gebruikt. Hierdoor is het mogelijk om de resultaten van de gemeente Heusden te vergelijken met de landelijke cijfers.

Transcriptie

1 Zaaknummer: OWZSB04 Onderwerp Collegevoorstel Inleiding Landelijk neemt het aantal jongeren met schulden toe, in Heusden is deze stijging echter niet terug te vinden in de cijfers. Dit vormde aanleiding voor het doen van onderzoek naar de financiële situatie van Heusdense jongeren op het d Oultremontcollege te Drunen. In dit voorstel wordt het door team OWZ opgestelde rapport Heusdense jongeren en geld ter kennisname voorgelegd. Hierbij wordt kort ingegaan op het onderzoek, maar vooral op de vervolgacties. Feitelijke informatie De doelstelling van het onderzoek luidt als volgt: Inzicht verkrijgen in inkomsten, uitgaven, spaaren leengedrag van Heusdense scholieren tussen de 12 en 18 jaar ten einde handvatten te kunnen bieden voor een verbeterde financiële bewustwording om zo schulden te voorkomen. Als basis 1 voor het onderzoek is het door het Nibud uitgevoerde Nationale Scholierenonderzoek gebruikt. Hierdoor is het mogelijk om de resultaten van de gemeente Heusden te vergelijken met de landelijke cijfers. Resultaten De financiële situatie van Heusdense scholieren verschilt op een aantal punten met de resultaten uit het Nibud onderzoek. Er is positief nieuws te melden over de Heusdense scholieren: ze hebben meer inkomsten en geven minder geld uit dan landelijk het geval is. Ook ligt het aantal jongeren dat op het moment van het onderzoek geld leende veel lager dan landelijk. Maar ondanks dat vindt 2 een derde van de Heusdense scholieren dat zij niet goed met geld om kunnen gaan. Verder blijkt uit het onderzoek dat Heusdense ouders hun rol als financiële opvoeder verder kunnen verbeteren. Aanbevelingen In het rapport wordt een negental aanbevelingen beschreven, zowel met betrekking tot de scholieren als tot de ouders. Ouders o Stimuleren (juiste) gebruik kleed- en belgeld. o Bewustmaken van voorbeeldrol en risico s van bijspringen. o Stimuleren dialoog over geld tussen ouder en kind. Scholieren o Bewustmaken risico s van lenen. o Zorgen voor duidelijkere weg naar informatiepunten. o Stimuleren van het sparen van een vast bedrag. o Risicogroep beter in kaart brengen. Acties Nog in 2011 wordt gestart met het uitvoeren van de aanbevelingen. Tot en met het eerste kwartaal van 2012 staan de volgende acties gepland. 1 Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting 2 Gelijk aan landelijk percentage 1

2 Zaaknummer: OWZSB04 Onderwerp 1. Op 9 november wordt er een ouderavond op het d Oultremontcollege gehouden. Tijdens deze avond wordt het onderzoek kort teruggekoppeld en wordt een vijftal workshops gegeven waaraan ouders en scholieren deel kunnen nemen. Hierbij gaat extra aandacht uit naar de bewustwording van de voorbeeldrol, de basisregels van zak- en kleedgeld (beiden bij ouders), de dialoog tussen ouder en kind (bij ouders en scholieren) en de risico s van lenen (bij scholieren). De avond wordt georganiseerd vanuit het CJG Heusden en zal dienen als een pilot. De workshops worden bij voldoende animo in 2012 herhaald. Tevens wordt gekeken welke onderwerpen er leven en welke vragen ouders en scholieren hebben. Mogelijk leidt dit tot andere actiepunten. 2. In november 2011 zal extra aandacht worden besteed aan financiële opvoeding bij het CJG Heusden. 3. Uiterlijk in het 1 e kwartaal 2012 vindt een uitgebreide terugkoppeling van de resultaten plaats aan het d Oultremontcollege en Juvans. Afweging Het onderzoeksrapport is ter kennisname. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 2

3 Zaaknummer: OWZSB04 Onderwerp BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 8 november 2011; besloten: - kennis te nemen van het rapport Heusdense jongeren en geld. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 3

4 Rapport Heusdense jongeren en geld Een eerste onderzoek naar inkomsten, uitgaven, spaar- en leengedrag van Heusdense scholieren uitgevoerd bij het d Oultremontcollege te Drunen. Oktober 2011

5 2 Inhoud Samenvatting Inleiding Aanleiding Doelstelling Methodiek Achtergrondvariabelen Inkomen Inkomen uit (vakantie)baantjes Geld van ouders Andere inkomsten Baantjes Bijbaantjes Vakantiebaantjes Reden geen baantje Uitgaven Populariteit uitgavenposten Hoogte uitgaven per uitgavenposten Werkelijke uitgaven per maand Wie betaalt wat? Bankzaken Bankrekening Internetbankieren Sparen Wie spaart? Hoeveel wordt er gespaard? Hoe wordt er gespaard? Spaardoel Lenen Geld tekort Lenen algemeen Hoogte lening Bij wie wordt er geleend? Leendoelen Mening over lenen Rol ouders Praten over geld...25

6 3 8.2 Financiële opvoeding Geld algemeen Omgaan met geld Moeilijkheden met financiën Geldtype Informatie Waar wordt informatie gezocht? Waar wil men informatie vinden? Waarover wil men meer weten? Conclusies Introductie Inkomsten Uitgaven Sparen Lenen Rol ouders Geld algemeen Informatie Aanbevelingen Ouders Scholieren...34

7 4 Samenvatting Aanleiding Landelijk neemt het aantal jongeren met schulden toe, in Heusden is deze stijging echter niet terug te vinden in de registratiesystemen. Wel wordt er een stijging van het aantal ouders dat financiële problemen krijgt door hun kinderen opgemerkt door schuldhulpverleners. Het schuldenprobleem wordt dan echter bij de ouder geregistreerd, waardoor de financiële problemen van jongeren niet zichtbaar zijn. Het is dan ook niet duidelijk of de landelijke problematiek op eenzelfde manier speelt in de gemeente Heusden. Dit vormt dan ook de aanleiding voor het doen van onderzoek en leidt tot de volgende doelstelling: Inzicht verkrijgen in inkomsten, uitgaven, spaar- en leengedrag van Heusdense scholieren tussen de 12 en 18 jaar ten einde handvatten te kunnen bieden voor een verbeterde financiële bewustwording om zo schulden te voorkomen. Methodiek Als basis voor dit onderzoek is het door het Nibud 1 uitgevoerde Nationale Scholierenonderzoek gebruikt. Hierdoor is het mogelijk om de resultaten van de gemeente Heusden te vergelijken met de landelijke cijfers van het Nibud. Een digitale enquête werd ingevuld door 684 van de ongeveer 1600 scholieren van het d Oultremontcollege te Drunen. Op deze school zijn alle schooltypen aanwezig, van vmbo tot gymnasium. De enquêtes zijn verdeeld over deze schooltypes en verdeeld over de klassenjaren 2 afgenomen en zouden daarmee representatief moeten zijn voor alle scholieren van de gemeente Heusden. De scholieren kregen een vijftigtal vragen voorgelegd. Welke vragen zij kregen was afhankelijk van de antwoorden die zij gaven. Na opschoning van de data 3 bleven er 572 enquêtes over waarmee alle analyses zijn gedaan. Resultaten en conclusie Inkomen Heusdense scholieren hebben per maand gemiddeld 119,- aan inkomsten 4. Dit geld komt van (vakantie)baantjes en geld van hun ouders. Het bedrag ligt veertien procent hoger dan landelijk. Een belangrijke reden hiervoor is dat Heusdense scholieren vaker een bijbaantje hebben en hier meer mee verdienen. Van de scholieren die geen baantje hebben geeft bijna een kwart aan dat zij wel zoeken, maar geen baantje kunnen vinden. 93% van de scholieren krijgt geld van hun ouders, wat kan bestaan uit zak-, kleeden/of belgeld. Deze worden alle drie door het Nibud als belangrijk hulpmiddel in de financiële opvoeding van een kind genoemd. Doordat bijvoorbeeld niet alle ouders kleedgeld geven en niet de juiste basisregels hanteren, leren echter slechts twee op de tien scholieren daadwerkelijk iets van kleedgeld. Uitgaven Per maand geven scholieren gemiddeld 105,- uit. Snoep en snacks, cadeaus, bioscoop, uitgaan en een mobiele telefoon zijn de populairste uitgavenposten. Ouders dragen veel bij aan uitgavenposten voor hun kinderen. Zo worden schoolspullen, contributies, vakanties en kleding door een groot deel van de ouders volledig betaald. Daarnaast zijn er ook uitgavenposten waaraan zowel ouders als de scholieren meebetalen, bijvoorbeeld uitgaan en de mobiele telefoon. 1 Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting 2 Vier jaren bij vmbo, vijf jaren bij havo en zes jaren bij vwo. 3 Verwijderen scholieren van buiten de gemeente Heusden en verwijderen incomplete en extreme antwoorden. 4 Niet meegerekend zijn o.a. vakantiegeld, geld uit verkoop spullen en geld van opa s en oma s.

8 5 Sparen Het overgrote deel van de Heusdense scholieren (84%) spaart een deel van hun inkomen, gemiddeld 34,- per maand. Slechts één op de vijf scholieren spaart bewust, de rest spaart niet, niet consequent en/of geeft het gespaarde geld snel weer uit. Het totaal gespaarde bedrag ligt in Heusden veel lager dan landelijk, de meest voor de hand liggende verklaring hiervoor lijkt dat Heusdense scholieren hun spaargeld sneller uitgeven dan landelijk. Voor bijna driekwart van de Heusdense scholieren wordt door ouders en anderen gespaard. Dit percentage ligt zestien procent hoger dan landelijk het geval is. Lenen Erg opvallend is het feit dat slechts vier procent van de Heusdense scholieren op het moment van onderzoek leent, tegenover bijna een kwart van alle scholieren landelijk. Dit cijfer sluit aan bij de geluiden vanuit de schuldhulpverlening en maatschappelijk werk in de gemeente Heusden. Daar wordt immers aangegeven dat de hoge landelijke cijfers bij hen niet terug te vinden zijn. Ruim de helft (54%) van de Heusdense scholieren zegt soms of vaak geld te lenen. Dit wordt voornamelijk bij ouders en vrienden gedaan. In Heusden blijkt vaker dan landelijk bij ouders geleend te worden. Vaak worden er slechts kleine bedragen voor eten en drinken op school en geld voor uitgaan geleend. Toch leende bijna vijftien procent van de scholieren ooit een bedrag van 100,- of meer en ruim twee procent van alle scholieren leende 500,- of meer. Gezien hun maandelijkse inkomen en daarmee aflossingsvermogen, lijken dit erg hoge bedragen te zijn. Dat scholieren geleend geld niet zien als een schuld, blijkt wel uit hun reacties op de stelling Schulden hebben is erger dan lenen. Hiermee stemde 64% in. Behalve lenen wordt er ook gewerkt of denkt men op is op wanneer de Heusdense scholieren geld tekort komen. In achttien procent van de gevallen krijgen de scholieren geld van hun ouders. Rol ouders Ouders hebben een grote rol in de financiële opvoeding van hun kinderen. Toch blijken niet alle ouders in Heusden deze rol even goed in te vullen. Zo geeft ruim een op de tien Heusdense scholieren aan dat er thuis nooit over hun uitgaven en geld wordt gesproken. Daarnaast is slechts een derde van de scholieren het eens met de stelling Leren omgaan met geld heb ik van huis uit meegekregen. Geld algemeen Een derde van de Heusdense scholieren vindt dat hij niet altijd goed met geld kan omgaan. Van deze groep geeft twintig procent aan nooit goed met geld om te kunnen gaan. Twee op de tien scholieren vinden het lastig om te voorkomen dat ze teveel kopen omdat het goedkoper is. Ook uitkomen met hun geld, prijsbewust zijn en niet laten beïnvloeden / verleiden door vrienden en reclames blijken financiële struikelblokken. Aan de hand van het geldtype waarmee Heusdense scholieren zichzelf identificeren zijn zij in te delen in drie verschillende groepen. Tot de groep zuinigen behoort acht procent van hen, zij hebben moeite met het uitgeven van geld. Zeventig procent behoort tot de groep bedachtzamen, zij overwegen hun uitgaven. In de groep uitgevers zitten dan tenslotte nog ruim twee op de tien Heusdense scholieren. Zij hebben een gat in hun hand en geven hun geld snel uit. Daarnaast komen zij vaker dan de andere twee groepen geld tekort, lenen sneller en sparen minder vaak. Opvallend is dat zij thuis een minder goede financiële opvoeding hebben gehad. De zelfkennis van de groep uitgevers is wel goed, slechts een derde geeft aan goed met geld om te kunnen gaan. Informatie Ouders blijken de belangrijkste bron van informatie voor de scholieren (64%) gevolgd door internet (32%). De school blijkt door nog geen tien procent van de scholieren geraadpleegd te worden. Vooral over internetbankieren, verzekeringen, kosten zelfstandig wonen en belasting hebben Heusdense scholieren vragen.

9 6 Aanbevelingen In het rapport worden zowel voor ouders als voor de jongeren aanbevelingen gedaan. Ouders - Stimuleren gebruik kleed- en belgeld, met daarbij aandacht voor de door het Nibud opgestelde basisregels. - Bewustmaken van risico s bijspringen - Stimuleren dialoog over geld tussen ouder en kind - Bewustmaken van voorbeeldrol Scholieren - Kans op bijbaantje verhogen, door bij commerciële bedrijven kenbaar te maken dat baantjes moeilijk te vinden zijn. - Vast bedrag sparen stimuleren in samenwerking met lokale banken - Bewustmaken van risico s lenen - Zorgen voor informatie(punten) - Bekijken mogelijkheid isoleren uitgevers. Dieper ingaan op deze groep scholieren om hen te kunnen identificeren.

10 7 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Een lifestyle van nieuwe gadgets en dure spullen, gecombineerd met banken en bedrijven die steeds makkelijker geld uitlenen, zorgden jarenlang voor de ideale situatie om schulden op te bouwen. Door de financiële crisis is het nu - onder andere voor jongeren - steeds moeilijker om bij banken een lening af te sluiten, waardoor het ene gat niet langer te vullen is met het andere. Hierdoor komen veel schulden nu aan de oppervlakte en stijgt landelijk het aantal aanmeldingen van jongeren voor schuldhulpverlening explosief. De gemiddelde schuld van jongeren in de schuldhulpverlening zitten bedraagt tussen de 5.000,- en ,-. Deze schuld ontstaat door veelvuldig consumeren, maar ook doordat jongeren bij financiële tegenvallers (waaronder hoge telefoonrekening en verlies bijbaantje) niet snel genoeg hun uitgavenpatroon aanpassen. Aangezien jongeren weinig verdienen, is een relatief kleine schuld al snel moeilijk aflosbaar. Het stijgend aantal aanvragen voor schuldhulpverlening is niet onopgemerkt gebleven bij de landelijke politiek, waardoor het thema momenteel hoog op de beleidsagenda s staat. Ook binnen de gemeente Heusden wordt een stijging van het aantal aanvragen geconstateerd. Opvallend is wel dat de landelijke trend van het stijgend aantal jongeren met schulden niet terug te zien is binnen de gemeente Heusden. Wel is er bij schuldhulpverleners van Juvans een tendens waarneembaar waarbij ouders met thuiswonende jongeren een beroep doen op schuldhulpverlening om hen te helpen. Zo sluiten ouders steeds vaker een hypotheek of lening af voor hun kind. Op deze manier kunnen ouders in de problemen komen door veranderingen in de financiële situatie van hun kind. Het schuldenprobleem wordt dan echter bij de ouder geregistreerd, waardoor de financiële problemen van jongeren niet zichtbaar zijn. Het is dan ook niet duidelijk of de landelijke problematiek op eenzelfde manier speelt in de gemeente Heusden. Dit vormt dan ook de aanleiding voor het schrijven van dit rapport en leidt tot onderstaande doelstelling. 1.2 Doelstelling Inzicht verkrijgen in inkomsten, uitgaven, spaar- en leengedrag van Heusdense scholieren tussen de 12 en 18 jaar ten einde handvatten te kunnen bieden voor een verbeterde financiële bewustwording om zo schulden te voorkomen. 1.3 Methodiek Als basis voor de structuur en de vragenlijsten van dit onderzoek is het door het Nibud 5 uitgevoerde Nationale Scholierenonderzoek gebruikt. Door dit onderzoek als basis te gebruiken is het tevens mogelijk de uitkomsten van het onderzoek binnen de gemeente Heusden te vergelijken met de nationale uitkomsten van het Nibud. Op die manier wordt duidelijk of de landelijke trend ook terug te zien is in Heusden. Een digitale enquête werd ingevuld door 684 van de ongeveer 1600 scholieren van het d Oultremontcollege te Drunen. Op deze school zijn alle schooltypen aanwezig, van vmbo tot gymnasium. De enquêtes zijn verdeeld over deze schooltypes en verdeeld over de klassenjaren afgenomen en zouden daarmee representatief moeten zijn voor alle scholieren van de gemeente Heusden. In het rapport wordt dan ook gesproken over Heusdense scholieren, toch is het goed om in het achterhoofd te houden dat het onderzoek enkel op het d Oultremontcollege is uitgevoerd. De scholieren kregen een vijftigtal vragen voorgelegd. Welke vragen zij kregen was afhankelijk van de antwoorden die zij gaven. Zo kregen zij zonder vakantiebaantje niet de vraag hoeveel ze daarmee verdiend hadden. Afhankelijk van de antwoorden die zij gaven, kregen de scholieren een vijftigtal vragen voorgelegd. Na opschoning van de data 6 bleven er 572 enquêtes over waarmee alle analyses zijn gedaan. De analyses bestaan voornamelijk 5 Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting 6 Verwijderen scholieren van buiten de gemeente Heusden en verwijderen incomplete en extreme antwoorden.

11 8 uit het bekijken van gemiddelden. In sommige gevallen worden de resultaten vergeleken aan de hand van geslacht en leeftijd. 1.4 Achtergrondvariabelen Van alle scholieren die de enquête hebben ingevuld zijn 47% jongens en 53% meisjes. In onderstaande tabel is de verdeling van de respondenten naar leeftijd te zien. Het lage aantal zestien-, zeventien- en achttienjarigen is te verklaren door het feit dat vmbo-scholieren op hun zestiende al de school verlaten. Opvallend is verder het lage aantal twaalfjarigen. Dit kan verklaard worden door het moment van afname (halverwege het schooljaar). Veel eerstejaars scholieren zijn al dertien geworden, terwijl er slechts een enkeling twaalf werd. Wanneer de Heusdense percentages vergleken worden met de landelijke, blijken slechts die van dertien- en zestienjarigen wat sterker af te wijken. Deze verschillen worden niet gecorrigeerd voor de analyses. 1.1 Percentage scholieren naar leeftijd 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Landelijk Heusden

12 9 2. Inkomen Het inkomen van een Heusdense scholier bedraagt gemiddeld 119,- per maand. Dit bedrag bestaat uit loon uit een (vakantie)baantje en geld dat ouders geven, waaronder zakgeld, kleedgeld en belgeld. Daarnaast krijgen de scholieren nog geld van familie, op verjaardagen en door verkoop van spullen. Dat bedrag is niet meegenomen bij het gemiddelde inkomen omdat dit maandelijks sterk kan fluctueren. 2.1 Gemiddeld maandinkomen per leeftijdsjaar Leeftijd Maandinkomen 12 jaar 42,- 13 jaar 53,- 14 jaar 98,- 15 jaar 146,- 16 jaar 201,- 17 jaar 233,- 18 jaar 321,- Totaal 119,- Landelijk ligt het maandinkomen van scholieren op 103,- per maand. Dit is veertien procent minder dan in Heusden. Het percentage scholieren met een bijbaantje ligt in Heusden dan ook acht procent hoger dan landelijk. 2.1 Inkomen uit (vakantie)baantjes Van de Heusdense scholieren heeft vijftig procent één of meerdere baantjes. Hiermee verdienen zij gemiddeld 126,- per maand. Daarnaast heeft veertig procent van alle scholieren één of meerdere vakantiebaantjes, waarmee ze 314,- per jaar verdienen. Dit komt neer op ongeveer 26,- per maand. 100% 2.2 Percentage scholieren met bijbaantje 2.3 Percentage scholieren met vakantiebaantje 100% 80% 60% 40% 20% 80% 60% 40% 20% Heusden Landelijk 0% % Ten opzichte van de landelijke cijfers hebben de Heusdense scholieren vaker een baantje. Ook wordt er met dat baantje gemiddeld meer verdiend (+ 9,-). De verdiensten van een vakantiebaantje zijn in Heusden en landelijk nagenoeg gelijk. Wel blijken scholieren landelijk vaker (+9%) een vakantiebaantje te hebben dan de scholieren in Heusden.

13 Geld van ouders Naast (vakantie)baantjes vormen ook ouders een belangrijke inkomstenbron voor de scholieren, 93% van de scholieren geeft aan geld van hen te krijgen. Per maand krijgen zij 49,-. Dit bestaat uit zak-, kleed- en belgeld. De scholieren die zakgeld krijgen, krijgen gemiddeld 22,- per maand. Bij kleedgeld is dit 61,-. De hoogte van het belgeld ligt op 16,-. 2.1Geld van ouders per maand (exclusief 0) Leeftijd Geld ouders 12 jaar 28,- 13 jaar 35,- 14 jaar 43,- 15 jaar 58,- 16 jaar 80,- 17 jaar 68,- 18 jaar 73,- Totaal 49,- 100% 2.2 Percentage scholieren dat zak-, kleed- of belgeld krijgt. 80% 60% 40% 20% Zakgeld Kleedgeld Belgeld 0% Het percentage scholieren dat zakgeld krijgt van hun ouders is in Heusden bijna even hoog als landelijk het geval is. Dit geldt ook voor de bedragen die scholieren aan zak- en kleedgeld ontvangen. Het percentage scholieren dat kleedgeld ontvangt ligt in Heusden vijf procent lager dan landelijk. Ook het percentage scholieren dat belgeld ontvangt ligt in Heusden lager (-16%). De hoogte van het belgeld ligt in Heusden echter wel hoger, 16,- tegenover 11,- landelijk. 2.3 Andere inkomsten Op de vraag op welke andere manieren ze geld krijgen, antwoordt negentien procent dat zij tenminste maandelijks geld krijgen van opa, oma, oom, tante of andere familie. Daarnaast verdient vier procent wat bij met internetverkoop. Vijf procent van de scholieren geeft uit zichzelf aan vakantie- en verjaardagsgeld ook onder inkomsten te rekenen.

14 11 3. Baantjes 3.1 Bijbaantjes In onderstaande tabel is te zien hoeveel procent van de Heusdense scholieren een bepaald bijbaantje heeft. Werken in een winkel blijkt het populairste baantje onder Heusdense scholieren te zijn, op de voet gevolgd door babysitten. Ook het hebben van een krantenwijk is populair. Baantjes die bij anders genoemd werden zijn: werken in het bedrijf van de ouders, DJ en thuiswerk. Voor jongens en meisjes blijken wel wat verschillen te zijn in de populariteit van de baantjes, zie ook tabel Percentage baantjes tijdens normale schoolweken, naar geslacht (meerdere antwoorden mogelijk) Baantje Jongens (%) Meisjes (%) Totaal (%) Winkel Babysitten Krantenwijk Horeca Boer Anders Lesgeven Schoonmaken Karweitje Fabriek Transport 1 < 1 1 Kantoor 1 < 1 1 Bouw 1 < 1 < 1 Ziekenhuis < 1 < 1 < 1 Call center < 1 < 1 < 1 Promotiewerk < 1 < 1 < Top 3 baantjes per geslacht Jongens Meisjes Totaal 7 1 Werken in een winkel Babysitten Werken in een winkel 2 Bij de boer Werken in een winkel Babysitten 3 Krantenwijk Krantenwijk Krantenwijk 3.2 Vakantiebaantjes Veertig procent van de Heusdense scholieren heeft een vakantiebaantje en ook hiervoor is gekeken welke baantjes onder de Heusdense scholieren het populairst zijn. De populairste vakantiebaantjes blijken redelijk overeen te komen met de populairste bijbaantjes, zoals te zien in onderstaande tabel. 3.3 Top 3 vakantiebaantjes per geslacht Jongens Meisjes Totaal 1 Bij de boer Werken in een winkel Bij de boer 2 Krantenwijk Babysitten Werken in een winkel 3 Werken in een winkel Bij de boer Krantenwijk Werken bij de boer is in Heusden populairder dan in de rest van Nederland. Dit is te verklaren door het vele aantal tuinders binnen de gemeente Heusden. 7 Populairste baantjes voor jongens en meisjes bij elkaar.

15 Reden geen baantje Van de Heusdense scholieren heeft vijftig procent geen bijbaantje. Aan hen is de vraag gesteld waarom zij geen bijbaantje hebben. Bijna een kwart van de scholieren gaf aan nog te jong te zijn. Nog eens een kwart geeft aan wel iets te zoeken, maar niets te kunnen vinden. In vier procent van de gevallen mogen de scholieren niet werken van hun ouders. 3.4 Reden waarom scholieren geen baantje hebben. Reden Percentage Ik ben nog te jong 24% Ik zoek een baantje, maar kan niets vinden 24% Ik heb te weinig tijd 22% Ik heb genoeg geld 15% Ik heb geen zin 7% Ik mag niet werken van mijn ouders 4% Anders 4% Als reden voor het niet hebben van een bijbaantje worden in Heusden vaker dan landelijk genoemd: ik zoek een baantje, maar kan niets vinden (+7%) en ik heb het geld niet nodig (+5%). Daarentegen blijkt het hebben van weinig tijd in Heusden een minder groot probleem (-6%).

16 13 4. Uitgaven Gemiddeld besteedt een Heusdense scholier 105,- per maand. Dit betekent dat alle Heusdense scholieren 8 samen ,- per maand uitgeven. Er is geen verschil in het bedrag dat jongens en meisjes uitgeven. Wel stijgt het bedrag logischerwijs met de leeftijd mee. 4.1 Gemiddelde uitgaven per maand, naar leeftijd (exclusief 0). Leeftijd Uitgaven 12 jaar 56,- 13 jaar 62,- 14 jaar 103,- 15 jaar 123,- 16 jaar 151,- 17 jaar 144,- 18 jaar 219,- Totaal 105,- Heusdense jongeren geven maandelijks acht procent minder uit dan het landelijk gemiddelde. 4.1 Populariteit uitgavenposten Twee derde van de Heusdense scholieren geeft maandelijks geld uit aan snoep of snacks. Ook cadeaus (60%), bioscoop (50%), uitgaan (50%) en de mobiele telefoon (49%) zijn populaire uitgavenposten. Bij de uitgavenpost anders werden onder andere genoemd: souvenirs, sieraden en sportartikelen. In tabel 4.2 is te zien welk percentage scholieren geld uitgeeft aan een uitgavenpost. Dit is tevens uitgesplitst naar geslacht en leeftijd. Verschillen naar geslacht Voor jongens blijken andere uitgavenposten populairder te zijn dan voor meisjes. Zo geven jongens beduidend vaker geld uit aan computerspullen (+ 37%), frisdrank (+ 29%) en snoep en snacks (+ 19%). Andersom zijn cosmetica, make-up en kapper (+ 47%), kleding en schoenen (+ 21%) en tijdschriften (+ 21%) bij meisjes populairder dan bij jongens. Verschillen naar leeftijd Gemiddeld genomen neemt het aantal posten waaraan geld wordt uitgegeven toe met de leeftijd. Goede voorbeelden hiervan zijn: Alcohol (van 0% naar 75%), uitgaan (33% - 85%), cadeaus (50% - 95%) en dagjes weg (24% - 65%). 8 Uitgaande van 3000 Heusdense jongeren in de scholierenleeftijd.

17 Percentage scholieren dat geld uitgeeft aan een uitgavenpost, naar geslacht en leeftijd (meerdere antwoorden mogelijk) Uitgavenpost Totaal (%) Jongen (%) Meisje (%) 12 (%) 13 (%) 14 (%) 15 (%) 16 (%) 17 (%) 18 (%) Snoep en snacks Cadeaus Bioscoop, theater, dansen etc. Uitgaan (zonder eten en drinken) Mobiele telefoon Frisdrank Kleding en schoenen Dagje weg Cosmetica, make-up, kapper Overig eten en drinken Alcohol Computerspullen Reiskosten Tijdschriften Schoolboeken en -artikelen Huisdier Dvd s Contributies, abonnement Muziek (cd downloaden of kopen) Goede doelen Anders Roken Brommer, scooter Speel- en gokautomaat Verzekering Drugs Cosmetica, make-up en kapper blijken onder Heusdense scholieren minder populair te zijn dan landelijk (-15%). Ook snoep en snacks (-13%) en kleding en schoenen (-9%) scoren in Heusden lager. Het percentage scholieren dat alcohol koopt ligt in Heusden echter wel hoger (+6%) dan landelijk.

18 Hoogte uitgaven per uitgavenposten In tabel 4.3 is te zien welk bedrag de Heusdense scholieren gemiddeld aan een bepaalde post uitgeven. Hierin zijn telkens enkel de scholieren meegenomen die daadwerkelijk iets uitgeven aan een post. Het meeste geld gaat naar kleding en schoenen, ongeveer 58,- per maand. Verder zijn alcohol ( 35,-), roken ( 33,-) en verzekering ( 26,-) grote uitgavenposten. 4.3 Gemiddelde uitgaven per uitgavenpost, naar geslacht en leeftijd (exclusief 0) Uitgavenpost Totaal ( ) Jongen ( ) Meisje ( ) 12 ( ) 13 ( ) 14 ( ) 15 ( ) 16 ( ) 17 ( ) 18 ( ) Kleding en schoenen Alcohol Roken Verzekering Computerspullen Anders Brommer, scooter Dagje weg Contributies, abonnement Uitgaan (zonder eten en drinken) Drugs Muziek (cd downloaden of kopen) Mobiele telefoon Cosmetica, make-up, kapper Reiskosten Schoolboeken en -artikelen Cadeaus Dvd s Overig eten en drinken Bioscoop, theater, dansen etc. Speel- en gokautomaat Snoep en snacks Huisdier Frisdrank Tijdschriften Goede doelen Verschillen naar geslacht Ook hier zien we verschillen tussen jongens en meisjes. Zo geven jongens voor sommige posten beduidend meer geld uit dan meisjes. De grootste verschillen zitten bij verzekering (+ 20,-), brommer en scooter (+ 19,-) kleding en schoenen (+ 17,-) en alcohol (+ 16,-). Daarentegen geven de meisjes aan geen enkele post opvallend meer geld uit dan jongens.

19 16 Verschillen naar leeftijd De uitgaven aan bepaalde posten stijgen sterk naar mate de scholieren ouder worden. Zo geeft een twaalfjarige geen geld uit aan alcohol en roken, terwijl een achttienjarige hier respectievelijk 59,- en 29,- aan uitgeeft. Er zijn ook posten die door de jaren heen stabiel blijven, zoals uitgaven aan de mobiele telefoon, tijdschriften en bioscoop. Door Heusdense scholieren wordt gemiddeld meer geld uitgegeven aan kleding en schoenen (+ 15,-) en dagjes weg (+ 11,-). Landelijk wordt er juist meer geld uitgegeven aan snoep en snacks (+ 7,-), frisdrank (+ 7,-) en alcohol (+ 6,-). Ook wordt er landelijk gemiddeld 10,- meer uitgegeven aan contributies. 4.3 Werkelijke uitgaven per maand Uit bovenstaande twee paragrafen kunnen de drie populairste uitgavenposten en de drie uitgaven waaraan het meeste geld wordt besteed worden gehaald. Deze zijn alle zes opgenomen in tabel 4.4. Hierin is te zien wat er per maand daadwerkelijk aan een post wordt uitgegeven 9, uitgesplitst naar jongens en meisjes. Zo blijkt dat alle vrouwelijke Heusdense scholieren, dus ook die op andere middelbare scholen, maandelijks ruim ,- aan kleding en schoenen uitgeven. Mannelijke Heusdense scholieren geven hier slechts ,- aan uit. 4.4 Werkelijke uitgaven per maand, naar geslacht. Uitgavenpost Totaal 10 ( ) Jongens ( ) Meisjes ( ) 1 e % Snoep en snacks e % Cadeaus e % Bioscoop, theater, dansen etc e Kleding en schoenen e Alcohol e Roken Wie betaalt wat? Ouders van Heusdense scholieren blijken in veel gevallen een belangrijk aandeel te hebben in de bekostiging van zes grote uitgavenposten. Zo betalen zij in 81% van de gevallen alle schoolspullen. Ook contributies (73%), vakanties (70%) en kleding (64%) worden door een groot deel van de ouders volledig betaald. Voor uitgaven aan uitgaan en het mobieltje blijken de scholieren zelf ook veel bij te dragen, respectievelijk 31% en 34%. Daarnaast worden ook veel kosten gedeeld. Zowel de ouder als de scholier leveren in ongeveer een derde van de gevallen een bijdrage in de kosten van uitgaan, mobieltje en kleding. 9 Totaal aantal Heusdense scholieren maal het percentage dat geld aan een uitgavenpost uitgeeft maal het bedrag dat maandelijks aan die uitgavenpost wordt uitgegeven. 10 In verband diverse afrondingen, vormen de uitgaven van jongens en meisjes samen niet de totale uitgave.

20 Wie betaalt wat, bekeken voor zes belangrijke uitgavenposten. Vakantie Uitgaan 6% 1% 2% 21% 70% Ouders Zelf + ouders Zelf Anders 1% 15% 31% 21% 32% Nvt 1% 1% Schoolspullen 1% 16% Ouders Zelf + ouders Zelf Contributie 1% 6% 5% 15% 81% Anders Nvt 73% 0% Kleding Mobiel 7% 1% 1% 2% Ouders 28% Zelf + ouders Zelf 34% 41% 64% Anders Nvt 22% Landelijk is er ook onderzoek gedaan naar wie betaalt wat. Gemiddeld genomen kan worden gesteld dat ouders in Heusden voor de diverse uitgavenposten vaker (mee)betalen, dan landelijk het geval is. Uitzonderingen hierop zijn kleding en schoenen (Heusden en landelijk nagenoeg gelijk) en de mobiele telefoon. In Heusden blijken ouders minder vaak alleen te betalen voor de mobiele telefoon. Vaker betalen hun kinderen mee of betalen de kinderen alles zelf. Het verschil in de bijdrage van ouders is ook terug te zien wanneer er wat dieper ingegaan wordt op kleding. Van alle scholieren die kleedgeld krijgen betaalt landelijk 32% zijn eigen kleding. In Heusden is dit 19%. Daar betalen ouders vaker alles bij de aanschaf van kleding (34% tegenover 24% landelijk).