Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)



Vergelijkbare documenten
Naam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment

PTO Aardrijkskunde

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)

LEER- EN TOETSPLAN A. ONDERWERP EN DOELEN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 1 Onderwerp: Introductie geschiedenis Kerndoel:

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)

Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo)

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO

A. LEER EN TOETSPLAN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 3 Onderwerp: De Eerste en Tweede Wereldoorlog (H1 en 2) Kerndoel(en):

Voorbereiding en planning van een thema

A. LEER EN TOETSPLAN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 2 Onderwerp: De Nieuwe Tijd (extra uitgereikt materiaal) Kerndoel(en):

Keurmerk: Duurzame school

Lesopzet bij de film: Versie 3.0

Een kasteel in de buurt bezoeken

Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO)

Canon en kerndoelen geschiedenis PO

JOC YSSELSTEYN Midweek Mensenrechten ß Oorlog Programma details

Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel

Instroom pabo geschiedenis

Nieuws in de klas Postbus AA Amsterdam t: f: e: w:

Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1. Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs

Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo)

Met Plein M van leergebied naar examenvak

Mens en maatschappij inhouden (PO-vmbo)

Speelkaarten.indd :14:06

Rijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les

Historisch denken. Historische benaderingen

Handleiding Echt gebeurd!

Nieuws in de klas Postbus AA Amsterdam t: f: e: w:

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Aan welke kerndoelen heb je gewerkt?

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Archeologie op school. Handleiding voor de leerkracht

AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT?

Kiezen Theorieles 1 1 Schriftelijke toets

Leerlijnen TULE SLO. Jory Tolkamp

Mentor Datum Groep Aantal lln

Stedelijk Dalton Lyceum locatie Overkampweg

Examenprogramma geschiedenis havo

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies

De vijftig vensters en de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken van de commissie De Rooy

lesbrief vervolgles Ulrum

Leerkrachtenhandleiding Peperduur

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Mentor Datum Groep Aantal lln

SaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les?

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis

De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?

JOC YSSELSTEYN Midweek basispakket Programma details

Historisch café. Verhaal van Ede. 16 april 2014

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

Nieuwe stappers en stenen per augustus 2015 Aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Wereldoriëntatie en de kerndoelen

Project UK. Boris Berlijn ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Examenprogramma geschiedenis havo/vwo

SLO Leerdoelenkaart geschiedenis: gedifferentieerde beheersingsniveaus voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Leerlijn Oriëntatie op Tijd VSO

De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?

Tijdvakken en kenmerkende aspecten.

METHODEN EN THEMA S (1/6)

LANDSEXAMEN VWO Het examenprogramma Het examenprogramma voor het commissie-examen Aardrijkskunde bestaat uit de volgende (sub)domeinen:

Voorbeeld leerplan geschiedenis voor het Primair Onderwijs. Albert van der Kaap

Programma van Toetsing en Afsluiting

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Lessenserie Energietransitie

Terwijl veel plaatsen in de buurt van Veenendaal al in april waren bevrijd, duurde dit in Veenendaal veel langer.

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5

METHODEN EN THEMA S (1/7)

NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL

STUDIEWIJZER HAVO COHORT Versie november 2010

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie v C

Promotie Cultuur en Maatschappij werkboek Waar woon je? (methode Cultuur & Maatschappij)

MARNE COLLEGE PTA 4 HAVO 2016/2017 COHORT

COSMETICA GEN- EN DIERPROEF VRIJ?

Visiedocument Burgerschap en Sociale integratie VMBO Wellantcollege de Groenstrook Aalsmeer 2009

INHOUD THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 1 INLEIDING 2

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

STUDIEWIJZER HAVO COHORT versie oktober 2011

De Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.

2 Er begint een nieuwe periode in de geschiedenis als er veel verandert

Examenprogramma geschiedenis vwo vanaf CE 2015

PTA - HAVO

Wereldoriëntatie en de kerndoelen

OUR GOALS OUR MISSION

Ontdek het verborgen verleden van Schokland

Programma van Toetsing en Afsluiting. Havo 4

Tijd van pruiken en revoluties

Leerplan geschiedenis tweede fase. Albert van der Kaap

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

HAVO / aardrijkskunde

geschiedenis waardoor opgroeiende generaties meer zicht krijgen op wezenlijke aspecten van het mens-zijn.

Inhoudsopgave PTA 5 HAVO. 2 Aardrijkskunde. 3 Biologie. 4 Ckv. 5 Duits. 6 Economie. 7 Engels. 8 Frans. 9 Geschiedenis 10 LO 11 M&O.

Deze deelopdrachten zullen uiteindelijke resulteren in de volgende eindopdracht:

Programma van Toetsing en Afsluiting 2010 Afdeling: Atheneum 4. duur in minuten 2. voorwaarden voor deelname

Openbare Scholengemeenschap Apeldoorn Aantal pagina's: 6 Leerling_KSG HAVO Inrichting toetsdossier lj

Concretisering van de kerndoelen Mens en maatschappij

Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen

Transcriptie:

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan. 37. De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in hun tijd te plaatsen. De leerling leert hierbij over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: tijd van jagers en boeren (prehistorie tot 3000 voor Chr.); tijd van Grieken en Romeinen (3000 voor Chr. 500 na Chr.); tijd van monniken en ridders (500 1000); tijd van steden en staten (1000 1500); tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600); tijd van regenten en vorsten (1600 1700); tijd van pruiken en revoluties (1700 1800); tijd van burgers en stoommachines (1800 1900); tijd van wereldoorlogen (1900 1950), en tijd van televisie en computer (1950 heden). De leerling leert daarbij in elk geval de relatie te leggen tussen de gebeurtenissen en ontwikkelingen in de 20e eeuw (waaronder de Wereldoorlogen en de Holocaust), en hedendaagse ontwikkelingen. 38. De leerling leert een eigentijds beeld van de eigen omgeving, Nederland, Europa en de wereld te gebruiken om verschijnselen en ontwikkelingen in hun omgeving te plaatsen. 39. De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren. 40. De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een tijdvak te vormen of antwoorden te vinden op vragen, en hij leert daarbij ook de eigen cultuurhistorische omgeving te betrekken. 41. De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden. 42. De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu. 43. De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, en leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen. 44. De leerling leert op hoofdlijnen hoe het Nederlandse politieke bestel als democratie functioneert en leert zien hoe mensen op verschillende manieren bij politieke processen betrokken kunnen zijn. 45. De leerling leert de betekenis van Europese samenwerking en de Europese Unie te begrijpen voor zichzelf, Nederland en de wereld.

46. De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu, en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland. 47. De leerling leert actuele spanningen en conflicten in de wereld te plaatsen tegen hun achtergrond, en leert daarbij de doorwerking ervan op individuen en samenleving (nationaal, Europees en internationaal), de grote onderlinge afhankelijkheid in de wereld, het belang van mensenrechten en de betekenis van internationale samenwerking te zien. Aardrijkskunde klas 1 Periode Leerstof Soort toets Extra havo-stof Kerndoelen 1 H 1.1-1.6: Australië, dichtbij en ver weg. 1.1-1.6 H4: Stad in Nederland M&M plein opdracht Mijn omgeving + + 4.1-4.3 38, 39, 41, 42, 43 36, 38, 39, 43 2 H2: Natuurlandschappen op aarde. 2.1, 2.2, 2.4-2.6 M&M plein opdracht Zuid- Afrika 3 H3: De islamitische wereld 3.1 3.3, 3.6 H5: Rampen 5.1 5.4 M&M plein opdracht Reis naar heilige steden + + 2.3 38, 39, 41, 47 36, 38, 43 REP + 2x + 3.4 + 3.5 5.5 + 5.6 36, 38, 43 36, 38, 41, 43, 46,47 Geschiedenis klas 1 1 Jagers en verzamelaars Schrijven van een verhaal: Leerling schrijft een verhaal over het ontstaan van de mens Egypte en Griekenland Presentatie: Griekse Mythen M&M plein opdracht Mijn 36, 38, 39, 43

omgeving Tijdscapsuleproject 37, 38, 39, 43 2 Romeinen M&M plein opdracht Zuid- 36, 38, 43 Afrika 3 Middeleeuwen Ontdekkingsreizen 80 jarige oorlog M&M plein opdracht Reis naar heilige steden 36, 38, 43 Godsdienst klas 1 Periode Leerstof Soort Extra havo-stof Kerndoelen toets 1 Godsdienstige 36, 38, 43 Thema 1: Onze straat gebouwen M&M plein opdracht 36, 38, 39, 43 Mijn omgeving Lezen, kijken, eten, 36, 38, 43 vieren 2 Feesten Havo-bronnen 36, 38, 43 Thema 2: Samen Feesten 36, 38, 43 M&M plein opdracht 36, 38, 43 Zuid-Afrika 3 Hoorspel Bijbelverhaal Havo-bronnen 36, 38, 43

Thema 3: Rake verhalen Bijbelverhalen 36, 38, 43 M&M plein opdracht 36, 38, 43 Reis naar heilige steden Eindopdracht Eigen leervraag Havo-bronnen 36, 38, 39, 43 Aardrijkskunde klas 2 1 H1: Zuid Afrika en Argentinië H2: Nederland verandert 4 s 2 s 36, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 46, 47 2 H3: Europa H4: Globalisering in Azië 3 H5: Rusland H6: Nederland 2 s 4 s 2 s 2 s 4 s 2 repetities 2 s 36, 38, 41, 42, 44, 45, 46 Economie klas 2 1 Geld, ontstaan, werking, etc. 42, 46 Reclame Opdracht advertenties 2 Marketing Project Eigen Winkel 42, 46 Productie 3 Arbeidsmarkt; 2 repetities 46 Vraag/aanbod, loon, uitkeringen, premies, etc. CAO Overheid 44 Europa Opdracht/Werkstuk 45 36, 38, 39, 41, 42, 43, 45, 47 Geschiedenis klas 2 1 Revolutie

2 Eerste Wereldoorlog 3 Tweede Wereldoorlog Werkstuk Excursie: Kamp Vught Koude Oorlog Godsdienst klas 2 1 Lessen Met hart en ziel 36, 38, 43 Thema 1: Met hart en ziel 2 Geschiedenis godsdiensten 36, 38, 43 Thema 2: Sinds mensenheugenis Presentatie kerkrichting 36, 38, 39, 43 3 Thema 3: Sterk in je schoenen Presentatie volwassen worden bij de godsdiensten 36, 38, 39, 43 Leren bij de godsdiensten 36, 38, 43 Eindopdracht Eigen leervraag 36, 38, 39, 43 12/10/2011