2oa(i^l6 WOERDENS BERAAD krachtenbundeling van alle groene hartgemeenten Aan de Gemeenteraden van alle Groene Hartgemeenten Postbus45 2800AAGouda Telefoon (0182) 545566 Fax(0182)545 563 woerdensberaad@ismh.nl www.woerdensberaad.nl Datum 29 april Afdeling Contactpersoon J.G. Mekenkamp Doorkiesnummer (0182) 545 566 Faxnummer (0182) 545563 E-mailadres woerdensberaad@ismh.nl Uw kenmerk Ons kenmerk 1110-WB Bijlage(n) 2 Onderwerp Missie, strategie en activiteitenplan Woerdens Beraad Geachte Raad, Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 is de bezetting van het Woerdens Beraad volledig vernieuwd. Deze vernieuwing is aangegrepen om de conclusies en aanbevelingen uit de evaluatie over de periode 2005-2009 te voorzien van concrete activiteiten voor vernieuwing en verbetering. De geactualiseerde koers van het Woerdens Beraad is beschreven in de Missie en strategie van het Woerdens Beraad voor de periode 2010-2014. De aan de Missie gekoppelde activiteiten vindt u in het Activiteitenplan Woerdens Beraad. Uit beide documenten spreekt energie en elan voorde komende periode, waarin samenwerking tussen gemeenten, regio's en provincies van groter belang lijkt dan ooit. Het Woerdens Beraad blijft zich inspannen om het gemeentelijk geluid actief uit te dragen. Door een verbeterde communicatie en interessante op de gemeentelijke praktijk toegesneden activiteiten denken wij samenwerking en kennisuitwisseling tussen gemeenten en regio's te bevorderen. Het Woerdens Beraad nodigt u van harte uit om de schouders er samen onder te zetten! Met vriendelijke-ffóet, Dirk van der Borg waarnemend voorzitter burgemeester van Graafstroom Gr<t**~H*rt
WOERDENS BERAAD Jbundelingvanallegroenehartgemeenten MISSIE en STRATEGIE VAN HETWOERDENS BERAAD in de periode 2010-2014 Het Groene Hart is het open, agrarische landschap tussen de vier grote steden in de Randstad. De diversiteit in het gebied is groot. Of het nu om stroomruggen, veenweidegebieden, waarden, polders of plassengebieden gaat, overal is sprake van een bijzonder en mooi cultuurlandschap. Het landschap is open maar niet leeg: in het Groene Hart wonen en werken ca. 600.000 mensen, in dorpen, linten en in kleine en middelgrote steden. Het Groene Hart is aangewezen als Nationaal Landschap. Provincies zijn door het Rijk verantwoordelijk gesteld voor de uitwerking van het beleid voor het nationaal landschap en voor de bescherming van de kern kwaliteiten. Gemeenten zijn hierbij onmisbaar. Het Woerdens Beraad is in de eerste plaats een doe-club van, voor en door gemeenten in het Groene Hart. Het zet zich in voor de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied (het buitengebied) in het Groene Hart. Het organiseert daartoe conferenties, kwaliteitsateliers, het project 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit', de inzet van een intervisieteam van oud-bestuurders, en (onder voorbehoud) de Kwaliteitsatlas Groene Hart. Deze activiteiten zijn bedoeld om gemeenten te faciliteren en met elkaar in gesprek te brengen over gemeenschappelijke problemen, ideeën en duurzame oplossingen rond ruimtelijke kwaliteit. Door de resultaten van deze activiteiten mede onder de aandacht van Rijk, provincies en grote steden te brengen probeert het Woerdens Beraad de inbreng van de gemeenten bij de uitvoering en vorming van het Groene Hartbeleid te versterken. Het Groene Hartbeleid krijgt hiermee handen en voeten: het gaat er tenslotte om dat gemeenten dit beleid in praktijk kunnen brengen. Het gaat er ook om dat zij hun burgers hierin meekrijgen. Gemeenten in het Groene Hart staan immers in direct contact met de burger in het Groene Hart.
Toelichting Het doel van het Woerdens Beraad is (conform de tekst van de bestuursovereenkomst) tweeledig: 1. het gemeentelijke geluid effectief inbrengen in de beleidsvorming rond het Groene Hart, en 2. de samenwerking tussen gemeenten in het Groene Hart versterken. Beleidsbeïnvloeding en spreekbuis van gemeenten Het eerste doel (beleidsbeïnvloeding en spreekbuis) is na de vaststelling van het Uitvoeringsprogramma Groene Hart minder aan de orde dan in de beginjaren 2005-2006. Het overheidsbeleid rond het Groene Hart is vastgesteld en is - in de kern - onomstreden. Uitvoering van beleid vindt grotendeels plaats in de 'icoonprojecten', met elk een eigen dynamiek en bestuurlijk kader. Op dit alles kan het WB moeilijk zijn invloed uitoefenen. Ook de eigen visievorming van het WB over het gewenste Groene Hartbeleid komt daarmee op een tweede plan. Beleidsbeïnvloeding en het zijn van spreekbuis is secundair geworden en alleen strategisch inzetbaar. Overigens, het huidige ILG-beleid heeft een looptijd tot 2013 en de verkenning naar het beleid voor de jaren erna is al begonnen. De afstemming van het beleid tussen de drie provincies blijft bovendien een zorgpunt. De verschillen die bestaan tussen de drie provinciale structuurvisies getuigen hiervan. Ook het economische tij is veranderd. Voor de uitvoering van beleid is steeds minder geld beschikbaar, waardoor de keuze voor inzet van middelen nog scherper gemaakt moet worden. Het Voorzittersoverleg Groene Hart (voorzitters van Stuurgroep, WB, Groene Hart Pact en samenwerkende waterschappen), blijft belangrijk om dit onder de aandacht te brengen. Zo ook rechtstreekse gesprekken met het Rijk, provincies en grote steden. Versterken van de samenwerking tussen gemeenten Het tweede doel van het Woerdens Beraad - de samenwerking tussen gemeenten versterken - is zeer actueel. En wel als toegespitst wordt op het thema ruimtelijke kwaliteit landelijk gebied. Hiermee wordt dan ingestoken op de algemene discussie over ruimtelijke kwaliteit en verrommeling in Nederland en de verantwoordelijkheid van gemeenten. Het Groene Hart als nationaal landschap en als groenblauwe contramal van de Randstad verdient in dit verband extra aandacht. Het project 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit' dat het WB vanaf 2008 heeft opgepakt, heeft een aantal redelijk succesvolle ambtelijke en bestuurlijke bijeenkomsten opgeleverd. Dit kan worden voortgezet. Als spin-off van het project wordt een 'intervisieteam' opgericht. Dit team met oud-bestuurders kan gemeenten desgevraagd adviseren over bestemmingsplanaangelegenheden. Ook levert het project input op voor de Kwaliteitsatlas (een initiatief van de Stuurgroep Groene Hart). Met het programmabureau Groene Hart zijn met succes enkele kwaliteitsateliers georganiseerd. Ook dit kan worden voortgezet. Met het mobiliseren, faciliteren en inspireren van gemeenten op het thema ruimtelijke kwaliteit landelijk gebied verwerft het WB reputatie en versterkt het 't 'kwaliteitsprofiel' van gemeenten. Dit zonder in bestuurlijke discussies te belanden waar de vraag naar democratische legitimatie altijd om de hoek ligt. Het WB wordt vooral een netwerkorganisatie ten dienste aan ambtenaren en bestuurders in het Groene Hart. Overigens is het thema ruimtelijke kwaliteit ook opgepakt door het Programmabureau Groene Hart en de afzonderlijke provincies. Zo heeft het Programmabureau een professioneel Kwaliteitsteam ingesteld dat gevraagd en ongevraagd adviezen verstrekt over ruimtelijke kwaliteit in plannen. En is de provincie Zuid-Holland bezig met het maken van 'gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit'. Dit betekent dat het WB een eigen invalshoek moet vinden en een 'product' moet kunnen leveren dat iets toevoegt. Realisme en uitvoerbaarheid van het Groene Hartbeleid lijkt zo'n invalshoek waarin gemeenten hun rol (moeten) nemen.
WOERDENS BERAAD krachtenbundeling van alle groene hartgemeenten Concept ACTIVITEITENPLAN Metde missie en strategie 2010-2014 heeft het Woerdens Beraad een heldere identiteit. Dit draagt bij aan een duidelijker communicatie met de primaire achterban:ambtenaren en gemeentebesturen. Wat ook bijdraagt is dat het Woerdens Beraad vanaf meer rechtstreeks gaat communiceren met die achterban. Dit gebeurt onder meer door het verbeteren van de website met een actueel overzicht van activiteiten, en door vaker contact met die achterbante zoeken zonder tussenkomst van de deelregio's. De website is uiteraard ook toegankelijk voor raads-en commissieleden van gemeenten. Indien gewenst kan het Woerdens Beraad aan gemeenteraden een toelichting geven op zijn activiteiten. Raads- en commissieleden zijn ook uitgenodigd voor de jaarlijkse conferentie. Het Woerdens Beraad legt, evenals in vorige jaren, verantwoordingaf in de portefeuillehoudersoverleggen van de deelregio's. Daarnaast blijft de jaarlijkse Conferentie voor Groene Hartgemeenten deplek waar het Woerdens Beraad in gesprek is met de achterban overhet gevoerde en te voeren beleid. In lijn met de missie en strategie zal deze verantwoording vooral gaan over de doe-activiteiten. ACTIVITEITEN Inhet navolgende staande (doe-)activiteiten opgesomd die in worden ondernomen, in sommige gevallen in samenwerking met het Programmabureau Groene Hart. Hoewel de activiteiten apart zijn benoemd, staanze in de praktijk in nauw verband met elkaar. Eris een wisselwerking, een kruisbestuiving,en activiteiten grijpen op elkaar terug (zie schema). Telkens is leidend de strategie en missie van het Woerdens Beraad: verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied (het buitengebied), het formuleren en laten horen van het 'gemeentelijk geluid' en stimuleren van samenwerking tussen gemeenten, regio's, waterschappen, provincies en andere maatschappelijke partijen. fcvjaliteitsat/aj kwaliteit*-^ kwahteitsateliers ^e" 1 " 1 ' nbsp team '<9 n 'o deelnemende ' gemeenten thema's intervisie ijkpunt y %, ^ 2009,^v Sr ene hart***^ www.kwaliteitsatlas.nl Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit Voor het project 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit' is een projectplan beschikbaar dat dieper ingaat opinhouden doelen in. De bijeenkomsten (praktijkkringen) met RO-ambtenaren en -wethouders worden voortgezet. Stijl van werken tijdens de bijeenkomsten: collegiaal, praktijkgericht en intervisieachtig. Ingezet wordt op de afspraak om vanuit elke deelregio minimaal één gemeente actief aan het project te laten deelnemen. Bij voorkeur gaat de aandacht uit naar de gemeenten waarin in 2010 een nieuwe portefeuillehouder is aangetreden. is verder een overgangsjaar. De resultaten van 2010 zullen worden uitgewerkt in een nieuwe brochure, IJkpunt 1
2010. De koers en werkwijze zal enigszins worden aangepast, om aan het einde van het jaar een besluit te kunnen nemen over de gedeeltelijke overname van de Kwaliteitsatlas Groene Hartdoor dit te koppelen aan het project. 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit' zal gaan fungeren als kennisnetwerk van, voor en door gemeenten. Kwaliteitsateliers In worden in samenwerking met het Programmabureau Groene Hart één of twee kwaliteitsateliers georganiseerd. Kwaliteitsateliers kennen een thema en een brede doelgroep. Stijl van werken: kennisuitwisseling, brede invalshoek, agenderend. In 2010 was het thema (schaalvergroting) landbouw, voor wordt ingezet op het thema water en natuur en / of ruimte voor ruimte. Intervisieteam In 2010 is een start gemaakt met het intervisieteam. Een opdrachtomschrijving is inmiddels vastgesteld en de leden van het team hebben zich voorgesteld in de conferentie van 2010. Het team biedt gemeenten collegiaal advies over het gebruik van hun bestemmingsplan en isgericht op het ondersteunen van de lokale besturingsaanpak. Het team zal zich in bekend moeten maken bij de gemeenten inhet Groene Hart. Hiertoe zal een flyer worden ontwikkeld om breed te verspreiden. Naar verwachting zullen de eerste adviezen in de loop van worden uitgebracht. Tevens zal het intervisieteam waar wenselijk samenwerken met het kwaliteitsteam Groene Hart dat werkt in opdracht van de stuurgroep Groene Hart. Kwaliteitsatlas In onderzoekt het WB of het haalbaar en wenselijk is dat de Kwaliteitsatlas Groene Hart deels onder zijn hoede komt. De (digitale) Kwaliteitsatlas is de afgelopen jaren onder auspiciën van het Programmabureau ontwikkeld als inspiratiebron voor ruimtelijke ontwikkelingen in het Groene Hart. In lijn met missie en strategie past het beheer en de verdere uitbouw van de atlas goed bij het WB. Het Programmabureau is in beginsel bereid de atlas over te dragen en daarvoor middelen meete geven. Van het Woerdens Beraad c.q. de regio's en gemeenten wordt echter ook een (financiële, inhoudelijke en personele) tegenprestatie verwacht. Inzet is,om de mogelijkheden via 'Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit' te verkennen. Projectteam ruimtelijke kwaliteit Groene Hart In het projectteam ruimtelijke kwaliteit Groene Hart komen ambtelijke vertegenwoordigers van de drie provincies, het rijk en het Woerdens Beraad bijeen om te spreken over zaken die samenhangen met de Kwaliteitsatlas, het Kwaliteitsteam en Kwaliteitsateliers. De inbreng van het Woerdens Beraad zal worden verbeterd,door naast de secretaris nog een vertegenwoordiger afte vaardigen.gezien het belang van gemeenten voor de uitvoering van het kwaliteitsbeleid is een sterke vertegenwoordiging gerechtvaardigd. Het team komt ca. 5 keer per jaar bijeen. Voorzittersoverleg Groene Hart De voorzitter en vicevoorzitter van het Woerdens Beraad hebben zitting in het voorzittersoverleg. Overige leden zijn de voorzitter van de stuurgroep Groene Hart, devoorzitter van het Groene Hart Pact (maatschappelijke organisaties) en de vertegenwoordiger namens dewaterschappen in het Groene Hart. Het voorzittersoverleg functioneert matig, daarom wordt gezocht naar een andere samenwerkingsvorm. Mogelijk wordt de stuurgroep omgevormd tot een overleg met vertegenwoordigers van alle betrokken overheidspartijen. Het voortbestaan van het voorzittersoverleg is nog niet duidelijk. Hierover zal met de nieuwe stuurgroep Groene Hart (na de verkiezingen van Provinciale Staten) gesproken worden. 2
Grote steden Met het aanhalen van banden met de grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht is in 2010 tijdens de conferentie een begin gemaakt. Met de relevante wethouders van deze steden zullen gesprekken worden gevoerd over wederzijdse belangen in het Groene Hart en mogelijkheden om deze aan elkaar te verbinden. Deelname conferenties Door het jaar heen worden door diverse organisaties conferenties georganiseerd. Het Woerdens Beraad wordt vaak gevraagd hier op te treden als spreekbuis van gemeenten inhet Groene Hart. Dit iseen goede manier om de standpunten van gemeenten uit te dragen. De voorzitter is het gezicht van het Woerdens Beraad en besluit over deelname. Nieuw beleid De Tweede Kamerverkiezingen van 2010 hebben geleid tot een politieke verschuiving en bijstelling van het beleid met betrekking tot ruimtelijke ordening, natuur en landschap. De verkiezingen van Provinciale Staten van maart hebben mogelijk ook gevolgen voor het beleid. In2007 is het Uitvoeringsplan Groene Hart vastgesteld voor de periode tot 2013. Het einde van deze periode is in zicht, nieuwe beleidsverkenningen zijn gaande. Voor een deel zal het huidige beleid worden voortgezet, voor een deel zal nieuw beleid en nieuwe projecten worden geformuleerd. De drie provincies zijn leidend in dit proces. Het is aan het Woerdens Beraad om een rol te spelen om de nieuwe periode voor gemeenten zo gunstig mogelijk te laten uitpakken en om ervoor te waken dat het beleid ook realistisch en uitvoerbaar is.het is hiervoor nodig continu te peilen hoe gemeenten aankijken tegen het Groene Hartbeleid voor de komende periode. UITVOERING De bestuurders worden ondersteund door het ambtelijk WB en het secretariaat. Voor het project Bestemmingsplannen wordt ook in de hulp van het bureau AO ingeschakeld. Een versterking van het secretariaat voor de uitvoering van de doe-activiteiten is nodig. Deze versterking wordt gezocht bij de deelregio's. Meer dan tot nu toe zal in aan de contactambtenaren van de deelregio's gevraagd worden om tijd beschikbaar te stellen voor het oppakken van (onderdelen van) activiteiten. Deelregio's moeten de toegevoegde waarde ervan inzien en hun medewerking hieraan geven. De behandeling van het Woerdens Beraad c.q. Groene Hartzaken inde regionale portefeuillehoudersoverleggen isvan groot belang om gemeenten meer te betrekken en betrokken te houden. Dit vergt inzet van de bestuurlijke en ambtelijke leden van het Woerdens Beraad. Het ambtelijk Woerdens Beraad zal onderzoeken of een meer uniforme aanpak of benadering van de regio's nuttig is om de wisselwerking tussen het Woerdens Beraad en de regio's te versterken. Het Woerdens Beraad zal sterker georganiseerd moeten zijn als netwerkorganisatie.
Activiteitenoverzicht Activiteit Verbeteren website Verbeteren communicatie regio's en gemeenten Conferentie voor Groene Hartgemeenten Bestemmingsplannen met Groene Hartkwaliteit incl. kwaliteitsateliers Intervisieteam Projectteam ruimtelijke kwaliteit Voorzittersoverleg / stuurgroep Relatie grote steden Beleidsvorming nieuwe periode Wanneer Vanaf maart Continu November - december Vanaf maart Wie secretaris Allen, ondersteuning door AWB en secretaris Secretaris en AWB Vicevoorzitter, secretaris, AO Adviseurs Vicevoorzitter, secretaris, AO Adviseurs en Holland Rijnland Secretaris en Gooi en Vechtstreek Voorzitter, vicevoorzitter, secretaris Voorzitter, vicevoorzitter, secretaris Voorzitter, secretaris, AWB Begroting Met ingang van heeft het Woerdens Beraad beschikking over een klein werkbudget. Dit budget is in beheer bij het ISMH bij de secretaris van het Woerdens Beraad. Jaarverslag Conferentie Verbetering website Kosten intervisieteam (drukkosten, overige vergoeding) IJkpunt 2010 Totaal werkbudget 100 500 1.000 550 850 3.000