http://422.com/work/netherlands-from-above-tower-appartment-blocks datavisualisatie hoorcollege 2 representatie HVA CMD V2 29 november 2012 www.opencultuurdata.nl 1
het menselijk brein "We thrive in information-thick worlds because of our marvelous and everyday capacities to select, edit, single out, structure, highlight, group, pair, merge, harmonize, synthesize, focus, organize, condense, reduce, boil down, choose, categorize, catalog, classify, list, abstract, scan, look into, idealize, isolate, discriminate, distinguish, screen, pigeonhole, pick over, sort, integrate, blend, inspect, filter, lump, skip, smooth, chunk, average, approximate, cluster, aggregate, outline, summarize, itemize, review, dip into, flit through, browse, glance into, leaf through, skim, refine, enumerate, glean, synopsize, winnow the wheat from the chaff, and separate the sheep from the goats" edward tufte visuele perceptie http://www.nytimes.com/interactive/ 2011/05/03/us/20110503-osamaresponse.html Visuele perceptie (of: zien) is het verwerken van visuele prikkels in de hersenen. bron: New York Times 2
het geheugen sensorisch geheugen kortetermijngeheugen langetermijngeheugen langetermijngeheugen Het langetermijngeheugen slaat op informatie voor lange tijd in de hersenen is op. langetermijngeheugen kortetermijngeheugen Het langetermijngeheugen slaat op informatie voor lange tijd in de hersenen is op. Het wordt doorgaans in twee ondervormen onderverdeeld: declaratief en nietdeclaratief geheugen. Het kortetermijngeheugen is het geheugen dat informatie voor een korte termijn vasthoudt. Dit kan variëren tussen enkele seconden tot enkele minuten. Het kan bovendien een beperkte hoeveelheid informatie bevatten. In plaats hiervan worden ook de termen expliciet (bewust) en impliciet (onbewust) gebruikt. Het declaratief geheugen bevat kennis omtrent bepaalde gebeurtenissen en feiten die zich in ons leven hebben voorgedaan, en die ook toegankelijk zijn voor het bewustzijn. 3
sensorisch geheugen Het sensorisch geheugen (of zintuiglijk geheugen) is ons geheugen voor recente zintuiglijke indrukken. Het heeft een grote capaciteit, maar een zeer korte duur 4
iconisch geheugen Het iconisch geheugen is ons beeldgeheugen. Het is de visuele variant van het sensorisch geheugen. Sensorisch geheugen is de opslag van beelden in het kortetermijngeheugen. Het heeft een grote capaciteit maar zeer korte duur vroege perceptie Bij de verwerking van visuele prikkels in de hersenen is sprake van vroege perceptie, Vroege perceptie richt zich op analyse van elementaire kenmerken van visuele objecten zoals kleur, vorm, locatie en beweging. 5
vroege perceptie Vroege perceptie geschiedt snel en onbewust. late perceptie Late perceptie heeft betrekking op complete objecten zoals een huis, bal of een tafel. Men spreekt hier ook wel van pre-attentieve of 'bottom up' processen. late perceptie Vroege perceptie Late perceptie heeft betrekking op complete objecten zoals een huis, bal of een tafel. Late (of hogere) perceptie is bewust. Deze vorm van waarneming wordt gestuurd door processen als aandacht en geheugen. Late perceptie 6
pre-attentieve processen Snel en onbewust analyseren van kleur, vorm, locatie en beweging. Inzetten bij het maken van visualisaties. pre-attentieve eigenschappen gebruiken in een visualisatie Pre-attentieve eigenschappen van een visualisatie dwingen de gebruiker op een bepaalde manier te kijken. pre-attentieve eigenschappen gebruiken in een visualisatie Pre-attentieve eigenschappen van een visualisatie dwingen de gebruiker op een bepaalde manier te kijken. pre-attentieve processen Pre-attentieve eigenschappen geven de gebruiker een visuele hiërarchie van informatie. 7
bron: perceptualedge.com bron: perceptualedge.com bron: perceptualedge.com 8
9
vorm Visualiseren weergave kiezen Kwantitatieve vergelijking Relaties en processen Abstracte concepten 10
14-12-12 Gelaagdheid Meerdere vormen combineren in lagen http://www.visual-literacy.org/periodic_table/periodic_table.html eigenschappen van infographic vs. datavisualisatie infographic statisch op maat gemaakt vaste dataset visueel aantrekkelijk relatief weinig data datavisualisatie Lijsten: wie Wie? Lijstjes dynamisch gegenereerd door software dataset is verwisselbaar lelijk veel data 11
http://www.argumentenfabriek.nl/de-argumentenkaart Tijdlijn: wanneer Wanneer? Lijsten Tijdlijn 12
14-12-12 13
Grafieken: hoeveel Hoeveel? Lijstjes Tijdlijn Grafiek Kaart: waar? Waar? lijstjes Tijdlijn Grafiek Kaart 14
14-12-12 Strip: hoe Hoe? lijstjes Tijdlijn Grafiek Kaart Strip 15
Illustratie: wat Wat? Bullets Tijdlijn Grafiek Kaart Strip Illustratie zes vormen Wie? Wanneer? Hoeveel? Waar? Hoe? Wat? lijstjes Tijdlijn Grafiek Kaart Strip Illustratie 16
kolomdiagram kolomdiagram een frequentieverdeling van data uit een dataset een frequentieverdeling van data uit vier datasets staafdiagram gestapeld kolomdiagram een frequentieverdeling van data een frequentieverdeling van data uit meerdere gegevensreeksen 17
gestapeld staafdiagram cirkeldiagram een frequentieverdeling van data uit meerdere gegevensreeksen het weergeven van procentuele gegevens, lijndiagram vorm Welke grafieken? http://www.niceone.org/infodesignpatterns/ Verloop van een gemeten waarde (een variabele) met een continu verloop over een bepaald tijdsinterval 18
volgende week vormgeving van grafieken? bron: flickr 19