Voedselverliezen & Landbouw Producent Consument & 1
Enkele vaststellingen Verschil Noord Zuid Voedselverlies beperkt t.o.v. andere schakels in de keten Niet-eetbare onderdelen strikt genomen geen voedselverlies maar moeilijk te scheiden Verliezen niet steeds in de hand 2
Enkele vaststellingen Toch verdere inspanningen nodig Hoe verder men in keten ingrijpt hoe duurder en minder duurzaam Landbouw recycleert: nevenstromen via vee terug voeding verlies? 3
Uitgangspunten Voedselverliezen geen voedselverspilling Vruchtbaarheid bodem als absolute voorwaarde Maximaal nevenstromen valoriseren of recycleren op eigen bedrijf of in samenwerking Een verlies kan meerwaarde opleveren Cascadeprincipe als uitgangsbasis 4
Cascade voor maximalisatie waardebehoud Aandacht voor: * Economische wetmatigheden * Beleidsverstorende initiatieven (cfr. groene certificaten) 5
Landbouw als producent 6
Teeltverliezen Klimaat en klimaatextremen (totaal) verlies of andere bestemming preventieve maatregelen (cfr. bescherming hagelschade) aanpassen teelten of teeltomstandigheden (cfr. droogtegevoeligheid) Consument opvoeden consument? zoeken naar meerwaarde (cfr. zongedroogde tomaten) Natuur (cfr. vogelschade, schade everzwijnen) Facultatieve gebeurtenissen/initiatieven 7
Oogstverliezen Oogstverliezen Reeds sterk teruggedrongen (cfr. granen en bieten) Extra aandacht aardappeltak ( gem. 7,5% rooiverliezen) Oogstresten Nog beter te benutten? bv. korrelmaïs (33 ton verse stof, 8 ton DS excl. kolven) of bietenkoppen (2 à 3 ton DS) vergisting bv. resten van groenten vergisting of drogen Niet ten koste van bodem 8
Primaire bewerking Sorteren en bewaren bv. sorteerverliezen aardappelen 5 15% Marktklaar maken Kuisresten groenten Tarrering Soms zeer wisselvallig Bestemming: Voeder? Bodem? Vergisting? Meerwaarde? 9
Primaire afzet Veilingen (2010) Verkochte producten/aangevoerde > 99,4% Totaal reststromen 5.500 ton richting gratis bedeling 35% richting veevoeding 24% richting bodem/bemesting 33% richting GFT 8% EHEK hysterie 2011: + 12.000 à 13.000 ton reststromen tomaat, komkommer, sla en slasoorten 10
Verliezen veehouderij Sterfte van dieren op bedrijf 11
Verliezen veehouderij Afkeuring in slachthuis Runderen 0,3% Kalveren 0,1% Varkens 0,2% Gevogelte 1,3% (Jaarverslag 2011 FAVV) Herinvoeren gebruik dierlijke eiwitten in de veevoeding voor varkens en kippen onder strikte voorwaarden haalbaar? heropenen overleg op EU niveau 12
Verliezen veehouderij Melkverlies Ongeveer 1% van melklevering in Vlaanderen Vooral antibiotica een probleem (cfr. behandeling mastitis) Verlies van eieren Minder dan 1% naar niet-humane consumptiedoeleinden. 13
Landbouw als consument 14
Als consument Eigen bedrijf maximale recyclage Aankoop bijproducten via veevoeder uit voedingsindustrie uit productie biobrandstoffen Nevenstromen rechtstreeks uit voedingsindustrie voor voeder voor bodem (al dan niet rechtstreeks) Voedselveiligheid absolute voorrang (GMP-gekeurd) 15
Bijproducten via veevoeder Bron: Bemefa 16
Bijproducten via veevoeder Bron: Bemefa 17
Nevenstromen uit voedingsindustrie Bestemmingen van OBA uit de voedingsindustrie (geëxtrapoleerde tonnages) Bron: OVAM 2012 18
Nevenstromen uit voedingsindustrie Niet-verkochte voedingsmiddelen: extrapolatie tonnages biomassastromen i.f.v. bestemmingen (Bron: OVAM 2012) 19
Nieuwe uitdagingen Nog meer aandacht voor preventief handelen (cfr. problematiek antibioticagebruik) Nog beter uit minwaarde meerwaarde halen (cfr. gebruik groentenresten) Specifieke producten uit verliezen recycleren (cfr. mineralen) Samenwerking en co-creatie zorgt voor nieuwe uitdagingen (cfr. specifieke verwerking) 20