Presentatie Winnock Jaarlijkse nascholingsmiddag voor de noordelijke bedrijfs- en verzekeringsartsen. Groningen, 6 oktober 2005 Winnock
Medisch model Biopsychosociaal model Monocausaal Oorzaakgeoriënteerd Objectieve afwijkingen Ziekte bestrijden Doctor centered communication Monodisciplinair Reguliere geneeskunde treats the illness Multifactorieel Procesgeoriënteerd Subjectieve beleving Gezondheid bevorderen Cliënt centered communication Multidisciplinair Behavioral medicine treats the patiënt Complementair -> <- Complementair
Voordelen Procesbenadering bij langdurig of interm itterend verzuim Perspectief bieden voor functieverbetering (d.m.v. kleine stapjes) Relativeren van de klachten (m ulticausale oorzaken) Zelfvertrouwen creëren Inzicht in eigen gedrag Vicieuze cirkel doorbreken gezonde cognities aanleren over de klachten Eigen verantwoordelijkheid nemen (uit de slachtofferrol) Nadelen Je zou te snel kunnen gaan (geen goede aansluiting) waardoor er stappen worden overgeslagen en er wantrouwen in de benadering ontstaat. (MET fase benadering) Cliënt kan denken dat het tussen de oren zit. Winnock
Klantgerichte aanpak bij langdurig of interm itterend verzuim Hoewel Persoon voelt zich gehoord (sluit aan bij de beleving van de persoon) Als cliënt geen introspectief vermogen heeft, sluit je heel goed aan (het is heel concreet voor de cliënt) Nadelen Somatische fixatie (blokkerende overtuigingen) Ontnemen van perspectief om beter te functioneren Instant houden van de vicieuze cirkel. Winnock
Vicieuze cirkel bij chronische klachten Winnock inhoudelijke aspecten
Precies in zijn werk alles moet 100% zijn dwangmatige gewoontes vasthouden Behoefte aan waardering en acceptatie Wim, 44 jaar, operator Tillen, rug verdraaien Gespannen Negatieve emoties opkroppen en wegstoppen Rugpijn Depressieve gevoelens Hulp van familie en vrienden Diverse behandelingen Pijngedrag Angst om te bewegen Niet meer werken Veel liggen Gebruik van korset Echtgenote bezorgd, vertroetelt hem Geen sport, geen zwaar huishoudelijk werk Winnock
De hoeveelheid pijn is afhankelijk van: Angst Aandacht Betekenis van de situatie Cultuur Winnock
MET (Motivation Enhancem ent Therapy) Bron: Turk & Gatchel (2002) Permanent exit Maintenance (onderhoud) Motivational Enhancement Training Relapse (terugval) m otivatie inschatten en beïnvloeden, waardoor gedragsverandering m ogelijk is Bron: Turk & Gatchel (2002) Prochaska, ea. (1992) Miller & Rollnick (1991) Action (actie) Contem plat ion (overweging) Precontem plat ion (voorfase) Preparat ion (voorbereiding)
Winnock Winnock
Stages of change, TTM 3UHFRQWHPSODWLRQ Not (yet) thinking about change Not aware of need to change Not convinced of pros and cons &RQWHPSODWLRQ Thinking about change No specific plans (yet) 3UHSDUDWLRQ Making specific plans to change $FWLRQ Made changes recently 0DLQWHQDQFH Made changes some time ago and these changes are maintained since then Winnock
Stelling: Ongemotiveerde medewerkers bestaan niet
Het belang van self- m otivational statem ents Argumenten waar de cliënt zelf in gelooft en die pleiten vóór verandering van de sit uatie; Volledige erkenning dat er een probleem is Besef dat huidig gedrag niet werkt De intentie om er iets aan te doen Optimisme dat verandering mogelijk is Winnock
Vijf basisstrategieën voor m otivatie- gesprek 1. Toon em pathie 2. Vergroot discrepant ie tussen huidig en gewenst gedrag 3. Verm ijd argum entatie of overt uigen 4. Spelen, meegaan met weerstand 5. Stim uleer eigen- effectiviteit, zelfvertrouwen Winnock
Stadium cliënt Actie coach Precontem plation Contem plat ion Preparat ion Action Maintenance Relaps voorfase, cliënt overweegt geen verandering overweging, cliënt ziet belang veranderen in voorbereiding, vraagt naar hoe en wil info actie, oefent en zet nieuw verworven gedrag in onderhoud, nieuw gedrag is gegeneraliseerd terugval, oud gedrag/ patroon zaai twijfel, vergroot de risico s en problemen van huidig gedrag vergroot de voordelen van verandering en de risico's van niet veranderen help cliënt om de beste strategie van verandering te zoeken help de cliënt om werkelijk te veranderen, focus op nieuw gedrag evalueer vooruitgang, verstevig motivatie waar nodig help cliënt opnieuw te beginnen
Graded Activity Stapsgewijze opbouw Start ca. 30% Kleine stappen Haalbaar op een goede en slechte dag Slechte dag? Niet minder! Goede dag? Niet meer?
Graded Exposure Stapsgewijze opbouw Start ca. 30% Kleine stappen Gericht op onbevangen bewegen (i.t.t. ingehouden, verkram pt en traag bewegen) Herwinnen van vertrouwen in eigen lichaam Plezier in eigen kunnen
Werkhervatting Werkhervattingsplan volgens graded activity Toepassen gedragsverandering Winnock
exit onderhoud actie voorbereiding overweging voorfase
exit onderhoud actie terugval voorbereiding overweging voorfase
Mogelijke acties leidinggevende Behoeften werknem er duidelijk krijgen Regelm ogelijkheden en verantwoordelijkheid geven Alert zijn op signalen Signalen bespreekbaar m aken Begeleiding bij verzuim Winnock
Mogelijke acties werknemer Assertiviteit Ï - problem en bespreekbaar m aken - problem en aanpakken - grenzen kennen en aangeven Opsporen negatieve gedachten + RET toepassen (Gebeurtenis, Gedachte, Gevoel, Gedrag) Energie- management Winnock
Reactie op stressor: coping Passief - ontkennen, vermijden, anderen de schuld geven Actief - verantwoordelijkheid nemen voor situatie - actie ondernem en
Factoren in werk met invloed op gezondheid Werkdruk en werkstress Erkenning Verantwoordelijkheid Regelmogelijkheden Zelfstandigheid Steun sociale omgeving
Terugval Uitzoeken: Incidenteel? Structureel? Niet direct werkhervattingsplan aanpassen! Bespreekbaar m aken Winnock
Terugval bespreken Terugval normaal bij gedragsverandering Oude patronen? Valkuilen? Angst? Bij pijnklachten: acuut of chronisch? Doel: help de werknemer opnieuw te beginnen