (gem, SD) 68.79 (19.18) 63.58 (23.39) 73.03 (19.26) ADL: - Volledig zelfstandig 72 (52%) 35 (47%) 37 (32%) - Redelijk tot goed zelfstandig 63 (46%) 32 (43%) 67 (57%) - Hulp nodig maar kan veel zelf 1 (1%) 5 (7%) 10 (9%) - Ernstig hulpbehoevend 0 3 (4%) 3 (3%) - Volledig hulp behoevend 0 0 0 Totaal 137 78 130 ADL: * 10-14: heeft wel hulp nodig maar doet ook veel zelf * 0-4 volledig hulpbehoevend * 15-19 redelijk tot goed zelfstandig * 5-9 ernstig hulpbehoevend * 20: volledig zelfstandig IADL: - Geen beperkingen 113 (83%) 48 (62%) 59 (45%) - Beperkingen op één of meer domeinen GDS-15 24 (18%) 30 (38%) 71 (54%) - Normaal 113 (82%) 54 (69%) 101 (78%) - Depressieve gevoelens 24 (18%) 24 (31%) 29 (22%) MMSE: - Normaal 128 (94%) 66 (85%) 110 (85%) - Beperkt 8 (6%) 12 (15%) 19 (15%) Totaal 137 77 130 IADL: vrouwen (score van 0 8) IADL: mannen (score van 0 6, vraag voor reparaties toegevoegd) GDS-15: 0-4 = normaal, 5 depressie MMSE: Normaal (30 25), beperkt ( 24) 5
Eenzaamheid Depressie ~ Vermoeidheid* Eenzaamheid* Yes (%) No Total 16 (15) 105 124 26 (39) 40 66 n zonder 49 (49) 70 119 Normaal Depressie ( 5) T-test N Gem (SD) N Gem (SD) P-waarde Vermoeidheid 113 21.53 (24.72) 23 36.71 (31.32) 0.01 Vermoeidheid 54 27.98 (25.33) 21 48.41 (28.93) 0.00 *: Eenzaamheidsschaal De Jong-Gierveld meeste eenzame patiënten waren licht eenzaam (slechts 8 scoren > 8/11) niet- Vermoeidheid 101 23.82 (21.29) 28 40.87 (29.01) 0.00 Significante relatie met QoL in beide groepen Significante relatie met functionele status (beperkt in > 2 domeinen): alleen significant in oudere : OR= 4,3 (1,3-13,7) * Vermoeidheid gemeten met EORTC QLQ-C30 subschaal. Hogere score = meer vermoeidheid (max = 100) Relatie met woonverband (met anderen alleen), niet significant Algemene kwaliteit van Leven: ~ 6 maanden Vermoeidheid: ~ 6 maanden Slechter (>10%) Geen verandering Beter (>10%) Verslechtering (>10%) Geen verandering Verbetering (>10%) QoL: 22 (36%) 12 (20%) 27 (44%) QoL: 14 (52%) 6 (22%) 7 (26%) niet- QoL: 17 (23%) 30 (41%) 27 (36%) Vermoeidheid 34 (56%) 18 (30%) 9 (15%) Vermoeidheid 10 (37%) 14 (52%) 3 (11%) niet Vermoeidheid 23 (31%) 28 (38%) 23 (31%) Depressie: geen significante verschillen Cognitie: geen significante verschillen n=165 P=0.01 (wel geen verslechtering) n = 162 Contact: Laura.deckx@med.kuleuven.be Katherine.nelissen@uhasselt.be Doris.van.abbema@mumc.nl Deckx L, Van Abbema D, Nelissen K, Daniels L, Stinissen P, Bulens P, Linsen L, Rummens JL, Van den Berkmortel F, Robaeys G, De Jonge E, Houben B, Pat K, Walgraeve D, Spaas L, Verheezen J, Verniest T, Goegebuer A, Wildiers H, Tjan-Heijnen V, Buntinx F, Van den Akker M. Study protocol of KLIMOP: a cohort study on the wellbeing of older cancer patients in Belgium and the Netherlands. BMC Publ Health 2011; 11: 825 6