Onderwerp: Stedelijke wateropgave - waterberging Musselkanaal Nummer: Bestuursstukken\1836 Agendapunt: 9 DB: Ja 7-4-2015 BPP: Ja 24-4-2015 FAZ: ja 24-4-2015 VVSW: Nee AB: Ja 13-5-2015 Opsteller: Robert Boonstra, 0598-693229 Beleid, Projecten en Geoinformatie Opdrachtgever: Jelmer Kooistra Portefeuillehouder: Ondersteuning van de afdeling: Technisch Juridisch Financieel Staf Communicatie Externe betrokkenen: Gemeente Stadskanaal Reden: Het project "waterberging Musselkanaal" wordt in samenwerking met de gemeente uitgevoerd. De gemeente heeft de projectleiding. Samenvatting: Als gevolg van klimaatsveranderingen is er een grotere kans op extreme neerslag. De hoeveelheid water die in korte tijd valt kan op veel plekken in het stedelijk gebied nu en in de toekomst niet in voldoende mate worden afgevoerd. Conform landelijke en regionale afspraken worden daarom in stedelijk gebied waterbergingen aangelegd. In de gemeente Stadskanaal gaat het om een totale bergingsopgave van circa 108.000 m 3 tot 2050. Voor de kern Musselkanaal is berekend dat de bergingsopgave tot 2050 circa 18.000 m 3 is. Hierin is het huidige bergingstekort en de toekomstige bergingsbehoefte als gevolge van klimaatverandering opgenomen. De gemeente Stadskanaal en waterschap Hunze en Aa's zijn nu voornemens een waterberging te creëren die de bergingsopgave voor de kern Musselkanaal in zijn geheel gaat invullen. Hiermee wordt de waterbergingsopgave voor zowel riolering als oppervlaktewater integraal gerealiseerd. Begrotingsaspecten: Ja In ons meerjareninvesteringsschema (bijlage bij de meerjarenraming) zijn onder nummer 314 stedelijke wateropgave middelen buiten de periode van de meerjarenraming geraamd voor bijdragen aan stedelijke wateropgaven van gemeenten. In afwachting van concrete plannen is de raming bewust naar achteren in de tijd verschoven. Van deze raming wordt nu 286.700,- naar voren gehaald en in 2015 gepland. Duurzaamheidsparagraaf: Nee AB Voorstel: Een krediet beschikbaar stellen van 286.700,- ten behoeve van het project "waterberging Musselkanaal". 1
Bijlagen: Ja kaart locatie toekomstige waterberging. Ter inzage (bestuursnet): Nee Onderwerp(en): Besluit/opmerkingen bestuur: Paraaf secretaris-directeur: 2
Inleiding In Musselkanaal is sprake van een stedelijke wateropgave. In april 2009 is de bergingsopgave voor het oppervlaktewater en riolering berekend. Hieruit bleek dat de opgave voor Musselkanaal tot 2050 ongeveer 18.000 m 3 bedraagt. De gemeente en het waterschap willen de opgaven die er liggen op het gebied van waterbeheer integraal aanpakken door middel van het realiseren van een bergingsvijver. Hiermee wordt de bergingsopgave inclusief toekomstige klimaatverandering tot 2050 gerealiseerd. De gemeente Stadskanaal heeft in de periode 2013 2014 in samenwerking met het adviesbureau TAUW en het waterschap een ontwerp gemaakt voor een waterberging te noorden van Musselkanaal. De waterberging zal worden gesitueerd op de voormalige provinciale zoutopslag nabij de kruising Musselweg N366. Stedelijke wateropgave beleid en afspraken In het Beheerplan 2010 2015 is opgenomen dat het waterbeheer in stedelijk gebied een gezamenlijke taak van gemeenten en waterschap is. Waterschap en gemeenten werken samen aan maatregelen om het stedelijk gebied bestendig te maken tegen toenemende neerslag als gevolg van deze klimaatverandering. Het watersysteem in bestaand stedelijk gebied is getoetst op wateroverlast vanuit oppervlaktewater. Er is getoetst of inundatienormen worden overschreden bij een situatie T=100, rekening houdend met de klimaatverandering tot 2050. Uit deze toetsing is naar voren gekomen dat het stedelijk gebied van Musselkanaal niet voldoet aan de norm. Het waterschap is verantwoordelijk voor het op orde brengen van het oppervlaktewater voor het bestaand stedelijk gebied c.q. voor het bestaand verhard oppervlak. De gemeente is verantwoordelijk voor de stedelijke wateropgave voor riolering en grondwater. Samen met de gemeente worden de benodigde maatregelen voor zowel riolering als oppervlaktewater in dit project gecombineerd. Analyse van het probleem Uit analyse van de stedelijke wateropgave voor de gemeente Stadskanaal bleek dat er onvoldoende bergingsruimte is in het stedelijk gebied van Musselkanaal. Een goede oppervlaktewaterstructuur ontbreekt in Musselkanaal zodat het bergen van water in het bestaande stedelijk gebied niet uitvoerbaar is. Het hemelwater en het water uit de bergbezinkvoorziening van de riolering zal via een duiker moeten worden afgevoerd naar een nieuwe waterberging aan de rand van Musselkanaal. Beschrijving van het plan Het perceel Zuider Kanaalweg 1 is gelegen tussen de Zuider Kanaalweg en de N975 en ligt nabij Musselkanaal. Op dit perceel was een provinciale zoutopslag gevestigd. Deze zoutopslag is echter niet meer in gebruik. De gemeente Stadskanaal en het waterschap zijn nu voornemens om dit perceel in te richten als waterberging. Hiermee voldoen zij aan hun wettelijke plicht om te zorgen dat het watersysteem voldoende berging bevat om de huidige wateropgave en de toekomstige gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. 3
De bergingscapaciteit is afhankelijk van het waterpeil maximaal 18.000 m 3. Hiermee wordt dan de gehele wateropgave tot 2050 voor Musselkanaal gerealiseerd. Ten behoeve van de waterberging dienen diverse duikers, inspectieputten en dammen te worden aangelegd. Hierbij wordt het water van de Mussel Aa door de watergang parallel aan de weg afgevoerd, en het water uit de randvoorziening en het regenwaterriool via een duiker naar de waterberging geleid. Vanuit de waterberging wordt het water via geknepen afvoer, binnen de gebiedsafvoernorm, weer geloosd op het bestaande watersysteem. De waterberging zal worden uitgevoerd met natuurvriendelijke oevers. Het onderhoud zal uitgevoerd worden door de gemeente. In het oorspronkelijke ontwerp was rekening gehouden met recreatief medegebruik van de plas. Echter uit gesprekken met omwonenden en opmerkingen tijdens de informatieavond werd duidelijk dat hier veel bezwaar tegen was. Deels door angst voor een eventuele hangplek, maar ook door een mogelijke onveilige situatie doordat er geen toezicht is op het waterrijke gebied. De opmerkingen en de ingediende zienswijze op het bestemmingsplan hebben de gemeente doen besluiten om geen recreatief gebruik mogelijk te maken. Het gebied zal daarom worden omsloten door een hekwerk. Resultaat Met de realisatie van de bergingsvijver wordt voldaan aan de stedelijke wateropgave op het gebied van oppervlaktewater en riolering. De bergingsopgave voor de kern Musselkanaal is hiermee gerealiseerd en op orde tot 2050. Extern betrokkenen en overleg Het project is in nauwe samenwerking met de gemeente Stadskanaal voorbereid. Voor het ontwerp is gebruik gemaakt van de kennis en expertise van adviesbureaus. In het ontwerp traject en tijdens de bestemmingsplanprocedure is overleg geweest met omwonenden en belanghebbenden. Gesprekken met omwonenden hebben geleid tot het aanpassen van het plan op het gebied van recreatief medegebruik. Het project sluit goed aan bij het beleid van het waterschap op het gebied van de stedelijke wateropgave en de samenwerking met gemeenten. Intern overleg Bij de voorbereiding van dit project en het waterhuishoudkundige ontwerp is er intensief overleg gevoerd met de hydroloog van het waterschap. Financiën De kosten voor het project zullen worden verdeeld tussen de gemeente en het waterschap. Er is bij de kostenverdeling gekeken naar de wettelijke verantwoordelijkheden. Het waterschap is hierbij verantwoordelijk voor de aanleg van de infrastructuur voor berging en de gemeente is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van de locatie en de werkzaamheden die hiervoor nodig zijn. 4
De totale kosten voor de aanleg van deze waterberging bedragen 700.000,-. Het waterschap is gevraagd om op basis van de wettelijke verantwoordelijkheid een bijdrage van 286.700,- te doen. De gevraagde bijdrage van het waterschap is een maximale bijdrage. Het eventuele aanbestedingsvoordeel zal naar rato worden verdeeld tussen waterschap en gemeente. In ons meerjareninvesteringsschema (bijlage bij de meerjarenraming) is onder nummer 314 stedelijke wateropgave 1,4 miljoen geraamd in 2019 aan bijdragen in stedelijke wateropgaven van gemeenten. In afwachting van concrete plannen is de raming bewust naar achteren in de tijd verschoven. Van deze raming wordt nu 286.700,- naar voren gehaald en in 2015 gepland. Deze investering wordt in 30 jaar afgeschreven. De kapitaallast bedraagt in 2016 maximaal 20.452,-. De kapitaallast daalt jaarlijks door de gebruikte lineaire afschrijvingsmethode. De kapitaallasten komen ten laste van de taak watersysteembeheer. Uitvoering en tijdspad Het project is bestek gereed en kan worden aanbesteed. De gemeente Stadskanaal wacht met aanbesteden tot het waterschap haar financiële bijdrage heeft toegezegd. Indien het algemeen bestuur besluit om de gevraagde bijdrage beschikbaar te stellen dan kan aanbesteding nog voor de zomer van 2015 plaatsvinden. Uitvoering zal dan in de tweede helft van 2015 plaatsvinden. Voorstel Een krediet beschikbaar stellen van 286.700,- ten behoeve van het project "waterberging Musselkanaal". namens het dagelijks bestuur, Harm Küpers secretaris-directeur Alfred van Hall dijkgraaf 5
Bijlage: Locatie toekomstige waterberging figuur 3: huidige situatie (bron: google earth) en toekomstige situatie 6