Concept Advies Begroting 2015 Gemeenschappelijke Regeling BREED Peggy van Gemert RA/AA Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen Oktober 2014 1
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Advies... 4 3. Algemeen... 5 4. Bevindingen... 7 4.1 BRN 2015 & Begroting BREED... 7 4.2 Begroting 2014-Prognose 2014- Begroting 2015... 7 4.3 WSW bijdragen, gemeentelijke subsidie... 9 4.4 Weerstandsvermogen... 10 2
1. Inleiding De gemeenten in de Regio Nijmegen hebben besloten dat vanaf 1 juli 2005 de begroting- en verantwoordingsproducten van een aantal gemeenschappelijke regelingen worden beoordeeld door de Adviesfunctie Gemeenschappelijke Regelingen (GR). De adviesfunctie adviseert primair de deelnemende gemeenten en in het verlengde hiervan het Algemeen Bestuur (AB). De begrotingen en jaarrekeningen van de GR en worden getoetst aan de Begrotingsrichtlijnen Regio Nijmegen (BRN). Daarnaast worden de financiële meerjarenposities en de risico s van de GR beoordeeld. Beleidsmatige voornemens c.q. verantwoordingen worden getoetst, voor zover deze financiële consequenties hebben. Deze notitie bevat een beoordeling van de bij de deelnemende gemeenten voorgelegde Begroting 2015 van de GR BREED. Procedureel: De begroting 2015 en meerjarenbegroting 2016-2018 is op 8 september 2014 ontvangen. Deze begroting is beoordeeld en geconstateerd is dat deze begroting niet gebaseerd was op de meest actuele gegevens inzake beschikbare rijksbudgetten. Om die reden is de begroting teruggelegd bij Breed met de vraag om te bezien welke consequenties doorrekening met de gepubliceerde budgetten zou hebben. Breed heeft geconstateerd dat er inderdaad diverse begrotingsposten aangepast zouden moeten worden. Het dagelijks bestuur van Breed heeft in haar vergadering van 29 oktober 2014 besloten om de reeds aangeboden begroting te handhaven met de toezegging dat er in 2015 een begrotingswijziging wordt opgesteld, waarin de juiste bedragen worden verwerkt. Deze besluitvorming is voor de adviesfunctie de aanleiding om nu het advies over de begroting alsnog uit te brengen. Gezien de zeer beperkte tijd die beschikbaar is vóór de vergadering van het AB, ontvangt u een advies wat (nog) niet afgestemd is met het management van Breed. Hoewel de voorliggende begroting aanleiding zou zijn om te adviseren niet in te stemmen met de begroting 2015, adviseer ik desondanks om in te stemmen met de begroting, met als voorwaarde dat het dagelijks bestuur van Breed vóór 1 januari 2015 een begrotingswijziging 2015 voor zienswijze bij de gemeenten indient. Reden hiervoor is dat de consequenties van een niet vastgestelde begroting 2015 ongewenst zijn. Zo zijn de uitgaven 2015 zonder vastgestelde begroting per definitie onrechtmatig en kan de provincie besluiten tot preventief toezicht. Aangezien de begroting er positiever uit zal zien na wijziging, acht ik het vaststellen van de voorliggende begroting verantwoord. 3
2. Advies Wij adviseren de deelnemende gemeenten en in het verlengde hiervan het Algemeen Bestuur van BREED om: A. In te stemmen met de begroting 2015, maar aan Breed de opdracht te geven om vóór 1 januari 2015 een begrotingswijziging 2015, rekening houdend met de actuele gegevens inzake de te verwachten subsidies, voor zienswijze aan de gemeenten aan te bieden. B. De meerjarenbegroting 2016-2018 voor kennisgeving aan te nemen C. Aan Breed te vragen een visie over de consequenties van integratie met het werkbedrijf op te nemen in de begroting als onderbouwing van de aangepaste begroting 2015 (en meerjarenbegroting 2016-2018). Hierbij ook aandacht te schenken aan de wijze waarop de begroting structureel sluitend kan worden gemaakt. 4
3 Algemeen Breed en Werkbedrijf De begroting van Breed is later opgesteld en aangeboden dan in de BRN planning was opgenomen. Reden hiervoor is dat Breed betrokken is bij de vorming van de MGR, werkbedrijf en de begroting op wilde stellen naar de meest actuele gegevens. Inmiddels is besloten dat de begroting 2015 opgesteld wordt zonder rekening te houden met een integratie met het werkbedrijf. Deze keuze is mede gemaakt om de financiële stromen van beide GR en nog uit elkaar te houden en inzichtelijk te laten zijn wat het nieuwe werkbedrijf kost en wat Breed aan kosten met zich meebrengt. Hoewel dit legitiem klinkt, levert dit wel financiële en inhoudelijke risico s op. Het risico bestaat dat het werkbedrijf een organisatie gaat optuigen, investeringen gaat doen, en werkzaamheden gaat verrichten, die na integratie van Breed er toch net anders uit zouden zien of te weinig gebruik maken van de beschikbaarheid van Breed capaciteit. Ook zal de integratie van Breed en Werkbedrijf niet leiden tot een optelsom van twee bedrijven. Gevolgen participatiewet De Participatiewet is inmiddels door tweede en eerste kamer en zal naar verwachting ingaan per 1 januari 2015. Dat heeft voor Breed tot gevolg dat er geen nieuwe WSW ers meer instromen. Daar heeft Breed in de begroting rekening mee gehouden. Ontwikkelingen exploitatie Breed Daar waar Breed in 2014 met een nagenoeg sluitende begroting is gestart, is de prognose in de loop van 2014 naar beneden bijgesteld. De negatieve effecten uit 2014 zijn vertaald in de begroting 2015 e.v. jaren. In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat de risico s die in de begroting waren opgenomen, en dan met name het gedrag van de markt, bewaarheid zijn geworden. In het volgende hoofdstuk wordt een nadere analyse van het verschil tussen begroting 2014- prognose 2014 en begroting 2015 gegeven Ontwikkeling financiering Door Breed is een ontwerpbegroting opgesteld gedateerd 27 augustus 2014. Als WSW subsidies is een totaalbedrag verantwoord van 46,2 miljoen. Dit is gebaseerd op ongewijzigde bijdrage per SE van 25.500 en een afname van aantal SE met 7% vanwege de uitstroom en geen nieuwe instroom WSW. Inmiddels is er in juni 2014 en medio september 2014 een publicatie gedaan over de voorlopige toekenning budgetten WSW. Daar is niet aangegeven wat de bedragen per eenheid zijn, maar wel de totale budgetten per gemeente. Dit komt volgens de meest recente informatie neer op 49,1 miljoen. Waarschijnlijk is voor de aantallen door het ministerie gebruik gemaakt van een SEO onderzoek van september 2014, waarbij de uitstroom vanaf 2015 is berekend. Deze percentages leiden tot een aantal van 1.899 SE(q)medio 2015. Hiervan uitgaande is de bijdrage per SE ( p) 25.845. Dat betekent dat de hogere bijdrage voor 2,2 miljoen veroorzaakt wordt door hogere aantallen en voor 0,65 miljoen door prijsverschillen. Dit laatste mag als voordeel in de begroting van Breed opgenomen worden. Hoewel bedragen onzeker zijn, lijkt het er toch op dat de informatie van het 5
ministerie zou leiden tot een wezenlijk andere begroting. In het hoofdstuk bevindingen wordt hier nader op ingegaan. Opgemerkt wordt nog dat bij de beoordeling er van uitgegaan wordt dat de WSW subsidies die gemeenten ontvangen, in zijn geheel worden doorgestort als taakstelling naar Breed Keuzes Breed Het dagelijks bestuur van Breed heeft voor opstelling van de begroting 2015 een aantal scenario s uitgewerkt. Kortweg komt dit neer op handhaven van de situatie 2014, met een forse risicoparagraaf en rekening houden met de uitstroom WSW érs (scenario hoog) of ook rekening houden met lagere (opbrengst) uurtarieven SW-medewerkers en minder snelle daling loonkosten SW medewerkers (scenario midden)en het scenario midden met nog voorzichtigere uitgangspunten doorgerekend. (scenario laag) Het Dagelijks Bestuur heeft gekozen om het scenario midden in de begroting te verwerken. Argumentatie hiervoor is ook opgenomen in de aanbiedingsbrief bij de begroting Reorganisatie De reorganisatie zoals in het transitieplan was opgenomen, is afgerond. De gemeenten dragen bij in de kosten van de reorganisatie via het verstrekken van een extra subsidie. In 2012 zijn de volledige reorganisatiekosten als last genomen en in een voorziening opgenomen. Daartegenover staat een langlopende vordering op gemeenten. In 2013 is gebleken dat de kosten lager waren, namelijk 9,6 miljoen in plaats van 11,3 miljoen en de voorziening en de vordering op gemeenten is daarop aangepast. In de begroting van Breed is een tabel opgenomen (pagina 11) met de verdeling naar jaren van de te verwachten bijdragen per gemeente. 6
4. Bevindingen 4.1 BRN 2015 & Begroting BREED Zoals gebruikelijk wordt vooraf aan de Gemeenschappelijke Regelingen (GR) waaronder GR BREED jaarlijks door de Regionale Portefeuillehouders Financiën Overleg (PFO) van de regio Nijmegen, begrotingsrichtlijnen (BRN) meegegeven voor de opstelling van de Begroting. De indexatie zoals die via de BRN 2015 is vastgesteld, is niet van toepassing voor de begroting van BREED. Dit heeft te maken met de financieringssystematiek van de GR die voor een substantieel deel rijksbijdrage WSW wordt bekostigd. 4.2 Begroting 2014-Prognose 2014- Begroting 2015 Onderstaand is in een drietal tabellen de kern weergegeven van de begroting 2014, de prognose en begroting 2015, meerjarenbegroting 2016-2018. Vervolgens zijn de belangrijkste verschillen geanalyseerd en toegelicht Begroting 2014 (x 1.000) 2014 2015 2016 2017 subsidieresultaat -3.630-3.721-4.207-4.563 bedrijfsresultaat 3.618 4.545 5.913 6.894 Nadelig/ Voordelig exploitatieresultaat -12 824 1.706 2.331 Begroting 2014 en Prognose 2014 (x 1.000) 2014 Prognose 2014 Verslechtering subsidieresultaat -3.630-4.148 518 bedrijfsresultaat 3.618 2.839 779 Nadelig exploitatieresultaat -12-1.309 1.297 Begroting 2015 (x 1.000) Prognose 2014 2015 2016 2017 2018 subsidieresultaat -4.148-4.414-4.956-5.290-5.760 bedrijfsresultaat 2.839 2.733 3.310 3.470 3.285 Nadelig exploitatieresultaat -1.309-1.681-1.646-1.820-2.475 Begroting 2014 naar prognose 2014 De realisatie in het eerste halfjaar 2014 zoals opgenomen in de managementrapportage hebben geleid tot aanpassingen in de verwachting 2014. De verslechtering wordt veroorzaakt door: Subsidieresultaat - 0,5 miljoen -hogere ontvangst WSW subsidie + 0,9 miljoen als gevolg van hogere aantallen WSW ers (+21 SE), hogere subsidie per SE dan begroot en een extra gemeentesubsidie Nijmegen ter compensatie hogere salarisschalen. -hogere salariskosten en overige personele lasten + 1,5 miljoen: begroot was 1.950 SE inclusief 102 SE begeleid werken. Nu wordt gerekend met 1.971 SE inclusief 79 FTE begeleid werken. Voor begeleid werken worden geen salariskosten betaald, maar wordt een 7
loonkostensubsidie verstrekt aan werkgevers. De salariskosten per SE is hoger dan een loonkostensubsidie per SE. Een lager aantal SE begeleid werken heeft dan ook een negatieve invloed op het subsidieresultaat. Per saldo hogere totaal aantallen en verschuiving in werksoorten levert de hogere personele lasten op. Bedrijfsresultaat - 0,8 miljoen -Afname van de omzet met 1,5 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat de transitie van de leerwerkbedrijven trager verloopt dan verwacht. Medewerkers worden tegen 0-tarief geplaatst, interne plaatsing of leegloop. De productieve uren zijn hierdoor lager dan begroot. Bij de detachering is het aantal gedetacheerde medewerkers lager dan begroot en is het gemiddelde uurtarief lager dan was begroot. -een voordeel ten opzichte van de begroting is de bonus voor begeleid werken en een incidentele baat in verband met verkoop activa leerwerkbedrijven waardoor de overige inkomsten 0,7 miljoen hoger zijn. Van prognose 2014 naar begroting 2015 De begroting 2015 sluit met een nadelig saldo van bijna 1,7 miljoen, hetgeen een verslechtering ten opzichte van de prognose 2014 betekent met bijna 0,4 miljoen. Subsidieresultaat ten opzichte van prognose met - 0,3 miljoen verslechterd. -lagere ontvangst WSW subsidie - 5,3 miljoen, veroorzaakt door uitstroom van WSW medewerkers. Breed rekent vanaf 2015 met een afname van 7%. Overigens is hierbij gerekend met een daling ten opzichte van de oorspronkelijke begroting 2014 (1.950 SE) en niet ten opzichte van de bijgestelde prognose (1.971). De bijdrage per SE is door Breed gehandhaafd op 25.500 per SE. -lagere salariskosten - 5,1 miljoen: de lagere aantallen werken uiteraard ook door in de salarissen. Uitgaande van 103 SE begeleid werken (behoren niet tot de salarissen) worden er 1.710 SE via salarissen betaald. Naast de verlaging als gevolg van de aantallen (- 4,7 miljoen) is er een stijging van een 0,5% als loonmaatregelen meegenomen en anderzijds een daling van het loongebouw met 0,7%. Die daling heeft te maken met het vertrek van oudere medewerkers. Wel uitstroom, geen instroom WSW. -de overige kosten SW medewerkers neemt toe (+ 0,1 miljoen) als gevolg van de toename begeleid werken. Hiervoor wordt alleen de loonkostensubsidie betaald welke onder overige bedrijfskosten zijn opgenomen. Bedrijfsresultaat ten opzichte van prognose met - 0,1 miljoen verslechterd. -een stijging van de netto omzet met 0,5 miljoen wordt vooral veroorzaakt door de verschuiving naar detachering zoals bij de transitieplannen bedoeld. Detachering heeft een hogere toegevoegde waarde dan het werken op locatie en beschut werken -De incidentele inkomsten in verband met de bonus begeleid werken en de verkoop van enkele activa,zoals in de prognose 2014 waren geraamd is in de begroting 2015 niet meer meegenomen. - 0,7 miljoen. -bedrijfskosten zijn door verschillende oorzaken 0,1 miljoen lager. 8
4.3 WSW bijdragen, gemeentelijke subsidie Met invoering van de participatiewet is bepaald dat er geen instroom meer plaats kan vinden in de WSW. Voor de in de begroting opgenomen subsidies heeft Breed aannames gedaan over hoogte van de bijdrage per SE en voor de aantallen rekening gehouden met een uitstroom van 7% per jaar. Op deze inkomstengegevens kan Breed weinig invloed uitoefenen. Het maakt daarentegen wel een wezenlijk onderdeel uit van de begroting. Wanneer Breed de begroting opstelt dan zijn veel gegevens nog niet bekend en moet gewerkt worden met begrote aantallen, aannames en subsidiebedragen. Wanneer echter de begroting later in het jaar opgesteld wordt, zoals nu het geval is, mag ook verwacht worden dat rekening wordt gehouden met de meest actuele gegevens. In 2014 zijn in juni en in september gegevens gepubliceerd over WSW budgetten en uitstroom aannames. Waar geen expliciete uitspraak door het rijk over gedaan is, is de hoogte van de WSW subsidies in de loop van de jaren. Onderstaand worden enkele aannames met elkaar vergeleken. Voor de rijks gegevens wordt gebruik gemaakt van de september gegevens. De junicijfers liggen iets lager, maar nog steeds beduidend hoger dan de begroting van Breed. De uitstroomgegevens ( de zogenoemde blijfkans)zijn per september wezenlijk aangepast. In de uitstroom was in juni geen rekening gehouden met het gegeven dat er nog wel instroom kan zijn in de tweede helft van 2014. In de september gegevens is dit aangepast en om die reden liggen het aantal SE volgens het SEO onderzoek ook hoger dan de Breed SE s. 2015 2016 2017 2018 Aantal SE begroting Breed 1.813 1.686 1.568 1.459 Aantal SE volgens Rijk (SEO onderzoek) 1.899 1.758 1.622 1.507 Subsidie per SE begroting Breed 25.500 24.900 24.400 23.800 Subsidie per SE volgens Rijk* 25.845 PM PM PM aantal x subsidie volgens Breed (x 1.000) 46.240 41.992 38.268 34.714 aantal x subsidie volgens Rijk (x 1.000) 49.081 PM PM PM verschil Rijk en Breed ogv prijs (x 1.000) 625 verschil Rijk en Breed ogv hoeveelheid (x 1.000) 2.223 Totaal verschil 2.841 *herleid gegeven Geconcludeerd kan worden dat, wanneer de rijksbudgetten gehanteerd worden, de begroting er anders uit zou zien en in ieder geval voor de prijscomponent van 625.000 gunstiger uit zou vallen dan nu geraamd. Een tegenbeweging is dat per SE een tekort bestaat bij Breed ; de salariskosten zijn namelijk hoger dan de WSW subsidie. Deze tekorten worden weer deels opgevangen door inkomsten uit detachering of anderszins. Kortom verwerking van de rijksgegevens heeft effect op verschillende begrotingsposten. (WSW subsidies, loonkosten, loongebouw, omzet, toegevoegde waarde, e.d.) 9
4.4 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen, zijnde de algemene reserve, van BREED inclusief het resultaat over het jaar 2013 bedraagt ultimo 2013 2,6 miljoen. Algemene Reserve X 1.000 Stand per 1 januari 2013 0 Bij: Opheffen bestemmingsreserve +/+ 1.964 Bij: Extra subsidie van gemeenten inzake reorganisatie +/+ 4.528 Bij: Positieve resultaat uit bedrijfsvoering 2013 +/+ 642 Sub-totaal +/+ 7.134 Af: Langlopende vorderingen op gemeenten -/- 4.528 Stand per 31 december 2013 +/+2.606 Als de prognose 2014 gerealiseerd wordt, dan moet uit de algemene reserve een bedrag van 1,3 miljoen onttrokken worden als dekking van het nadelig saldo. Er resteert dan een bedrag van 1,3 miljoen ultimo 2014. Dit is niet voldoende om het nu geraamde tekort op te kunnen vangen. Voorzieningen Aan voorzieningen is een bedrag van 8,6 miljoen op de balans eind 2013 opgenomen. Hierin is de reorganisatievoorziening van 5,9 miljoen opgenomen. Voor 1,9 miljoen betreft het voorzieningen voor personele kosten en voor 0,2 miljoen groot onderhoud. Daarnaast is er nog een voorziening verbeterprogramma van ruim 0,6 miljoen. Er is in de begroting geen nadere informatie verstrekt i.v.m. een mogelijke mutatie in de voorzieningen gedurende het jaar 2014 en volgende jaren, behoudens de mutaties op de reorganisatievoorziening. Risico s In de paragraaf weerstandsvermogen heeft Breed de risico s die gelopen worden uiteengezet. Een algemene reserve van 1,3 miljoen is niet voldoende om de genoemde risico s op te vangen. Een reële financiële vertaling is echter niet te maken, aangezien het politieke risico als grootste risico gedefinieerd wordt. Hierbij moet ook opgemerkt worden dat dit ook een positief risico kan zijn. Ook aan Breed wordt gevraagd om met toepassing van het algemene kader een nota weerstandsvermogen op te stellen. 10