Maatschappelijke acceptatie van energie projecten Ynke Feenstra Ruimteconferentie 2011, workshop Energie en ruimte Rotterdam, 19 april 2011 www.ecn.nl
Energieonderzoek Centrum Nederland 600 medewerkers verdeeld over verschillende units: Zonne-energie Windenergie Biomassa, kolen en milieu Efficiency en infrastructuur Waterstof en schoon fossiel Beleidsstudies 2
Wat hebben Eemshaven, Urk en Barendrecht met elkaar gemeen? "Nuon zet plan kolencentrale in koelkast door milieuclubs (FD, 6-4-11) Urk protesteert tegen windmolenpark (Trouw, 27-1- 11) Geen CO2-opslag in Barendrecht (VK, 4-11-10) 3 20-4-2011
Het energie-dilemma Publiek in het algemeen voorstander van nieuwe energie technologieën MAAR: Sterke lokale weerstand bij implementatie energieprojecten Oorzaken van potentiele weerstand begrijpen is cruciaal voor succes van energie innovaties Alles heeft te maken met draagvlak of maatschappelijke acceptatie van een project! Hoe kunnen project managers maatschappelijke weerstand pro-actief aanpakken? 4
Wie biedt weerstand en waarom? Ieder project: unieke combinatie van individuen en partijen die door project beïnvloedt worden Deze stakeholders hebben verschillende verwachtingen over: - Project ontwerp: - Lusten en lasten, baten en kosten - Gebruikte technologie - Hun participatie in het proces / project - Het inpassen van project in lokale context - Nationale en lokale beleidsmatige, sociale, culturele en geografische factoren 5 20-4-2011
6 20-4-2011 Project- vs procesontwikkeling
ESTEEM: een instrument om maatschappelijke acceptatie te bevorderen Engage stakeholders through a systematic toolbox to manage new energy projects Ontwikkeld binnen Europees onderzoeksproject Create Acceptance 6 stappen methode: uitgevoerd door externe consultant ism project ontwikkelaar Stappen en handbook beschikbaar op www.esteem-tool.eu Getest in vijf demoprojecten: - Wind project in Hongarije - Solar project in Italië - Biomassa project in Duitsland - Waterstof project op IJsland - CCS-project in Nederland 7 20-4-2011
Consultant: Interview PM Consultant + PM: Stakeholder selection Consultant: Interview PM + Selected stakeholders Consultant: Analysis Narrative New Energy Project Step 1: Project past & present Defining moments table Context table Step 2: Vision building PM vision Stakeholder visions Step 3: Identifying conflicting issues Actors table ROUND 2 ESTEEM Strategic issues graph Issues ranking table Conflicting issues table Short-term action plan Issues from step 3 Collaboration plan Monitoring plan Step 6: Recommendations for action Options from step 4 Step 5: Getting to shake hands Issues - solutions table Solutions ranking table Step 4: Portfolio of options Descriptive workshop report Communication plan 8 Consultant: Action plan preperation Consultannt + PM: Evaluation Consultant: Organise and lead workshop Consultant + PM: Identify relevant stakeholders Consultant: And PM: dialogue
ESTEEM toegepast in CCS-project (2007-2008) Gascentrale met: - CO 2 opslag in gasveld - Restwarmte voor nabijgelegen bedrijven Gepland in Drachten, project ondertussen gestopt Demo-schaal (50 Mwe) PM = SEQ (klein & nieuw) ECN = consultant in ESTEEM proces 9
Step 1: project past and present Interviews met PM Project historische en huidige situatie geanalyseerd in : - Narrative (tekst over historie van project) - Kansen en barrière tabel (context) - Tabel met beslissende momenten - Stakeholder kaart Huidige relaties tussen stakeholder volgens project manager 10
Step 2: vision building Interview met PM over toekomst visie (stel je voor dat het 2020 is ): - Toekomstig nieuwsartikel + titel - Stakeholder kaart Interviews met belangrijkste stakeholders over hun toekomstvisie: - Nieuwsartikel + titel - Aangepaste stakeholder kaart 11
Step 2: vision building: future visions Project manager Ta Wolfeart Clean energy started in Drachten! ZEPP catalyst in social development! 12
Step 3 + 4: vision confrontation & solutions Step 3: Vision confrontation - Identificatie van controversies and kansen in toekomstvisies - infrastructuur, milieu, economisch, maatschappelijk, beleid - Ranking gebaseerd op belang en urgentie Step 4: Identifying solutions - Identificeren mogelijke oplossingen - Ontwerp aanpassen - Kennis vergroten - Investeren 5 C5, 5, 5 C4, 1, 4 K7, 4, 4 C11, 4, 4 C9, 5, 4 K3, 4, 4 K6, 5, 4 C6, 3, 3 C3, 4, 3 C1, 5, 3 3 C13, 3, 3 C8, 4, 3 C12, 4, 3 C10, 5, 3 1 3 5 Importance (low) C2, 1, 1 K1, 1, 1 K4, 1, 1 C7, 2, 2 K5, 2, 2 1 Urgency (low) K2, 4, 2 13
Step 5: stakeholder workshop Workshop met PM en 18 stakeholders: Plenair gedeelte om visie van PM te presenteren Groepswerk (zonder PM) rond nieuwe strategieën - Alle stakeholders hebben gelijke mogelijkheden om input te geven op: - Lokale impact - Lokale voordelen - Economisch/financiele elementen - Technische en juridische punten - Relatie met duurzame energie Resultaat: - Meer dan 100 strategieën geidentificeerd door stakeholders - Creating a project together -gevoel - Iedereen leert PM persoonlijk kennen 14
Step 6: Planning for action Strategieën uit workshop in Acceptance and feasibility table Capacity for action table: 45 nieuwe strategies waren mogelijk, verdeeld in: - Korte termiijn actie plan -> voor PM - Collaboratie plan -> PM met anderen - Lange termijn monitoring plan -> niet gemakkelijk zelf te beïnvloeden 15
Take home message Om energieprojecten succesvol te laten zijn is een andere benadering nodig: Van projectontwikkeling naar procesontwikkeling: Dialoog met juiste stakeholders, op juiste moment op juiste manier Niet alleen luisteren maar gezamenlijk een project ontwerpen Uitkomsten van besluitvormingsproces implementeren
Discussie Huidige inspraakprocedures zijn niet voldoende gericht op het stakeholderproces (dat nodig is voor succesvolle implementatie energieprojecten) Welke veranderingen zijn nodig om proces anders in te richten, bij: - Projectontwikkelaars - Wet- en regelgeving - Burgers en anders stakeholders -... 17 20-4-2011
Hartelijk dank Ynke Feenstra (feenstra@ecn.nl) www.ecn.nl