A. Inleiding B. Etiologie van obesitas C. Klinische verschijnselen bij obesitas D. Diagnostiek E. Therapie F. Preventie G. Take home messages
Overgewicht en obesitas is wereldwijd een toenemend probleem Pandemie van west naar oost
1. Incidentie van overgewicht en obesitas Nederland- Belgie(2004) 12% 2% cfr cijfers N Europa 15% en Z-Europa 30% Europese studie (2012) 12j B 21% 6% USA Bogalusa Heart : incidentie x5 (1973-2008 ) 2013 2-19j boys 33% 18,6% girls 30,4% 15%
2. Definitie van obesitas gebaseerd op BMI= G ( kg) /L² (m) BMI is best gecorreleerd met % body fat BMI is afhankelijk van leeftijd,geslacht,origine Referenties:*volwassene > 25kg/m² overgewicht > 30kg/m² obesitas *kind 2-18j. percentielcurve USA,B
2. Definitie obesitas overgewicht > P85 obesitas > P97. afkapwaarden (Nederland) * kind < 2j : G en L curves > P97 Andere meetmethodes : huidplooidikte buikplooi procentuele BMI
3. Belang van gebruik BMI curves *goed gebruik geeft betere preventie obesitas vb AAP 2013 :Europese studie:1/2 artsen *hoe hoger BMI tijdens kinderjaren, hoe groter kans op obesitas als volwassene vb Guo et al meisjes 3-5 j volw 30-40% 6-11 j 40-60% 12-20 j 60%
1. Obesitas ontstaat door een onevenwicht in energiebalans energie intake > energieverbruik.voeding.metabolisme.drank. thermisch effect voedsel.fysische activiteit 2. Energiebalans is cruciaal in assessment preventie en behandeling van obesitas
3. >95% multifactorieel bepaald alimentaire, omgeving, genetische, biologische en psychosociale factoren vb. erfelijke aanleg in 25-40 % < 5% *endocriene oorzaken vb GH deficientie hypothyroidie, hyperinsulinisme *neurologische schade(t, infectie,chemo,..) *gestoorde L groei(skeletdysplasie) *medicatiegebruik(cs,anti-epileptica, antidepres,. *syndromale aandoeningen(prader-willi,albright,. *monogenetische aandoeningen Stroomdiagram :uitsluiten pitfalls bij obesitas
Topic JPP2013:overgewicht als gevolg van verstoorde darmflora *bij geboorte is darm steriel *darmflora onder invloed van darm en vaginale flora van moeder, voeding (BV),en omgeving *oorzaken van gestoorde darmflora (sectio, koemelk, AB, hygiene,te veel dierlijke proteines en vetten, geraffineerde suikers,te weinig vezels,..) *bij obesitas Firmicutes > bifidobacterien (idem na sectio) onoplosbare vezels afbreken en meer calorien absorberen uit voeding *gestoorde darmflora is gelinkt met allergie, auto-immune pathologie, diabetes en overgewicht *de R/ voor toekomst :fecestransplantaties baby s na sectio inwrijven met feces moeder!!!!!
. 1. Anamnese a. levensstijl van het kind *dieet, drankgebruik en eetpatroon nl bijdragende factoren die evenwicht balans verstoren.restaurantbezoek.frequente snack.gezoeten dranken.fruit en groenten consumptie.100%fruitsap.fast food(bewezen correlatie BMI).grote porties.skipping breakfast *lichaamsbeweging en spel *computer en TV-gedrag b.gezinsstructuur, sociale omgeving, psychisch welbevinden c. Familiale anamnese(risicofactoren morbiditeit, consanguiniteit )
d. medicatie e. argumenten onderliggende pathologie 2. Lichamelijk onderzoek a. verzamelen van antropometrische gegevens *G,L, HO en groeicurve *BMI(procentuele BMI) *groeisnelheid( norm 4-6 cm /j na 4 jaar) *puberteitsstadia(relatie obesitas en premature pubarche) b.algemeen onderzoek(aandacht huid,dysmorfe kenm
c. bloeddruk d. neurologisch onderzoek en gezichtsveld Door anamnese en KO herkennen of argumenten voor onderliggende pathologie en comorbiditeit (type2 diabetes,metabool syndroom, orthopedische, respiratoire problemen en gestoorde puberteit)
Amerika :onderzoeken volgens ernst BMI Belgie :*bloedn (lipiden, glycemie, endocrino.. *botleeftijd *ev. genetica, MRI CZS, orthop.onderz Nederland : als anamnese,ko en groeicurves geen aanwijzingen voor pathologie geen onderzoeken
Behandeling is van essentieel belang omdat overgewicht op jonge leeftijd gecorreleerd is met overgewicht en obesitas op volwassen leeftijd. Overgewicht op kinderleeftijd, zorgt niet alleen voor gezondheidsrisico s op volwassen leeftijd maar ook op kinderleeftijd en belangrijk psychosociaal lijden.
1.levensstijl aanpassen :centraal thema *dieet *fysische activiteit 2. medicamenteuze behandeling 3. chirurgie
1. Levensstijl aanpassen door het hele gezin multidisciplinaire benadering *DIEET a. elimineren van lege energie : geen suikerhoudende dranken en verzadigde vetten b. gezonde en evenwichtige voeding met voldoende fruit en groenten c. beperkte energie inname met licht negatief bilan
d. regelmatig eten,minstens 4x per dag e. bescheiden porties f. ontbijt is essentieel *fysische activiteit a. minimum 60min per dag (liefst gebruik van grote spiergroepen, meer verbranding) b. TV en computer < 2u per dag
2. medicamenteus: geen echte registratie bij kinderen a. orlistat(xenical) *werking : verminderde opname van vet via darm, verminderde calorieopname, G verlies *nevenwerking : krampen,diarree, verlies vetoplosbare vitamines *>12 jaar samen met vetarme voeding b. metformine(metformax) *werking: verminderde insulinesecretie,verhoogde insulinegevoeligheid, verminderde glucoseabsorbtie uit darm, lipolyse faciliterend en puberteitsvertragend *nevenwerking : opgeblazen gevoel, nausea *contra indicatie : nierinsufficientie *>10 jaar
3. Chirurgie geen Belgische ervaring bij kinderen behalve enkele indicatiemeldingen VUB in USA enkel bij adolescenten met BMI >50 of >40 bij comorbiditeit
op populatieniveau: voorlichting school,media op subgroepniveau : groepen met verhoogd risico(allochtonen, lage socioeconomisch status) op individueel niveau : voorkomen van comorbiditeit en verdere toename van gewicht bij patienten met reeds overgewicht
1. Voeding *prenataal:. focus op preventie van zwangerschaps- diabetes(risico op diabetes en obesitas bij toekomstige kinderen).dysmaturiteit (roken,alcohol)geeft verhoogd risico op obesitas,diabetes en hypertensie *baby 0-1j :.licht protectief effect op obesitas van BV >4m (laag eiwitgehalte,regulatie intake). geforceerd leegdrinken van flesjes, meer risico op obesitas. introductie van vaste voeding < 4m,verhoogd risico op obesitas op 3j
*peuters :.gebruik van niet-gesuikerde groeimelken met laag eiwitgehalte.hebben een compensatiemechanisme dat moet gerespecteerd worden. In fases van groei en activiteit gaan ze meer eten. *kleuters:. compensatiemechanisme neemt af en invloed van omgeving neemt toe..ouders zijn verantwoordelijk voor soort voedsel, de porties en de context van maaltijd..eetgedrag kleuters is spiegel van eetgedrag ouders.presenteer een gezond palet met correcte porties maar laat kinderen beslissen wat en hoeveel ze eten binnen een gezonde suggestie.door te forceren gaat een kind zijn verzadigingsgevoel negeren, en verdwijnen vb 100 kcal per dag te veel,5kg gewichtstoename per jaar extra
*schoolgaande kinderen : kinderen worden meer zelfstandig,maar toch nog belangrijke invloed van ouders op voeding en fysische activiteit. 2. Fysische activiteit minstens 60min/dag, reductie TV en PC *fysisch actieve kinderen genieten van korte en lange termijn voordelen.verbeteren mentale status en zelfbeeld.beter botaanmaak.verbeteren dagelijkse activiteiten.gewicht stabilisatie.preventie cardiovasculaire risico s *goede fysische gewoontes in kinderjaren,blijven bestaan op volwassen leeftijd, mogelijks het hele leven
1. Belang van gebruik van BMI curves >2j voor betere preventie en diagnose van obesitas 2. Obesitas heeft in < dan 5% een onderliggende oorzaak,maar we mogen ze niet missen 3. Energiebalans is cruciaal in preventie, assessment en behandeling van obesitas
4. Promoot borstvoeding Promoot aangepaste kleutervoeding met laag eiwitgehalte, weinig verzadigde vetten, meer fruit en groenten Stimuleer fysische activiteit > 60min /dag en beperk TV en PC < 120min /dag 5. Kinderen zijn de major focus in preventie en vroegtijdige behandeling van obesitas