17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes?

Transcriptie

1 Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? prof dr C. De Block Endocrinologie-diabetologie UZA & UA Secretaris Vlaamse Diabetes Vereniging Inhoudsweergave Wie is at risk & diagnose Prevalentie Hoe hoog is het risico Klinisch belang van prediabetes Diabetes mellitus Microvasculaire complicaties Macrovasculaire complicaties Interventiestudies: Levensstijl Farmaca Diabetes Liga Wie heeft er risico op type 2 diabetes? personen > 65 j personen > 45 j elke 3 jaar personen als volgende risicofactoren : diabetes bij 1ste graad familieleden BMI > 25 kg/m² abdominale obesitas vroeger zwangerschapsdiabetes of baby > 4.5 kg vroeger gestoord glucosemetabolisme (vb. bij chirurgie) personen met gestoorde glucose tolerantie of verhoogde nuchtere glycemie (> 100 mg/dl) gebruik van diabetogene farmaca (vb. corticoïden) hyperlipidemie : HDL-chol < 35 of TG > 250 mg/dl hypertensie 140/90 mmhg PCO voorgeschiedenis van cardiovasculair event 1

2 Zwangerschapsdiabetes en toekomstig risico op DM Bellamy L et al. Lancet 2009 Prevalentie van gestoorde glucosetolerantie (IGT) 6.5% Tabak et al. Lancet 2012 Diabetes risico inschatting: FINDRISK vragenlijst: Hoe oud bent u? jonger dan 45 jaar (0 punten) tussen 45 en 54 jaar (2 punten) tussen 55 en 64 jaar (3 punten) 65 jaar of ouder (4 punten) Uw body mass index is? lengte cm, gewicht kg Uw buikomtrek bedraagt? man vrouw minder dan 94 cm 80 cm (0 punten) tussen cm (3 punten) meer dan 102 cm 88 cm (4 punten) Doet u gewoonlijk minstens 30 min per dag aan lichaamsbeweging? Dit gedurende uw werk, vrije tijd, enzovoort, inclusief alledaagse activiteiten ja (0 punten) neen (2 punten) 2

3 FINDRISK vragenlijst: Gezonde voeding: eet u dagelijks groenten en fruit? Ja (0 punten) Neen (2 punten) Bloeddruk: heeft u ooit geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk genomen? Neen (0 punten) Ja (2 punten) Werd er ooit bij u een verhoogde bloedsuiker vastgesteld? Bvb tijdens hospitalisatie, tijdens routinecontrole, of zwangerschapsdiabetes: Neen (0 punten) Ja (5 punten) Erfelijkheid: hebt u familieleden met diabetes (type 1 of type 2)? Neen (0 punten) Ja: grootouder, oom, tante, neef, nicht, maar niet broer of zus of ouder of kind (2 punten) Ja: ouder, broer of zus, of kind (5 punten) Interpretatie: FINDRISK vragenlijst: o 1-6 punten: kans op DM binnen10 jaar: 1 op 100 o 7-11 punten: o punten: o punten: o punten: 1 op 25 blijf dus gezond eten en goed bewegen 1 op 6 - gezonde voeding en beweging. Ga naar huisarts voor een nuchtere bloedsuikerbepaling 1 op 3 ga naar huisarts voor een nuchtere glucosebepaling. Maak dringend werk van gezonde levensstijl: beweging, groenten en fruit 1 op 2. Misschien hebt u al diabetes zonder het te weten? Het is noodzakelijk uw levensstijl aan te passen. Ga naar uw huisarts voor een nuchtere bloedname. Lindström et al. Diabetes Care 2003 Diagnostische Criteria voor Diabetes & Prediabetes Is diagnose de juiste term voor prediabetes Prediabetes betekent toekomstig risico op DM & CaVa ziekte Inzucchi SE. N Engl J Med 2012;367:

4 Prediabetes epidemiologie Vraag Hoe frequent komt diabetes en IGT voor in België? 1. Resp DM (2%) en 1% IGT 2. Resp DM (4%) en 3% IGT 3. Resp DM (6%) en 5% IGT 4. Resp DM (8%) en 6% IGT Toenemende prevalentie van diabetes in België Diabetes Atlas, 3rd edition. International Diabetes Federation, GGT: Gestoorde glucose tolerantie 4

5 Prediabetes Klinisch belang Prediabetes en risico op ontwikkeling van DM IFG / IGT: 5-10% per year develop DM Shaw J, Mec Clin N Am 2011 Prediabetes: klinisch belang? Macrovasculaire complicaties 99 mg/dl Tabak et al. Lancet

6 Cumulative probability of remaining free of diabetes 17/12/2013 Preventie: Da Qing n = 530 IGT age: 45 9 y BMI: 26 4 Pan et al. Diabetes Care 1997 Finnish Diabetes Prevention Study n = 522 IGT age: 55 7 y BMI: 31 5 Control (n=257) Intervention (n=265) 1.0 p< % Study year Tuomilehto J, N Engl J Med 2001;344: Preventie: Diabetes Prevention Program n = 3234 IGT + FG >95 mg/dl age: y BMI: 34 7 Knowler WC et al. NEJM

7 Preventie: ACT NOW: pioglitazone n = 602 IGT age: 52 1 y BMI: % De Fronzo et al. NEJM kinderen matige inspanning (20 min/dag 5 d per week) intensieve groep (40 min/dag 5 d per week) Davis et al. JAMA 2012 Welke projecten? 7

8 8

9 9

10 10

11 Community verankering HALT2Diabetes Lokaal draagvlak voor diabetespreventie Lokale implementatie Model screening, vroegdetectie & preventie Geschikt leefstijlaanbod Hoogrisicogroep Lokale deskundigheidsbevordering Zorgverleners m.b.t. diabetespreventie Lokale sensibilisatie over diabetespreventie ROADMAP DIABETESPREVENTIE HALT2Diabetes - pijlers : voorbereidingen 2014: implementatie Jan Febr Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Opleiding huisartsen Rekrutering bij huisartsen + Lokale sensibilisatie Leefstijlprogramma s 2015: leefstijlprogramma s (05/2015: boost-sessie ) + gegevensverzameling 2016: eindevaluatie + advies roadmap diabetespreventie HALT2Diabetes - timing 33 11

12 Conclusies overgewicht & obesitas, zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk, dyslipidemie, familiale belasting en ongezonde levensstijl zijn risicofactoren voor diabetes identificatie van hoogrisicopersonen is mogelijk door vragenlijst en bloedname (IFG, IGT, HbA1c) prediabetes verhoogt kans op diabetes en hart- & vaatziekten preventie van diabetes is mogelijk door levensstijlaanpassing en/of metformine preventie van cardiovasculair lijden bij prediabetes? zulke projecten dienen door overheid ondersteund te worden 12

13 Dank voor uw aandacht 13