Handleiding voor het geven van een gastles 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Inhoud Inhoud 2 Introductie 3 Wat is de Week van het geld? 4 Opzet van een gastles 5 Hoe organiseert u een gastles 6 Praktische tips 7 Aandachtspunten 7 Orde in de klas 7 Lesmateriaal 8 Wat biedt het lesmateriaal? 8 Bestellen en downloaden lesmateriaal 9 Informatie 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Introductie Deze handleiding is bestemd voor gastles-docenten die tijdens de Week van het geld een gastles geven. Het team van Wijzer in geldzaken dat de Week van het geld ieder jaar organiseert is zeer blij met jullie deelname. Bij voorbaat hartelijk dank! In deze handleiding leest u waar een gastles over kan gaan, welke lesmaterialen van Wijzer in geldzaken u gratis kunt gebruiken, en hoe de organisatie rondom de gastles verloopt. Daarnaast gaan wij in op uw rol als gastdocent. Over Wijzer in geldzaken De Week van het geld wordt georganiseerd door Wijzer in geldzaken. Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën, waarin partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties hun krachten bundelen om verantwoord financieel gedrag in Nederland te bevorderen. Hare Majesteit Koningin Máxima is erevoorzitter van het platform. Eén van de doelstellingen van Wijzer in geldzaken is dat financiële competenties structureel worden geïntegreerd in het schoolcurriculum. Ter ondersteuning van deze doelstelling organiseert Wijzer in geldzaken jaarlijks de Week van het geld. Deze themaweek vraagt aandacht voor het belang van financiële educatie in het onderwijs en de noodzaak van financiële opvoeding. Want jong geleerd is oud gedaan! 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Wat is de Week van het geld? De Week van het geld is een nationale projectweek voor het basisonderwijs over leren omgaan met geld. De Week van het geld wordt ieder jaar in de maand maart georganiseerd. Bij financieel gedrag gaat het vaak om complexe onderwerpen en om gewoontegedrag. Daarom is het belangrijk dat kinderen vanaf jonge leeftijd leren omgaan met geld. Niet alleen om te voorkomen dat ze al op de middelbare school in financiële problemen komen, maar vooral omdat ze er hun hele verdere leven profijt van hebben. Medewerkers die in de financiële sector werken, waaronder medewerkers van banken en verzekeraars, maar ook van verschillende gemeenten, geven in de Week van het geld gastlessen over leren omgaan met geld op basisscholen in het hele land. Waarom gastlessen? Het doel van de gastlessen is om kinderen op een leuke manier te leren omgaan met geld. Met het lesmateriaal van Wijzer in geldzaken kan er in de klas met of zonder gastdocent worden gewerkt aan leren omgaan met geld. De lesmaterialen sluiten aan op leer- en kerndoelen in het basisonderwijs en kunnen makkelijk worden ingepast in bestaande vakken en lessen. Minister Hoekstra geeft een gastles op een basisschool 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Opzet van een gastles Een gemiddelde gastles duurt ongeveer 60 minuten en verloopt via de volgende stappen. Spreek het verloop van uw gastles alstublieft van tevoren goed door met de juf/meester van de klas, zodat u niet voor verrassingen komt te staan. 1. Een introductie van de gastdocent (door leerkracht en u zelf). 2. Vertonen van een video of korte animatie over de Week van het geld. 3. Vraag- en antwoordspel met de klas (optioneel). 4. Werken met de werkbladen: maken van (enkele) opdrachten uit het lesmateriaal. U kunt hierbij gebruik maken van de digibord versie. 5. Afronding. 6. Evaluatie met de leerkracht. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Hoe organiseert u een gastles? Zie onderstaand en aantal aandachtspunten en tips ten behoeve van de voorbereiding van de gastles: 1. Duur van de gastles (de richtlijn is 60 minuten) 2. Een goed begin van de gastles: Het is leuk om uw gastles te beginnen met de themafilm van de Week van het geld 2019, Mocht u nog behoefte hebben om de Week van het geld verder te introduceren, maakt u dan gebruik van de animatie video over de Week van het geld. Beide video s kunt u vinden op www.weekvanhetgeld.nl/video. Spreek met de leerkracht van tevoren af dat u een of meerdere video s wilt laten zien. 3. Werkbladen: Overleg van tevoren met de groepsleerkracht wie er voor de werkbladen voor de leerlingen zorgt. Misschien is het lesmateriaal al in de klas aanwezig. Zo niet kan het lesmateriaal online gedownload en uitgeprint of gratis besteld worden. Bij het hoofdstuk lesmateriaal in dit document vindt u de desbetreffende links. 4. Materiaal klaarzetten: Overleg met de groepsleerkracht wie welke materialen (digitaal) klaarzet, bijvoorbeeld de digibordversie en mogelijk een beamer voor de themafilm. Bepaal samen ook wie het digibord bedient (indien deze aanwezig is). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Praktische tips Aandachtspunten U geeft een gastles aan kinderen op de basisschool met een leeftijd tussen 4 en 12 jaar. Pas uw taal aan de doelgroep aan en probeer geen vaktaal of moeilijke woorden te gebruiken. Kinderen vinden het leuk als een gastdocent iets vertelt over eventuele eigen kinderen, bijvoorbeeld dat hij/zij de eigen kinderen zakgeld geeft. Dat brengt de gastdocent een stuk dichterbij. Kinderen zijn ontzettend nieuwsgierig en stellen mogelijkerwijs (persoonlijke) vragen aan u. Zie hieronder een aantal voorbeeldvragen die kinderen vaak stellen tijdens een gastles. Handig om het antwoord alvast voor te bereiden! - Hoeveel verdient u? - Bent u rijk? - Waar werkt u? - Wat voor werk doet u? - Hoe kan ik zelf heel rijk worden? Geld is een gevoelig onderwerp en er zijn wellicht kinderen bij de les aanwezig die thuis getuige zijn van financiële problemen. Het is belangrijk hier rekening mee te houden. Als een kind financiële problemen thuis aan de orde stelt, ga er dan niet uitgebreid op in, maar bespreek het na de les met de leerkracht. Orde in de klas De leerkracht is aanwezig bij de gastles en primair verantwoordelijk voor de orde in de klas. Spreek met de leerkracht af dat de leerkracht leerlingen op ongewenst gedrag aanspreekt. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Lesmateriaal Om u bij het geven van een les optimaal te ondersteunen kunt u gebruik maken van lesmateriaal dat door Wijzer in geldzaken is ontwikkeld. Het lesmateriaal is gebaseerd op de basisvisie financiële educatie van Wijzer in geldzaken, de Nibud leerdoelen en de kerndoelen van het ministerie van OCW voor het basisonderwijs. Wat biedt het nieuwe lesmateriaal? Doorlopende leerlijn van groep 1 t/m 8 4 lessen bestaande uit werkbladen, video s en groepsopdrachten Duidelijke handleiding voor de leerkracht Interactiever door inzet video s, groepsopdrachten en stellingen Nóg meer aandacht voor het ontwikkelen van verantwoord financieel gedrag Sluit goed aan bij de belevingswereld van de leerlingen door herkenbare, meegroeiende karakters Stimuleert het met elkaar praten over geldzaken Een held met je geld 6 groep 1. Inkomsten en uitgaven a. Krijg jij weleens geld voor een klusje, je verjaardag, je zwemdiploma of je rapport? Kruis aan in de tabel of schrijf het erbij. Klusjes doen Rapport Zwemdiploma of andere knappe prestatie Verjaardagsgeld Zakgeld Iets anders, namelijk 2. Alles voor jezelf of delen met een ander? Mike: Ik vond deze week 10 euro op straat! Ik heb een nieuwe verrekijker van gekocht. Een held met geld kan goed omgaan met geld: hij of zij maakt steeds goede keuzes. b. Je hebt een half jaar gespaard. Er zit nu 35 in je spaarpot. Geef je het geld uit of spaar je verder? Ik koop speelgoed. Ik spaar verder tot ik wat groots kan kopen. Ik koop iets kleins en doe de rest in mijn spaarpot. Ik koop een cadeau voor iemand anders. c. Waar heb jij voor het laatst geld aan uitgegeven? Een held met je geld 1. Duur of goedkoop? 1 2 3 4 Fouad: Ik kreeg deze week mijn rapport. Oma gaf mij geld. a. Welk bedrag hoort bij welk plaatje? Omcirkel het juiste antwoord. b. Wat is het goedkoopst? Zet een in het prijskaartje. c. En wat is het duurst? Zet in het prijskaartje. 2. Wat koop je voor 10 euro? Jasmijn krijgt 10 euro van haar oma. a. Wat doe jij als je 10 op straat vindt? En wat doe je als je 100 vindt? Overleg met je klasgenoot. b. Ben je het eens of niet eens met onderstaande uitspraken? Als ik zie dat iemand geld verliest, geef ik het terug. eens niet eens Als ik rijk zou zijn, deel ik het geld met andere mensen. eens niet eens Liever stom werk met veel geld dan leuk werk met weinig geld. eens niet eens Een held met geld kan goed omgaan met geld: hij of zij maakt steeds goede keuzes. Tennisspel a. Welke dingen kan Jasmijn wel of niet kopen? Step 4 groep b. Kan ze ook twee dingen kopen voor de 10 euro van haar oma? Welke? c. Wat zou jij zelf willen hebben? Glitterpennen 1. Geld lenen of niet? Lees het verhaal van Jasmijn. 1 2 3 4 1 2 3 4 Lego 1 2 3 4 1 2 3 4 Viltstiften 8 euro wel niet Voetbal 14 euro wel niet 2. Dilemma: wat kies jij? Stripboek 5 euro wel niet Armband 4 euro wel niet Een held met je geld 8 groep a. Waarom is geld lenen niet zo n goed idee? Welke tips zou je Jasmijn geven? Overleg met je klasgenoot. En schrijf het op. b. Leen jij weleens geld aan een vriend of vriendin? Nee, daar begin ik niet aan. Dat geeft alleen maar ruzie. Dat hangt er vanaf waar het voor is. Ja hoor, ik vertrouw mijn vrienden wel. c. Als je graag iets wilt hebben kies je dan voor sparen of lenen? Waarom? a. Zelf 20 krijgen, of 40 delen met vier vrienden? b. Een jaar lang elke week een lekke band, of Eén keer 50 betalen? c. Twee goedkope pennen van slechte kwaliteit, of Eén dure pen van goede kwaliteit? d. Wat doe jij als je iets wilt kopen, maar je hebt te weinig geld? Geld kun je maar 1 keer uitgeven. Goed en slim kiezen dus! Eva: Als ik geld krijg, geef ik het meteen uit. 2. Hoe kies jij? a. Wat kan Fouad het beste doen? Een held met je geld Jasmijn: Ik wil nieuwe dansschoenen kopen voor mijn dansvoorstelling. Maar ik heb niet genoeg geld. Hopelijk kan ik wat geld lenen van een vriend! Een goedkopere voetbal van 8 en nieuwe voetbalplaatjes. Een duurdere voetbal van 20 die veel lekkerder trapt en niet snel kapot gaat. Mike: Als ik geld krijg, zet ik het op mijn spaarrekening. Of ik stop het in mijn spaarpot.ik spaar voor een nieuw superslim horloge. d. Verzin zelf een dilemma waarbij geld een rol speelt. b. Jasmijn houdt ook van voetbal maar koopt toch nagellak, net als haar vriendinnen. Koop jij ook weleens iets omdat je vrienden het ook hebben? Ja, ik koop altijd producten die iedereen ook heeft. Of ik vraag ze voor mijn verjaardag. Ja, ik koop of vraag soms producten die vrienden ook hebben. Nee, ik vind het niet belangrijk en kies zelf wat ik leuk vind. Een held met geld kan goed omgaan met geld: hij of zij maakt steeds goede keuzes. 1. Sparen of geld uitgeven? a. Spaar jij of geef je het geld uit? Op wie lijk jij? Eva Mike b. Wat is een voordeel van sparen? Wat is een nadeel van sparen? Voordeel: Nadeel: c. Mike spaart voor een nieuw horloge. Waar wil jij voor sparen? d. Hoeveel kost het? 2. Dilemma: wat kies jij? a. Een nieuwe mobiele telefoon kopen, of Elke week 5 krijgen? b. Elke week een goedkoop shirtje kopen, of Een held met je geld 7 Fouad: Ik heb mijn voetbal kapot getrapt. Ik wil een nieuwe voetbal kopen. In mijn spaarpot zit 20. Wat zal ik doen? Sparen voor een duur shirt van een bekend merk? c. Elke dag 10 betalen, of Elke dag natte sokken? 1. Die wil ik ook! 5 groep Geld kun je maar 1 keer uitgeven. Goed en slim kiezen dus! a. Welke populaire producten die je vrienden hebben, zou jij ook willen kopen? Vul de tabel in met voorbeelden. b. Vind je het belangrijk om hetzelfde te hebben als je vrienden? Waarom wel/niet? c. Ook anderen kunnen je keuze beïnvloeden. Koop je weleens iets omdat een bekende Nederlander, zoals een vlogger, voetballer of acteur het ook heeft? Ja, namelijk Nee, namelijk Product Wil ik ook, namelijk Kleding Game Sneakers Speelgoed Nieuwste rage Iets anders, namelijk Interactieve lessen met werkbladen, video s en groepsopdrachten 2. Wat kies jij? Leuke dingen doen kost geld. Maar niet altijd. a. Wat kies jij? Kleur het rondje in. Pretpark: 25 euro Nieuw speelgoed: 15 euro Buiten spelen: kost niets d. Verzin zelf een dilemma waarbij geld een rol speelt. b. Wat is leuk en kost geen geld? 1. Wat koop je voor 10 euro? Een held met je geld 3 groep Fouad: Ik heb deze week een nieuwe computergame gekocht van mijn spaargeld. Nu kan ik hetzelfde spel spelen als mijn vrienden. Jasmijn krijgt 10 euro van oma. a. Wat kan Jasmijn kopen? Kleur de rondjes in. b. Wat kost het meest? Zet er een kruis onder. 14 euro groep 9 euro 4 euro 6 euro We hebben tijdens de Week van het geld van 25 t/m 29 maart 2019 de eerste les van ons vernieuwde lesmateriaal voor u beschikbaar. Het thema van deze les is Een held met geld. Interessant voor de leerkracht: Nieuwe thema s en aanvullend lesmateriaal over omgaan met geld volgen na de Week van het geld 2019. Levering lesmateriaal Belangrijk om te weten is dat het lesmateriaal pas 2 weken vóór de Week van het geld wordt geleverd (tussen 11-15 maart 2019). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Lesmateriaal - Bestellen Bestellen en downloaden lesmateriaal (gratis) Bestel hier het gedrukte lesmateriaal gratis (groep 1 t/m 8): www.primaonderwijs.nl/gastdocent Let op! Heeft u zich aangemeld als gastdocent via het Ministerie van Financiën? Dan ontvangt u via de mail een link naar een eigen bestelpagina. Levering lesmateriaal Belangrijk om te weten is dat het lesmateriaal pas 2 weken vóór de Week van het geld wordt geleverd, uiterlijk 15 maart 2019. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <
Vragen of meer informatie nodig? Op onze website (www.primaonderwijs.nl/gastdocent) vindt u alle informatie voor gastdocenten, waaronder deze handleiding en een standaard powerpoint presentatie. Heeft u nog vragen of behoefte aan verdere informatie, neemt u dan contact op met het programmabureau van Wijzer in geldzaken via gastlesweekvanhetgeld@minfin.nl Wijzer in geldzaken Postbus 20201 2500 EE Den Haag Wij wensen u veel succes en plezier met uw gastles! 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 <