Rapport Kinderen en Geld Enquête (NIBUD en het Jeugdjournaal)

Transcriptie

1 Rapport Kinderen en Geld Enquête (NIBUD en het Jeugdjournaal) Inleiding Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) geeft voorlichting over inkomsten en uitgaven van particuliere huishoudens. Om de voorlichting goed aan te laten sluiten bij de werkelijkheid, is het belangrijk dat het NIBUD beschikt over het actuele inkomsten- en uitgavenpatroon van die huishoudens. Bovendien willen veel mensen zich graag spiegelen aan hoe anderen het doen. Het NIBUD maakt veel gebruik van inkomsten- en uitgavengegevens van het CBS als het gaat om doorsnee huishoudens. Voor specifieke groepen doet het NIBUD ook eigen onderzoek. Zo wordt vanaf 1984 het inkomsten- en uitgavenpatroon van scholieren in het voortgezet onderwijs gemeten. Uit dat Nationaal Scholierenonderzoek blijkt dat jongeren al vrij jong over flink wat geld kunnen beschikken. Interessant is ook om te kijken hoe de eerste stappen in de financiële wereld worden gezet. Jong geleerd is oud gedaan. Welke tips kunnen we kinderen én ouders aanbieden om er voor te zorgen dat kinderen goed met zakgeld omgaan? Daarom een onderzoek naar jongere kinderen in de leeftijd 8 tot en met 13.. Onderzoeksmethode De vragenlijst is via het internet afgenomen. Op de internetsite van het Jeugdjournaal en van het NIBUD heeft een oproep gestaan met de enquête mee te doen. Ook is op 17 maart een item op het Jeugdjournaal over geldzaken uitgezonden met daarin een oproep mee te doen. De enquête kon worden ingevuld van 17 maart tot en met 4 april. In totaal hebben 5047 kinderen de vragenlijst ingevuld. De grappig bedoelde invullers zijn verwijderd. Voor deze rapportage voor het Jeugdjournaal analyseren we de leeftijdsgroep 8 tot en met 13 jaar. In die leeftijdsgroep zijn 3954 vragenlijsten geschikt voor analyse. Veel meer meisjes dan jongens bleken de vragenlijst te hebben ingevuld. Ook waren respondenten met een leeftijd tussen 10 en 12 jaar oververtegenwoordigd ten opzichte van de andere leeftijden. De resultaten zijn herwogen, zowel naar leeftijd als naar geslacht. In dit rapport zal voor het ingewikkelde begrip percentage ook een andere manier van presenteren worden gebruikt. We gaan uit van een klas van 20 kinderen.

2 Inkomsten Zakgeld Van de kinderen die in de leeftijd van 8 tot en met 14 jaar krijgt 90% zakgeld. Dat wil zeggen dat 18 van de 20 kinderen in de klas zakgeld krijgen. Percentage zakgeld Er is geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft het krijgen van zakgeld. Net zo veel jongens als meisjes krijgen zakgeld. Van de 8-jarigen krijgt 84% (17 van de 20) zakgeld; van de 13-jarigen 19 van de 20. Zakgeldbedrag naar leeftijd en geslacht Jongens Meisjes Totaal ,50 1-2,50 1-2, ,75 1-2,50 1-3, ,25-5 1,25-3,50 1, , ,50-9,75 2,50-7,50 2,50-7,50 Over het algemeen is het zakgeld van jongens en meisjes goed te vergelijken. Alleen komen echt flinke bedragen iets vaker voor bij jongens dan meisjes. De meeste kinderen krijgen het zakgeld per week uitbetaald. Naarmate ze ouder worden, verschuift dat naar een bedrag per maand, maar ook bij de 13-jarigen krijgen de meesten nog het zakgeld per week uitbetaald. Kleedgeld 13% van de kinderen krijgt kleedgeld. Dit zijn ongeveer 3 kinderen in de klas. Naarmate de leeftijd stijgt krijgt men vaker kleedgeld. Het percentage loopt op geleidelijk van 9% bij een leeftijd van 8 jaar tot 13% bij een leeftijd van 12 jaar. Daarna volgt een flinke sprong: 23% van de 13-jarigen krijgt kleedgeld. Als we kijken naar de bedragen, dan zien we dat jongere kinderen niet al hun kleding van hun kleedgeld hoeven te betalen, maar dat de ouders nog het grootste deel betalen. Pas vanaf de leeftijd van 13, zijn de bedragen toereikend voor het volledige kledingbudget.

3 Uitgaven Gevraagd is aan welke dingen de kinderen hun eigen geld uitgeven. In de volgende tabellen staan hiervan de resultaten. Per uitgavenpost staat aangegeven hoeveel kinderen uit een klas van 20 hun eigen geld hieraan besteden. Tussen haakjes staan de percentages weergegeven. Jongens Meisjes Snacks 4 (18%) 3 (14%) Snoep 9 (47%) 10 (50%) Speelgoed 12 (58%) 9 (47%) Cadeaus 7 (37%) 9 (47%) Cd, video en DVD 10 (48%) 10(50%) Uitgaan 4 (19%) 4 (18%) Computerspelletjes 12 (58%) 4 (18%) Tijdschriften 5 (23%) 9 (43%) Drankjes 2 (12%) 2 (10%) Boeken 5 (26%) 9 (43%) Hobby s 6 (31%) 6 (29%) Mobieltje 4 (18%) 3 (16%) Jongens geven vaker dan meisjes hun geld uit aan computerspelletjes en speelgoed. Meisjes besteden vaker hun geld aan tijdschriften en boeken. Aantal kinderen in een klas van 20 die geld uitgeven aan een bepaalde post naar leeftijd TO- TAAL Snacks Snoep Speelgoed Cadeaus CD s, video en DVD Uitgaan Computerspelletjes Tijdschriften Drankjes Boeken Hobby s Mobieltje Iets anders

4 Klusjes De helft van de kinderen doet wel eens klusjes voor geld. Leeftijd speelt hierbij geen rol. Wel zien we dat jongens vaker een klusje voor geld doen dan meisjes. Per klusje staat aangegeven hoeveel kinderen uit een klas van 20 wel eens een klusje doen voor geld. Tussen haakjes staan de percentages weergegeven. Percentage dat wel eens klusjes doet voor geld, naar leeftijd en geslacht Jongens Meisjes 8 11 (56%) 9 (45%) 9 12 (58%) 11 (57%) (62%) 11 (53%) (63%) 10 (52%) (64%) 10 (49%) (59%) 10 (50%) Totaal Welke klusjes doen ze weleens? Auto s wassen 23% Hond uitlaten 7% Huishoudelijk klusje 19% Klusje in de tuin 17% Ander klusje 15% Vooral auto s wassen en klusjes in de tuin worden vaker door jongens dan door meisjes gedaan. Het best betaalde klusje is de auto wassen. Dit levert zo n 2 euro op. Een klusje in het huishouden levert over het algemeen 1,50 op en de hond uitlaten of iets in de tuin doen levert ongeveer 1 euro op. Omgaan met geld Zakgeld op In de enquête is gevraagd wat ze zouden doen als hun zakgeld op is en ze willen graag iets kopen. De meeste kinderen, namelijk 12 kinderen uit de klas van 20 zouden gaan sparen om het later zelf te kunnen gaan kopen. 3 kinderen zouden geld vragen aan hun ouders. 2 kinderen gaan een klusje doen voor het geld. Een maakt zijn spaarpot open en 2 kinderen doen nog iets anders bijvoorbeeld niet kopen of geld lenen van de vader of moeder. Geld lenen bij vriendjes komt vrijwel niet voor. Meisjes vragen iets vaker geld aan hun ouders, jongens sparen iets meer. Naar leeftijd zien we bijna geen verschillen. Alleen het sparen wordt iets minder naarmate kinderen ouder worden en het vragen aan ouders gebeurt iets vaker.

5 Bankrekening Vijftien van de twintig kinderen in de klas hebben zelf een bankrekening.. Jongens hebben iets vaker dan meisjes een eigen bankrekening. Naarmate de leeftijd toeneemt, neemt ook het aantal kinderen met een eigen bank- of girorekening toe. Van ongeveer 70% van de 8-jarigen (14 kinderen in de klas) tot bijna 90% van de 13-jarigen (18 van de twintig kinderen) Sparen voor speciaal doel De meeste kinderen (15 van de 20) sparen wel eens voor een speciaal doel. Naar leeftijd zien we daarin geen verschillen. Wel zien we dat jongens (16 van de 20) dat wat vaker doen dan meisjes (14 van de 20). Eens en oneens met ouders over geld Uit het Scholierenonderzoek blijkt dat geld een onderwerp is, waarover ouders en kinderen relatief vaak van mening verschillen. Na uitgaan, tijdstip van thuiskomen staan geldzaken op de tweede plaats. Ook bij de jongere groep is deze onenigheid al te zien. Ongeveer vijf van de twintig kinderen hebben onenigheid met hun vader over geldzaken ongeveer vier van de twintig kinderen hebben onenigheid met hun moeder. Dat geldt voor alle leeftijden en ook jongens/meisjes maakt niet uit. Stellingen (aantal kinderen mee eens in een klas van 20) naar leeftijd TOT AAL Ik vertel mijn vrienden altijd over koopjes Ik praat niet graag met mijn vrienden over geld Als ik iets koop let ik eerst op de prijs Ik fantaseer vaak over geld en wat ik ermee kan doen Ik leen liever geen geld uit Als ik minder geld zou hebben, verlies ik mijn vrienden Ik vind merkkleding belangrijk Stellingen (aantal kinderen mee eens in een klas van 20) naar geslacht jongens meisjes TOTAAL Ik vertel mijn vrienden altijd over koopjes Ik praat niet graag met mijn vrienden over geld Als ik iets koop let ik eerst op de prijs Ik fantaseer vaak over geld en wat ik ermee kan doen Ik leen liever geen geld uit Als ik minder geld zou hebben, verlies ik mijn vrienden Ik vind merkkleding belangrijk 5 4 4

6 De eerste twee stellingen zeggen iets over geld als gespreksonderwerp.op jonge leeftijd is geld nog geen gespreksonderwerp. Naarmate de kinderen ouder worden, wordt er meer over gepraat met vrienden en vriendinnen. Ook meisjes praten vaker over geld dan jongens. De volgende drie stellingen geven iets weer over de mogelijkheden van geld. Vooral jongere jongens (tot en met 11) fantaseren vaak over geld en lenen liever geen geld uit. De laatste twee stellingen zeggen iets over geld als een middel om jezelf te uiten. Dit zie je vooral optreden vanaf de leeftijd van 13. Wat zou je kopen als je veel geld had Jongens Meisjes 1 Computer / laptop Mobieltje 2 Huis Kleding en schoenen 3 Spelcomputer Huis 4 Speelgoed Paard, pony en toebehoren 5 Auto Computer / laptop 6 Mobieltje Televisie 7 Computerspelletje Sparen 8 Televisie Goede doelen 9 Sparen Cadeaus voor anderen 10 Goede doelen Iets voor mijn kamer Er zijn duidelijke verschillen tussen jongens en meisjes! Overige resultaten Bezit apparaten Wat voor grote apparaten hebben kinderen zelf op hun kamer staan? We zien dat naarmate kinderen ouder worden, ze meer televisies en PC s zelf krijgen. De groei bij de spelcomputers is veel kleiner, terwijl die bij de mobieltjes veel groter is. Van de 8-jarigen heeft 11% een mobieltje, terwijl 70% van de 13-jarigen een mobieltje heeft. Bovendien hebben jongens over het algemeen meer apparaten dan meisjes. Behalve het mobieltje; dat hebben ze allebei even veel.

7 Per apparaat staat aangegeven hoeveel kinderen uit een klas van 20 een apparaat op hun kamer hebben staan. Tussen haakjes staan de percentages weergegeven. Apparaten die kinderen op hun eigen kamer hebben staan, naar leeftijd televisie PC spelcomputer Mobieltje 8 jaar 4 (20%) 5 (25%) 6 (31%) 2 (11%) 9 jaar 5 (24%) 6 (30%) 7 (35%) 3 (14%) 10 jaar 6 (30%) 7 (37%) 7 (33%) 4 (21%) 11 jaar 7 (36%) 8 (42%) 7 (37%) 7 (34%) 12 jaar 8 (42%) 8 (40%) 7 (35%) 10 (52%) 13 jaar 10 (48%) 10 (48%) 8 (40%) 14 (70%) Mobiele telefoon Van de kinderen die een mobiele telefoon hebben betaalt 1 op de drie kinderen zelf alle kosten. Voor 1 op de vier kinderen betalen de ouders alle kosten Als in een klas van 20 kinderen iedereen een mobiele telefoon heeft, zijn er 7 kinderen die alle kosten zelf betalen, 5 kinderen waarvan de ouders alles betalen en de rest van de kinderen delen de kosten van hun mobiele telefoon met hun ouders. Meisjes lijken betere onderhandelaars met hun ouders dan jongens. Meer jongens dan meisjes moeten helemaal zelf voor hun mobieltje betalen, terwijl meer meisjes het voor elkaar krijgen dat hun ouders een gedeelte meebetalen. Het kan ook zijn dat ouders bezorgder zijn over hun dochters. NIBUD, 10 april 2003