Sectormonitor 2018-Q2 Ontwikkeling arbeidsmarkt transport & logistiek Sectorinstituut Transport en Logistiek September 2018
Inhoud Sectormonitor 2018-Q2 Arbeidsmarktindicatoren transport en logistiek: - Omzetontwikkeling en ondernemersvertrouwen - Rijbewijzen vrachtwagenchauffeurs - Vacatures vrachtwagenchauffeurs en spanningsindicator - Ervaren belemmeringen voor bedrijfsactiviteiten - Werkgevers en werknemers SOOB/Pensioenfonds Vervoer: o o o o o o o Aantal werkgevers en bedrijfsomvang Aantal faillissementen Aantal werknemers, aantal chauffeurs en chauffeursquote Oproepkrachten Parttimers In- en uitstroom werknemers Leeftijdsopbouw en gemiddelde leeftijd 2
Omzetontwikkeling 1 : omzet groeit door Omzetontwikkeling t.o.v. een jaar eerder (%) 8 6 4 2 6 4,1 0-2 -4 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Goederenvervoer over de weg Logistieke dienstverlening Bron: CBS, 2018; ABN AMRO, 2018; ING, 2018 - Goederenwegvervoer: omzetstijging sinds eind 2013 (+6% in 2018-Q2) Sterke binnenlandse markt: grote vervoersvraag vanuit Bouw, Detailhandel (omzetgroei webwinkels) en Horeca - Logistieke dienstverlening 2 : omzetgroei +4,1% in 2018-Q2 Profiteert van sterke groei online aankopen en internationale handel 1 Statistieken van omzetontwikkeling van CBS zijn gebaseerd op BTW-opgaven van bedrijven. 3 2 Opslag en dienstverlening voor vervoer (=CBS definitie logistieke dienstverlening) omvat dienstverlening voor vervoer over land, opslag, dienstverlening vervoer door de lucht, expediteurs, dienstverlening vervoer over water en laden, lossen en overslag
Ondernemers zijn begin 3 e kwartaal positief gestemd Saldo % optimisten en % pessimisten in transport en logistiek 1 15 10 7,6 5 0-5 -10 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III 2013 2014 2015 2016 2017 2018-15 -20 Bron: CBS, 2018 - Begin 2018-Q3: stemmingsindicator ondernemers op hoog niveau sinds begin 2017, positieve stemming sinds 2014-Q4 - Ondernemersvertrouwen = ontwikkeling omzet en economisch klimaat vorig kwartaal en omzetverwachting komend kwartaal 1 Cijfers hebben betrekking op Vervoer en Opslag (=CBS definitie sector transport en logistiek). Hieronder vallen 4 vervoer over land, vervoer over water, luchtvaart, opslag en dienstverlening voor vervoer en post en koeriers. Het beroepsgoederenvervoer is hierbinnen de grootste deelbranche: een kwart van de bedrijven en 27 procent van de werknemers zijn actief in deze in deelbranche. (CBS, 2017)
Aantal afgegeven rijbewijzen vrachtwagen neemt toe Indicatief voor de instroom van nieuwe chauffeurs 1 8.000 7.404 7.000 6.000 5.709 5.000 4.000 4.645 3.964 3.447 4.456 3.927 3.000 2.000 1.000 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 t/m juni C + code 95 CE + code 95 Totaal per jaar Bron: RDW, 2018 - In 2017 7.404 afgegeven rijbewijscategorieën (+30% t.o.v. 2016), halverwege 2018 staat teller op 3.927 - Afname in periode 2012-2014, vanaf 2015 weer toename 5 1 Het gaat niet om het totaal aantal nieuwe chauffeurs, maar om het aantal afgegeven rijbewijscategorieën; één persoon kan namelijk in hetzelfde jaar zowel C als CE halen. Het is niet mogelijk om vast te stellen hoeveel personen jaarlijks beide rijbewijscategorieën halen.
Ontwikkeling openstaande vacatures werknemers transport en logistiek 12.000 10.000 9.500 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 2016 2017 2018 Vrachtwagenchauffeurs Transportplanners en logistiek medewerkers Bron: UWV, 2018 Aantal openstaande vacatures werknemers transport en logistiek ligt op hoog niveau: in 2 e kwartaal 2018 zijn er 9.500 openstaande vacatures voor vrachtwagenchauffeurs (waren er 7.700 in 2017-Q2) 6
Verhouding openstaande vacatures / kortdurend WW ers 1 2018-Q2 - (Zeer) krappe arbeidsmarkt voor vrachtwagenchauffeurs in alle arbeidsmarktregio s - Vacatures voor chauffeurs, en ook transportplanners, blijven volgens UWV komende jaren moeilijk vervulbaar. Oorzaak: economische groei en grote vervangingsvraag door vergrijzing 1 Kortdurend werkzoekend (<6 maanden) wordt gehanteerd omdat deze groep snel inzetbaar is op de arbeidsmarkt. 7 Bron: UWV, 2018
Ondervindt u belemmeringen voor uw bedrijfsactiviteiten? Aandeel ondernemers beroepsgoederenvervoer over de weg dat belemmering ervaart voor bedrijfsactiviteiten Geen belemmeringen Onvoldoende vraag Tekort aan arbeidskrachten Productiemiddelen, materiaal, ruimte Financiële beperkingen Andere oorzaken (inclusief weer) 37% 0% 20% 40% 60% 2018-Q3 2017-Q3 2016-Q3 Bron: CBS, 2018 - Begin 3e kwartaal 2018 ondervindt 37% van beroepsgoederenvervoerders een belemmering door een tekort aan personeel - Aandeel dat belemmering ervaart door personeelstekort neemt sterk toe en aandeel dat belemmering ervaart door onvoldoende vraag neemt af 8
Ontwikkelingen werkgevers en werknemers SOOB/Pensioenfonds Vervoer 1 1 Alle bedrijven die goederen opslaan en vervoeren voor derden tegen betaling en de bedrijven die mobiele kranen verhuren (hijswerkzaamheden, verticaal transport). Deze ondernemingen vallen onder de werkingssfeer van de cao Beroepsgoederenvervoer en Stichting Opleidings- en Ontwikkelingsfonds Beroepsgoederenvervoer over de weg en de Verhuur van Mobiele Kranen (SOOB). Hieronder valt ook niet-vergunningplichtig vervoer kleiner dan 500 kg, zoals de koeriersector, en logistieke ondernemingen die zelf geen vervoer verrichten maar vrijwillig zijn aangesloten bij de cao.
Aantal werkgevers in sector 6.600 6.500 6.400 6.300 6.200 6.100 6.000 5.900 22,8 6.464 23,0 22,5 22,0 21,5 21,0 20,5 20,0 5.800 Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 19,5 Bedrijven Gemiddeld aantal werknemers per bedrijf (rechteras) - Aantal werkgevers 2018-Q2: 6.464, +2,5% t.o.v. vorig jaar - Afname aantal werkgevers periode 2009-2014 (-7% t.o.v. 2009) - Gemiddeld aantal werknemers per werkgever groeit (22,8 in 2018-Q2) 10 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut
Aantal faillissementen 70 60 50 40 30 20 23 10 0 Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - In 2018-Q2 gingen 23 bedrijven failliet, minder dan in dezelfde periode jaar eerder - Tussen 2012-2015 daalde het aantal faillissementen sterk Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - Aantal faillissementen nu op een laag niveau 11
Bedrijfsgrootte naar aantal werknemers 25% 24% 20% 19% 17% 17% 15% 15% 10% 5% 5% 4% 0% 1-2 werkn. 3-5 6-10 11-20 21-50 51-100 101 of meer Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - In 2018-Q2 bestaat 60% van de bedrijven uit maximaal 10 werknemers - Meerderheid van werknemers (58%, 85.813 werknemers) werkt wel in de grotere bedrijven (vanaf 51-100 werknemers) 12
Aantal werknemers in sector 151.000 147.174 146.000 141.000 136.000 131.000 126.000 Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2 - Aantal werknemers 2018-Q2: 147.174 (+3,9% t.o.v. vorig jaar) (hoogste aantal sinds begin meting in 2009) - Aantal stijgt nu al 17 kwartalen op rij - Afname aantal werknemers in periode 2012-2013 13 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut
Aantal chauffeurs 86.000 84.000 84.237 82.000 80.000 78.000 76.000 74.000 72.000 Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - Aantal chauffeurs 2018-Q2: 84.237 (+4% t.o.v. dezelfde periode jaar eerder) - Afname aantal chauffeurs in periode 2011-2014 - Vanaf 2015-Q1 toename, aantal nu op hoogste niveau sinds begin meting 14
Chauffeursquote Percentage chauffeurs t.o.v. totaal aantal werknemers 62% 61% 60% 59% 58% 57% 57% 56% 55% 54% Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - In 2018-Q2 ligt de quote op 57% - Chauffeursquote daalde in periode 2010-2016, aandeel chauffeurs nu stabiel Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut 15
Percentage oproepkrachten in sector 40% 35% 30% 25% Percentage werknemers niet-chauffeurs met oproepcontract 36% 35% 20% 15% Percentage oproepkrachten in sector 17% 16% 10% 5% 0% Percentage chauffeurs met oproepcontract 2,8% 2,3% 2,1% Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - Percentage oproepkrachten 2018-Q2: 16% (23.859 werknemers) - Aandeel oproepkrachten afgenomen ten opzichte van vorig jaar (17% in 2017-Q2), zowel onder niet-chauffeurs als chauffeurs 16
Percentage parttimers (<0,9 fte) in sector 60% 50% 40% 30% 20% 10% Percentage parttimers onder werknemers niet-chauffeurs Percentage parttimers in sector Percentage parttime chauffeurs 47% 26% 9% 0% Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 Q4 Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 - Percentage parttimers 2018-Q2: 26% (37.710 werknemers) Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - 9% van chauffeurs werkt parttime (7.945 van 84.237) en 47% van werknemers niet-chauffeurs - Aandeel parttimers onder niet-chauffeurs en chauffeurs neemt toe 17
In- en uitstroom werknemers in sector Unieke in- uitstroom: werknemers waren in 4 voorafgaande kwartalen niet/wel werkzaam in sector 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 6.077 3.949 Instroom Uitstroom 0 Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2-2018-Q2: instroom 6.077 en uitstroom 3.949 - Vanaf 2014-Q2 ligt instroom hoger dan uitstroom - Instroom ligt op hoog niveau sinds begin 2016 18 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut
In- en uitstroom chauffeurs in sector Unieke in- uitstroom: chauffeurs waren in 4 voorafgaande kwartalen niet/wel werkzaam in sector 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 2.595 1.933 Instroom chauffeurs Uitstroom chauffeurs 0 Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2Q3Q4Q1Q2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - 2018-Q2: instroom chauffeurs 2.595 en uitstroom 1.933 - Vanaf 2015-Q1 ligt de instroom van chauffeurs hoger dan uitstroom - Uitstroom ligt hoger dan instroom in periode 2012-2014, met piek in 2012-Q4 19
In- uitstroom naar leeftijd afgelopen 4 kwartalen 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 Instroom 2017-Q3 t/m 2018-Q2 Uitstroom 2017-Q3 t/m 2018-Q2 Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - Veel instroom werknemers 18-35 jaar (=58% van alle instroom) - Uitstroompiek ligt op 66 jaar, tevens hogere uitstroom rond 25 jaar 20
Uitstroom uit sector naar reden: jaren vergeleken 1.200 1.000 800 600 400 200 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 t/m juni Bedrijfsbeeindiging/ Faillissement Overlijden WIA Pensioen - Uitstroom vanwege bedrijfsbeëindiging of faillissement is afgenomen - Uitstroom naar WIA: 223 werknemers in 2017, toename t.o.v. 2015/2016 2.000 - Pensioenuitstroom nam sterk toe tussen 2011 en 2015 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 t/m juni Regulier 21 Reguliere uitstroom kan zijn: werkzaam in andere sector, WW en geen werk of uitkering (bijv. onderwijsvolgend). Nadere specificatie van categorie reguliere uitstroom is niet mogelijk. Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut
Instroom werknemers naar leeftijd: perioden vergeleken 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 Instroom 2014-Q3 t/m 2015-Q2 Instroom 2017-Q3 t/m 2018-Q2 - Piek van instroom ligt in beide perioden rond 21 jaar Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - In 2017/18 op alle leeftijden meer instroom van werknemers 22
Uitstroom werknemers naar leeftijd: perioden vergeleken 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 Bron: Pensioenfonds Vervoer Uitstroom 2014-Q3 t/m 2015-Q2 Uitstroom 2017-Q3 t/m 2018-Q2 2018, bewerking Sectorinstituut - Uitstroom 2017/18 volgt vergelijkbaar patroon als in 2014/15 - In 2017/18 pensioenuitstroom groter en opgeschoven 23
Leeftijdsopbouw werknemers 2010-2018 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0% 2% 4% 16% 19% 20% 26% 28% 27% 28% 24% 20% 21% 19% 19% 9% 8% 10% 2010Q2 2014Q2 2018Q2 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 of ouder Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut 24 - % werknemers vanaf 55 jaar wordt groter (vergrijzing) - Afname % werkenden 35-45 jaar - % werknemers tot 35 jaar neemt weer toe
Leeftijdsopbouw werknemers sector vergeleken met werkzame beroepsbevolking 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 of ouder Werkzame beroepsbevolking Transport en logistiek SOOB Bron: CBS 2018; Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut Hoogste drie leeftijdscategorieën zijn oververtegenwoordigd in de sector transport en logistiek 25
Gemiddelde leeftijd werknemers 46 45 44 43 42 Chauffeurs Werknemers in sector Niet-Chauffeurs 41 40 39 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Werknemers in sector Chauffeurs Niet-Chauffeurs Bron: Pensioenfonds Vervoer 2018, bewerking Sectorinstituut - Gemiddelde leeftijd chauffeurs blijft oplopen, is 44,7 jaar in 2018-Q2 - Gemiddelde leeftijd van werknemers daalde in 2016/17 door daling leeftijd niet-chauffeurs, daling vlakt nu af 26
Conclusies In 2018-Q2 ontwikkeling arbeidsmarkt transport en logistiek: - Omzet in beroepsgoederenvervoer over de weg en logistieke dienstverlening groeit door, ondernemers positief gestemd - Faillissementen op een laag niveau - Aantal vacatures vrachtwagenchauffeurs op een hoog niveau. Tekort aan personeel belemmerd veel ondernemers (37%) in hun bedrijfsactiviteiten - Werknemers en werkgevers aangesloten bij SOOB/PFV: 27 o o o o Aantal bedrijven, werknemers en chauffeurs blijft toenemen, aantal werknemers stijgt nu 17 kwartalen op rij, recordaantal chauffeurs Instroom werknemers in sector blijft op hoog niveau, piek instroom op 21 jaar en piek uitstroom op 66 jaar Aandeel oproepkrachten neemt af, zowel onder chauffeurs als nietchauffeurs, aandeel parttimers stijgt Gemiddelde leeftijd chauffeurs blijft oplopen, daling leeftijd werknemers niet-chauffeurs vlakt af