Uw wensen voor de verkiezingsprogramma's Ledenpeiling 26 april t/m 19 mei Uitgebreide rapportage

Uw wensen voor de verkiezingsprogramma's Ledenpeiling 26 april t/m 19 mei Uitgebreide rapportage

Aanleiding Het kabinet Rutte is gevallen nadat de PVV besloot om zich terug te trekken uit de Catshuisonderhandelingen. In september mag Nederland weer naar de stembus. Met de val van het kabinet zal mogelijk een aantal belangrijke onderwijsdossiers controversieel worden verklaard: de behandeling wordt uitgesteld tot er een nieuw kabinet is. De politieke partijen moeten weer komen met hun verkiezingsprogramma s. Wij wilden graag van onze leden weten wat zij belangrijke onderwerpen vinden voor in de verkiezingsprogramma s. Wij hebben de reacties samengevat en de boodschap van het christelijk onderwijs bij de politieke partijen neergelegd. We vragen aandacht voor de waarde van het verschil, onderwijs als brede vorming en ruimte voor de school als gemeenschap. Lees hier het naar de partijen verstuurde manifest. Respons De peiling is opengesteld op donderdag 26 april 2012 en kon worden ingevuld tot en met vrijdag 19 mei 2012. In totaal hebben 140 schoolleiders uit alle sectoren de peiling ingevuld. Ongeveer tweederde is werkzaam in het primair onderwijs, een kwart in het voortgezet onderwijs en nog een klein deel in de andere sectoren. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 2 van 18

Vragen De politieke partijen zullen snel gaan schrijven aan hun verkiezingsprogramma's. Het kan daarbij gaan over de volgende onderwerpen. Wat zijn daarbij uw wensen? Vraag 1: Centrale, uniforme toetsen in diverse sectoren van het onderwijs 7 6 6 5 34% 2 6% Verder invoeren Niet verder invoeren Geen mening Er komen steeds meer centrale en uniforme toetsen in het onderwijs. 6 van de respondenten wil dat dit niet doorzet. Zij geven daarbij aan dat scholen een eigen onderbouwde keuze voor een toets moet kunnen maken, de autonomie van scholen aangetast wordt, het onderwijs niet moet vervallen in een datawereld, en de bredere opdracht van de school tekort wordt gedaan. Voorstanders van verder invoeren geven aan dat een goede vergelijking hiermee gebaat is, maar scholen er niet mee afgerekend moeten worden. Een aantal opmerkingen van de respondenten: Niet verder invoeren Als er gezorgd wordt voor valide toetsen, moeten scholen zelf kunnen kiezen Centrale toetsen werken sturend t.a.v. curriculum en belemmeren de vrijheid van inrichting onderwijs. De toets is ongewenst en niet bedoeld voor de ontwikkeling van de leerlingen maar voor de beoordeling van de scholen. Daarvoor komen de kinderen niet naar school Dit tast de autonomie van de scholen aan. Wél kwaliteitsafspraken maken, waaraan de scholen zich zullen moeten houden. Er zijn voldoende ''harde'' meetmomenten in de schoolcarrière van een leerling. Scholen moeten wel verantwoording afleggen over de kwaliteit van hun onderwijs. Is symboolpolitiek. Alle scholen nemen al toetsen af. Nergens voor nodig. Zonde van geld en energie Opleidingen hebben een eigen opleidingsprofiel en de toetsing maakt een integraal onderdeel daarvan uit. Het model van centrale landelijke toetsing betekent impliciet een model van landelijke curricula, immers toetsing is niet los te zien van het curriculum op zich. De echte garantie voor kwaliteit moet komen uit het accreditatiekader en waar gewenst uit inspectietoezicht. Niet uit centrale uniforme toetsing. We hebben een goed leerlingvolgsysteem, de kinderen maken al een eindtoets. Onderwijs moet niet vervallen tot een datawereld en daar lijkt het wel op. Werkt frauduleus handelen in de hand. Wij zijn tegen toetsen waarbij de kwaliteit met een gemiddelde wordt vergeleken. Bij een gemiddelde blijf je altijd 50 % onder het gemiddelde houden. Een slechte zaak. Kijk wat een Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 3 van 18

school echt gedaan hebben door IQ, persoonlijkheid en opbrengsten mee te nemen. Vergelijk een school en de kinderen met zichzelf en niet met een 'wisselend' gemiddelde. Verder invoeren Geeft duidelijkheid over uitstroomniveau/instroomniveau. Als scholen er op worden afgerekend is dat denk ik niet goed want dan tellen er meer argumenten mee. Maar voor een vo school is het heel fijn om te weten wat het niveau van de instromende leerlingen is en dan is één helder instrument noodzakelijk. Het is goed dat er landelijk centrale toetsen komen, zodat scholen weten wat er geëist wordt. Maakt benchmarking mogelijk. Maar daar niet de kwaliteit van een school alleen aan ophangen. Een school in een achterstandswijk zal soms veel meer kwaliteit leveren om de kinderen verder te brengen dan een school waar de instroom is op een niveau havo/vwo. Onder de voorwaarde dat ze als referentiemateriaal de school ten dienste kunnen zijn voor hun eigen kwaliteitstoetsing. Als openbare publicatie in de vorm van allerlei rankings het doel is: niet verder invoeren! Vraag 2: Prestatiebeloning 10 9 9 8 7 6 5 2 9% 1% Invoeren Niet invoeren Geen mening Inmiddels hebben de Kunduzpartijen in het Lenteakkoord besloten dat de prestatiebeloning weer van tafel gaat. Hiermee is duidelijk tegemoet gekomen aan een wens van het onderwijsveld. De respondenten geven in overgrote meerderheid aan dat de prestatiebeloning niet moet worden ingevoerd. Een aantal argumenten die gegeven zijn: De waardering van onze prestaties kenmerkt zich vooral door wat wij als team gezamenlijk bereiken. Dit leeft totaal niet in het onderwijs. Je hebt grote kans dat dit de sfeer binnen de scholen niet ten goed komt. Dit werkt demotiverend in het onderwijs. invoering LB functies is al geen direct succes in het PO Er is totaal geen draagvlak voor deze regeling! Grote weerstand in het onderwijsveld. Geld kan beter anders besteed worden, bijvoorbeeld aan scholing van schoolleiders en onderwijspersoneel Ik ben er zelf in principe wel voor, maar merk dat er totaal geen draagvlak is bij de medewerkers. Kost veel geld en wordt door personeel niet gewaardeerd of gepruimd. Laten we eerst de functiemix maar op orde zien te krijgen Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 4 van 18

Doorvoeren zoals voorgenomen Doorvoeren maar minder bezuinigen Niet doorvoeren Geen mening Maximum aan werk, planlast, regels en kosten, minimum aan motivatie en financiële vooruitgang. Mijn team heeft meer belang bij extra middelen om extra handen in de klas te hebben, dan een incidentele bonus. Prestatiebeloning geeft sterke negatieve effecten in schoolteams waar een hechte teamgeest moet heersen. De beloning geeft 'scheve' gezichten en leidt tot apathisch en mechanistisch gedrag. We hebben genoeg aan gratificatie- en beloningsbeleid vanuit het P&A budget We krijgen de mensen al niet gemotiveerd voor een LB opleiding. Vraag 3: Stelselwijziging passend onderwijs 7 6 62% 5 29% 2 6% 3% Een meerderheid van 62% van de respondenten wil dat de stelselwijziging passend onderwijs wordt doorgevoerd, maar dat moet gepaard gaan met minder bezuinigen. 29% wil dat de stelselwijziging helemaal niet wordt doorgevoerd, en 6% wil dat het gewoon doorgaat, dat is dus inclusief de bezuiniging van 300 miljoen. Het Catshuisakkoord besloot even geleden nog dat er de bezuiniging van 300 miljoen gehalveerd zou worden, maar het Lenteakkoord heeft besloten dat de gehele 300 miljoen behouden blijft. In beide gevallen sluit dat aan bij de wens van een meerderheid van de respondenten: doorvoeren maar minder bezuinigen. Ook heeft de minister besloten dat er nog een jaar extra vrijkomt voor de invoering van de stelselwijziging. Doorvoeren maar minder bezuinigen Aantal plaatsen cluster-4 aanpassen aan maatschappelijke ontwikkeling, zodat Praktijkonderwijs zichzelf kan blijven. Bezuiniging wegstrepen tegen excellente scholen plan. Een nadrukkelijke verantwoordelijkheid voor de schoolbesturen, voor een adequaat leeraanbod voor elk kind, is een goede gedachte. Als dat de aanleiding is, is het uitstekend. Als het in plaats daarvan gaat om een verborgen bezuinigingsoperatie, voeren we een verkeerd overheidsbeleid over de rug van kinderen. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 5 van 18

Eerst goed doorrekenen wat het afschaffen van de rec's oplevert. Zorg dragen voor zoveel mogelijk geld naar de leerling en niet dat samenwerkingsverbanden de controlefunctie gaan overnemen door beperkingen van leerlingen in kaart te brengen. Veel meer aandacht naar wat heeft dit kind nodig om tot leren te komen en hoe gaan we dit mogelijk maken. Samenwerking stimuleren tussen CJG's en samenwerkingsverbanden. Het idee achter passend onderwijs vind ik goed, maar er moet een passende financiering onder liggen, die recht doet aan wat kinderen en leerkrachten nodig hebben. Iets bezuinigen op de ambulante begeleiding vinden wij geen probleem. Ik begrijp dat het niet zo door kan gaan met de kosten voor speciaal onderwijs, maar het kan ook anders: minder heftig. Neig naar niet doorvoeren, omdat je alles op een reguliere basisschool niet kunt. Het water staat de collega's aan de lippen door de enorm toegenomen verantwoordings- en administratieve last. Ook al spreek je allerlei zaken af die goed zijn voor het individuele kind, elk kind op elk gewenst moment hulp bieden, remediëren, evalueren en bijstellen is domweg een onmogelijk opdracht die aan leerkrachten wordt gesteld. Werkplezier verdwijnt, hoog ziekteverzuim. echter; geldstroom voor bijvoorbeeld rugzakleerlingen kan best een tandje minder dus in die zin snap ik waarom er wel bezuinigd kan worden. Niet alle LGF-toewijzing is terecht. Handige interne begeleiders kunnen buitengewoon veel ''rugzakjes '' binnenhalen. Ambulante begeleiding is marginaal t.o.v. de kosten. Passend onderwijs als nieuwe filosofie verdraagt zich niet met een bezuinigingsdoelstelling. Wat mij betreft mag de hele bezuiniging eraf. Nu wel doorgaan met doorvoeren. Misschien in het vo en bo een herbezinning op samenvoegen samenwerkingsverbanden van openbaar en christelijk onderwijs. Er ontstaan mega grote samenwerkingsverbanden. Is dat wat we willen? Zoveel mogelijk kinderen in het reguliere onderwijs houden, met adequate begeleiding, is een uitstekend streven. Wel de expertise van het speciaal onderwijs en andere kwalitatieve hoge activiteiten proberen te integreren in het reguliere onderwijs. Ook kwaliteit verhogen van de leraren, inclusief hun beloning. Niet doorvoeren De werkdruk is al erg hoog, en deze wordt niet verminderd door passend onderwijs. Dit gaat ten koste van de kinderen. we proberen minder te verwijzen door extra begeleiding in regulier onderwijs. door verwijzing meer kosten. Eerst visie op het totale onderwijsstelsel, en dan kwaliteit verhogen. Passend en regulier moeten in elkaar overlopen. Net zoals in Finland. Beter voor de eigenwaarde van het kind. Klassen worden al maar groter door bezuinigingen dus geen moeilijke leerlingen met gedragsproblemen erbij. Passend onderwijs is goed, maar geen nieuwe regio's. Dit betekent alleen maar meer overleglagen. De regio's van WSNS functioneren prima: de mensen kennen elkaar. Passend onderwijs met bezuinigingen is gedoemd te mislukken met frustraties van de mensen op de werkvloer. Je kunt niet maar blijven vragen in dezelfde tijd. De rek is eruit. Je kunt niet maar taken blijven stoppen in het onderwijs, zonder daar uren voor te reserveren. Idee is goed, maar dan moet er wel geld en menskracht voor zijn. Investeren dus. Zoveel mogelijk kinderen op de basisschool kan alleen wanneer je er voldoende middelen tegenover zet. Op dit moment is de trend dat een leerkracht alle problemen in een groep wel kan handelen. Misschien zijn er enkele leerkrachten die dit kunnen, maar het gros van de leerkrachten niet. Met scholing denkt men dit tot stand te kunnen brengen. Speciaal onderwijs is een vak, waarin je deskundigheid hebt. Je kunt van leerkrachten in een basisschool niet verwachten dat ze hetzelfde kunnen bereiken met groepen van rond de 30 leerlingen...valt nog veel meer over te zeggen. Doorvoeren zoals voorgenomen Doelstelling wordt onderschreven maar leidt alsmaar maar tot meer bovenbestuurlijke drukte en beperkt de eigen beleidsruimte ven besturen steeds meer. Vooral in het SO, maar ook bij de rugzakjes op de basisscholen wordt veel geld verspild. Daar moet een drastische bezuiniging worden doorgevoerd. Alleen moet dat geld in het BaO blijven en niet gebruikt worden voor prestatiebeloning. Wel doorvoeren maar veel meer ruimte geven aan de bevoegde gezagen om de gestelde doelen te bereiken. Weg met het referentiekader zoals dat nu wordt ingezet (het wordt een keurslijf). Veel meer ruimte aan de bevoegde gezagen om de beschikbare middelen passende Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 6 van 18

bij de ontwikkeling van de organisatie in te zetten. Het SO en de ambulante diensten moeten een hulpstructuur zijn van de basisscholen en geen doel op zichzelf. Kortom aanpassen van de wijze van invoering! Met name de bevoegde gezagen meer tijd geven om zaken op te pakken. Vraag 4: Aantal opleidingen in het MBO 45% 35% 37% 25% 23% 2 15% 5% Verplicht beperken Aan scholen overlaten Geen mening MBO-opleidingen die wel populair zijn maar geen uitzicht bieden op een baan moeten sterk teruggedrongen worden, zo vindt minister van Bijsterveldt. Over de vraag of de overheid dit van bovenaf moet opleggen, of de scholen dit zelf moeten organiseren zijn de respondenten verdeeld. 23% heeft geen mening, 37% wil dat het aantal opleidingen in het MBO verplicht wordt beperkt, en vindt dat het aan scholen zelf overgelaten moet worden. Bij deze uitslag moet wel opgemerkt worden dat het overgrote deel van de respondenten werkzaam is in het primair onderwijs. De respondenten zijn het er over eens dat opleidingen niet op moeten leiden voor werkeloosheid. De voorstanders van het verplicht beperken vinden dat het nu zo uit de hand is gelopen dat er sterke sturing van de overheid gewenst is, voorstanders van het aan scholen overlaten wijzen er op scholen dicht bij de praktijk staan en deze goed begrijpen. Vraag 5: Het budget voor onderwijs moet 7 6 61% 5 38% 2 1% Groeien Gelijk blijven Kleiner Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 7 van 18

De politiek doet er momenteel alles aan om te bezuinigen op allerlei terreinen. Het onderwijsbudget mag echter niet krimpen, als het aan de respondenten ligt. 38% vindt dat het budget gelijk moet blijven, en een meerderheid van 61% wil dat het onderwijsbudget moet groeien. Degenen die vinden dat het budget gelijk moet blijven wijzen erop dat het redelijk is om in deze crisistijd ook in het onderwijs de broekriem aan te trekken. Voorstanders van een groei van het onderwijsbudget wijzen er ondermeer op dat we internationaal aan de lage kant zitten qua budget en hoge kwaliteitseisen ook hoge investeringen vragen. Een aantal van de argumenten: Gelijk blijven En natuurlijk wel jaarlijkse indexaties volgen. Nu wordt het onderwijs (MBO/HBO/universitair) al meerdere jaren geconfronteerd met te beperkte jaarlijkse indexaties en daarmee met verkapte bezuinigingen In crisistijd moeten we niet meer gaan vragen. In principe is gelijk blijven al bezuinigen op dit moment, maar we moeten allemaal de broekriem aantrekken. Groeien Als we serieus bezig willen met de kenniseconomie, zal er geïnvesteerd moeten worden in het onderwijs. Compensatie van de stijging pensioenlasten. De functiemix begint vruchten af te werpen. Presteren wordt hierdoor gestimuleerd. Ik maak mij zorgen over de uiteindelijke betaalbaarheid als het model volledig is ingevoerd d.w.z. de streefdoelen zijn gehaald. De invoering van passend onderwijs vraagt meer van de individuele docent. Ik zou graag geld willen hebben voor extra handen in de klas. Dus niet zo zeer van scholingsgelden. De ervaring van scholing is vaak dat het zo algemeen is, dat je er net niets mee kunt doen. De laatste jaren heeft de overheidsbijdrage aan de materiële bekostiging geen groei gekend. Zelfs geen compensatie voor de inflatie! De stijgende loonkosten zijn slechts ten dele gecompenseerd. De nullijn voor lonen oké. Maar dan wel autonome salarisverhogingen, middels doorgroei in de schaal, verkorten van salarislijnen compenseren. De maatschappij wordt complexer, we weten meer over wat kinderen nodig hebben en alles wordt duurder. Als het budget voor onderwijs niet snel stijgt, wordt het een 'mission impossible' voor de allerlaatste optimisten. We moeten investeren in de toekomst! Ik heb behoefte aan een duurzame visie op wat onderwijs betekent voor onze samenleving. Op deze visie behoort de bekostiging eveneens duurzaam aan te sluiten. Naast het behalen van een aantal cognitieve doelen behoort in mijn visie het onderwijs ook te zorgen voor de invulling van een aantal vormingsdoelen. Dit laatste staat in combinatie met bezuinigingen onder druk. Dit is op termijn absoluut schadelijk voor de kwaliteit van onze samenleving. Maar minimaal gelijk blijven; maar ook netto budget scholen minimaal gelijk! Nu blijft het budget wel vaak gelijk, maar worden kostenstijgingen niet gecompenseerd. Maar slimmer ingezet worden; Veel uit het zorgcordon rondom de scholen kan vergelijkbaar met jeugdzorg efficiënter (minder versnipperd en verkokerd) worden ingezet. Met name ook middelen voor bestuur en (school)management. Hoge kwaliteitseisen vragen ook op alle terreinen meer investeringen. Ook qua beloning. Internationaal zitten we aan de onderkant. Meer geld nodig voor meer (onderwijzend) personeel en de materiële bekostiging die invreet op de personele budget. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 8 van 18

Vraag 6: Financiële regeling om jonge leerkrachten te behouden in krimpgebieden 7 6 63% 5 29% 2 9% Invoeren Niet invoeren Geen mening In krimpgebieden dalen de leerlingen aantallen hard. Vaak betekent dit dat jonge personeel op zoek moet naar een andere baan. Moet er niet een financiële regeling komen om deze jonge leerkrachten te behouden voor het onderwijs in de krimpgebieden? 63% vindt dit een goed plan, 29% niet. Tegenstanders wijzen er op dat er gekeken moet worden naar andere mogelijkheden om jonge leerkrachten te behouden. Voorstanders vinden het van groot belang dat er iets gebeurt om jong talent niet voor het onderwijs verloren te laten gaan. Niet invoeren Als er geen leerlingen zijn is er geen werk. Als besturen jonge leerkrachten willen behouden moeten ze creatief zijn. Dit soort regelingen gaat ten koste van andere onderwijsbudgetten. Er zijn tal van oudere leerkrachten die prima werk verrichten. Zie het veel meer in versoepelen van de onmogelijke eisen van het participatiefonds om wat meer eigen beleid te kunnen maken bij ontslag. Financiële regeling om oudere medewerkers bij voorrang tot mobiliteit te krijgen. Invoeren Een dergelijke regeling zou toepasbaar moeten zijn binnen heel Nederland. in onze regio is niet echt sprake van leerlingenkrimp maar wel van middelenkrimp zodat ook wij gedwongen zijn tijdelijke arbeidscontracten te beëindigen en weinig instroom van jong personeel hebben. Er zal op den duur een tekort ontstaan. Dan moeten er geen mensen uitgestroomd zijn die verloren zijn voor het onderwijs Het is 'van den zotte' dat oude leerkrachten moeten doorwerken, ook na bijv. 40 dienstjaren en dat de jongeren nauwelijks kansen hebben op een baan. Zij verlaten het onderwijs, een gemiste kans. Het is van groot belang dat jonge leraren blijven en komen. Bijvoorbeeld zoeken in het boven de formatiesterkte benoemen van jonge leraren. Ik vrees dat het aantal aanmeldingen voor PABO's de komende jaren terug zal lopen. Mensen komen moeilijk aan een baan en als ze al een baan hebben en gedwongen moeten afvloeien zullen ze ander werk gaan zoeken. Komen ze daarna nog ooit terug? Zonde van al die investeringen, dus probeer ze te behouden voor het onderwijs. Wij merken nu dat we hele goede leerkrachten hebben die mee kunnen met de vernieuwingen maar hen helaas door de krimp moeten wegsturen. Omdat het in de hele regio is gaan ze werken buiten het onderwijs. Talent dat verloren gaat. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 9 van 18

Vraag 7: Kleine scholentoeslag 7 63% 6 5 24% 2 13% Behouden Afschaffen Geen mening Zelfstandige scholen met minder dan 145 leerlingen komen momenteel in aanmerking voor een kleine scholentoeslag. Het bedrag stijgt naarmate het aantal leerlingen minder is. Een meerderheid van 63% van de respondenten wil dat deze toeslag behouden blijft, een minderheid van 24% wil dat de toeslag wordt afgeschaft. Voorstanders van afschaffen wijzen ondermeer op het risico van tekortschietende kwaliteit bij kleine scholen. Voorstanders van behoud geven aan dat kleine scholen nu eenmaal duurder zijn, de toeslag nodig is om kwaliteit te kunnen leveren, en kleine scholen met toekomst juist waardevol zijn. Afschaffen Deze toeslag zorgt ervoor dat besturen niet geprikkeld worden om te kijken tot op welk moment een kleine school nog voldoende kwaliteit kan bieden. Kleine scholen hebben moeite de kwaliteit te handhaven; dat moet je leerlingen niet aan willen doen. Er moet een onder- en bovengrens komen i.v.m. algemene schoolgrootte. Geen leerlingen, geen school, dan rijden de ouders maar iets verder. dat doen ze ook voor de boodschappen. Behouden Afbouw kan alleen stapsgewijs, dus afschaffen is veel te grof. Wel is dit een kant waar veel effect van verwacht kan worden. Trek eerst de ondergrens van 23 maar omhoog dan verdwijnt de kleine scholen toeslag voor een deel automatisch. Neem bijvoorbeeld een tijdspanne van 5 jaar om dit op te trekken naar 30. Elke school die hieronder gesloten wordt levert al ruim 250.000 tot 300.000 euro per gesloten vestiging op waarbij de kosten voor huisvesting nog buiten beschouwing blijven. Als kleine school moeten er bijna net zoveel zaken geregeld worden als op een grote school, maar voor minder kinderen, dus met minder geld, maar ook met minder mensen waartussen je het kan verdelen. Echter: alleen in dunbevolkte gebieden. Kleine scholen die nog toekomst hebben, zijn erg waardevol. Kleine scholen zijn nu eenmaal duurder per leerling. Het is wenselijk op veel plaatsen PO beschikbaar te hebben. Maar alleen als er binnen een straal van 5 km geen andere school is. Ook kleine scholen voorzien in een behoefte en hebben meerwaarde. Ieder kind wordt daar gekend! Wel koppelen van kleine scholen aan elkaar; voor het behouden van expertise. Zeker voor ons als éénpitters heel belangrijk, mede om een stuk(je) kwaliteit te kunnen waarborgen. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 10 van 18

Vraag 8: De minimale schoolgrootte in het primair onderwijs 6 55% 5 28% 2 17% Moet worden opgehoogd Moet gelijk blijven Geen mening Het absolute minimum voor de grootte van een school is momenteel 23 leerlingen. 28% van de respondenten vindt dat de minimale schoolgrootte moet worden opgehoofd, 55% vindt dat deze gelijk moet blijven. Sommigen vragen zich af of een schoolgrootte van 23 leerlingen niet veel te weinig is om goed onderwijs te kunnen bieden. Anderen vinden het juist van belang dat ook zulke kleine scholen nog kunnen blijven bestaan. Gelijk blijven Laat datgene wat uniek is in ons land niet verloren gaan. In grotere plaatsen mag het opgehoogd worden. Niet in dorpen. Liever een goede kleine school dan een onoverzichtelijke leerfabriek Zeker niet groter. Om een veilige plek te creëren, waar iedereen elkaar kent is belangrijk voor een fijne school. Ophogen Daar zit voor het ministerie inderdaad een kans, maar pas op dat je het platteland niet in één keer van alle dorpsscholen berooft. Dus ophogen in stappen over een ruime tijdspanne van 5 jaar waarbij de samenvoeggelden benut kunnen worden om in de nieuwe situatie te groeien. Dit kan niet meer bekostigd worden en we zullen vanuit een andere denkwijze tegen de regionale verdeling van scholen aan moeten kijken. Een balans vinden tussen school nabij en een volwaardige school. Het onderwijs wordt mede daardoor erg duur Ik denk dat deze gezien de kwaliteit wel iets opgetrokken zou moeten worden Uitgaande van de wettelijke 23 leerlingen geldt dat dit pedagogisch een te gering getal is Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 11 van 18

Streven naar zo hoog mogelijke positie van Nederland op internationale ranglijsten Focus op hoge resultaten kernvakken rekenen en taal Ruimte en waardering voor vormende taak van het onderwijs Maximale ruimte voor schoolbesturen om hun verantwoordelijkheid waar te maken Versterking van de vrijheid van onderwijs Aanpak taalachterstanden Divers en kwalitatief goed onderwijsaanbod in krimpgebieden Verminderen van bureaucratie Vergroten ouderbetrokkenheid Geen nieuw beleid in het onderwijs Professionalisering van bestuur, management en docenten Niet bezuinigen op onderwijs Anders, namelijk Vraag 9: Wat zou volgens u de kern moeten zijn van de onderwijsparagrafen van de verkiezingsprogramma's (u kunt maximaal drie keuzes aanvinken). 6 51% 5 47% 44% 29% 29% 28% 2 13% 15% 15% 8% 8% 6% 4% Wat moet de kern zijn van de onderwijsparagraaf van de programma s van de politieke partijen? Uit tal van opties konden maximaal drie keuzes aangevinkt worden door de respondenten. De drie thema s die eruit springen zijn: 1. Verminderen van bureaucratie, 2. Niet bezuinigen op onderwijs, 3. Ruimte en waardering voor de vormende taak van het onderwijs. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 12 van 18

Vraag 10: Welke boodschap wilt u vanuit het christelijk onderwijs meegeven aan de politieke partijen bij het schrijven van hun verkiezingsprogramma's? De boodschap die het christelijk onderwijs geeft aan de politieke partijen komt tot uiting op verschillende terreinen. In het kort: diversiteit geeft kwaliteit; waardering voor het vormende karakter van het onderwijs; geef ruimte voor de invulling van identiteit; houd oog voor alle leerlingen, ook die extra aandacht nodig hebben; voor consistent beleid in de politiek, sta in voor de vrijheid van onderwijs; versterk kwaliteit en identiteit; zorg voor een goede motivatie van het onderwijspersoneel; investeer in onderwijs. Het terrein waarop de meeste boodschappen zijn meegegeven is de brede vorming; ook financiën en de vrijheid van onderwijs worden veel genoemd. Hieronder volgt een aantal van de toelichtingen die gegeven zijn door de respondenten, ter illustratie van de korte samenvatting hierboven. Accepteer verscheidenheid in het onderwijs. Diversiteit geeft kwaliteit. Stel reële doelen, doe niet hyperig, maak consistent, verantwoord beleid voor groot aantal jaren. Het telkens veranderen van beleid kost te veel tijd, energie en motivatie! Goed onderwijs draagt bij aan een florerende samenleving die meer is dan een economie. Verlaat het accent van rendement en internationale cito toetsen (PISA) omdat het de vormende kant van het onderwijs dreigt te marginaliseren. Pas geen maatregelen toe die de vormende waarde van het onderwijs schaden. Pas geen maatregelen toe die een perverse prikkel in het onderwijs stimuleren. Naast kennisoverdracht moet het onderwijs vooral inzetten op vorming. Christelijk onderwijs bouwt aan de samenleving van morgen op basis van menselijke waardigheid, algemeen welzijn, gerechtigheid en solidariteit. Onderwijs is meer dan het behalen van zo hoog mogelijke cijfers. Het onderwijs begeleid jongeren in hun groei naar volwassenheid. Met respect naar anderen en begrip voor elkaar. Een balans tussen hoge resultaten en een wereldburger worden. Geef het bijzonder onderwijs de ruimte om een goede invulling aan de identiteit te geven. Blijf kinderen die zorg nodig hebben de kans geven goed te ontwikkelen. Blijf leerkrachten die met passie lesgeven ook de mogelijkheid bieden voor de leerlingen met een extra onderwijsbehoefte te begeleiden. Dienstbaar blijven aan de zorg voor alle kinderen van onze maatschappij. Laat artikel 23 niet verder uithollen! Ook in (financieel) moeilijke tijden blijft de essentie vanuit het christelijk onderwijs onveranderd: de blijde boodschap van Jezus Christus aan kinderen doorgeven! Er wordt ontzettend veel gevraagd aan leerkrachten. We moeten de kinderen hoog laten scoren bij toetsen, allerlei kinderen met zware problematiek binnen het reguliere onderwijs houden, eigen leerlijnen, hulpplannen, uitdaging voor slimme kinderen bieden. We doen ons best, maar goede leerkrachten voelen zich te kort schieten naar de kinderen toe en haken af. Er is een zorgelijke tendens in de motivatie van het onderwijzend personeel. Heel jammer!! Geef scholen de tijd en de ruimte om de kerntaken goed uit te voeren. Geen nieuwe beleidszaken. Goed onderwijswijs is belangrijk en kost geld. U kunt niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten! Investeren in onderwijs is de beste belegging voor de staat. Let op de basisbekostiging: die schiet in toenemende mate ernstig te kort. Insteken op het versterken van kwaliteit en identiteit en verbondenheid tussen de belanghebbenden in het onderwijsveld: ouders, school, kind en maatschappelijk veld. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 13 van 18

Terugblik onderwijsbeleid minister van Bijsterveldt Vraag 11: De slogan van minister van Bijsterveldt was: De basis op orde, de lat omhoog. Heeft zij met haar beleid hier een bijdrage aan geleverd? 7 6 61% 5 31% 2 9% Ja Nee Geen mening De meerderheid van de respondenten (61%) vindt niet dat de minister een bijdrage heeft geleverd aan haar eigen slogan: de basis op orde, de lat omhoog. 31% vindt dat zij dat juist wel heeft gedaan: het aantal zwakke scholen is verminderd, besturen steken meer energie in scholing, en er zijn hogere prestaties gekomen. Enkele ja-stemmers zijn echter minder positief over de gevolgen, het beleid zou te eenzijdig zijn. Een aantal nee-stemmers vindt de reden wel logisch: daarvoor was de minister nog te kort bezig. Anderen geven vooral bezwaren tegen het gevoerde beleid: onvoldoende financiële middelen om de lat omhoog te brengen en er is niet goed geluisterd naar het onderwijsveld. Wel bijgedragen Aantal zwakke scholen is flink verminderd. Als ik kijk naar de lat omhoog dan zie ik dat dit effect heeft gehad op de besturen. Besturen hebben veel energie gestoken in scholing. In mijn eigen omgeving kan ik helaas (nog) niet constateren dat dit tot betere resultaten heeft geleid. Er is wel meer aandacht gekomen voor de basisvakken taal, rekenen en lezen. Kortom: de basis op orde...daar heeft ze een bijdrage aan geleverd. Helaas een beetje doorgeslagen. Maar zeker iedereen bewust gemaakt dat een leerling op school zit om te leren en dat dit de kerntaak is van het onderwijs, ook als leren voor een doelgroep niet vanzelf gaat. Maar de opbrengsten zijn niet positief. De werkdruk wordt hierdoor tot ongekende hoogte gebracht. Leerkrachten en directies dreigen door de controledruk te bezwijken. Ouders zien liever een positieve en veilige schoolomgeving op het gebied van de sociale emotionele ontwikkeling dan dat de citoscores met een enkel cijfertje omhoog gaat. Maar veel te strak en te eenzijdig. Ze heeft de focus weer op leeropbrengsten en hogere prestaties gevestigd. Ze was overigens zeer geïnteresseerd in het onderwijsveld zelf en is daarmee menig keer in gesprek gegaan. Niet bijgedragen Dat lukt niet in 1,5 jaar. De basis op orde: dat lijkt mij wel gelukt. De lat omhoog: dat wordt gefrustreerd door bijv. nivellering d.m.v. eindtermen en beoordelingen, dus, dat niet. De minister heeft juist zeer verstorend gewerkt, waarmee onnodige energie weglekt en de lat uiteindelijk omlaag gaat in plaats van omhoog. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 14 van 18

Die basis moet goed zijn, de lat kan omhoog als er wordt geïnvesteerd, want het moet steeds maar met minder geld. Onmogelijk. Financiering niet in verhouding tot de vereisten. Nee, zij heeft gezorgd voor meer afbraak van goede voorzieningen en heeft vaak niet geluisterd naar de uitgesproken mening van de werkers in de sector. Voorbeeld: het vasthouden aan prestatiebeloning! Te veel een bureaucratische bezuinigingsdoelstelling. Waakt onvoldoende over vrijheid van onderwijs. Veel te ver doorgeschoten. alsof de bij uitstek belangrijke waarden van het christelijk onderwijs er niet meer toe doen. Van een CDA-minister mag je anders verwachten. Ze heeft vooral haar eigen ambitie geformuleerd maar slechts cosmetisch hier en daar wat resultaat geboekt. Ze is te kort aan het bewind geweest om dit te realiseren. Als de lat omhoog betekent dat er een beweging tegen de onderwijsinflatie nodig is, ben ik het van harte met haar eens. In enkele decennia zit een groep leerlingen in het vwo die op het havo hoort. Dit geldt voor alle afdelingen en betekent dat vanaf vmbo-basis de scholen een vorm van leegloop vertonen. Zeer ongewenst. Wij worden allemaal wel slimmer, maar niet in het tempo waarmee de bezetting van de verschillende afdelingen zich nu laat zien. Zij luisterde niet naar het onderwijsveld. wij willen geen prestatiebeloning, maar gewoon een goede beloning. Passend onderwijs prima: maar daar hangt een prijskaartje aan. Ik zie steeds meer mensen op het randje balanceren, omdat de werkdruk te groot is. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 15 van 18

Vraag 12: Een van de doelstellingen van minister Van Bijsterveldt was het verminderen van de bureaucratie en regeldruk in het onderwijs. Is zij hier in geslaagd en waar blijkt dat uit? 7 6 63% 5 36% 2 1% Ja, de bureaucratie en regeldruk zijn verminderd De bureaucratie en regeldruk zijn gelijk gebleven Nee, de bureaucratie en regeldruk zijn toegenomen Maar een heel klein deel van de respondenten is van mening dat de bureaucratie en regeldruk de afgelopen periode zijn verminderd. De respondenten die aangeven dat de bureaucratie en regeldruk zijn toegenomen, wijzen onder andere op het vele verantwoorden, het toezicht van de Inspectie en de accountant. Toelichting De prestatiebox is een mooi voorbeeld van verminderde verantwoordinglast Alles moet op papier verantwoord worden. Tijd kan maar één keer gebruikt worden. Alles moet bewezen worden. Papier is geduldig, maar kost veel tijd. Het echte werk gebeurt in interactie met kinderen. Directietaken zijn ondersteunend en faciliterend. Geef de mensen tijd om taken uit te voeren. Ik werk nu wekelijks als directeur 10 uur 'vrijwillig'. Bij ons werken er 2 kantoormensen op een school met ruim 300 leerlingen. Dat je nu weer per leerling moet aangeven in welke locatie wordt les gegeven. Eerst was het uitsluitend voor de vsv'ers. Nu is de bureaucratie verminderd en hoef je het niet meer voor de 25000 vsv' ers te doen in het MBO, maar wel voor alle 400000 leerlingen/studenten De cijfermatige eisen en de prestatieladder, inwerking stellen van centrale toetsing. De scholen geven duidelijk aan dat de regel- en administratieve druk gigantisch is toegenomen, vooral het veel en veelvuldig afleggen van verantwoording. Meestal met goede bedoeling van de overheid, maar met een averechtse uitwerking. Er is misschien iets meer verschoven naar de besturen (verantwoording), maar in de scholen wordt weer meer gevraagd door bijv. het toetsingskader van de inspectie. Er komt van brancheverenigingen e.d. veel alternatieve nieuwe (regel)druk. Er wordt nog meer gevraagd om je te verantwoorden middels formulieren en plannen en verslagen. Kwaliteitskaarten invullen en dergelijke. Het is meer dan 100 jaar gelukt om christelijk onderwijs door vrijwillige bestuurders te laten besturen, maar dit wordt op dit moment bijna onmogelijk gemaakt. Ik weet niet of dit door de minister komt. Ik constateer dat de administratieve last nog meer door eigen besturen is verhoogd, meer dan de minister oplegt. Meer verantwoording afleggen, meer interne procedures afdwingen, naast nadruk op prestaties toch ook andere zaken eisen van het onderwijs (burgerschap, betrokkenheid ouders, algemene vorming), verkapte kortingen opleggen. Met name al die extra aandacht voor dyscalculie, dyslexie, excellente leerlingen, handelingsplannen, ondersteuningsplannen, groepsplannen geeft enorme regeldruk in het onderwijs. Het is niet meer te doen. Onder meer regeldruk als gevolg van veranderend toezicht inspectie. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 16 van 18

Steeds meer verantwoording achteraf. Gelijkstelling kleine besturen aan bedrijfsleven met toezichtkader en dikke vinger in de pap van accountant maken de regeldruk er zeker niet minder op. Veel maatregelen zijn op uitvoerend niveau ingestoken en moeten toch verantwoord worden. Vraag 13: De nadruk van het huidige kabinet op de positie van Nederland op internationale ranglijsten: 7 6 63% 5 2 16% 12% Heeft bijgedragen aan de kwaliteit van het onderwijs Heeft geleid tot een eenzijdige focus op meetbare resultaten Beide Geen van beide Een hoge positie van Nederland op internationale ranglijsten werd benadrukt door het kabinet, de afgelopen periode. Waar heeft dat toe geleid? van de respondenten vindt dat deze nadruk heeft bijgedragen aan de kwaliteit van het onderwijs, 63% is van mening dat het heeft geleid tot een eenzijdige focus op meetbare resultaten, 16% vindt dat er sprake is van beide en 12% denkt dat het geleid heeft tot geen van beide. Bijdrage kwaliteit Aanpak van zwakke scholen. Er is een focus gekomen op (de verbetering van) didactische vaardigheden, hetgeen het onderwijs in brede zin ten goede komt. Eenzijdige focus Accent is op meetbaarheid komen te liggen. Accent zou moeten liggen op ontwikkeling van individuele kwaliteiten van leerlingen en van scholen Dat er aandacht is voor een goede basis is m.i. een goede zaak. Daar ben je immers school voor. We dreigen wel wat door te slaan naar een eenzijdige focus op meetbare resultaten. ik zie dit o.a. in de aanmelding van leerlingen bij het VO. Het getal van de Cito-score is voor een aantal scholen belangrijker dan het advies van de basisschool. Dat kan en mag niet het geval zijn. Het is goed dat de minister zich hier tegen keert door o.a. de Cito-toets van groep 8 een paar maanden later te laten plaats vinden. Goede actie van de minister. En is gebaseerd op een griezelig kindbeeld, namelijk dat van een economische factor. Het feit dat de kinderen in Nederland tot de gelukkigste kinderen van de wereld behoren wordt niet meegenomen. De eenzijdige focus leidt tot verschraling en op den duur tot minder gelukkige kinderen. In het peloton is maar één winnaar, maar ze fietsen allemaal even snel. Hoe meer spelers hoe groter dit effect. Op zich leidt die nadruk niet tot hogere resultaten. Ik denk dat goede afspraken met de sector over wat we met z'n allen willen wel tot verbetering van kwaliteit van onderwijs kan leiden. Dat vraagt constante aandacht voor het hele onderwijsleerproces. Taal en taal leren, al in de eerste levensjaren van een kind helpt daar bij. Dus het gaat om onderwijs en opvoeding vanaf de eerste levensjaren, t/m de laatste schoolopleiding die een kind / jongvolwassene volgt. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 17 van 18

Vraag 14: Als het alleen om onderwijsbeleid gaat, welke twee partijen ziet u graag deel uit maken van de volgende regering? Vink twee partijen aan. 5 45% 45,99% 45,26% 44,53% 35% 25% 21,17% 2 15% 11,68% 13,87% 5% 6,57% 6,57% 0,0 0,0 Als het aan de respondenten ligt, schoolleiders uit het christelijk onderwijs, maken 1. CDA, 2. D66, 3. ChristenUnie deel uit van de volgende regering, gebaseerd op hun onderwijsbeleid. Ondanks de kritiek op het gevoerde beleid van CDA-minister Van Bijsterveldt, worden de ideeën van het CDA over onderwijs gewaardeerd. De overige plaatsen zijn voor: 4. PvdA, 5. GroenLinks, 6. SP, 7. VVD/SGP, 9. PVV/Partij voor de Dieren. Rapportage ledenpeiling Besturenraad Uw wensen voor de verkiezingsprogramma s 18 van 18