Zo n speelveld moet er gewoon komen

Avonturen speelplaats Zo n speelveld moet er gewoon komen Bos Adviesrapport Rolstoelrecreatie in Het Twiske

Dit is een uitgave van Sportservice Noord-Holland Het Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is uitgevoerd in opdracht van de Provincie Noord-Holland.

Auteur Erik Puyt Redactie Judith Stroo, Theo Onstenk en Sjoerd van Tiel Met dank aan alle deelnemende organisaties en personen De rolstoelhockeyverenigingen: de Kennemer Keien, Revas Zaansticks, SG Waterland en de Randwijckrollers Only Friends Rolstoelbasketbalteam Ronald McDonald Centre Technische Commissie Rolstoelhockey Heliomare Dagbesteding Krommenie Nationale Vereniging de Zonnebloem Stichting Spurd Yalp Let s play Recreatiegebied Het Twiske Recreatie Noord-Holland NV Restaurant de Blauwe Poort en Hans Hey Afdeling Aangepast Sporten Sportservice Noord-Holland Evenementenbureau Sportservice Noord-Holland Project (S)Cool on wheels SAPlaza Darryl Blankendal, Hubert Habers, Linda Schouten en natuurlijk Good old Theo Onstenk Judith Stroo, Loes Boetes en Eduard van Winsen Wim Hoogterp (goalball) en Djoke van Marum (zitvolleybal) Han Dirks, organisatie, wedstrijdleiding en scheidsrechter Vormgeving en productie Sportservice Noord-Holland Kantooradres Nieuwe Gracht 7 2011 NB Haarlem Postadres Postbus 338 2000 AH Haarlem www.sportservicenoordholland.nl info@sportservicenoordholland.nl Disclaimer Dit rapport is uitsluitend bestemd voor de opdrachtgever. De inhoud van dit rapport is gebaseerd op omstandigheden bij en informatie ter beschikking gesteld door de opdrachtgever en is door opdrachtnemer met de grootst mogelijke zorgvuldigheid opgesteld. Echter voor onjuistheden en onvolledigheden, op welke grond dan ook, kan opdrachtnemer op geen enkele wijze aansprakelijk gesteld te worden. Opdrachtnemer is niet aansprakelijk voor schade die is of dreigt te worden toegebracht en voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met het gebruik van het rapport. Aan de inhoud van dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van opdrachtnemer. Ongeautoriseerd of oneigenlijk gebruik van de inhoud van het rapport kan een inbreuk op intellectuele rechten, regelgeving met betrekking tot privacy, publicatie en/of communicatie in de breedste zin van het woord opleveren. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 2

Inhoudsopgave Voorwoord 4 1. Inleiding 5 2. Design for all 7 2.1 Samenhang in sport en recreatie 7 2.2 Design for all 9 2.3 Doelstelling 11 3. Ervaringen en resultaten 13 3.1. Inleiding 13 3.2 Ervaringen vooraf 15 3.3 Resultaten Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske 16 3.3.a And the winner is 16 3.3.b Algemene gegevens 16 3.3.c Mening over het programma en de activiteiten 18 3.3.d Oordeel over de voorzieningen 19 3.3.e Het bezoek aan het Twiske 22 3.4 (S)Cool on Wheels 25 3.5 Speciale aandacht 27 3.5.a Media 27 3.5.b Bestuur 27 3.6 Samenvatting van de resultaten 29 4. Het ontwerp 31 4.1 De inpassing in Het Twiske 31 4.2 Het ontwerp Rolstoelrecreatie in Het Twiske 33 4.2.a Inleiding 33 4.2.b Het ontwerp van het rolstoelhockeyveld 33 4.2.c Basisvoorzieningen voor rolstoelrecreatie 35 4.2.d Optionele uitbreidingen 36 4.2.e Voorzieningen voor evenementen 38 4.3 Het maatschappelijk, gebruikers en economisch rendement 39 5. Het vervolg 41 5.1 Samenvatting en conclusies 41 5.2 "Alleen kun je niets, je moet het samen doen" 42 Literatuur 43 Bijlagen 44 Bijlage 1. Opzet Pilot Rolstoelhockey in Het Twiske 45 Bijlage 2. Verantwoording en samenwerking 48 Bijlage 3. Spelregels Elektrisch Rolstoelhockey: Het Speelgebied 49 Bijlage 4. Vragenlijst Rolstoelrecreatie in Het Twiske 52 Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 3

Voorwoord Na een eerste verkenning van de samenhang tussen sport en recreatie, de daaropvolgende concretisering in een programma van wensen en eisen is het mij een groot genoegen om het voorwoord te mogen schrijven bij dit eindverslag van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske. Het is de voorlaatste stap in het proces, dat de Provincie Noord-Holland heeft geïnitieerd, van verkenning naar de realisatie van laagdrempelige en attractieve recreatieknooppunten die de toegangspoort moeten vormen naar de recreatiegebieden in Noord-Holland. De unieke combinatie van natuurbeleving, recreatie, ontspanning en inspanning verdient het om ontdekt en benut te worden door alle Noord-Hollanders. In het verslag van het project Rolstoelhockey in Het Twiske vindt u de ervaringen en resultaten die direct kunnen bijdragen aan het ontsluiten van de recreatiegebieden en het vergroten van het gebruik door verschillende doelgroepen. Daarbij dragen de bevindingen in dit rapport bij aan verschillende beleidsdoelen zoals het vergroten van de sportparticipatie en de maatschappelijke integratie. Daarnaast wordt ook beoogd een bijdrage te leveren aan de levendigheid van het gebied. Door de mogelijkheid om ook andere evenementen dan rolstoelhockey te organiseren kan het speelveld ook uitgroeien tot een economische trekker. Een belangrijke noodzakelijke voorwaarde is het voortzetten van de samenwerking tussen de verschillende organisaties die tot op heden hebben bijgedragen aan het vergroten van de samenhang tussen sport en recreatie. Deze samenwerking hebben wij ervaren als bijzonder prettig en vruchtbaar. Het gaat daarbij niet alleen om de partnership tussen Recreatie Noord-Holland NV en Sportservice Noord-Holland, maar bovenal om de samenwerking met de organisaties die de vele bevolkingsgroepen vertegenwoordigen. In het bijzonder willen wij de rolstoelhockeyverenigingen; de Kennemer Keien, Revas Zaansticks, SG Waterland en de Randwijckrollers bedanken. Het project had niet kunnen slagen zonder de deskundige ondersteuning door Heliomare Dagbesteding Krommenie, St. De Zonnebloem, Stichting Spurd, Yalp en onze collega s bij het Evenementenbureau en de afdeling Aangepast Sporten. Het rolstoelhockeyveld moet een bruisende ontmoetingsplaats worden voor alle groepen, valide en aangepaste sporters, jong en oud. Strategisch gelegen tussen de Blauwe Poort en de Avonturenspeelplaats biedt het ruimte voor passieve recreatie, het actief beoefenen van vele sporten en mooie evenementen. Zou het niet prachtig zijn als daar in 2010 het 1 e Noord-Hollandse Kampioenschap outdoor rolstoelhockey gespeeld gaat worden? Sportservice Noord-Holland wenst alle partijen veel succes bij het verder ontwikkelen van de recreatiegebieden in al hun facetten en wij kijken uit naar een verdere samenwerking. Sjoerd van Tiel, Unitmanager Sportontwikkeling Sportservice Noord-Holland Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 4

1. Inleiding Op 11 en 12 september 2009 vond een bijzonder evenement plaats in het recreatiegebied Het Twiske. Op vrijdag 11 september werd het project (S)cool on Wheels georganiseerd. Honderdvijfentwintig basisschoolleerlingen hebben op die dag kennis gemaakt met verschillende sporten voor mensen met een beperking. Op zaterdag is een rolstoelhockey toernooi georganiseerd en zijn verschillende mogelijkheden gecreëerd voor rolstoelrecreatie. Door het organiseren van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is onderzocht of het mogelijk is om voor (zwaar) lichamelijk gehandicapten een permanente sportieve en recreatieve ontmoetingsplaats te creëren. Het doel van het project is om in de nabije toekomst een permanent speelveld te creëren. Rond het speelveld kunnen verenigingen, families en vrienden van rolstoelhockeyers elkaar treffen rond een sportieve activiteit. Er is voor rolstoelhockey gekozen omdat het de enige teamsport is die in elektronische aangedreven rolstoelen beoefend wordt. Naast rolstoelhockey worden verschillende andere mogelijkheden voor rolstoelreactie gecreëerd. Het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske beoogt de beweegachterstand te verkleinen en de maatschappelijke participatie van lichamelijk gehandicapten te bevorderen door het integreren van op maat gemaakte voorzieningen in de Noord-Hollandse recreatiegebieden. Het klinkt complex, maar het is eigenlijk heel simpel. Het rolstoelhockeyveld is niet meer of minder dan wat een trapveld is voor valide voetballers. Tijdens de opening van het rolstoelhockeytoernooi is een enorme stap gezet toen de Gedeputeerde van Provinciale Staten voor Sport en Recreatiegebieden de heer Meerhof verklaarde: Dat speelveld moet er gewoon komen!. In overleg met de beheerders van Het Twiske is het grasveld tussen de Blauwe Poort Avonturenspeelplaats gekozen als de ideale locatie. Natuurlijk is het niet reëel om deze prachtige plek alleen te reserveren voor sporters met een beperking. Bij het ontwerp dat wordt gepresenteerd wordt daarom nadrukkelijk ingegaan op de verschillende gebruiksmogelijkheden. Gehandicapten met hun ouders en familie kunnen er recreëren op een locatie zonder beperkingen. Zorgorganisaties kunnen er activiteiten organiseren. Ook de gebruiksmogelijkheden voor valide bezoekers worden vergroot door de nieuwe voorzieningen. Zij zijn misschien verbaasd over de grote toiletten, de malle tafels en de rare lijnen op het veld maar kunnen er ook gewoon voetballen en picknicken. Door de Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 5

verhuur van rolstoelen kunnen zij ook ervaren wat het is om in een rolstoel te zitten, net als de kinderen die op vrijdag kennis hebben gemaakt met rolstoelrecreatie. Tot slot biedt de nieuwe inrichting de mogelijkheid om evenementen te organiseren voor scholen en bedrijfsleven. Zo wordt ook het economisch rendement versterkt. Het uiteindelijke doel van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is dat rolstoelers een sportieve dag kunnen beleven zonder beperkingen. In hoofdstuk 4 wordt deze nieuwe toekomst geschetst. Er wordt getoond dat het realiseren van een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie op verschillende niveaus een toegevoegde waarde is. Het rolstoelhockeyveld heeft een groot maatschappelijk rendement als ontmoetingsplaats voor mensen met een beperking en hun vrienden en familie, heeft sportieve gebruikswaarde voor deze doelgroep, maar ook voor andere bezoekers en kan een economisch rendement hebben als evenemententerrein. Ter onderbouwing van de toekomstvisie worden in hoofdstuk 3 de resultaten gegeven van het project dat op 11 en 12 september is georganiseerd. Het kale grasveld is op die dag omgetoverd in een arena voor het eerste outdoor rolstoelhockey toernooi in Noord- Holland. Deze ambiance, een combinatie van serieuze sport en plezier, is zeer gewaardeerd door deelnemers, ouders en bezoekers. Het evenement was echter een middel om te kunnen bepalen aan welke eisen de permanente voorziening moet voldoen. Eerst worden in hoofdstuk 2 het uitgangspunt Design for all toegelicht en de relatie met het provinciale beleid op het gebied van sport en recreatie. Het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is onderdeel van een langdurig proces, geïnitieerd door de Provincie Noord-Holland, dat tot doel heeft de bekendheid van de recreatiegebieden te vergroten en het gebruik door alle Noord-Hollanders van deze prachtige gebieden te stimuleren. Met het adviesrapport verwachten wij dat de bestuurders van de gebieden ook de laatste stap in het proces kunnen zetten. De samenhang tussen sport en recreatie wordt dan geconcretiseerd op en rond het rolstoelhockeyveld in Het Twiske. Het Twiske is dan niet alleen toegankelijk voor iedereen. Er is ook echt voor iedereen iets te beleven. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 6

2. Design for all In de ruimtelijke inrichting en de bouw van accommodaties is de toegankelijkheid voor alle inwoners belangrijk, inclusief mensen met beperkingen. ( ) Het principe van Design for All staat hoog in het vaandel. (Kabinetsstandpunt Olympisch Plan, 2009, blz. 7). 2.1 Samenhang in sport en recreatie In 2005 heeft de Provincie Noord-Holland aan Recreatie Noord-Holland NV en Sportservice Noord-Holland verzocht om samen te onderzoeken hoe de samenhang tussen sport en recreatie verbeterd kan worden. Om dit mogelijk te maken streeft de Provincie Noord-Holland naar een goede ontsluiting van het landelijk gebied voor mensen uit alle Noord-Hollandse stedelijke gebieden. De afgelopen twee jaar heeft het onderzoek zich gericht op twee sporen die uiteindelijk moeten leiden tot toegankelijke en attractieve recreatiegebieden. Het eerste spoor is het ontsluiten van de gebieden door het bundelen van voorzieningen op zogenaamde recreatieknooppunten. Daar wordt onder verstaan een bekende, aantrekkelijk locatie waar een grote diversiteit aan belevingsmogelijkheden gecombineerd wordt aangeboden en waarin de bezoeker ook de weg wordt gewezen. Het vormt daarmee een poort vanuit het stedelijk gebied naar het landelijk gebied (RNH/ SSNH, 2008-a, blz. 4). Recreatie Noord-Holland NV leidde de weg op dit spoor naar een recreatieknooppunt. Het tweede spoor is het in kaart brengen van de sportief-recreatieve mogelijkheden in de recreatiegebieden, zodat deze mogelijkheden benut kunnen worden om zowel recreatieve, sportieve en maatschappelijke beleidsdoelen te realiseren. Daarbij is met name onderzocht wat de wensen zijn van een aantal specifieke doelgroepen. Zowel ouderen, allochtonen als mensen met een beperking maken minder gebruik van recreatiegebieden en zijn gemiddeld minder (sportief) actief. Er zijn enkele tientallen gesprekken gevoerd waaruit is gebleken dat zij graag willen recreëren indien er in het aanbod met hun specifieke situatie rekening wordt gehouden (RNH/ SSNH, 2008-a en b). Op basis van deze informatie is een drietal concrete voorstellen gedaan voor een pilot project voor elke doelgroep waarmee de samenhang tussen sport en recreatie in concrete voorzieningen kan worden uitgewerkt. Als laatste halte op het traject van verkenning naar verwezenlijking van recreatieknooppunten (RNH/ SSNH, 2008-a, 12-13 en RNH, 2008, 5) is het netwerk aan recreatieknooppunten op verschillende niveaus in heel Noord-Holland in kaart gebracht (RNH, 2008). Tegelijkertijd heeft Sportservice Noord-Holland, op verzoek van de Provincie Noord- Holland voor verschillende doelgroepen een plan van aanpak opgesteld voor het uitvoeren van een pilotproject. Deze projecten hebben tot doel om de doelgroep kennis te laten maken met de recreatiegebieden en zo in de praktijk het opgestelde programma van wensen en eisen te kunnen toetsen. De resultaten van de proefprojecten moeten een bijdrage leveren aan het vergroten van de bekendheid en het gebruik van de recreatiegebieden. In 2008 heeft Sportservice Noord-Holland de opdracht gekregen van de Provincie Noord- Holland om een tweetal van de voorgestelde pilot-projecten 1 uit te voeren, waaronder het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske. 1 In juni 2009 heeft het project Familiedag in Het Twiske plaats gevonden. Het eindrapport van dit project is in oktober aan de Provincie Noord-Holland gepresenteerd. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 7

Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 8

2.2 Design for all Beleidsinspanningen richten zich op het vergroten van de sportparticipatie en de maatschappelijke integratie van mensen met een beperking. Dat streven heeft twee componenten. Het allerbelangrijkste is dat het sportaanbod moet aansluiten bij de mogelijkheden van mensen met een specifieke handicap. Vervolgens moet ook de fysieke sportomgeving voor dat gebruik ingericht zijn. Dit gaat veel verder dan het slechts vergroten van de toegankelijkheid. Het gebruik door, en het gebruiksgemak voor mensen met een beperking moeten beiden centraal staan. In deze visie is het niet voldoende dat, bijvoorbeeld een recreatiegebied toegankelijk is voor iedereen. Het betekent dat er ook voor iedereen iets te beleven is: design for all! Naar de mening van Sportservice Noord-Holland dient elke nieuwe voorziening geschikt te zijn voor aangepast sporten en bewegen. De toegankelijkheid voor mensen met een beperking wordt niet aan het eind van het realisatietraject getest maar al bij planvorming wordt ervoor gezorgd dat er gebruiksmogelijkheden zijn voor alle doelgroepen. Bij het uitwerken van het project in Het Twiske voor mensen met een beperking is daarom gekozen voor rolstoelhockey. Het is de enige teamsport die beoefend wordt door elektrisch rolstoelers en dat is de groep met de zwaarste beperkingen. Het principe van design for all wordt binnen het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske als volgt uitgewerkt: 1. Een eerste uitgangspunt bij het project is dat als het beoogde rolstoelhockeyveld en de aanvullende voorzieningen geschikt zijn voor de elektrische rolstoelhockeyers dat ze dan gebruikt kunnen worden door iedereen. 2. Een tweede uitgangspunt is dat de sport- en spel mogelijkheden ook voor iedereen interessant, uitdagend en uitnodigend moet zijn. 3. De nieuwe inrichting van de ruimte tussen Blauwe Poort en Avonturenspeelplaats moet een aanvulling zijn op het bestaande aanbod. Als deze uitgangspunten zijn gerealiseerd dan wordt het rolstoelhockeyveld niet alleen een ontmoetingsplaats voor de rolstoelers en hun familie en vrienden maar voor alle andere bezoekers van Het Twiske. Deze visie wordt vanzelfsprekend gedeeld door vele betrokkenen bij het project van Heliomare Dagbesteding Krommenie en de Zonnebloem via de Cruyff Foundation, Saplaza en Only Friends tot de rolstoelverenigingen. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 9

Om te onderzoeken hoe de mogelijkheden voor Rolstoelrecreatie in Het Twiske concreet vorm kunnen krijgen is samengewerkt met de firma Yalp. Zij zijn een bedrijf gespecialiseerd in het realiseren van sportvelden en speelmogelijkheden in de openbare ruimte. Yalp deelt de visie dat een speelterrein een plaats is waar iedereen bij elkaar moet kunnen komen. Een plaats waar iedereen moet kunnen spelen en sporten. Een plaats met verschillende speel en sportvoorzieningen, vrij van obstakels en daardoor ook geschikt voor lichamelijk gehandicapten of slechtzienden. Kinderen of volwassenen met een lichamelijke handicap of met een visuele beperking gedragen zich net zoals kinderen of volwassenen zonder beperking. Waarom zouden er voor lichamelijk en visueel gehandicapten aparte speel en/of sporttoestellen vervaardigd moeten worden (Yalp, 2009). Het motto daarbij is design for all het ontwikkelen en realiseren van universele sport- en spelmogelijkheden waar iedereen kan spelen en van kan genieten. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 10

2.3 Doelstelling Tijdens het onderzoek Concretisering samenhang sport en recreatie Recreatie Noord- Holland NV en Sportservice Noord-Holland zijn focusgroepgesprekken gevoerd met verschillende doelgroepen om hun specifieke behoefte aan voorzieningen voor sport en bewegen te bepalen. Tijdens de voorbereidende gesprekken met de doelgroep, mensen met een beperking, is gebleken dat vooral de mate waarin een voorziening toegankelijk is de keuze voor een activiteit bepalen (RNH en SSNH, 2008). Het doel van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is het organiseren van een evenement om te onderzoeken hoe, ten eerste, de concrete voorzieningen en activiteiten worden gewaardeerd door de doelgroep en ten tweede, te bepalen wat er nodig is om te komen tot een permanente voorziening die voldoet aan alle wensen, eisen en verwachtingen van de doelgroep. Het eindproduct van het project is een adviesrapport waarin het antwoord wordt gegeven op de volgende vragen: 1. Is er onder de doelgroep voldoende interesse in deze vorm van rolstoelrecreatie en aan welke eisen zou een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie moeten voldoen? 2. Passen de rolstoelvoorzieningen in de ontwikkelingen van Het Twiske en hoe zou een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie er uit kunnen gaan zien? 3. Welke gebruiksmogelijkheden bieden de nieuwe vormen van rolstoelrecreatie? Voor het beantwoorden van vraag 1. worden de resultaten gebruikt van het onderzoek onder de deelnemers, de bezoekers en de organisaties waarmee is samengewerkt. In het onderzoek is de mening gevraagd van deelnemers en bezoekers over de specifieke voorzieningen voor rolstoelrecreatie, de algemene voorwaarden voor een dagje uit zonder beperkingen en de waardering van Het Twiske. Om verschillende gebruiksmogelijkheden te onderzoeken, als onderdeel van vraag 3., is een speciaal evenement georganiseerd: (S)cool on wheels. Deze resultaten worden gepresenteerd in hoofdstuk 3. De andere twee onderzoeksvragen worden uitgewerkt in hoofdstuk 4. Voor het beantwoorden van deze vragen zijn er verschillende gesprekken gevoerd met Recreatie Noord-Holland NV, betrokken organisaties en diverse adviseurs. Er is ook onderzocht Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 11

hoe de nieuwe vormen voor rolstoelrecreatie bijdragen aan het streven naar recreatieknooppunten. Op basis van de aanbevelingen van de beheerders en de resultaten van het onderzoek is door de firma Yalp een ontwerp gemaakt voor een rolstoelhockeyveld in Het Twiske. Op basis van het ontwerp worden verschillende gebruiksmogelijkheden gegeven. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 12

3. Ervaringen en resultaten 3.1. Inleiding Het uitgangspunt van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske was het realiseren van een fantastische belevenis op 12 september. Niet als hoofddoel, maar als middel tot het realiseren van permanente mogelijkheden in een van de mooiste gebieden van Noord- Holland. Daarbij is gekozen voor mensen in een elektrische rolstoel. Die groep ervaart de grootste belemmeringen als zij er erop uit trekken. Vanwege de, al zo vaak terecht gebleken, angst dat er belemmeringen en praktische bezwaren zullen opdoemen wordt er niet opuit getrokken. De levenswereld krimpt verder en de wereld is al zo klein (RNH, SSNH, 2008- a, blz. 21). Bij het concretiseren van de samenhang tussen sport en recreatie is bij ouders en gehandicapte sporters de enorme behoefte gebleken aan recreatievoorzieningen speciaal ingericht voor rolstoelers (idem, blz. 96). Het is cruciaal dat als een nieuwe voorziening gerealiseerd wordt, alle aspecten zeer zorgvuldig moeten worden getest. Voor deze doelgroep is het voorkómen van teleurstellingen minstens zo belangrijk als het creëren van een unieke belevenis (idem, blz. 27). Vooraf is gekozen voor ongeveer honderd deelnemers en bezoekers waarvan de helft rolstoelers als het optimale aantal om én een mooi evenement te realiseren én de voorzieningen goed te kunnen testen. In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. In paragraaf 3.2 worden de ervaringen tijdens de voorbereiding beschreven. In de gesprekken met organisaties en rolstoelers zijn veel punten naar voren gekomen. Ook is gebleken dat de relatie met andere belanghebbenden, leveranciers, media en politiek cruciaal zijn voor het slagen van elke voorziening of evenement voor mensen met een beperking. In paragraaf 3.3 worden de resultaten van de enquête onder deelnemers, familie en bezoekers samengevat. In paragraaf 3.4 wordt een impressie gegeven van het project (S)cool on Wheels waarmee de brede gebruiksmogelijkheden worden getoond. Paragraaf 3.5 gaat in op de speciale aandacht die het project heeft gekregen in de media en van de bestuurlijke verantwoordelijken. In paragraaf 3.6 worden de belangrijkste wensen eisen samengevat. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 13

Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 14

3.2 Ervaringen vooraf In de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie is getracht de balans te vinden tussen de wensen en eisen van de doelgroep ten aanzien van de voorzieningen en de ingrediënten voor een succesvol evenement. Binnen Sportservice Noord-Holland heeft de samenwerking tussen de afdeling Aangepast Sporten en het Evenementenbureau geleid tot het gewenste resultaat. Samen met de unit Sportontwikkeling zijn gesprekken gevoerd met vele belanghebbenden. Daarbij is grofweg een onderscheid gemaakt tussen organisaties voor gehandicapten, zoals Heliomare Dagbesteding Krommenie en De Zonnebloem en de sportorganisaties zoals de rolstoelhockeyverenigingen en de Technische Commissie Rolstoelhockey. Daarnaast zijn nog een aantal adviseurs gevraagd vanwege hun specifieke ervaring, zoals de maatschappelijk betrokken ondernemer Theo Bakkum van Saplaza in recreatiegebied Spaarnwoude, René Zwierink van Yalp, Roy Gebbink van Only Friends Ronald McDonald Centre en Jordy Halapiry van de Cruyff Foundation. Tijdens een algemene bijeenkomst in juni en in individuele gesprekken is enorm veel geleerd van de kennis en ervaring van de rolstoelhockeyverenigingen. Uiteindelijk hebben deze gesprekken geleid tot de beste aanpassingen bij de uitvoering van het project en met name het rolstoelhockeytoernooi op 12 september. Veel suggesties die naar voren zijn gebracht zijn overgenomen, bijvoorbeeld over de werving van de deelnemers en de inrichting van de tent en het veld. Sommige ideeën, zoals het maken van meer promotie of het organiseren van meer activiteiten zijn niet overgenomen. Dit om te voorkomen dat er teveel zou gebeuren waardoor het onderzoek naar de voorzieningen in het gedrang zou komen. In de volgende paragrafen worden de resultaten beschreven vanuit het perspectief van de verschillende groepen. Eerst en vooral de deelnemers, vervolgens de ouders, familie en vrienden, gevolgd door de betrokken organisaties en leveranciers. Gezien de positieve reacties tijdens de voorbereiding is er voor gekozen om actief media en politiek te benaderen. Hoewel er zekere risico s kleven aan het experiment heeft het een dermate positieve uitstraling dat de kans gegrepen is om het bewustzijn bij burgers te vergroten en aan bestuurders de kracht en ook de vanzelfsprekendheid te tonen van rolstoelhockeyveld in een recreatiegebied. Het was daarom een grote eer dat Rob Meerhof, Gedeputeerde van Provincie Noord-Holland, verantwoordelijk voor sport, recreatiegebieden en landelijk gebied, het evenement heeft geopend. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 15

3.3 Resultaten Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske 3.3.a And the winner is Aan de traditionele opzet van het rolstoelhockey werd tijdens dit evenement de fun factor toegevoegd. Een toevallige voorbijganger had eerder het idee dat er een Panna Knock-out toernooi plaatsvond. De bezoekers werden ook gegrepen door het enthousiasme en fanatisme van de teams. Het ging ergens om. Alle teams hielden de stand nauwlettend in de gaten om de kans te bepalen dat zij de finale zouden bereiken. Uiteindelijk hebben de Kennemer Keien gewonnen na een bloedstollende finale tegen de lokale favoriet De Revas Zaansticks. In de slotseconden van de reguliere speeltijd maakten zij gelijk om op het nippertje in de verlenging de beslissende treffer te scoren. Hoewel het rolstoelhockeytoernooi een recreatieve opzet had, maakt bovenstaande duidelijk dat ook deze doelgroep hun sport op uiterst serieuze en fanatieke manier bedrijven. Wellicht is in de toekomst zelfs topsport mogelijk op de nieuwe voorziening. Naast de sfeer die werd gecreëerd door deelnemers, fans en bezoekers speelde het weer een positieve rol op beide dagen. Het was een zomerse dag in september, waarop het pure, ontspannen recreatiegevoel overheerste. 3.3.b Algemene gegevens In totaal hebben bijna honderd mensen aan het evenement deelgenomen. Ongeveer 30 elektrische rolstoelers en vijftien sporters in een handbewogen (sport)rolstoel. Vierenzestig mensen hebben de vragenlijst ingevuld, waarvan een derde elektrische rolstoelers en een zesde handbewogen rolstoelers. De helft van de respondenten heeft geen beperking. Het gaat hierbij om familieleden, begeleiders en toeschouwers. De deelnemers komen van heinde en verre, van Leiden tot Middenmeer en van Beverwijk tot Hoorn. Zoals uit het vooronderzoek is gebleken is deze doelgroep bereid om ver te reizen om een voor hen geschikte voorziening te bezoeken. Ook de leeftijd was regelmatig gespreid tussen de jongste deelnemer van 10 jaar en de oudste van 67 jaar. Ongeveer tweederde van de bezoekers hebben de vragenlijst ingevuld waarvan 26 met een handicap en 38 zonder. De algemene indruk is zeer positief. De deelnemers vinden de omgeving mooi en heel prettig dat zij lekker buiten kunnen sporten. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 16

Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 17

3.3.c Mening over het programma en de activiteiten De meeste rolstoelers hebben deelgenomen aan het rolstoelhockeytoernooi. Hoewel het speelschema het niet altijd toeliet is er ook van de andere mogelijkheden redelijk gebruik gemaakt. Favoriet bij familie en vrienden waren de rolstoel/wandelroute en het boogschieten. Figuur 1. Deelname aan activiteiten 10% 22% 11% 52% Rolstoelhockey Roelstoelvaardigheidstraining Rolstoel /wandelroute Jeu de boules/boccia Boogschieten 5% De waardering voor organisatie van de activiteiten was goed tot zeer goed. Slechts een enkeling vond het rolstoelhockey toernooi matig. Tabel 1. Waardering activiteiten Zeer goed Goed Matig Slecht N.v.t. Rolstoelhockey 13 30 3 1 3 Rolstoelvaardigheidstraining 2 5 0 0 20 Rolstoel-/wandelroute 4 10 0 0 18 Jeu de Boules / Boccia 1 7 1 0 19 Boogschieten 6 13 0 0 14 Huifkartocht 2 12 0 0 18 Totale programma 6 17 0 0 6 Deze algemene positieve beoordeling van de dag en het programma weerhoudt mensen er niet van met een zeer kritisch oog te kijken naar de voorzieningen. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 18

3.3.d Oordeel over de voorzieningen Voorafgaand aan het evenement is het veld tussen avonturenspeeltuin en de Blauwe Poort volledig heringericht. Met enkele honderden rijplaten is rondom de tent met het veld en het ontmoetingsplein een rolstoelroute gecreëerd die aansluit op het fiets en skeelerpad, de speciaal gecreëerde toiletgroep en de parkeerplaats. Voor de inrichting van het rolstoelhockeyveld is gebruik gemaakt van de state-of-the-art veldafscherming van de Kennemer Keien. Deze is sterk en toch licht en flexibel. Daarnaast hebben de Kennemer Keien en vooral Han Dirks ook in de organisatie en westrijdleiding een onmisbare rol gespeeld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de voorzieningen voor het rolstoelhockey daarom duidelijk beter gewaardeerd worden dan de algemene voorzieningen. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 19

Tabel 2. Waardering rolstoelhockey voorzieningen Zeer goed Goed Matig Slecht N.v.t. Opgang naar het veld 8 41 6 0 1 Afscherming tegen weersinvloeden 16 32 5 1 1 Ondergrond van het veld 7 32 13 3 1 Afmeting van het veld 11 35 5 0 2 Doelen op het veld 9 37 4 3 2 De afscherming tegen weersinvloeden is positief gewaardeerd. Dat lag vooral aan het prachtige weer. Het is wel een belangrijk punt voor toekomstige evenementen. Bij kou, regen, wind, worden de handen van deze doelgroep al snel gevoelloos, waardoor zij hun rolstoel niet meer kunnen bedienen. Dit gebeurt sneller dan dat valide mensen koude handen krijgen, omdat deze doelgroep ook nog stil zit in de stoel. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 20

Uit de enquête blijkt dat de gebruikte vloer niet ideaal was. De metalen vloerdelen waren te glad, de wielen slipten soms. Tussen de vloerdelen waren kleine hoogteverschillen waar sticks achter bleven haken. De hoge waardering van de opgang naar het veld is deels te danken aan een het toeval. Een uur voor aanvang kwamen een aantal ouders het veld even inspecteren. Zij constateerden dat de door de tentenbouwer aangelegde opgang te stijl was. Te elfder ure is daarom aan de zijkant een tweede ingang gerealiseerd. De strategische top van de tentenbouwer heeft goed meegedacht over de beste tent en vooral de beste ondergrond voor dit evenement. Helaas bleek dit niet bekend bij de uitvoerders ter plekke. Vrijdagmiddag hebben de organisatoren de tent deels moeten demonteren en aanpassen. Deze voorbeelden maken eens temeer duidelijk dat de goede intenties bij het realiseren van een voorziening voor gehandicapten in de praktijk zeer goed getoetst moeten worden. Tabel 3. Waardering andere voorzieningen Zeer goed Goed Matig Slecht N.v.t. Bereikbaarheid van t Twiske 13 37 9 1 1 Parkeervoorzieningen 10 34 5 1 9 Bewegwijzering 5 36 12 3 5 Toiletten/wasgelegenheid 3 26 13 4 12 Informatieverstrekking over (sport) activiteiten 3 33 10 1 6 Een aantal kritiekpunten ten aanzien van de algemene voorzieningen waren helaas onvermijdelijk. Bij de toiletten was het niet mogelijk om voor deze twee dagen stromend water aan te leggen. Hoewel de allergrootste mobiele toiletten die bestaan waren neergezet, waren zij toch net iets te klein voor de grootste elektrische rolstoelen. Met desinfecterende handgel en de door de toiletten in een besloten hoek van het veld te plaatsten zijn de ergste problemen verholpen. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 21

Een speciaal aandachtspunt is het vervoer van elektrische rolstoelers. Een deel van de deelnemers kwam met hun ouders in speciale auto s. Voor hen was een speciale parkeerplaats gereserveerd voor het afzetten van de deelnemers en het wegzetten van de auto. Een deel is echter afhankelijk van het aangepast openbaar vervoer. Het systeem met betaald parkeren in Het Twiske creëert een probleem voor de chauffeurs van deze taxidiensten. Het betekent een extra kostenpost die niet verrekend kan worden met de ritprijs. Aan het eind van de dag als de deelnemers vertrekken zal zich dezelfde situatie voordoen. Om dit probleem op te lossen wilden de organisatoren uitrijkaarten gratis ter beschikking stellen. De meeste chauffeurs wilden echter geen enkel risico lopen. Zij weigerden het terrein op te rijden en wilden de deelnemers bij de ingang afzetten en niet op de parkeerplaats bij de rolstoellocatie. Gezien de afhankelijkheid van deze doelgroep een absoluut onacceptabele optie. Uiteindelijk hebben gedurende de hele dag twee mensen bij de ingang van Het Twiske moeten staan om de uitrijkaarten uit te delen. De catering was over het algemeen goed verzorgd, maar zij hadden slechts per toeval rietjes bij zich. Rietjes zijn echter essentieel voor de doelgroep. Bij een permanente voorziening, moet nog meer rekening worden gehouden met de doelgroep. Cateringmedewerkers zouden moeten meedenken met de doelgroep. Tijdens het hele traject is gebleken dat er vooral, bij de leveranciers die zelden met deze doelgroep te maken hebben, een verschil bestaat tussen de intentie en uitvoering. De flexibiliteit van de diverse leveranciers is getest. Bij de aanleg en beheer van de permanente voorziening zullen duidelijke afspraken moeten worden gemaakt die ook zorgvuldig moeten worden gevolgd. Directe controle is hierbij noodzakelijk. 3.3.e Het bezoek aan het Twiske De ervaringen met het Twiske zijn positief. Graag komen de respondenten nog eens terug, over het algemeen enkele keren per jaar, maar ongeveer tien respondenten wil graag enkele keren per maand komen. De ervaringen zijn zeer positief zoals blijkt uit figuur 2. Slechte ervaringen komen vooral door logistieke of organisatorische beperkingen en hangen niet samen met de locatie. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 22

Figuur 2. Ervaring in t Twiske 10% 0% 4% Goed Redelijk Matig Slecht 86% Uit tabel 4 blijkt dat rolstoelhockey favoriet is bij de activiteiten die men in Het Twiske vaker wil doen, maar ook de rolstoelroute en het boogschieten zijn populair. De meeste van hen geven aan dat zij die activiteiten willen combineren met een picknick. Tabel 4. Activiteiten die men vaker wil doen (meerdere antwoorden mogelijk) Rolstoelhockey 35 Picknicken/ barbecueën 27 Rolstoel-/wandelroute 23 Boogschieten 17 Huifkartocht 10 Jeu de Boules 9 Rolstoelvaardigheidstraining 3 Figuur 3. Hoe vaak zou je willen rolstoelhockeyen? 18% Enkele keren per jaar 18% 54% Eén keer in per maand Meerdere keren per maand Geen belangstelling 10% Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 23

Figuur 4. Meest geschikte tijdstip voor bezoek aan Het Twiske. 16% 3% 40% Overdag in de week s avonds in de week Zaterdag Zondag 41% Ook de groep begeleiders geeft aan voldoende leuke activiteiten te zien in Het Twiske. Het rolstoelhockeyveld kan zeker de ontmoetingsplaats worden voor rolstoelers, hun familie en vrienden, en waar hun sportieve en recreatieve mogelijkheden centraal staan. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 24

3.4 (S)Cool on Wheels Rolstoelrecreatie in Het Twiske is een cruciale voorziening voor de gehandicaptensport, maar de faciliteiten bieden veel meer mogelijkheden. Om kinderen bewust te maken wat het betekent als je een handicap hebt zijn er verschillende projecten. (S)Cool on Wheels is één van die projecten. Het is een voorlichtingsproject voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs met als doel een positieve beeldvorming te creëren ten aanzien van mensen met een beperking in onze maatschappij. (S)Cool on Wheels maakt kinderen (met en zonder handicap) bekend en vertrouwd met de gehandicaptensport. Daarnaast stimuleert (S)Cool on Wheels kinderen met een handicap om te gaan sporten. Twee gastdocenten van (S)Cool on Wheels bezoeken de scholen. Na een theorieles, waarbij ze uitleggen hoe ze gehandicapt zijn geraakt en wat dat met ze heeft gedaan, volgt de praktijk. De leerlingen kruipen in de huid van de gehandicapte door in de rolstoel of geblinddoekt te sporten. Tijdens het sporten ligt de nadruk op dat wat mogelijk is. Op de vrijdag voor het grote rolstoelhockey toernooi hebben vijf klassen van de basisschool De Ranonkel uit Purmerend en de Montessorischool uit Landsmeer deelgenomen aan de eerste editie van (S)cool on Wheels in Het Twiske. De 125 leerlingen konden als eerste de voorzieningen testen en in een aantal uur kennis maken met diverse sporten voor mensen met een beperking. In een rolstoel hebben zij deelgenomen aan sporten zoals hockey en basketbal maar ook zijn de sporten zitvolleybal en goalball door de leerlingen gespeeld. Goalball is een sport voor mensen met een visuele beperking. Alle deelnemers krijgen een geblindeerde bril (om de beperking voor iedereen gelijk te maken). Vervolgens moet er een bal met belletjes langs een team van drie personen worden gerold die op de tast door deze personen moet Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 25

worden tegenhouden. Naast deze vier sporten hebben alle kinderen ook een meegedaan aan een les rolstoelvaardigheidstraining. Een belangrijk gemeenschappelijk kenmerk van de vier beoefende sporten is dat het alle vier Paralympisch disciplines zijn. Djoke van Marum, gastdocente zitvolleybal, maakte tijdens deze (S)cool on Wheels uitvoering niet alleen indruk door de bronzen medaille die zij in Beijing met het Nederlands zitvolleybalteam heeft gewonnen. Zij wordt geciteerd in het Noord-Hollands Dagblad: Ik heb zelf een beperking aan een arm en een been door postraumatische dystrofie. Het ontstond 22 jaar geleden na een operatie. Ik heb vroeger veel gesport en ben daar ook mee verder gegaan. Het leven houdt niet op. Dat is ook wat ik de kinderen wil meegeven. Het is belangrijk dat zij weten dat je aangepast kunt sporten. Ik vertel ook iets over mezelf maar ik hou het kort. Ze moeten zelf ontdekken wat de sport inhoudt en dat kan alleen door er zelf actief mee bezig te zijn. Zowel leerlingen als docenten en begeleiders waren zeer enthousiast. De tijd was (te) kort om alle vijf activiteiten goed te kunnen doen. Iedereen wilde graag op herhaling. De kinderen hebben een onvergetelijke ochtend beleefd en op een positieve manier kennis gemaakt met mensen met een beperking en hun sport. Naast projecten als (S)Cool on wheels zijn de nieuwe mogelijkheden ook geschikt voor (speciale) sportdagen, bedrijfsfeesten, toernooien e.d.. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 26

3.5 Speciale aandacht 3.5.a Media Tijdens de voorbereiding is gebleken dat het project veel positieve aandacht kreeg. Hoewel het onderzoek naar de toekomstige mogelijkheden centraal staat is er toch voor gekozen om het evenement te benutten voor het versterken van de positieve beeldvorming van de gehandicaptensport en zo extra draagvalk te creëren voor de permanente voorziening. Naar aanleiding van het persbericht Rolstoelrecreatie in het Twiske dat de regiomedewerker aangepast sporten geschreven heeft, zijn door de regiomedewerker en de coördinator van het project Rolstoelrecreatie in het Twiske een viertal interviews gegeven voor zowel radio als televisie. Tevens hebben zij hun medewerking verleend aan een artikel over dit project in het Noord- Hollands Dagblad: Lekker rond racen in je rolstoel; Het sporten ging veel makkelijker dan ik had gedacht (12 september). Delen van dit artikel zijn gebruikt in paragraaf 3.4 bij de beschrijving van de ervaringen van de deelnemers tijdens het project (S)cool on Wheels. 3.5.b Bestuur Eén van de hoogtepunten van het evenement was de opening van het rolstoelhockey toernooi door de heer Meerhof. In zijn hoedanigheid als Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, met sport in zijn portefeuille, maakt hij graag tijd voor deze doelgroep. De heer Meerhof is tevens verantwoordelijk voor, onder meer, recreatiegebieden en het landelijk gebied. Vanuit zijn betrokkenheid bij de doelgroep en zijn inzicht in de mogelijkheden van het Twiske was hij snel overtuigd van de potentie van rolstoelrecreatie. Hij was daarbij al zo onder de indruk dat hij de historische woorden heeft gesproken: Dat speelveld moet er gewoon komen. Verschillende wethouders van omliggende gemeenten hebben hun interesse getoond in het project zoals, mevrouw Keijzer, wethouder sport en gezondheid in Purmerend, de heer Taams, Wethouder maatschappelijke participatie in Oostzaan en mevrouw Noom, wethouder gezondheid in Zaanstad. De laatste twee hebben de activiteiten bezocht en hebben uitgebreid gesproken met organisatoren en deelnemers. Een recreatiegebied is een unieke voorziening voor de burgers van Noord-Holland. Vaak centraal gelegen tussen verschillende stedelijke gebieden biedt het ideale en unieke mogelijkheden voor inspanning en ontspanning. De ligging tussen verschillende Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 27

gemeenten betekent dat verschillende partijen eigenaar en verantwoordelijk zijn voor het beheer. Uit het bovenstaande is de betrokkenheid gebleken van de bestuurders bij het thema. Met het adviesrapport verwachten wij het inzicht te vergroten in de bijdrage die recreatiegebieden kunnen leveren aan de sportieve en maatschappelijke integratie van mensen met een beperking. Het adviesrapport kan zo bijdragen aan het besluitvormingsproces van de Provincie Noord-Holland en de bestuurlijk verantwoordelijken van Het Twiske met als doel een toegankelijk en economisch vitaal gebied. Uit de gesprekken is gebleken dat de resultaten van het project een grote toegevoegde waarde kan hebben voor veel partijen, zoals andere gemeenten, recreatieschappen, verenigingen, zorginstellingen en ondernemers. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 28

3.6 Samenvatting van de resultaten Mede dankzij het weer was het een fantastische dag, ideaal voor recreatie in een van de mooiste gebieden in Noord-Holland. Deelnemers, bezoekers, media en bestuurders waren enthousiast. De informatie die het onderzoek heeft opgeleverd is in dit hoofdstuk beschreven. Belangrijke punten zijn: Het veld De lijnen van het veld goed moeten worden afgetekend. Een doel moet goed worden afgetekend en er moet een scorebord zijn. De vloer moet zo vlak en glad mogelijk zijn. Ribbels zijn heel storend. Een oneffen ondergrond kost de elektrische rolstoelen veel energie, de lichte speelbal rolt niet door en de handsticks blijven haken. De toegang naar het veld is belangrijk. Rolstoelers moeten eenvoudig naar binnen kunnen, de entree moet automatisch sluiten zodat de bal het speelveld niet kan verlaten. Ook moet de bal niet in het doel klem kunnen liggen. De metalen vloerdelen waren te glad, de wielen slipten soms. Tussen de vloerdelen waren kleine hoogteverschillen waar sticks achter bleven haken. Het veld was te klein, en er was geen belijning. De doelen moeten geplaatst worden tussen de veldbegrenzing (verwerkt in de boarding). Veld moet ook geschikt zijn voor andere doelgroepen. Parkeerplaatsen De parkeerplaatsen moeten toegankelijk zijn voor verhoogde/ verbrede busjes. Bij een permanente voorziening, moet er rekening worden gehouden met de ondergrond. De huidige ondergrond is niet geschikt voor rolstoelgebruikers. Het betaald parkeren is een extra kostenpost voor het aangepast vervoer. Routes Rolstoelvriendelijke inrichting van parkeerterrein, toiletten en andere voorzieningen. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 29

De omgeving van het veld, de ruimte tot de parkeerplaats en alle voor rolstoeltoegankelijke gebieden moeten vooral vrij van drempels zijn. Een helling is goed te nemen met een elektrische rolstoel. Alles met een rechtopstaande rand is zeer moeilijk, bijvoorbeeld stoepjes. Voor handbewogen rolstoelen zijn hellingen weer lastig. Het liefst een vlakke route van parkeerplaats, fietspaden naar rolstoelhockeyveld. Ondergrond van alle routes is geschikt voor rolstoelen en skeelers. Goede verlichting Geen wildroosters Toilet Toilet had stromend water nodig voor praktische handelingen van de gehandicapten. Ook de invalide toiletten moeten worden getoetst op de geschiktheid voor deelnemers in, vooral de elektrische rolstoelen. De toiletten moeten zo groot mogelijk zijn! Om mensen met de meeste beperkingen in staat te stellen deel te nemen is een tiltoestel in één van de toiletten noodzakelijk Informatie Alle belangrijke informatie (wat er te doen is, wat elders te doen is en noodnummer) moet te vinden zijn bij de ingang en bij elke parkeerplaats. Aanbieden mogelijkheden voor rolstoelrecreatie. Verhuur van rolstoelen, (bak)fietsen en bolderkarren bij de entree. Organiseren van kennismakingsevenementen na realisatie van het veld, zowel in het gebied als bij bijvoorbeeld zorginstellingen. Regelmatige organiseren van evenementen en (groeps-)activiteiten op het gebied van sport en spel voor deze doelgroep. Catering Personeel met affiniteit voor de doelgroep, flexibliliteit vereist Aangepaste bekers, rietjes. Met assortiment ook inspelen op de doelgroep. Aanvullende mogelijkheden die genoemd worden zijn: Schaduw en sfeer creëren, die tevens dienen als bescherming tegen weersinvloeden. Rolstoelers zijn gevoelig voor wind en zon. Mogelijkheid van skeeler/ rolstoelbaan rondom het rolstoelhockeyveld. Voorzieningen creëren zodat het terrein ook eenvoudig gebruikt kan worden voor evenementen. In hoofdstuk 4 worden deze wensen en eisen uitgewerkt in een ontwerp voor het realiseren van Rolstoelrecreatie in Het Twiske. Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 30

4. Het ontwerp 4.1 De inpassing in Het Twiske Voor, tijdens en na het evenement is uitgebreid gesproken met de beheerders van Het Twiske. Zoals beschreven in hoofdstuk 2 is het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske onderdeel van het streven naar recreatieknooppunten, die gebruikt kunnen worden door de gehele bevolking, waaronder rolstoelgebruikers. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe rolstoelrecreatie kan worden ingepast in Het Twiske. Daarbij wordt zowel ingegaan op de aanleg van het veld en de aanvullende voorzieningen als de gebruiksmogelijkheden voor verschillende doelgroepen. In het voorafgaande rapport Concretisering samenhang sport en recreatie (RNH, SSNH, 2008-a) is beschreven dat er voor overheden bepaalde beleidsdoelen te halen zijn door het realiseren en onderhouden van een recreatieknooppunt (maatschappelijk rendement). Voor ondernemers zijn er mogelijkheden om met een bepaald type bedrijfsvoering inkomsten te verwerven (economisch rendement). Een recreatieknooppunt biedt bezoekers verschillende mogelijkheden om, ook in de omgeving, een bepaalde belevenis te hebben (gebruikersrendement). De belevingsmogelijkheden zijn bij voorkeur zeer divers en (voor een deel) uniek. Dat maakt een recreatieknooppunt aantrekkelijk voor bewoners uit de regio en toeristen van verder weg (RNH, SSNH, 2008, blz. 35). Bij de evaluatie met beheerder en bestuursadviseur van Het Twiske is uitgebreid stilgestaan bij de mogelijkheid om de voorzieningen voor rolstoelgebruikers te integreren in de ontwikkeling van een recreatieknooppunt in Het Twiske. Hoewel het mogelijk voordelen biedt zal de grootschalige planvorming onherroepelijk leiden tot vertragingen. Het doel is te streven naar het op korte termijn realiseren van de aanleg van het rolstoelhockeyveld. Hoewel formeel geen relatie gelegd wordt zullen de nieuwe voorzieningen wel bijdragen tot een organische, niet gestuurde ontwikkeling tot een recreatieknooppunt. Dit sluit aan bij de constatering dat een recreatieknooppunt bekend moet worden als een unieke locatie, ook zonder de aanwijzing als recreatieknooppunt (idem, blz. 34). Samen met Recreatie Noord-Holland en andere betrokken partners wordt gestreefd naar het aanleggen van de mogelijkheden voor rolstoelrecreatie op een zo kort mogelijke termijn. Hieronder worden de aanbevelingen van de beheerders samengevat: Realiseer een asfaltplateau van genoemde afmeting voor multifunctioneel gebruik (met een goede fundering). Houd rekening met overkappingsmogelijkheden van dat plateau. Voor deze doelgroep is overkapping bij evenementen van belang. In verband met gevoeligheid voor weersinvloeden. Een vaste overkapping is onwenselijk in verband met het open karakter van dat gebied. Een (semi-)permanent gebouw kan ook leiden tot beheerproblemen door vandalisme en hangjeugd. De parkeerplaats en een toegangsweg van die plaats naar het veld zal wel geasfalteerd moeten worden om het voor de rolstoelers beter toegankelijk te maken; Een handboogschietbaan is een goede voorziening maar vergt extra veiligheid vanwege de toegangsmogelijkheden vanaf de Avonturenspeelplaats. Het handboogschieten kan ook door niet-gehandicapten plaatsvinden. Waar zeker rekening mee moet worden gehouden is een toiletvoorziening geschikt voor rolstoelers en daarmee met stroom- en watervoorziening; Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske 31