Symposium Algemene Heelkunde, 26 april 2018 De rol van de pathologie in de gepersonaliseerde geneeskunde Jacques Van Huysse Dienst Pathologie AZ Sint-Jan
Introductie / definitie Verleden Heden Mogelijke toekomst
Personalized medicine Personalized medicine, also termed precision medicine, is a medical procedure that separates patients into different groups with medical decisions, practices, interventions and/or products being tailored to the individual patient based on their predicted response or risk of disease (wikipedia)
Biomarker, or biological marker: een objectief meetbare indicator van een normaal biologisch proces, een ziekteproces of een respons op therapie. Companion Diagnostics: een test die informatie geeft dewelke essentieel is voor het veilig en effectief gebruik van een bepaalde therapie. Identificatie van patiënten die het meeste baat hebben bij een behandeling Identificatie van patiënten met een hoog risico op neveneffecten Monitoring van een behandeling De evolutie naar een gepersonaliseerde geneeskunde is een gevolg van de ontwikkeling van nieuwe therapieën TKI Immuuntherapie
Dienst pathologie Dienstverlenende specialiteit Histologie Cytologie o.a. cervico-vaginale cytologie Autopsie Diagnosestelling Bepalen van het ziekte stadium (ptnm), van belang voor de behandeling en de prognose van de patiënt Chirurgie, chemotherapie, radiotherapie
HER2 in borstcarcinoom HER2 over expressie in borstcarcinoom (IHC, ISH) Bewezen over expressie terugbetaling van Herceptine De test is terugbetaald sinds 2007 Moet worden uitgevoerd onder ISO15189 accreditatie
Herceptine and chemotherapy in borstcarcinoma 50% minder kans op recidief na 1 jaar New England Journal of Medicine, October 20, 2005
HER2 Silver Dual Color Assay with Chr 17 Red ISH Breast and Gastric-Ca HER2 non-amplified HER2 amplified HER2 Chr17 chromosome 17
KRAS en colorectaal carcinoom KRAS mutatie treedt op vroeg in de carcinogenese +/- 35% van de colorectale carcinomen heeft een mutatie.
KRAS en colorectaal carcinoom Aanwezigheid van een activerende mutatie is indicatief voor resistentie tegen anti-egfr behandeling (cetuximab or panitumumab)
KRAS en colorectaal carcinoom Amado RG, Wolf M, Freeman D, et al. Analysis of KRAS mutations in patients with metastatic colorectal cancer receiving panitumumab monotherapy. Proceedings of ECCO 14 The European Cancer Conference; September 23 27, 2007; Barcelona, Spain
Immuuntherapie Hashem et al, Front. Pharmacol., 23 August 2017
Immuuntherapie Hashem et al, Front. Pharmacol., 23 August 2017
PDL1 IHC Minder goede biomarker Verschillende studies met verschillende antilichamen op verschillende toestellen Tumorcellen versus inflammatoire cellen Verschillende interpretatie criteria naargelang het type tumor NSCLC: PDL1 expressie op tumorcellen <1% geen terugbetaling 1-50% terugbetaling in 2 de lijn >50% terugbetaling in 1 ste lijn
PDL1 IHC
MMR IHC Screening naar familiale predispositie bij colorectaal carcinoom (Lynch syndroom) Verlies van expressie is geassocieerd met een grotere kans op aanmaak van immunogene eiwitten en respons op immunotherapie
Medullair type adenocarcinoom van het colon
MLH1 MSH2 PMS2 MSH6
Rol van de pathologie in de gepersonaliseerde geneeskunde Weefsel, cytologie Borstcarcinomen HER2 IHC en SISH Maag en slokdarm adenocarcinomen HER2 IHC en SISH MLH1, PMS2, MSH2 en MSH6 IHC Long (NSCLC) EGFR NGS-mutatie analyse ALK, ROS en PDL1 IHC ALK, ROS en MET FISH (uitbesteed onderzoek) Melanomen BRAF NGS-mutatie analyse Colorectaal carcinoom KRAS, NRAS en BRAF NGS-mutatie analyse MLH1, PMS2, MSH2 en MSH6 IHC GIST KIT en PDGFR NGS-mutatie analyse
RIZIV
Artikel 33 ter Terugbetaling van testen die bepalend zijn voor de behandeling, gekoppeld aan de terugbetaling van de therapie. Flexibele lijst Terugbetaling van de test is o.a. gekoppeld aan registratie van het testresultaat via het kankerregister 3 de kwartaal 2018
RIZIV Genen ALK AZ Sint-Jan GeneRead Actionable panel AZ Sint-Jan QiaSeq custom panel ex5,8,15,18,19,20, 22, 23, 24, 25,29 APC ex6-16 BRAF ex15 ex7, 11, 12, 15, 16 ex15 (codon 600) Meta colon kanker Lonkanker ex22, 23, 25 ex15 (codon 600) ComPerMed 'standard of care' gene panel Kanker van weke delen (vermoeden GIST) Meta melanoo Glioom Meta borstkanker m ex15 (codon 600) Schildklier kanker ex15 (codon 600) Pancreas kanker EGFR ex2, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24 ex2, 3, 4, 6, 7, 8, 12,13,15,17 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 ex18, ex19, ex20, ex21 ERBB2 ex4-29 ESR1 ex3, 6, 9, 10 Ex6 (codon 436), ex10 ( codon 543, 535, 536, 537, 538) GNAS ex8,9 ex8, 9 H3F3A ex2 ex2 HRAS ex2,3 ex2, 3 IDH1 ex4 ex4 ex4 IDH2 ex4 ex4 ex4 KIT ex9, 11, 13, 17 ex2, 8, 9, intr10/ex11, 13, 14, 15, 17, 18, 20, 21 KRAS ex2, 3, 4 ex2,3,4,5 ex2 (codon 12, 13), ex3 (codon 59, 61), ex4 (codon 117, 146) MET ex14,19 ex14 NRAS ex2, 3, 4 ex2,3,4 PDGFRA ex12, 18 ex3,4,5,7,10,12, 13,14, 15, 18,23 PIK3CA ex3-21 PTEN ex1-9 RET ex10, 11, 13,15,16 ROS1 ex1-43 TERT promotor, ex2 ex2 (codon12,13), ex3 (codon 59,61), ex4 (codon 117, 146) ex9, 11, 13, 14, 17, 18, intr10/ex11 ex12, 14, 18 ex9, 11, 13, 17, 18, ex10 (codon 542, 545), ex21 (codon 1047) ex2 (codon 12, 13), ex3 (codon 59, 61), ex4 (codon 117, 146) ex2 (codon12,13), ex3 (codon 59,61) TP53 ex2,3,4,5,6,7,8,9,10,11
NGS netwerk Selectiecriteria : #ziekenhuizen (2 ZH = 4 ptn, 4 ZH = 6 ptn, 6 ptn = 8 ptn ) #MOCs (500 MOCs = 4 ptn, 1000 MOCs = 6 ptn, 1500 MOCs = 8 ptn, 2000 MOCs = 10 ptn) 1/2 punten ZH + 1/2 punten MOCS 7 Team 2 Oncologen 2 Klinisch biologen of Pathologen 2 PhD (bio)med wetenschappen of gelijkwaardig 2 Bioinformatici (bachelor/master) of gelijkwaardig 2 MLTs Klinisch geneticus bij analyse van genen met erfelijke impact ü ISO15189 ü Deelname aan benchmarking trial ü ICT infrastructuur voor doorsturen data naar ehealt
NGS netwerk, voorstel dienst laboratoriumgeneeskunde en pathologie ZH3 APO APO ZH4 KB ZH3 KB MOC onco MOC onco MOC Oncohem MOC Onco hemato Alle stakeholders Eerste partij - Administratief verantwoordelijke - Coördinator Strategisch moleculair adviesorgaan (2x/jaar) NGS labo onco MOC onco NGS labo onco-hemato MOC onco hem Molecular advisory board Onco CME Eventueel ZH2, NGS labo onco en/of NGS labo onco-hemato Advies naar alle MOCs onco MOC onco MOC Oncohem CME Molecular advisory board Oncohemato Advies naar alle MOCs onco-hemato
Uitdagingen voor de toekomst Up to date blijven Uitbereiding NGS panel en behoud van NGS mutatie analyse Mutational load als biomarker voor immunotherapie Introductie van de Liquid biopsy
Rol van de pathologie in de gepersonaliseerde geneeskunde Centrale rol in de diagnose en classificatie van ziekte. De patholoog analyseert en interpreteert moleculaire merkers die de behandelende geneesheer helpen in het beleid van individuele patiënten.