Een kasteel in de buurt bezoeken
|
|
- Sofie de Smet
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een kasteel in de buurt bezoeken Als leerkracht heb je hier een begeleidende en sturende rol. Het is afhankelijk of jij als leerkracht de kinderen meeneemt en dingen aan ze verteld of dat er bijvoorbeeld iemand is die er heel veel van weet en die alles verteld. Als je zelf alles moet vertellen, heb je vooral een sturende rol. Als iemand anders alles verteld, heb je meer een begeleidende rol, je zult de kinderen bij elkaar moeten houden en ervoor zorgen dat ze zich gedragen. Maar ook dat ze zich meer verdiepen en vragen zullen stellen aan degene die alles verteld. Tule SLO Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren Kerndoel 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken. Kerndoel 53: De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. Een kasteel in de Middeleeuwen o Het bouwen van een kasteel o Wonen in een kasteel o Jacht en toernooien Emotioneel vrij, als een leerling dit niet is, een kind moet gemoedsrust hebben. Maar emotioneel vrij zijn heeft ook te maken met hun welbevinden en betrokkenheid. Als een kind niet emotioneel vrij is, is het lastig om betrokken te zijn bij het bezoek aan het kasteel.
2 Actief zijn en initiatieven tonen: Deelnemen, vragen stellen over dingen die met het kasteel te maken hebben. Communiceren en taal: Vragen stellen, praten met elkaar over het kasteel. Dingen te weten willen komen. Verkennen van de wereld: Dingen leren over kastelen. Hoe worden ze nu gebruikt en hoe werden ze vroeger gebruikt. Onderzoeken, redeneren en probleem oplossen: Onderzoek willen doen naar hoe kastelen zijn. Hoe ze nu gebruikt worden en hoe ze vroeger gebruikt worden. Motorische vaardigheden: Dingen voelen, dingen doen die er vroeger gedaan zijn en die nu gedaan worden. Waarnemen en ordenen: Goed kijken, luisteren, ruiken hoe alles eruit ziet bij een kasteel. Sociale vaardigheden: Je gedragen binnen een groep. Je gaat als groep op bezoek bij een kasteel en je zult je moeten gedragen. Andere kinderen mogen niet de dupe worden van jou gedrag, als jij bijvoorbeeld heel vervelend doet, zal het uitstapje afgebroken worden. Omgaan met gereedschappen en technieken: Dingen die te maken hebben met het kasteel zien, voelen en ruiken. Hier moet je wel goed mee om gaan, want het is niet van jou. Verschillende ruimtes in een kasteel bekijken Ook hier geldt dat de leerkracht een sturende of begeleidende rol kan hebben. Als je als leerkracht zelf de leerlingen rondleidt in het kasteel heb je vooral een sturende rol, je verteld de kinderen van alles over het kasteel, je motiveert de kinderen om zelf dingen te bekijken en hier vervolgens vragen over te stellen. Maar als er iemand is die de kinderen rondleidt, heb jij vooral een begeleidende rol, je zorgt dat de kinderen bij elkaar blijven en zich gedragen, wel kun je proberen de kinderen te motiveren om vragen te stellen. Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Groep 1/2: inrichting van het eigen huis: o verschillende ruimtes en hun functie o voorzieningen (keuken, badkamer, wc.) o vorm en bouwmaterialen
3 o verschillen met vroeger Emotioneel vrij, als een leerling dit niet is, een kind moet gemoedsrust hebben. Maar emotioneel vrij zijn heeft ook te maken met hun welbevinden en betrokkenheid. Als een kind niet emotioneel vrij is, is het lastig om betrokken te zijn bij het bezoek aan het kasteel. Actief zijn en initiatieven tonen: Deelnemen, vragen stellen over dingen die met het kasteel te maken hebben. Goed kijken in alle kamers van het kasteel en hier vragen over stellen, hoe was het vroeger en hoe wordt het nu gebruikt. Communiceren en taal: Vragen stellen, praten met elkaar over het kasteel. Dingen te weten willen komen. Verkennen van de wereld: Dingen leren over kastelen. Hoe worden ze nu gebruikt en hoe werden ze vroeger gebruikt. Onderzoeken, redeneren en probleem oplossen: Onderzoek willen doen naar hoe kastelen zijn. Hoe ze nu gebruikt worden en hoe ze vroeger gebruikt worden. Motorische vaardigheden: Dingen voelen, dingen doen die er vroeger gedaan zijn en die er nu gedaan worden. Waarnemen en ordenen: Goed kijken, luisteren, ruiken hoe alles eruit ziet bij een kasteel. Sociale vaardigheden: Je gedragen binnen een groep. Je gaat als groep op bezoek bij een kasteel en je zult je moeten gedragen. Andere kinderen mogen niet de dupe worden van jou gedrag, als jij bijvoorbeeld heel vervelend doet, zal het uitstapje afgebroken worden. Omgaan met gereedschappen en technieken: Dingen die te maken hebben met het kasteel zien, voelen en ruiken. Hier moet je wel goed mee om gaan, want het is niet van jou. Vroeger en nu vergelijken, plaatjes van vroeger en nu Als leerkracht heb je een sturende rol bij deze kernactiviteit, je stelt de leerlingen vragen, zodat ze inzicht krijgen in de kastelen van vroeger en nu. Je zorgt dat leerlingen na gaan denken en zich dingen af gaan vragen.
4 Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren Emotioneel vrij, dit is heel belangrijk, als leerlingen niet emotioneel vrij zijn, zullen ze minder betrokken zijn bij de activiteiten die je als leerkracht doet. Actief zijn en initiatieven tonen: Actief meedoen met de activiteit, antwoorden durven geven en vragen durven stellen. Communiceren en taal: Er zal een gesprek gevoerd worden over de kastelen van nu en vroeger. Hierbij moeten de kinderen communiceren met de leerkracht en met elkaar, daar moeten ze dus taal bij gebruiken. Samen spelen en samen werken: Elkaar de ruimte geven om dingen te zeggen, niet door elkaar heen praten. Maar ook leren van elkaar, luisteren naar elkaar en eventueel reageren op elkaar. Verkennen van de wereld: Dingen leren over kastelen. Hoe worden ze nu gebruikt en hoe werden ze vroeger gebruikt. Uiten en vormgeven: Dingen kunnen vertellen over kastelen, maar ook dingen vragen en eventueel dingen die je zelf meegemaakt hebt met betrekking tot kastelen vertellen en daarbij zo een heldere uitleg geven dat andere kinderen het ook voor zich zien. Waarnemen en ordenen: Dingen zien over de kastelen, maar ook de plaatjes ordenen, welke horen bij vroeger en welke bij nu. Sociale vaardigheden: Je gedragen tijdens een kringactiviteit, je houden aan afspraken en regels. Plaatjes van vroeger, kinderen zien hoe het vroeger was
5 Als leerkracht heb je een sturende rol bij deze kernactiviteit, je stelt de leerlingen vragen, zodat ze inzicht krijgen in de kastelen van vroeger en nu. Je zorgt dat leerlingen na gaan denken en zich dingen af gaan vragen. Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren Emotioneel vrij, dit is heel belangrijk, als leerlingen niet emotioneel vrij zijn, zullen ze minder betrokken zijn bij de activiteiten die je als leerkracht doet. Actief zijn en initiatieven tonen: Actief meedoen met de activiteit, antwoorden durven geven en vragen durven stellen. Communiceren en taal: Er zal een gesprek gevoerd worden over de kastelen van vroeger. Hierbij moeten de kinderen communiceren met de leerkracht en met elkaar, daar moeten ze dus taal bij gebruiken. Samen spelen en samen werken: Elkaar de ruimte geven om dingen te zeggen, niet door elkaar heen praten. Maar ook leren van elkaar, luisteren naar elkaar en eventueel reageren op elkaar. Verkennen van de wereld: Dingen leren over kastelen. Hoe werden ze vroeger gebruikt. Uiten en vormgeven: Dingen kunnen vertellen over kastelen, maar ook dingen vragen en eventueel dingen die je zelf meegemaakt hebt met betrekking tot kastelen vertellen en daarbij zo een heldere uitleg geven dat andere kinderen het ook voor zich zien. Waarnemen en ordenen: Dingen leren over kastelen, hoe zagen ze er vroeger uit? Hoe werden ze vroeger gebruikt? Sociale vaardigheden: Je gedragen tijdens een kringactiviteit, je houden aan afspraken en regels.
6 Twee plaatjes van kastelen van vroeger, verschillen bekijken Als leerkracht heb je een sturende rol bij deze kernactiviteit, je stelt de leerlingen vragen, zodat ze inzicht krijgen in de kastelen van vroeger en nu. Je zorgt dat leerlingen na gaan denken en zich dingen af gaan vragen. Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren Emotioneel vrij, dit is heel belangrijk, als leerlingen niet emotioneel vrij zijn, zullen ze minder betrokken zijn bij de activiteiten die je als leerkracht doet. Actief zijn en initiatieven tonen: Actief meedoen met de activiteit, antwoorden durven geven en vragen durven stellen. Communiceren en taal: Er zal een gesprek gevoerd worden over de kastelen van vroeger. Hierbij moeten de kinderen communiceren met de leerkracht en met elkaar, daar moeten ze dus taal bij gebruiken. Samen spelen en samen werken: Elkaar de ruimte geven om dingen te zeggen, niet door elkaar heen praten. Maar ook leren van elkaar, luisteren naar elkaar en eventueel reageren op elkaar. Verkennen van de wereld: Dingen leren over kastelen. Hoe werden ze vroeger gebruikt. Uiten en vormgeven: Dingen kunnen vertellen over kastelen, maar ook dingen vragen en eventueel dingen die je zelf meegemaakt hebt met betrekking tot kastelen vertellen en daarbij zo een heldere uitleg geven dat andere kinderen het ook voor zich zien. Waarnemen en ordenen: Dingen leren over kastelen, hoe zagen ze er vroeger uit? Hoe werden ze vroeger gebruikt?
7 Woorden en begrippen: Woordenschat met betrekking tot ridders en kastelen uitbreiden. Sociale vaardigheden: Je gedragen tijdens een kringactiviteit, je houden aan afspraken en regels.
Voorbereiding en planning van een thema
Voorbereiding en planning van een thema Thema: Bouw / groep(en): Periode: Doelstellingen: Kernbegrippen relatie kerndoelen en vakken: Wat is de inbreng van kinderen? (Wat zijn de interesses van leerlingen
Nadere informatieOnderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel
Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Programma Terugblik rekenles Introductie zaakvakken en OOL zand en water oefenen onderzoeksvragen formuleren
Nadere informatieNieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl
Aansluiting Nieuwsservice bij curriculum Bijlage bij Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. Deze bijlage hoort bij de Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs
Nadere informatieArcheologie op school. Handleiding voor de leerkracht
Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept
Nadere informatie612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06
NEDERLANDS > Mondeling taalonderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 1 612671 Speelkaarten.indd
Nadere informatieAan welke kerndoelen heb je gewerkt?
Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A ze kunnen gerichte vragen stellen B ze
Nadere informatieMens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)
Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een
Nadere informatieRijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les
Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING
Nadere informatieAAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT?
AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT? Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A B
Nadere informatieLeerlijnen TULE SLO. Jory Tolkamp
Leerlijnen TULE SLO Jory Tolkamp Om de doelen van mijn les te bepalen ging ik uit van de leerlijnen. Wat past bij de leerlingen qua stof van een ontwikkelingsgebied, waar zit het niveau? Maar een duidelijke
Nadere informatieHandleiding Echt gebeurd!
Handleiding Echt gebeurd! Inhoud 1. Introductie Pag. 1 2. Echt gebeurd! lessen Pag. 1 3. Kerndoelen Pag. 2 4. Excursies, lezingen en workshops Pag. 3 5. De website Pag. 4 7. Pag. 5 1. Introductie Welkom
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatielesbrief vervolgles Ulrum
lesbrief vervolgles Ulrum Terpen- en Wierdenland lesbrief Ulrum Inhoud Inleiding 3 Lesoverzicht 4 Introductie 5 Kerndoelen 6 Aansluiting bij de canon 7 Deze lesbrief is ontwikkeld door erfgoedjuf Dineke
Nadere informatieSaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les?
SaNdWiCh RoBoT leer programmeren zonder een computer te gebruiken! Bij deze les speelt de leraar of gastdocent de rol van een robot. Een robot die boterhammen maakt met boter en hagelslag. De leerlingen
Nadere informatieCanon en kerndoelen geschiedenis PO
Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieMens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo)
Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Informatievaardigheden 50: De leerlingen leren omgaan met
Nadere informatieAardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling
Aardrijkskunde Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen? Hoe leg je de relatie met de beginsituatie?
Nadere informatieLeerkrachtenhandleiding Peperduur
Leerkrachtenhandleiding Peperduur Geachte mevrouw/meneer, Voor u ligt de leerkrachtenhandleiding bij het onderwijsprogramma Peperduur. In deze handleiding vindt u informatie over het museumbezoek. Het
Nadere informatieNieuwe stappers en stenen per augustus 2015 Aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend
Groep -2 Nieuwe stappers en stenen per augustus 205 L0866 Schilder een haan Zorgen voor dieren L0867 Maak een vriendschapsarmband Omgaan met elkaar L0868 Maak een huisje Inrichten van je omgeving L0869
Nadere informatieNEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL
NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! HANDLEIDING PRIKKELENDE EN LAAGDREMPELIGE LESSUGGESTIES VOOR HET BASISONDERWIJS 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT destijlflyer_achterkant.pdf
Nadere informatieAardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)
Aardrijkskunde vaardighed (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw kerndoel ob vmbo kb/gl/tl vmbo bovbouw bb examhed vmbo bovbouw kb examhed vmbo bovbouw gl/tl examhed Kern 1. Werk
Nadere informatieAardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)
Aardrijkskunde vaardighed (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw kerndoel ob vmbo kb/gl/tl vmbo bovbouw bb examhed vmbo bovbouw kb examhed vmbo bovbouw gl/tl examhed Kern 1. Werk
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieTerwijl veel plaatsen in de buurt van Veenendaal al in april waren bevrijd, duurde dit in Veenendaal veel langer.
VEENENDAAL BEVRIJD Inleiding Terwijl veel plaatsen in de buurt van Veenendaal al in april waren bevrijd, duurde dit in Veenendaal veel langer. In Veenendaal waren veel Nederlandse en Duitse SS ers gestationeerd,
Nadere informatieStedelijk Dalton Lyceum locatie Overkampweg
SLU Soort afsluiting 1 Toetstijd (min) Herkansbaar? Weging S.E. cijfer leerjaar Afsluitingsweek 2 Resultaat Stedelijk Dalton Lyceum locatie Overkampweg Schooltype: VWO Vak: Geschiedenis cohort: 2011 Programma
Nadere informatieThemabrief Groei. In deze themabrief lezen jullie wat er per atelier de komende 9 weken gaat gebeuren. Heel veel plezier en GROEI toegewenst!
Themabrief Groei Deze week zijn we gestart met het nieuwe thema Groei. Groeien staat dicht bij de kinderen, ze groeien elke dag! Het lijf van uw kind, maar ook de vaardigheden en talenten groeien. Ook
Nadere informatieLeerlijn Oriëntatie op Tijd VSO
Leerlijn Oriëntatie op Tijd VSO Kerndoel 19: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling
Nadere informatieInstroom pabo geschiedenis
Keuzedeel mbo Instroom pabo geschiedenis gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0050 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op:
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 5 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Stenen
Nadere informatieHistorisch café. Verhaal van Ede. 16 april 2014
Historisch café 16 april 2014 Verhaal van Ede www.mijngelderland.nl/ede PROGRAMMA 14.00 uur: Welkom Peter van Beek 14.05 uur: Verhaal van Ede Inke Camphens 14.25 uur: Airborne Gerard Gijsbertsen 14.50
Nadere informatieHistorisch denken. Historische benaderingen
Historisch denken Inleiding Mensen hebben een besef van verleden, heden en toekomst. Ze hebben een bepaald beeld van wat er in hun leven is gebeurd tot op de dag van vandaag. Ze kunnen hun bestaan in het
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 6 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 6 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Eerste
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieWereldoriëntatie en de kerndoelen
Wereldoriëntatie en de kerndoelen In de inleidende tekst van de kerndoelen bij 'Oriëntatie op jezelf en de wereld staat onder andere het volgende: 'Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek
Nadere informatieICC-Cursus Cultureel Erfgoed en Erfgoededucatie
ICC-Cursus Cultureel Erfgoed en Erfgoededucatie Wat gaan we doen? 1. Wat doet Drents Plateau? 2. Wat is erfgoed? 25 maart 2009 3. Wat is erfgoededucatie? 4. Tien tijdvakken, de canon en erfgoededucatie
Nadere informatiePrimair Onderwijs. 6 lessen
Maak je eigen land! Voor de docent Vak(gebied) Schooltype/afdeling Oriëntatie op jezelf en de wereld, Aardrijkskunde Primair Onderwijs Leerjaar Groep 3/4 Tijdsinvestering Vakinhoud Kerndoelen 6 lessen
Nadere informatieGeschiedenis/erfgoed
Geschiedenis/erfgoed Kerndoel: Oriëntatie op jezelf en de wereld Tijd Kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling
Nadere informatieBijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1. Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs
Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1 Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs I. Kerndoelen op basis van artikel 11b WVO Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen
Nadere informatieWereldoriëntatie en de kerndoelen
Wereldoriëntatie en de kerndoelen In de inleidende tekst van de kerndoelen bij 'Oriëntatie op jezelf en de wereld staat onder andere het volgende: 'Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek
Nadere informatieRol van de leerkracht
Rol van de leerkracht Beweging Doormiddel van interessante vragen oriënteer je samen met de leerlingen op het onderwerp van de les. Samen met de leerlingen bekijk je wat er zou gebeuren tijdens de les.
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieIPC en de kerndoelen
1 IPC en de kerndoelen 2 IPC en de kerndoelen Doel: Ik weet in hoeverre het IPC kerndoelendekkend is. (of zelfs meer?) IPC en de kerndoelen Ouders: Mijn kinderen doen maar wat. Ze leren niet alles wat
Nadere informatieKerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO)
Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO) Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen zijn vooral gericht op de communicatieve functie van de Nederlandse taal en kennen
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieLesbrief Op zolder bij oma Aletta
Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig
Nadere informatieINHOUD THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 1 INLEIDING 2
THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 INHOUD 1 INLEIDING 2 2 THIS IS HOLLAND: EEN EDUCATIEF PAKKET 3 Doelstellingen 3 Doelgroepen 4 Inzet van de lessen 4 Aansluiting bij methoden en
Nadere informatieRichtlijn Kerndoelen. Verwijzing naar - Datum vaststelling April 2010. Datum bijstelling 01-10-2013
Richtlijn Kerndoelen Omschrijving Bijlage kerndoelen Verwijzing naar - Doelgroep Opsteller Teamleden en ouders Directie De Drift Datum vaststelling April 2010 Datum bijstelling 01-10-2013 Ons basisonderwijs
Nadere informatieProgramma van Toetsing en Afsluiting
Vak: Aardrijkskunde Afdeling: Havo 4 20 Domein B: Wereld Arm en Rijk S 100 Stof W afgesloten 20 22 Domein C: Aarde Systeem Aarde S 100 Stof W afgesloten 20 23 Domein A: Vaardigheden:Functies Binnenstad
Nadere informatieProgramma van Toetsing en Afsluiting 2010 Afdeling: Atheneum 4. duur in minuten 2. voorwaarden voor deelname
Vak: Aardrijkskunde 20 omein B: Wereld Arm en Rijk S 100 Stof W afgesloten 10 22 omein C: Klimaatvraagstukken S 100 Stof W afgesloten 10 23 omein A: Vaardigheden: Functies P 20 Binnenstad B.o.Z. of: Ruimte
Nadere informatieMens en maatschappij inhouden (PO-vmbo)
Ms maatschappij inhoud (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw vmbo bovbouw examehed vmbo bovbouw bb examehed bb vmbo kb/gl/tl examehed Vakkern 1. Communicatie 37: zich te gedrag
Nadere informatieKeurmerk: Duurzame school
Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen
Nadere informatieWereldgrachten. Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel. handleiding. groep 7+8
Wereldgrachten Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel handleiding groep 7+8 Wereldgrachten Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Algemene
Nadere informatieMETHODEN EN THEMA S (1/6)
METHODEN EN THEMA S (1/6) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Januari DaVinci Zomer Onderbouw 35 Januari DaVinci Herfst Onderbouw 35 Januari DaVinci Winter Onderbouw 35 Januari Middenbouw DaVinci
Nadere informatieAlgemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen
Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Inhoudsopgave INLEIDING... 3 1 DE LESPAKKETTEN IN HET KORT... 3 2 DE OPBOUW VAN DE LESSEN... 4 3 ACHTEGRONDINFORMATIE
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011. versie oktober 2011
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011 versie oktober 2011 Inhoudsopgave Aardrijkskunde... 3 Biologie... 4 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 5 Duitse taal en literatuur... 6 Economie... 7 Engelse taal en literatuur...
Nadere informatieNaam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment
Groep BBL1 Mens & Maatschappij Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 3 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten. Verdieping op de basisdoelen
Nadere informatieProgramma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar 2017-2018 HAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Methode Nieuw Nederlands (5 e editie) Lesuren per week 3 Vak: Nederlands Bij schriftelijk
Nadere informatie[INFORMATIE VOOR OUDERS] Dit document bevat informatie voor groep 5.
2016-2017 [INFORMATIE VOOR OUDERS] Dit document bevat informatie voor groep 5. Informatieblad groepen 5 Gang van zaken Zelfstandigheid: In groep 5 leren de kinderen zelf hun werk te verdelen over de week.
Nadere informatieVeilig leren lezen kim-versie en Wereldoriëntatie
Veilig leren lezen kim-versie en Wereldoriëntatie Veilig leren lezen is een geïntegreerde taal-leesmethode waarin een compleet aanbod zit voor het domein van taal. Zowel schriftelijke taalvaardigheden
Nadere informatieJong in Brabant docentenhandleiding
in Brabant Jong in Brabant docentenhandleiding In deze docentenhandleiding vindt u informatie over het project Jong in Brabant en over de lessuggesties die ontwikkeld zijn bij dit project. Het lesmateriaal
Nadere informatieAardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo)
Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden Kernen 1. Burgerschap 36: hoofdzak de Nederlandse
Nadere informatieSLO-analyse Speurtocht - ThiemeMeulenhoff
SLO-analyse Speurtocht - ThiemeMeulenhoff Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de
Nadere informatieMETHODEN EN THEMA S (1/7)
METHODEN EN THEMA S (1/7) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Zomer Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Herfst Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Winter Onderbouw 35 Leverbaar Middenbouw
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009. Versie november 2010
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009 Versie november 2010 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Aardrijkskunde... 2 Biologie... 3 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 4 Duitse taal en literatuur... 5 Economie... 6
Nadere informatieDe Romeinen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/40999
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Wassink 16 January 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40999 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieTijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000
jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers
Nadere informatiegeschiedenis waardoor opgroeiende generaties meer zicht krijgen op wezenlijke aspecten van het mens-zijn.
geschiedenis Belang van het vak Geschiedenisonderwijs is van essentieel belang voor ontwikkeling van historisch besef, dat de samenhang omvat tussen de interpretatie van het verleden, het begrijpen van
Nadere informatiePTA - HAVO
- HAVO 4 2018-2019 Nederlandse taal en literatuur Engelse taal en literatuur Franse taal en literatuur Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde D Rekenen Biologie Natuurkunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie Profielwerkstuk-Handelingsdeel
Nadere informatieSchoon water voor iedereen?
Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Regels & Tot slot blz. 8. Regels NEUSHOORN SPEKTAKEL. Informatie en boekingen
INHOUDSOPGAVE Regels & Tot slot blz. 8 Regels NEUSHOORN SPEKTAKEL Informatie en boekingen 2 INLEIDING U gaat binnenkort met uw klas kijken naar de voorstelling NEUSHOORN SPEKTAKEL. In deze lesbrief vindt
Nadere informatieArchipelschool de Leeuwenburch Nieuwsbrief bovenbouw nummer: 10 Datum: 26 juni 2015
Archipelschool de Leeuwenburch Nieuwsbrief bovenbouw nummer: 10 Datum: 26 juni 2015 Dit is alweer de laatste nieuwsbrief van de bovenbouw dit schooljaar. Er komen nog een paar drukke weken aan voordat
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieInformatie groep 5. Ook is er elke week een les uit Blits, een methode voor studievaardigheden. Dit krijgen de kinderen voor het eerst in groep 5.
Informatie groep 5 Taal en spelling We werken op school met de compleet vernieuwde methode: Taal Actief. Taal Actief heeft een basisprogramma van 32 weken per jaar, verdeeld in acht thema s van vier weken.
Nadere informatieLEER- EN TOETSPLAN A. ONDERWERP EN DOELEN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 1 Onderwerp: Introductie geschiedenis Kerndoel:
LEER- EN TOETSPLAN A. ONDERWERP EN DOELEN Vak: Geschiedenis Leerjaar: Onderwerp: Introductie geschiedenis Kerndoel: 0. De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een eigen
Nadere informatieDe vijftig vensters en de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken van de commissie De Rooy
De vijftig vensters en de kenmerkende aspecten van de tien tijdvakken van de commissie De Rooy In blauw: de tijdvakken en de kenmerkende aspecten (alleen uitgewerkt voor het en ). In oranje: de canonvensters,
Nadere informatieHAVO - VWO MAASSLUIS TOETSPROGRAMMA BRUGKLAS CURSUS
HAVO - VWO MAASSLUIS TOETSPROGRAMMA BRUGKLAS CURSUS 2009-2010 ATP Nederlands leerjaar 1 cursus 2009-2010 Nederlands methode Nieuw Nederlands stereditie H/V toetscode stofomschrijving soort cfr/ovg week
Nadere informatieWij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.
Besluit van 7 juni 2006, houdende vaststelling van de kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs alsmede aanpassing van het Inrichtingsbesluit W.V.O. (Besluit kerndoelen onderbouw VO) Wij
Nadere informatieVoorbeeld leerplan geschiedenis voor het Primair Onderwijs. Albert van der Kaap
Voorbeeld leerplan geschiedenis voor het Primair Onderwijs Albert van der Kaap Voorbeeld leerplan geschiedenis voor het Primair Onderwijs Albert van der Kaap Enschede, juli 2008 Verantwoording 2008 Stichting
Nadere informatieAchtergrondinformatie in gebruik zijnde methodes.
Achtergrondinformatie in gebruik zijnde methodes. Taal Vanaf schooljaar 2008-2009 wordt vanaf groep 4 de methode "Taal in beeld gebruikt. De methode kent een leergang Taal, Spelling en Woordenschat, waarbij
Nadere informatieOverzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO
Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.2. Zinsbouw 3.5. Zinsbouw 1.3. Woordvorming 3.6. Woordvorming
Nadere informatieHoe denken examenleerlingen. over het vak geschiedenis? SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Hoe denken examenleerlingen havo/vwo over het vak geschiedenis? SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Hoe denken examenleerlingen havo/vwo over het vak geschiedenis? Maart 2016 Verantwoording
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieProgramma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar VWO 2. Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar 2015-2016 VWO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Vak: Nederlands Methode Nieuw Nederlands (5 e editie) Lesuren per week 3 Bij schriftelijk
Nadere informatieProgramma van Toetsing en Afsluiting. Havo 4
Programma van Toetsing en Afsluiting Havo 4 Schooljaar 2016 2017 Aardrijkskunde Het schoolexamen voor het vak aardrijkskunde omvat de volgende onderdelen, waarvoor cijfers gegeven worden: Mexico en de
Nadere informatieEducatieflyer Stadsmuseum Zoetermeer
Educatieflyer 2018-2019 Stadsmuseum Zoetermeer Inleiding Met veel plezier bieden wij u het educatie-overzicht Primair Onderwijs van het Stadsmuseum Zoetermeer voor het schooljaar 2018-2019 aan. Een programma
Nadere informatieGeschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor
Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners
Nadere informatieSTI B AT. bovenbouw 2008/2009. Docentenkaart 2 (1 van 2) Verwerking
STI B AT Docentenkaart 2 (1 van 2) Voorbereiding Kopieer voor alle kinderen werkblad 2A, 2B en 2C. Zorg voor knip- en plakspullen en blanco papier. Leg enkele geschiedenislesboeken klaar. Lesdoel Kinderen
Nadere informatieTREED BINNEN DAPPERE RIDDERS
TREED BINNEN DAPPERE RIDDERS KASTEEL HOENSBROEK: EDUCATIE KOMT TOT LEVEN! EEN KASTEEL MET EEN OPRIJLAAN WAAR RIDDERS TE PAARD OVERHEEN SNELDEN. WAAR GRAVEN EN GRAVINNEN IN EEN KOETS THUIS KWAMEN. ZOMAAR
Nadere informatieProgramma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar 2015-2016. Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing voor de Onderbouw schooljaar 2015-2016 HAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Vak: Nederlands Methode Nieuw Nederlands (5 e editie) Lesuren per week 3 Bij schriftelijk
Nadere informatie- Het bamboebos - Leerkracht - handreiking
Colofon De reuzenpanda Les voor groep 3/4 Tijdsduur: 3 x 1 uur China - Het bamboebos - Aardrijkskunde Pagina 1 Inleiding In deze les gaan de leerlingen een maquette bouwen. De klas wordt in vier groepen
Nadere informatieDe zaken van zwijsen INLEIDING. Toelichting op de samenhang. De Zaken van Zwijsen bestaat uit:
INLEIDING De Zaken van Zwijsen bestaat uit: Tijdzaken: digibordmethode voor geschiedenis Wereldzaken: digibordmethode voor aardrijkskunde Natuurzaken: digibordmethode voor natuur en techniek Nieuwe Zaken:
Nadere informatieProgramma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar MAVO 2. Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar 2017-2018 MAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Vak: Nederlands R1 SO Basisvaardigheden 1 1 101 R1 PW Basisvaardigheden 2 RT1 2
Nadere informatieDigiborden bij kleuters. Marloes de Vetten Onderwijsconsulent
Digiborden bij kleuters Marloes de Vetten Onderwijsconsulent Inhoud Waarom een bord bij de kleuters Organisatie Leidt het bord af? Plan van aanpak voor implementatie Wanneer NIET? Valkuilen Doelgericht
Nadere informatieA. LEER EN TOETSPLAN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 3 Onderwerp: De Eerste en Tweede Wereldoorlog (H1 en 2) Kerndoel(en):
A. LEER EN TOETSPLAN Vak: Geschiedenis Leerjaar: Onderwerp: De Eerste en Tweede Wereldoorlog (H1 en ) Kerndoel(en): 7. De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen
Nadere informatieProgramma van Toetsing klas 2 Cobbenhagenmavo 2012/2013
Programma van Toetsing klas Cobbenhagenmavo 0/0 Oktober 0 Beste leerlingen, geachte ouders, Voor jullie ligt het Programma van Toetsing zoals dat voor dit schooljaar is vastgesteld. Je kunt daarin vinden
Nadere informatieProgramma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar HAVO 2. Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar 2017-2018 HAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Vak: Nederlands R1 PW leesvaardigheid RT1 2 101 R1 SO nog nader te bepalen 1 102
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieProgramma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter
Programma van Toetsing in de Onderbouw Schooljaar 2017-2018 MAVO 2 Gemeentelijke Schoter Scholengemeenschap, Het Schoter Nieuw Nederlands (5 e editie) Lesuren per week 3 Vak: Nederlands Bij schriftelijk
Nadere informatieHoofdstuk 2 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op informatie
Hoofdstuk 2 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op informatie In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen. 1. Wat is het recht op informatie? 2. Wat is begrijpelijke informatie? 3. Op welke
Nadere informatie