CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren aan de creatieve, sociale ontwikkeling van kinderen op onze school. In dit plan wordt structuur geboden aan en continuïteit gewaarborgd van allerlei activiteiten op het gebied van cultuureducatie. We hebben de ambitie om met behulp van dit plan de cultuureducatie een gegarandeerde plek te geven binnen ons onderwijsaanbod. Cultuureducatie omvat: kunst, cultureel, erfgoed en media. In dit plan zijn deze terreinen naar onze situatie uitgewerkt en zullen steeds worden aangevuld en bijgesteld. De cultuurcoördinator draagt zorgt voor de ontwikkeling, de coördinatie en de evaluatie. Een aantal belangrijke uitgangspunten zijn: - we houden het eenvoudig; - we maken geen nieuwe plannen, als ze er al zijn; - we werken samen met andere instanties / scholen; - we halen bestaande kennis binnen onze school; - we voeren geen eindeloos overleg; - we maken geen lijvige plannen; - we nemen cultuureducatie serieus. Kunst moet je leren! Kunst en cultuur zeggen veel over de samenleving en haar verleden! Kunst en cultuur bieden mogelijkheden tot expressie en communicatie! Kunst en cultuur werken mee aan een goede ontwikkeling van het kind! 1
2. DE VISIE TEN AANZIEN VAN CULTUUREDUCATIE Ieder kind is een kunstenaar. De moeilijkheid is er één te blijven als je groot bent. (Pablo Picasso) Cultuureducatie ondersteunt onze onderwijsvisie. Naast het gewone lesgeven proberen wij de kinderen de ogen te laten openen in de wereld om hen heen. Cultuureducatie geeft vorm aan een aantrekkelijke en inspirerende visie op leren. Leren lukt alleen als het betekenisvol is. Het cultuuronderwijs doet een beroep op meerdere intelligenties. Binnen het leren moet ruimte zijn voor eigen initiatief. Kunst en cultuur stimuleren mengvormen van individueel en gemeenschappelijk leren. En heeft tevens een plaats binnen burgerschapsvorming. We vinden het belangrijk dat kinderen cultuur beleven en ontdekken door onder andere kunst in de klas en een bezoek brengen aan onze culturele omgeving. We willen de geleerde cultuur en kunst onder de aandacht brengen.. 1.1 Doelen van kunstzinnige oriëntatie Door middel van een kunstzinnige oriëntatie maken kinderen kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Het gaat bij dit domein om kennismaking van die aspecten van cultureel erfgoed waarmee mensen in de loop van de tijd vorm en betekenis hebben gegeven aan hun bestaan. Het gaat bij kunstzinnige oriëntatie ook om het verwerven van enige kennis van de hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Dit vindt zowel op school plaats, als via regelmatige interactie met de (buiten)wereld. Kinderen leren zich aan de hand van kunstzinnige oriëntatie open te stellen: ze kijken naar schilderijen en beelden, ze luisteren naar muziek, ze genieten van taal en beweging. Kunstzinnige oriëntatie is er ook op gericht bij te dragen aan de waardering van leerlingen voor culturele en kunstzinnige uitingen in hun leefomgeving. Ze leren daarnaast zichzelf uiten met aan het kunstzinnige domein ontleende middelen: Ze leren de beeldende mogelijkheden van diverse materialen onderzoeken, aan de hand van de aspecten kleur, vorm, ruimte, textuur en compositie; Ze maken tekeningen en ruimtelijk werkstukken; Ze leren liedjes en leren ritme instrumenten te gebruiken als ondersteuning bij het zingen; Ze spelen en bewegen Waar mogelijk worden daarbij onderwerpen gebruikt die samenhangen met die uit andere leergebieden. Het onderwijs wordt daardoor samenhangend en mede daardoor betekenisvoller voor leerlingen. Maar voorop staat natuurlijk de authentieke bijdragen van kunstzinnige oriëntatie aan de ontwikkeling van kinderen. Kerndoelen 54 De leerlingen leren beelden, taal/spel, muziek en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. 2
Kerndoel voor Nederlands 9 De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Kerndoelen Oriëntatie op jezelf en de wereld. 47 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Schoolspecifieke doelen: De cultuureducatie heeft verschillende doelen: Het ontwikkelen van de creativiteit van onze kinderen Het kennisnemen van verschillende onderdelen van kunst en cultuur Het verwerven van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden Bij de, gevarieerde werkvormen zal het ontwikkelen van het zelfvertrouwen, de zelfreflectie, het gebruiken van leersstrategieën, worden gestimuleerd Zorg leert dragen voor en het leren waarderen van de leefomgeving Aandacht schenken aan samenwerken en samenleren Kunnen presenteren op een zo goed mogelijk niveau Kinderen komen actief, receptief en reflectief in aanraking met kunst, cultuur en expressie Blijf niet in je leslokaal maar trek erop uit Kinderen moeten zich bewust worden van veranderingen in de tijd 1.2 Realiseren van de doelen Een doorgaande leerlijn opnemen voor de verschillende kunstzinnige onderdelen, waarin ruimte is voor het proces van het kind en leerlingen laten ontdekken wat bij hen past Integratie van kunst en cultuur in de andere vakken(muziek van een bepaald land bij aardrijkskunde, muziek uit een bepaalde periode bij geschiedenis) Het binnenhalen van kunstenaars in de school Kinderen attenderen op erfgoed; anders/beter leren kijken naar de leefomgeving. Dit in combinatie met wereldoriëntatie. 1.3 Leerlijn cultuureducatie Graag willen wij onze leerlingen vooral dingen zelf laten ervaren. Iets laten zien en horen, maar het vooral ook zelf laten doen. De kinderen meer met cultuur en kunst in aanraking brengen, door met kinderen erop uit te gaan, of door kunstenaars in school te halen. 1.4 Culturele omgeving Kinderen, maar ook leerkrachten, gaan vaak te snel voorbij aan hun eigen leefomgeving. Door gebruik te maken van bestaande projecten kunnen we beter kennis nemen van onze eigen leefomgeving. We zullen anders moeten leren kijken. We kunnen samen met andere scholen activiteiten organiseren en of projecten bezoeken. We leggen een ideeën- /informatiemap aan, waarin de leerkrachten activiteiten kunnen zoeken, die aansluiten bij het onderwijs in hun klas. 3
De ontwikkeling van cultuureducatie in onze school geeft aan dat er meer is dan leren en debatteren: het geeft een bredere toerusting voor de toekomst; het zorgt voor de overdracht van culturele bagage; het geeft ruimte voor het opdoen van persoonlijke vormende ervaringen. Cultuureducatie geeft een zinvolle ondersteuning van onze onderwijsvisie, doordat ze een bijdrage levert aan het leerklimaat op onze school: het biedt gelegenheid om scheppend bezig te zijn; het stimuleert de individuele en gemeenschappelijke ontwikkeling; het biedt ruimte voor eigen initiatief; het biedt inspiratie uit andere culturen; het waardeoordeel wordt niet uitgedrukt in goed of fout; het doet een beroep op meer dan alleen de verbale intelligentie; het hoeft niet alleen maar nuttig te zijn; het werkt stimulerend ten aanzien van andere leergebieden. Cultuureducatie in onze school zien we als een middel om de taak van de school te verbreden, door een zinvolle integratie van kunst; erfgoed en gebruik van de media. Deze visie vormt de basis voor het beleid en de uitwerking van de cultuureducatie op onze school. 3. DE HUIDIGE SITUATIE In de afgelopen jaren hebben verschillende activiteiten plaatsgevonden, die horen bij cultuureducatie. De vakgebieden taal, lezen, geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, tekenen en handvaardigheid gaven en geven steeds aanknopingspunten, die de mogelijkheid bieden om binnen en buiten de school activiteiten te ontplooien die horen onder de paraplu van cultuureducatie. Zie ook Burgerschapsvorming. Zoveel mogelijk is getracht continuïteit aan te brengen in deze activiteiten, maar niets is planmatig vastgelegd. De activiteiten die reeds plaatsvinden zijn: - bezoeken aan boerderijen, molens, kerken; - bezoeken aan bedrijven; - bezoeken aan musea; - regionale geschiedenis; - lessen over schilderkunst; - lessen over architectuur; - lessen over componisten - bezoeken aan de bibliotheek; - verhalen van mensen in de groepen; - aandacht voor het Groninger dialect; 4
In school zijn materialen die ondersteuning geven aan en informatie bieden over veel onderwerpen die horen bij cultuureducatie. De contacten met ondersteunende instanties, zoals Kunststation C, lopen niet langs een afgesproken traject, maar worden veelal ad hoc gelegd. Nieuwe activiteiten worden ondernomen door de leraren, maar er zijn geen duidelijke afspraken over een evaluatie en een eventueel vervolg. Tenslotte. Alle activiteiten die tot dusver zijn uitgevoerd hebben hun waarde en dragen bij aan de cultuureducatie van kinderen. De waarde van dit plan en de verdere ontwikkelingen bieden een structuur en geven de garantie dat cultuur educatieve activiteiten een verantwoorde plaats en continuïteit krijgen in het onderwijsgebeuren binnen onze school. 4. DE GEWENSTE SITUATIE Op onze school kiezen we voor: doorgaan met de ingang gezette activiteiten, gebruikmaken van de culturele omgeving, integratie van kunst en cultuur in het onderwijsplan van de school, steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden en de bruikbare activiteiten voor onze school vastleggen, nadat ze geëvalueerd zijn. Het gevolg van deze keuze is, dat de volgende drie aspecten verantwoord zijn: 1. Actieve kunstbeoefening: zelf tekenen, schilderen, dansen, schrijven, toneelspelen, en nog meer. 2. Receptieve kunstbeoefening: het bezoeken van theater en exposities, het zien van dans, toneel, film, het horen van muziek en nog meer. 3. Reflectie: een theoretische verdieping en een kritische houding ten opzichte van leren en ervaren. Uitgaande van het bovenstaande wensen we ons de volgende situatie: - De activiteiten, die plaatsvinden in de groepen, in de school en buiten de school krijgen een vaste plaats in het groeps- en schoolgebeuren en worden beschreven. - De aanwezige materialen worden geïnventariseerd, krijgen een toegankelijke plaats en zijn gemakkelijk te vinden. - Nieuwe activiteiten worden uitgevoerd, geëvalueerd, vastgelegd of uit het programma gehaald - In de school zal zichtbaar zijn, dat cultuureducatie een onderdeel vormt van ons onderwijs. - Het contact met ondersteunende instanties blijft belangrijk en wordt vastgelegd. - Een omschreven rol van de coördinator. Een situatie, waar goede voorwaarden zijn geschapen om: - cultuureducatie waardevol te vinden; - cultuureducatie binnen veel vakgebieden een voor de hand liggende plaats te geven; - cultuureducatie binnen de vakgebieden vanzelfsprekend te vinden; - cultuureducatie alle ruimte te bieden; - cultuureducatie steeds te willen uitbreiden met nieuwe activiteiten. 5
6. DE ROL VAN DE COÖRDINATOR Het bewaken van de visie. Het bewaken van de continuïteit. Het informeren en stimuleren van de teamleden. Het ondersteunen van activiteiten. Het onderhouden van interne en externe contacten. Het beheren van het budget.(directie) Het verzorgen van de administratie. Het bewaken van de gemaakte afspraken tijdens de evaluatie. 6