Gezondheidsbevordering op de werkplek Wat werkt? Karin Proper Karin.proper@rivm.nl
Onderwerpen 1. Wat? Type interventies/ strategieen gezondheidsbevordering op de werkplek 2. Zijn deze effectief? Effectiviteit van gezondheidsbevordering op de werkplek Wat zegt de literatuur? Een paar voorbeelden van onderzoeken 3. Take home messages Wat werkt?
Een gezonde werknemer, Op een gezonde werkplek, Een leven lang, Tijdens het werkzame leven, Ook na het pensioen
Is dit voor iedereen mogelijk? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen gezond en productief blijven tot op hogere leeftijd?
We bewegen minder, en zitten meer
Problem #2
Impact op productiviteit?
Obese werknemers verzuimen vaker, en hebben vooral langdurig ziekteverzuim Obese werknemers hebben een grotere kans op arbeidsongeschiktheid
Gezondheidsbevordering op de werkplek is nodig!
Strategieen gezondheidsbevordering op werkplek https://www.gezondleven.be/sectoren/gezondwerken/gezondheidsbeleid-werk/wat-is-een-gezondheidsbeleid-werk 10
Zijn deze strategieën effectief???
Lichaamsgewicht (kg): -1.17 (-1.54; -0.80) Significant effect op lichaamsgewicht Groter effect van interventies met een omgevingscomponent Verweij et al. 10
Interventies gericht op minder zitten op het werk
Zit-sta bureaus versus zit-bureaus Zit-sta bureaus leidden tot minder zitten op het werk tov zit-bureaus: 100 min/dag minder zitten op het werk! Shrestha N et al., 2018
Een paar voorbeelden
Doel: bepalen effect van een leefstijlinterventie bij JOEM, 2011 werknemers in de bouw met een verhoogd HVZ risico
Interventie: counselling 7 gesprekken: 3x op de arbodienst en 4x telefonisch met een bedrijfsarts of arboverpleegkundige gericht op veranderen van leefstijlgedrag (bewegen, voeding, roken) met behulp van motiverende gespreksvoering
Effect op gedrag Significant gunstig effect op snack en fruit consumptie Significant gunstig effect op roken Groeneveld et al., 2011
Effect op bewegen Positieve trend, maar geen significant effect Min/wk 650 600 550 500 450 400 350 300 t0 t1 t2 Interventie groep Controle groep Groeneveld et al., 2011
Gewicht (kg) Effect op lichaamsgewicht 95 94,5 94 93,5 93 92,5 92 91,5 * 1 2 3 * 6 mnd: β-1.9 (-2.6; -1.2) kg interventie controle 12 mnd: β-1.8 (-2.6; -1.1) kg
Doel: bepalen effect van een leefstijlinterventie op afstand bij (kantoor)werknemers met overgewicht
Alife@Work Indeling in 3 groepen: Controlegroep Interventiegroep 1: counseling via telefoon Interventiegroep 2: counseling via internet Counselling gericht op: Toename lichamelijke activiteit Verbeteren gezonde voeding Op basis van cognitieve gedragsverandering Van Wier et al., 2004, 2009
Effect op lichaamsgewicht Weight reduction (versus control) Kg 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 * * * Telefoon Internet 6 24 Months Van Wier et al., 2009
Doel: bepalen effect van een programma bij oudere werknemers ter bevordering van vitaliteit 25
Vital@Work: Vitality Exercise Programme (VEP) Mentaal: Yoga (45 min, 1 x p.w.) Fysiek: Workout (45 min, 2 x p.w.) 1x onder begeleiding van instructeur, 1x zonder begeleiding
Personal Vitality Coach 3 gesprekken gericht op: 1) Stellen van doelen 2) Feedback op gestelde doelen 3) Probleem oplossend Fruit Gratis fruit bij de yoga en workout sessies
Vital@Work: effect op leefstijl Sport I: 283 132.2 (137.5) 209.0 (191.0) C:269 125.1 (136.0) 166.6 (177.0) 40.4 min/week (13.0-67.7) Fruit I: 291 24.8 (14.9) 31.1 (14.6) C:280 25.4 (13.5) 28.7 (14.8) 2.7 stuks/week (0.06-4.7) Strijk et al., JECH 2012 Jan 20
De Beweegloterij Drs. K. van der Swaluw, Dr. M.S. Lambooij, Dr. J.J.P. Mathijssen, Dr. Maarten Schipper, Prof. dr. M. Zeelenberg, Drs. S. Berkhout, Prof. dr. J.J Polder, Prof. dr. H.M. Prast Contact: Koen.van.der.swaluw@rivm.nl
Psychologie achter de beweegloterij Nu sporten voor latere gezondheid is moeilijk Wekelijkse loterijen zijn actueel en maken de keuze om te dus sporten makkelijker Er zitten geen onmiddellijke gevolgen aan niet-sporten Loterijwinnaars kúnnen te horen krijgen dat ze hun prijs niet krijgen. Deelnemers willen deze spijt voorkomen Alle voor- en nadelen van sporten verzamelen, afwegen en rationeel verwerken is cognitief complex De verwerking van emoties kost aanzienlijk minder cognitieve capaciteit dan bewuste calculatie. Spijt is een short cut naar een goede beslissing 30
Doel: 2 x per week sporten Kostbare deadline: Loterij Er wordt uit alle loten getrokken Winnaar aan iedereen bekend gemaakt Alleen als de winnaar het doel heeft gehaald wordt de prijs uitgekeerd.
Opzet onderzoek Indeling in 3 groepen: 1. Controle groep 2. Korte termijn groep: wekelijkse loterij gedurende 13 weken (prijs: 100 Euro) 3. Lange termijn groep: idem groep 2 +loterij na 26 weken (gezinsvakantie)
% dat doel van 2x per week sporten heeft gehaald Resultaat 100% 90% 80% control arm 70% 66% short-term lotteries 60% 57% long-term lottery 50% 51% 40% 30% 25% 23% 23% 24% 20% 15% 16% 10% 0% weeks 1-13 weeks 14-26 weeks 27-52 33
% dat doel van 2x per week sporten heeft gehaald Resultaat 100% 90% 80% control arm 70% 66% short-term lotteries 60% 57% long-term lottery 50% 51% 40% 30% 25% 23% 23% 24% 20% 15% 16% 10% 0% weeks 1-13 weeks 14-26 weeks 27-52 34
% dat doel van 2x per week sporten heeft gehaald Resultaat 100% 90% 80% control arm 70% 66% short-term lotteries 60% 57% long-term lottery 50% 51% 40% 30% 25% 23% 23% 24% 20% 15% 16% 10% 0% weeks 1-13 weeks 14-26 weeks 27-52 35
37
Foodsteps Slogans in staircase Route to stairs
median number stairs / week Foodsteps: Effect on stair use self reported stair use 25 20 15 10 intervention control 5 0 baseline 3 months 12 months Engbers et al. 2006
Take home messages Gezondheidsbevordering is nodig! Verschillende strategieen zijn mogelijk en effectief! Houd rekening met de (behoeften, mogelijkheden, ed van de) doelgroep Interventies met een omgevingscomponent zijn aan te bevelen Multistrategie interventies zijn i.h.a. effectiever dan toepassing van een enkele strategie