AFM Consumentenmonitor Beleggers Najaar 2017 GfK Oktober 2017 1
Inhoudsopgave 1 Marktontwikkelingen 2 Beleggersprofiel Beleggers in Nederland Rol lage rentestand Beleggingswijze Doel beleggen Type belegger 3 Beleggingsportefeuille 4 Onderzoeksverantwoording Portefeuille & spaargeld Beleggingsvorm Bezit leningen Onderzoeksopzet Contact 2
Achtergrond & Leeswijzer Achtergrond Leeswijzer De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante financiële markten. Als onafhankelijke gedragstoezichthouder draagt de AFM bij aan duurzaam financieel welzijn in Nederland. Door middel van de Consumentenmonitor worden ontwikkelingen in het gedrag van consumenten gemeten in de tijd. De Consumentenmonitor is in 2004 gestart en wordt sindsdien elk half jaar uitgevoerd. De primaire doelstellingen van de Consumentenmonitor kunnen als volgt worden weergegeven: Beschrijven van het gedrag en de attitudes van financiële consumenten Beschrijven van markt- en productaspecten in de financiële markt. Deze rapportage betreft de Consumentenmonitor, uitgevoerd in het najaar van 2017 (Q3 2017). Het veldwerk heeft van vrijdag 13 oktober t/m maandag 23 oktober 2017 plaatsgevonden. Het betreft hier het deelonderwerp particuliere beleggers. In het rapport wordt aandacht besteed aan het profiel van beleggers, de beleggingsportefeuille en de kosten. Indien mogelijk zijn resultaten vergeleken met voorgaande metingen. Alle verschillen tussen verschillende doelgroepen, waaronder leeftijdsgroepen, opleidings- en vermogensniveaus, die zijn beschreven, zijn significant. 3
Marktontwikkelingen 4
19% van de Nederlandse huishoudens belegt op dit moment Beleggers in Nederland Ja, ikzelf 14% Ja, iemand anders in het huishouden 5% Nee, maar ik of iemand anders in het huishouden hebben wel ooit belegd 12% Nee, ik of iemand anders in het huishouden hebben nog nooit belegd 65% Weet ik niet 6% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Heeft u geld belegd in beleggingsfondsen (niet hypotheek of pensioengebonden), aandelen, obligaties of andere effecten? Meerdere antwoorden mogelijk Basis: Alle personen van 18 jaar en ouder Bron: Screening GfK Panel 5
De lage rentestand wordt vaker genoemd als belangrijke reden om te starten met beleggen of met een groter bedrag te gaan beleggen Rol rentestand bij beleggingskeuzes NVT De keuze om te starten met beleggen Q3 2017 20% 49% 16% 16% 0% Q3 2016 5% 47% 31% 17% 0% Q1 2016 23% 53% 13% 11% 8% Q3 2015 36% 37% 16% 10% 4% Q1 2015 26% 35% 22% 18% 2% De keuze om met een groter bedrag te gaan beleggen Q3 2017 Q3 2016 12% 8% 23% 29% 29% 29% 30% 40% 32% 26% Q1 2016 7% 22% 34% 37% 37% Q3 2015 9% 25% 22% 44% 29% Q1 2015 7% 24% 24% 44% 34% Voor 68% van de beleggers die 3 jaar of korter beleggen heeft de lage rentestand een doorslaggevende/grote rol gespeeld in de keuze om te starten met beleggen. Voor 28% van alle beleggers heeft de lage rentestand een doorslaggevende/grote rol gespeeld in de keuze om met een groter bedrag te gaan beleggen. In hoeverre heeft de lage rentestand op spaarproducten voor u een rol gespeeld bij het maken van de volgende beleggingskeuzes? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Een doorslaggevende rol Een grote rol Een kleine rol Geen rol Starten met beleggen: Basis: beleggers die 3 jaar of korter beleggen (ex n.v.t. ) (Q1 2015 t/m Q3 2016: n=44-77), Q3 2017: n=111 Groter bedrag beleggen: Basis: Alle beleggers (ex n.v.t. ) (Q1 2015 t/m Q3 2016: n=375-485) Q3 2017 n=610 6
Startende beleggers investeren vaker in crowdfunding, ervaren beleggers investeren vaker in aandelen en beleggingsfondsen Verdeling beleggingen Manier van beleggen Aandelen Beleggingsfondsen 47% 58% 45% 64% Obligaties Indexbeleggingsfondsen Crowdfunding Andere beleggingsvorm Garantieproducten Hefboomproducten Opties of andere derivaten Weet ik niet 20% 24% 13% 12% 12% 6% 6% 10% 4% 2% 3% 2% 2% 6% 6% 2% Beleggen 3jaar Beleggen >3jaar 0% 20% 40% 60% 80%100% Beleggen >3jaar 62% 13% 26% Beleggen 3jaar 53% 9% 38% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Execution only Beleggingsadvies Vermogensbeheer Startende beleggers maken vaker gebruik van een vermogensbeheerder dan beleggers die al langer dan 3 jaar beleggen. In welke vormen belegt u en/of wordt er voor u belegd? Meerdere antwoorden mogelijk. Op welke wijze(n) belegt u? Basis: Alle beleggers (n=610), 7
Wanneer de rentestand een grote/doorslaggevende rol heeft gespeeld, investeren de meeste beleggers in aandelen Verdeling beleggingen Manier van beleggen Aandelen Beleggingsfondsen Obligaties Indexbeleggingsfondsen Crowdfunding Garantieproducten Hefboomproducten Opties of andere derivaten Andere beleggingsvorm Weet ik niet 40% 50% 49% 44% 16% 22% 17% 11% 14% 10% 0% 6% 0% 4% 3% 1% 8% 5% 9% 5% Rentestand geen/kleine rol Rentestand grote/doorslaggevende rol 0% 20% 40% 60% 80%100% Rentestand grote/doorslagge vende rol Rentestand geen/kleine rol 48% 63% 8% 12% 44% 25% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Execution only Beleggingsadvies Vermogensbeheer Wanneer de rentestand geen of een kleine rol heeft gespeeld, investeren de meeste beleggers in beleggingsfondsen. In welke vormen belegt u en/of wordt er voor u belegd? Meerdere antwoorden mogelijk. Op welke wijze(n) belegt u? : Basis: beleggers die 3 jaar of korter beleggen (n=111) 8
Beleggersprofiel 9
Vergeleken met een jaar geleden is het aandeel zelfstandige beleggers flink gestegen Wijze van beleggen over de tijd Manier beleggen via adviseur/beheerder 70 60 60 53 59 58 56 56 54 55 60 Online, zonder direct contact 69% 50 40 Direct persoonlijk contact 38% 30 20 10 21 21 20 26 21 20 28 26 24 26 27 28 18 18 18 18 18 12 App op telefoon 3% 0 Q1 2013 Q3 2013 Q1 2014 Q3 2014 Q1 2015 Q3 2015 Q1 2016 Q3 2016 N.A. Q3 2017 Zelfstandig beleggen Op welke wijze(n) belegt u? Op welke manier(en) belegt u? Beleggingen via financieel adviseur Beleggingen via vermogensbeheer Ruim tweederde van de beleggers via adviseur/beheerder doet dit online, bijna vier op de tien via direct persoonlijk contact. Wijze: Basis: Alle beleggers (Q1 2015 t/m Q3 2016: n=632-659) Q3 2017 n=610 Manier: Basis: Beleggers die via een adviseur of vermogensbeheerder beleggen n=266 10
Het aantal gebruikers van (semi-) automatisch vermogensbeheer stijgt fors Bekend met (semi-)automatisch vermogensbeheer Q3 2017 Q3 2016 100% 80% 60% 40% 20% 0% 8% 2% 20% 69% Ja, ik maak hier al gebruik van Ja, ik ben zeker van plan hier gebruik van te maken Ja, ik overweeg hier gebruik van te maken Nee, niet eerder over gehoord 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1% 4% 18% 77% (Semi-)automatisch vermogensbeheer Dit is vermogensbeheer zonder direct persoonlijk contact met een adviseur. De dienstverlening vindt vooral online plaats. U heeft zelf geen invloed op de samenstelling van uw portefeuille, dit doet de vermogensbeheerder voor u aan de hand van uw profiel (voorbeeld: Alex Vermogensbeheer en Evi Beheer). Let op: dit is niet beleggen in beleggingsfondsen.. Beleggers met een hoog opleidingsniveau maken vaker gebruik van (semi-) automatisch vermogensbeheer (10%) dan beleggers die laag opgeleid zijn (2%). Risicomijdende beleggers maken beduidend minder vaak gebruik van (semi-) automatisch vermogensbeheer dan risicozoekende beleggers (2% vs 11%). Heeft u wel eens gehoord van automatisch of semi-automatisch vermogensbeheer? Basis: Alle respondenten Q3 2017: n=610, Q3 2016: n=659 11
Er wordt vaker belegd met als doel vermogensbehoud en plezier/uitdaging 60 50 40 Doel van beleggen over de tijd 52 51 51 50 52 46 47 35 37 42 57 De meeste beleggers investeren hun geld nog steeds in vermogensbehoud (57%). 10% belegt met als doel toekomstige zorgkosten dekken. 30 20 32 30 26 24 16 37 22 10 10 10 15 14 15 12 10 10 0 Q1 2014 Q3 2014 Q1 2015 Q3 2015 N.A. Q3 2016 N.A. Q3 2017 Vermogensbehoud Specifiek doel Plezier/uitdaging Consumptie Toekomstige zorgkosten* Met welk doel belegt u? Meerdere antwoorden mogelijk. *De optie toekomstige zorgkosten is toegevoegd in Q32016 Basis: Alle beleggers (Q1 2015 t/m Q3 2016: n=632-659) Q3 2017 n=610 12
Er wordt vaker belegd met als doel vermogensbehoud en plezier/uitdaging Gemiddelde procentuele verdeling beleggingsportefeuille 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5% 22% 30% 44% Q3 2014 9% 17% 33% 41% Q1 2015 7% 17% 36% 40% Q3 2015 7% 10% 41% 41% Q3 2016 6% 14% 34% 46% Q3 2017 Vermogensbehoud Specifiek doel (+ Toekomstige zorgkosten) Plezier/uitdaging Consumptie Zelfstandige beleggers beleggen vaker met als doel plezier/uitdaging (20%). Beleggers met een vermogensbeheerder beleggen vaker met een specifiek doel (36%). Als u naar uw totale beleggingsportefeuille kijkt en deze op 100% stelt, welk deel (in procenten) belegt u dan naar doelstelling? Basis: Alle beleggers Q3 n=610, Q3 2014 Q3 2016: n = 618-659) 13
Funbeleggers beleggen relatief vaak execution only en hebben relatief vaak lager belegd vermogen Profiel Doel van beleggen (belangrijkste doel) DOEL BELEGGER Alle beleggers Doelbelegger** Vermogensbelegger Funbelegger* Basis 610 219 285 106 Omvang in populatie 100% 36% 47% 17% Gemiddelde leeftijd 53 52 54 51 Hoogopgeleid 45% 45% 48% 40% Gemiddeld aantal jaren beleggen 15 14 17 14 Zelfstandige belegger 63% 54% 62% 82% Vermogensbeheer 30% 35% 32% 10% Risiconemende belegger 14% 11% 13% 25% Meer dan 50.000 euro belegbaar vermogen 25% 26% 30% 7% Medium/Heavy (>5 transacties) 32% 39% 29% 28% Belegt in beleggingsfondsen 60% 63% 63% 45% Belegt in aandelen 55% 48% 60% 56% Belegt in obligaties 23% 23% 28% 8% Aflossingsvrije hypotheek 45% 50% 41% 45% Een zesde van alle beleggers is een funbelegger. Van alle funbeleggers, belegt 82% execution only (ter vergelijking; van alle execution only beleggers, is 24% funbelegger) Van alle funbeleggers heeft 7% een belegd vermogen van meer dan 50.000 (ter vergelijking; van alle beleggers met >50.000 belegd vermogen, is 5% funbelegger) Groen: significant hoger dan binnen de andere doelgroep(en) Rood: significant lager dan binnen de andere doelgroep(en) * Plezier/uitdaging/consumptie **Inclusief beleggers toekomstige (grote) zorgkosten 14
Voor 3 op de 10 beleggers heeft het gevolgen indien de beleggingsdoelstelling niet wordt behaald Beïnvloeding levensstandaard wanneer bedrag voor beleggingsdoelstelling onvoldoende is Q3 2017 Q3 2016 100% Niet of nauwelijks 100% 80% 60% 40% 66% Heeft wel gevolgen, maar ik kan dan nog wel rondkomen Heeft grote gevolgen, want dan kan ik niet meer rondkomen Weet ik echt niet 80% 60% 40% 64% 20% 29% 20% 31% 0% 1% 4% Totaal (n=520) 0% 2% 3% Totaal (n=576) Voor bijna een derde van de beleggers geldt dat niet behalen van de beleggingsdoelstelling gevolgen heeft voor hun levensstandaard, maar dat zij dan nog wel rond kunnen komen (29%). Voor twee derde (66%) heeft het niet behalen van de doelstellingen niet of nauwelijks gevolgen. Stel dat het bedrag dat u nodig hebt voor het behalen van uw beleggingsdoelstelling onvoldoende is, in hoeverre heeft dat dan gevolgen voor uw levensstandaard? Beleggers die voor aanvulling, vermogensbehoud-groei en/of toekomstige zorgkosten beleggen Q3 2017: n=520, Q3 2016: n=576 15
Bijna tweederde van de beleggers met een vermogensbeheerder geeft aan periodiek inzicht te krijgen in de haalbaarheid van de doelstellingen Jaarlijks inzicht in haalbaarheid doelstelling Wijze inzichtelijkheid doelstelling Totaal Q3 2017 Totaal Q3 2016 35% 38% 47% 45% 18% 18% Webpagina bankrekening 46% Execution only Q3 2017 19% 62% 19% Execution only Q3 2016 Beleggingsadvies Q3 2017 25% 35% 56% 47% 19% 18% Periodieke bespreking adviseur 30% Beleggingsadvies Q3 2016 49% 38% 13% Vermogensbeheer Q3 2017 35% 47% 18% Vermogensbeheer Q3 2016 57% 25% 18% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ja Nee Weet ik echt niet App op telefoon 8% Beleggers met beleggingsadvies of een vermogensbeheerder geven vaker aan jaarlijks inzicht te krijgen in de haalbaarheid van hun doelstellingen (respectievelijk 55% en 60%). Dit inzicht wordt in bijna de helft van de gevallen verkregen via de webpagina van de beleggingsbankrekening. Drie op de tien verkrijgt deze informatie tijdens een periodieke bespreking met de adviseur. Maakt uw bank en/of vermogensbeheerder voor u jaarlijks inzichtelijk of uw beleggingsdoelstelling nog haalbaar is? Op welke wijze(n) wordt de haalbaarheid van uw beleggingsdoelstelling inzichtelijk gemaakt? Basis: alle respondenten n=610 16
Kwart beleggers leest onderbouwing waarom advies past bij persoonlijke situatie in het periodieke overzicht Aspecten onderdeel van periodiek overzicht / advies* Overzicht van transacties en beknopte omschrijving van advies 26% 61% Toelichting van achterliggende beleggingsstrategie/ marktvisie Onderbouwing waarom advies/aanpassingen in portefeuille past bij persoonlijke situatie Geen van bovenstaande 33% 29% 25% 22% 38% 26% 4% Periodiek overzicht bevat alle drie de aspecten 11% Beleggingsadvies Vermogensbeheer 0% 20% 40% 60% 80% 100% Beleggers die gebruik maken van een vermogensbeheerder geven vaker aan dat een overzicht van de transacties (inclusief een beknopte algemene omschrijving van het advies) onderdeel uitmaakte van het meest recente periodiek advies vergeleken met beleggers die gebruik maken van een financieel adviseur (61% vs 26%). Welke aspecten maakten onderdeel uit van dit meest recente advies/periodiek overzicht/deze rapportage? Meerdere antwoorden mogelijk. *Het gaat om het meest recente periodiek overzicht/advies wat de belegger heeft ontvangen Basis=Alle beleggers die via financieel adviseur of vermogensbeheerder beleggen n=247 17
De onderbouwing waarom advies/aanpassingen in de portefeuille past wordt 4 op de 10 keer digitaal aangeboden Wijze waarop periodieke inzichten via financieel adviseur/ vermogensbeheerder zijn verkregen Overzicht van transacties en beknopte omschrijving van advies Toelichting van achterliggende beleggingsstrategie/ marktvisie Onderbouwing waarom advies/aanpassingen in portefeuille past bij persoonlijke situatie 100% 100% 100% 80% 60% 64% 80% 60% 58% 80% 60% 40% 38% 40% 41% 25% 40% 41% 32% 32% 20% 0% 6% Digitaal Op papier Mondeling Op een andere manier 2% Weet ik niet (meer) 20% 0% Digitaal Op papier Mondeling Op een andere manier Weet ik niet (meer) 20% 0% Digitaal Op papier Mondeling Op een andere manier 2% 4% Weet ik niet (meer) Inzichten uit het periodiek overzicht worden veelal digitaal aan de belegger aangeboden De omschrijving van het advies in combinatie met een overzicht van de transacties wordt het vaakst digitaal aangeboden (64%). Het suitability report ofwel de geschiktheidsverklaring wordt aan een derde op papier aangeboden en aan een derde mondeling aangeboden. Op welke wijze heeft u de genoemde inzichten uit het periodiek overzicht verkregen via de financieel adviseur/vermogensbeheerder? Meerdere antwoorden mogelijk. BASIS=Alle beleggers die via financieel adviseur of vermogensbeheerder beleggen (n=124, 75, 56) 18
De helft van de beleggers met een adviseur of vermogensbeheerder geeft aan op de hoogte te zijn van het beleggingsbeleid Begrip beleggingsbeleid (helemaal) Mee eens Totaal (helemaal) Mee eens Financieel adviseur (helemaal) Mee eens Vermogens beheerder Ik ken het beleggingsbeleid van mijn adviseur / vermogensbeheerder 4% 46% 32% 13% 4% 51% 43% 54% Ik weet op welke beleggingsovertuigingen mijn adviseur / vermogensbeheerder zijn dienstverlening baseert 4% 40% 34% 18% 4% 45% 42% 46% Mij is bekend in w elke beleggingscategorieën, sectoren, regio s en (soort) financiële instrumenten w ordt geadviseerd / belegd 8% 47% 28% 14% 4% 55% 50% 57% Ik begrijp hoe mijn adviseur / vermogensbeheerder komt tot zijn uitspraken over te verwachten rendementen en risico s 3% 47% 33% 14% 3% 50% 43% 53% Ik kan het beleggingsbeleid van mijn adviseur / vermogensbeheerder uitleggen aan mijn buurman 4% 25% 35% 27% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens 28% 25% 30% Beleggers die gebruik maken van een vermogensbeheerder zijn over het algemeen beter bekend met het beleggingsbeleid van deze persoon dan beleggers die alleen financieel advies inwinnen. Bijna een derde van de beleggers kan het beleggingsbeleid van de financieel adviseur/ vermogensbeheerder uitleggen aan de buurman (28%). In hoeverre bent u het eens met de stellingen? BASIS=Alle beleggers die via financieel adviseur of vermogensbeheerder beleggen n=247 19
Website en persoonlijk gesprek belangrijke bronnen voor informatie over het beleggingsbeleid Manier van informeren beleggingsbeleid Via een persoonlijk gesprek Via algemene informatie op de website van de adviseur/ vermogensbeheerder 44% 51% Via de Consumentenbrief inzake beleggingsbeleid van mijn adviseur/ vermogensbeheerder Via een brochure 16% 11% Op een andere manier 8% Weet ik niet 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Beleggers met een laag opleidingsniveau bezoeken minder vaak (12%) de website van de financieel adviseur of vermogensbeheerder. Er zijn geen verschillen tussen beleggers die gebruik maken van een financieel adviseur en degenen die gebruik maken van een vermogensbeheerder. Geen van de startende beleggers is via de consumentenbrief geïnformeerd, 20% van de beleggers die al 4 jaar of langer beleggen zijn door deze brief geïnformeerd. Dit verschil is niet significant. Hoe bent u op de hoogte gebracht van dit beleggingsbeleid? Meerdere antwoorden mogelijk. BASIS=Alle beleggers die via financieel adviseur of vermogensbeheerder beleggen en op de hoogte zijn van het beleggingsbeleid n=205 20
Beleggers in risicovolle beleggingsvormen zien zichzelf ook vaker als risiconemend Type beleggers, beleggingsvormen Totaal 37% 49% 14% Hefboomproducten* 13% 44% 44% Opties* 9% 57% 34% Aandelen 30% 52% 18% Voorzichtig Indexbeleggingsfondsen 19% 65% 16% Midden Garantieproducten* 39% 46% 15% Risiconemend Crowdfunding* 34% 51% 14% Beleggingsfondsen 35% 52% 13% Obligaties Andere beleggingsvorm 33% 27% 58% 62% 9% 11% 0% 20% 40% 60% 80% 100% * Indicatief in verband met lage n<50 Beleggers in opties en hefboomproducten zien zichzelf significant vaker als risiconemend. (Let op: lage n <50) Wat voor type belegger bent u? Basis: Alle beleggers: n=610 21
Ruim twee derde van de beleggers voert minder dan 5 transacties per jaar door in hun portefeuille Aantal transacties effectenportefeuille ** Totaal Beleggingsfondsen Aandelen Obligaties Crowdfunding* Garantieproducten* Indexbeleggingsfondsen 24% 37% 68% 66% 61% 60% 56% 76% 63% 32% 34% 39% 40% 44% Light (0 t/m 5 transacties) Medium/Heavy (>5 transacties) Beleggers in beleggingsfondsen voeren relatief weinig transacties door (66% light), terwijl beleggers in indexbeleggingsfondsen en opties juist relatief vaak veel transacties doorvoeren (resp. 76% en 86% medium/heavy beleggers). Opties* 14% 86% Hefboomproducten* 100% Andere beleggingsvorm 54% 46% 0% 20% 40% 60% 80% 100% * Indicatief in verband met lage n<50 Hoeveel keer per jaar voert u gemiddeld transacties door in uw totale effectenportefeuille? **Van de beleggers die niet weten in welke vorm ze hebben belegt, valt 89% in de categorie light belegger. Basis: Beleggers die voornamelijk zelfstandig of via een adviseur beleggen (excl. WN + NVT) n=417 22
Medium/heavy beleggers investeren vaker in aandelen dan light beleggers Aantal transacties effectenportefeuille Beleggingsfondsen Aandelen Obligaties Crowdfunding Indexbeleggingsfondsen Opties of andere derivaten Garantieproducten Hefboomproducten Andere beleggingsvorm Weet ik niet 16% 22% 7% 11% 4% 23% 1% 18% 1% 5% 10% 7% 12% 3% 1% 55% 58% 53% 72% Light (0 t/m 5 transacties) Medium/Heavy (>5 transacties) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Daarnaast investeren medium/heavy beleggers vaker in indexbeleggingsfondsen, opties of andere derivaten en garantieproducten dan light beleggers. In welke vormen belegt u en/of wordt er voor u belegd? Meerdere antwoorden mogelijk. Basis: Beleggers die voornamelijk zelfstandig of via een adviseur beleggen (excl. WN + NVT) n=417 23
Risiconemende beleggers voeren relatief vaak transacties door in hun effectenportefeuille Transactiefrequentie per jaar X Wijze van beleggen Transactiefrequentie per jaar X Type belegger Totaal 68% 32% Totaal 68% 32% Voorzichtig 89% 11% Zelfstandig beleggen 67% 33% Midden 59% 41% Beleggingsadvies 72% 28% Risiconemend 45% 55% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Light (0 t/m 5 transacties) Medium/Heavy (>5 transacties) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Light (0 t/m 5 transacties) Medium/Heavy (>5 transacties) Voorzichtige beleggers voeren relatief weinig transacties door. Tussen zelfstandige beleggers en beleggers met een financieel adviseur zit nauwelijks verschil in het aantal transacties. Hoeveel keer per jaar voert u gemiddeld transacties door in uw totale effectenportefeuille? Basis: Beleggers die voornamelijk zelfstandig of via een adviseur beleggen (excl. WN + NVT)n=417 24
Beleggingsportefeuille 25
Het aandeel beleggers met een kleine portefeuille (< 5.000) is het afgelopen jaar toegenomen Vrij belegbaar vermogen Q3 2017 20% 14% 16% 12% 11% 13% 13% Q3 2016 17% 12% 18% 15% 12% 12% 14% Q3 2015 19% 17% 21% 15% 10% 10% 9% Q3 2014 26% 15% 16% 12% 10% 11% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% < 5.000 5.000 10.000 10.000 25.000 25.000 50.000 50.000 100.000 > 100.000 Onbekend Funbeleggers (plezier/uitdaging) hebben relatief vaker een kleine portefeuille (48% < 5.000). Beleggers met een vermogensbeheerder hebben relatief vaker een grote portefeuille (24% > 100.000). Van de beleggers die een portefeuille van 5.000 of minder hebben, is 41% een funbelegger, 23% is een doelbelegger, 35% is een startende belegger (0-3 jaar). Van de beleggers die een portefeuille hebben van 10.000 of minder is 33% funbelegger en 23% doelbelegger. 32% is een startende belegger. Wat is op dit moment de totale waarde van uw beleggingen? Basis: Alle beleggers Q3 2017: n=610, (Q3 2014 Q3 2016: n = 618-659) 26
Vermogensbeheerders beleggen vaker dan zelfstandige beleggers in beleggingsfondsen en obligaties Beleggingsvormen Beleggingsvormen over tijd Beleggingsfondsen Aandelen 60% 55% 70 60 62 59 61 59 57 61 65 63 60 Obligaties Indexbeleggingsfondsen 11% 23% 50 40 56 50 56 54 54 55 51 51 55 Crowdfunding Opties of andere derivaten Hefboomproducten Garantieproducten 7% 5% 3% 2% 30 20 10 11 18 23 21 18 20 20 21 23 Andere beleggingsvorm Weet ik niet Zelfstandige beleggers beleggen relatief vaak in aandelen (61%). 9% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Beleggers met een vermogensbeheerder beleggen vaker in beleggingsfondsen (70%) en obligaties (35%) dan gemiddeld. Risiconemende beleggers investeren relatief vaak in hefboomproducten (8%). 0 Q1 2013 Q3 2013 Q1 2014 Q3 2014 Q1 2015 Q3 2015 Q1 2016 Q3 2016 N.A. Beleggingsfondsen Aandelen Obligaties Q3 2017 In welke vormen belegt u of wordt er voor u belegd? Meer antwoorden mogelijk Basis: Alle beleggers Q3 2017: n=610, (Q1 2013 Q3 2016: 477 681) 27
Er is een geringe spreiding in de meest gebruikte beleggingsvorm, alleen risiconemende beleggers en funbeleggers wijken af Aantal en type beleggingsvormen Gemiddeld aantal soorten beleggingen Meest gebruikte beleggingsvorm Alle beleggers 1,8 Beleggingsfonds (60%) BELEGGINGSWIJZE Execution only 1,8 Beleggingsfonds (61%) Advies 1,9 Beleggingsfonds (64%) Vermogensbeheer 2,0 Beleggingsfonds (70%) TYPE BELEGGER Risiconemend 1,9 Aandelen (68%) Midden 2,0 Beleggingsfonds (64%) Voorzichtig 1,5 Beleggingsfonds (57%) DOEL Doelbelegger 1,8 Beleggingsfonds (65%) Vermogensbelegger 2,0 Beleggingsfonds (63%) Funbelegger 1,5 Aandelen (56%) Beleggers die gebruik maken van een vermogensbeheerder hebben relatief vaak beleggingsfondsen (70% vs 60% gemiddeld). Zelfstandige beleggers en risiconemende beleggers beleggen relatief vaak in aandelen (resp. 61% en 68% vs 55% gemiddeld). Voorzichtige beleggers maken gebruik van minder beleggingsvormen (1,5 vs 1,8 gemiddeld). In welke vormen belegt u of wordt er voor u belegd? Meer antwoorden mogelijk Basis: Alle beleggers Q3 2017: n=610, 28
Eén op de zes beleggers stort periodiek een geldbedrag op de beleggingsrekening Periodiek storten Frequentie van periodiek storten 2% 13% 52% 17% 29% Ja Nee, mijn stortingen zijn onregelmatig Nee, momenteel geen stortingen Weet ik niet 76% 4% 8% Eén keer per jaar Eén keer per half jaar Eén keer per kwartaal Eén keer per maand Zelfstandige beleggers (33%) en beleggers met een financieel adviseur (32%) geven vaker aan onregelmatig bij te storten dan beleggers met een vermogensbeheerder (19%). Voorzichtige beleggers geven vaker dan gemiddeld aan momenteel geen stortingen te doen (67%). Degenen die periodiek een geldbedrag storten doen dit in ruim een driekwart van de gevallen (76%) maandelijks. Stort u periodiek een bepaald geldbedrag op uw beleggingsrekening? Zo ja, hoe vaak stort u periodiek een geldbedrag? Alle beleggers Q3 2017: n=610, beleggers die periodiek storten: n=103 29
Het aantal beleggers met minder dan 5.000 op hun spaarrekening is gedaald Spaargeld op spaarrekening of spaardeposito Spaargeld X Belegbaar vermogen 2017 11% 11% 16% 18% 12% 10% 2% 19% Spaargeld 0 tot 5.000 Alle beleggers Vrij belegbaar vermogen =< 5.000 11% 29% 2016 18% 9% 15% 14% 15% 8% 4% 16% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Minder dan 5.000 5.000 tot 10.000 10.000 tot 25.000 25.000 tot 50.000 50.000 tot 100.000 100.000 of meer Weet ik niet Wil ik niet zeggen Spaargeld > 50.000 Alle beleggers Vrij belegbaar vermogen => 50.000 22% 47% Beleggers met een kleine portefeuille (< 5.000) hebben vaak ook relatief weinig spaargeld (29% heeft 0 tot 5.000 spaargeld). Beleggers met een grote portefeuille (> 50.000) hebben vaak ook relatief veel spaargeld (47% heeft minimaal 50.000 spaargeld). A3_spaargeld: Hoeveel spaargeld bezit u op een spaarrekening of spaardeposito? BASIS=Beleggers die een spaarrekening of spaardeposito hebben Q3 2017 n= 593. (Q3 2016 n=659) 30
Bijna de helft van de beleggers heeft een aflossingsvrije hypotheek Bezit aflossingsvrije hypotheek Hoogte aflossingsvrije hypotheek(deel) 134.000 144.000 gemiddelde 54% 1% 45% Ja Nee Weet ik niet 100% 80% 60% 40% 8% 10% 18% 11% 14% 16% 29% 33% 250.000,- of meer 150.000,- tot 250.000,- 100.000,- tot 150.000,- Minder dan 100.000,- 20% 25% 36% Weet ik niet/wil ik niet zeggen 0% Q3 2017 Q3 2016 Voorzichtige beleggers geven vaker aan geen aflossingsvrije hypotheek te bezitten (60%). Beleggers boven de 35 jaar geven in vergelijking met jongeren vaker aan in het bezit te zijn van een aflossingsvrije hypotheek. De gemiddelde hoogte van de aflossingsvrije hypotheek is 134.000. Een jaar geleden was dit gemiddeld 144.000,- Heeft u een aflossingsvrije hypotheek of een hypotheek met een aflossingsvrij onderdeel? Wat is de hoogte van deze aflossingsvrije hypotheek? BASIS bezit hypotheek = Alle respondenten (n=610) BASIS hoogte hypotheek=beleggers met een aflossingsvrije hypotheek (n= 272) 31
Onderzoeksverantwoording 32
Onderzoeksopzet Methode Online onderzoek (cawi) 26 vragen 6 minuten Het profiel van beleggers en de beleggingsportefeuille Veldwerk Vrijdag 13 oktober t/m maandag 23 oktober 2017 950 panelleden uitgenodigd 610 respondenten 64% respons GfK Panel Steekproef Personen die geld beleggen in beleggingsfondsen (niet hypotheek of pensioengebonden), aandelen, obligaties of andere effecten De steekproef is gewogen naar de leeftijdsverdeling van alle personen uit de screening van het GfK panel (NL representatief) die geld beleggen in beleggingsfondsen (niet hypotheek of pensioengebonden), aandelen, obligaties of andere effecten Technische aanpassingen Omdat steeds meer online GfK vragenlijsten op een mobiele device (smartphone/tablet) worden ingevuld, is het van belang dat zowel de vraagstelling (kort en bondig) als de programmering (mobiel vriendelijk) hieraan worden aangepast. In Q1 2016 is de vraagstelling en de programmering van de AFM Consumentenmonitor mobiel vriendelijk gemaakt. Deze verandering kan mogelijk in sommige gevallen een trendbreuk tot gevolg hebben. 33
Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken I Leeftijd Geslacht 18 t/m 24 jaar 25 t/m 34 jaar 11% 4% 15% 13% Man 49% 67% 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder 16% 16% 19% 24% 38% 44% Representatief NL Beleggers Vrouw 33% 51% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Representatief NL Beleggers 0% 20% 40% 60% 80% 100% Basis: Representatief NL (18+), Bron: Screening GfK Panel Basis: Beleggers, n = 610 34
Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken II Opleidingsniveau Opleidingsniveau Laag 9% 31% Laag La -groep 1,2 en speciaal La -groep 3+ LBO Mavo/Mulo Opleiding leerlingwezen 44% Midden 46% Representatief NL 25% Beleggers Hoog 45% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Midden Hoog VSO/MMS Havo/VWO/Gymnasium/HBS -1/3- Havo/VWO/Gymnasium/HBS -4+- Middelbaar beroepsonderwijs- Hoger beroepsonderwijs Post HBO onderwijs WO -prop/kand- WO -doctoraal- Basis: Representatief NL (18+), Bron: Screening GfK Panel Basis: Beleggers, n = 610 35
Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken III Huishoudinkomen Huishoudvermogen Beneden Modaal 32% 19% 100% Modaal 16% 14% 80% 22% Boven Modaal 33% 52% Representatief NL Beleggers 20% Onbekend 16% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 60% 40% 48% Weet ik niet/wil ik niet zeggen 50.000 of meer 10.000 tot 50.000 Bruto huishoudinkomen per jaar 20% 24% Minder dan 10.000 Beneden modaal tot 33.500 Modaal 33.500 tot 40.000 0% 6% Beleggers Boven modaal 40.000 of meer Basis: Representatief NL (18+), Bron: Screening GfK Panel Basis: Beleggers, n = 610 36