AFM Consumentenmonitor najaar 2013 Hypotheken

Transcriptie

1 AFM Consumentenmonitor najaar 1 Hypotheken December 1 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 1

2 Inhoudsopgave 1. Management Summary 2. Onderzoeksresultaten in detail Hypotheeksluiters Oriëntatie- en afsluitproces Beloning. Bijlagen GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 2 2

3 Management Summary GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1

4 Management Summary -1- Hypotheeksluiters Tweevijfde van diegenen die het afgelopen halfjaar een hypotheek hebben afgesloten, is een starter op de koopwoningmarkt. Een hypotheek afsluiten om een verbouwing te financieren wordt steeds minder populair. Vanaf 1 moeten huiseigenaren nieuwe leningen in maximaal 0 jaar volledig en ten minste annuïtair aflossen om recht op hypotheekrenteaftrek te behouden. Daardoor kiezen steeds meer sluiters voor een annuïteitenhypotheek of (in duidelijk mindere mate) een lineaire hypotheek. Dit gaat ten koste van de andere hypotheekvormen. Voor het eerst sinds jaren is de aflossingsvrije hypotheek niet meer de meest populaire hypotheekvorm. Ruim de helft van de hypotheken is overgesloten omdat de rentevastperiode verlopen was. Zeven op de tien hypotheken is met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) afgesloten. Het aandeel hypotheken dat met NHG is afgesloten daalt. GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1

5 Management Summary -2- Oriëntatie- en afsluitproces De meerderheid van de hypotheeksluiters heeft zich laten informeren in een persoonlijk gesprek. Hypotheeksluiters gaan het vaakst naar een zelfstandig adviseur voor een adviesgesprek. Er wordt met steeds minder verschillende type adviseurs een adviesgesprek gevoerd. Een verklaring hiervoor kan liggen in het provisieverbod, waarbij elk adviesgesprek in rekening wordt gebracht. Een zeer kleine minderheid sluit zonder advies een hypotheek af (execution only). Het merendeel van de hypotheeksluiters die geen adviesgesprek heeft gehad, is niet op de hoogte van de kennis- en ervaringstoets. Tweevijfde van de hypotheeksluiters heeft meerdere oriëntatie- en/of adviesgesprekken gevoerd. Het totaal aantal oriëntatie- en/of adviesgesprekken neemt wel af. De meerderheid van de hypotheeksluiters die een oriëntatiegesprek heeft gehad bij verschillende adviseurs, heeft uiteindelijk slechts aan één adviseur betaald voor het adviesgesprek. Hypotheeksluiters besteden gemiddeld 12,5 uur aan de keuze voor de soort hypotheek en de geschikte aanbieder. Hiervan wordt gemiddeld zes uur besteed aan gesprekken met adviseurs en 6,5 uur om zelf informatie te zoeken. Een persoonlijk gesprek is de meest gangbare wijze voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek. De assurantietussenpersoon is (al jaren) het meest gebruikte kanaal voor het afsluiten van de hypotheek. Zes op de tien hypotheken wordt via een intermediair afgesloten en eenderde wordt direct (via bank of verzekeraar) afgesloten. De helft van de hypotheeksluiters vindt dat de hypotheekverstrekker het klantbelang centraal stelt. GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 5

6 Management Summary -- Beloning De helft van de hypotheekadviseurs wordt beloond op basis van een van tevoren afgesproken bedrag (fixed fee). Tweevijfde van de hypotheeksluiters weet niet wat men heeft betaald voor het advies en afsluiten van de hypotheek. Bij het afsluiten van de hypotheek onderhandelt drie op de tien over de kosten van het hypotheekadvies die aan de adviseur moet worden betaald. De helft van de recente hypotheeksluiters maakt een exacte begroting van de toekomstige inkomsten en uitgaven om te zien of de hypotheeklasten kunnen worden opgebracht. GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 6

7 Onderzoeksresultaten in detail GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 7

8 Hypotheeksluiters GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 8

9 Tweevijfde van de recente hypotheeksluiters is een starter Starter 9 Oversluiter 25 Doorstromer Verbouwer 6 Herintreder Overig Tweevijfde van diegenen die het afgelopen halfjaar een hypotheek hebben afgesloten (9%), is een starter op de koopwoningmarkt. Vier op de vijf starters (81%) is jonger dan jaar. Binnen de leeftijdscategorie 55 jaar en ouder is bijna de helft van de recente sluiters (9%) een oversluiter. Zij hebben de hypotheek vervangen (overgesloten) en zijn in dezelfde koopwoning blijven wonen. Type hypotheeksluiter Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 9

10 Het aandeel startershypotheken is gestegen Voorjaar Najaar 09 Voorjaar Najaar Voorjaar Najaar 11 Voorjaar Najaar 12 Voorjaar Najaar n = 80 n = 58 n = n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = 7 Starter Doorstromer Herintreder Oversluiter Verbouwer Het aandeel startershypotheken onder recente sluiters van een hypotheek vertoont nog steeds een stijgende lijn. Het aandeel hypotheken voor oversluiters (25%) en doorstromers (%) is de afgelopen twee jaar stabiel gebleven. Een hypotheek afsluiten om een verbouwing te financieren wordt steeds minder populair. Het aandeel van verbouwershypotheken is in vier jaar tijd gedaald van % naar 6%. Type hypotheeksluiter Alle recente sluiters hypotheek GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1

11 Sterke groei annuïteitenhypotheek Voorjaar Najaar 09 Voorjaar Najaar De sterkste daling heeft plaatsgevonden bij de bankspaarhypotheek: deze wordt vrijwel niet meer (%) afgesloten. Deze hypotheekvorm wordt met name door doorstromers opgegeven en is dus waarschijnlijk een meegenomen onderdeel. GfK 1 AFM Consumentenmonitor December Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar Najaar 12 Aflossingsvrije hypotheek Spaarhypotheek Bankspaarhypotheek Beleggingshypotheek Annuïteitenhypotheek* Lineaire hypotheek* Vanaf 1 moeten huiseigenaren nieuwe leningen in maximaal 0 jaar volledig en ten minste annuïtair aflossen om recht op hypotheekrenteaftrek te behouden. Daardoor kiezen steeds meer sluiters voor een annuïteitenhypotheek (8%) of (in duidelijk mindere mate) een lineaire hypotheek (5%). Dit gaat ten koste van de andere hypotheekvormen. Voor het eerst sinds jaren is de aflossingsvrije hypotheek niet meer de meest populaire hypotheekvorm (5%). Deze hypotheekvorm wordt relatief vaak door 55-plussers (6%) en weinig door starters (%) gekozen Voorjaar Najaar 1 n = 80 n = 58 n = n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = 7 * Pas vanaf 11 apart vastgelegd. Kunt u aangeven wat voor hypotheekvorm u recent heeft afgesloten? Alle recente sluiters hypotheek

12 Bij ruim tweevijfde maakt annuïteitenhypotheek het grootste deel uit van hypotheekbedrag Voorjaar Najaar n = 80 n = 58 n = n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = Voorjaar Najaar Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar Najaar 12 Aflossingsvrije hypotheek Bankspaarhypotheek Spaarhypotheek Annuïteitenhypotheek Hybride met even grote onderdelen Voorjaar Najaar 1 De annuïteitenhypotheek maakt bij ruim tweevijfde van de hypotheeksluiters (%) het grootste deel van het hypotheekbedrag uit. De aflossingsvrije hypotheek maakt bij minder dan een kwart van de hypotheeksluiters (2%) het grootste deel van het hypotheekbedrag uit. Welk onderdeel maakt het grootste deel uit van het hypotheekbedrag van uw huidige hypotheek? Alle recente sluiters hypotheek GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 12

13 Ruim de helft van de hypotheken is overgesloten door verlopen rentevastperiode Najaar n = Voorjaar n = 6 Najaar n = 95 Voorjaar n = 122 Najaar n = 126 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% Ja Nee Ruim de helft van de hypotheken (5%) is overgesloten omdat de rentevastperiode verlopen was. Heeft u uw hypotheek overgesloten omdat uw rentevastperiode was verlopen? Recente oversluiters hypotheek GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 1

14 Zeven op de tien nieuwe hypotheken is met Nationale Hypotheek Garantie afgesloten Najaar 1 Totaal Voorjaar 1 Totaal Najaar 12 Totaal Voorjaar 12 Totaal Najaar 11 Totaal Voorjaar 11 Totaal Najaar 1 Starter Voorjaar 1 Starter Najaar 12 Starter Voorjaar 12 Starter Najaar 11 Starter Voorjaar 11 Starter Najaar 1 Doorstromer Voorjaar 1 Doorstromer Najaar 12 Doorstromer Voorjaar 12 Doorstromer Najaar 11 Doorstromer Voorjaar 11 Doorstromer % % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% De hypotheek is met NHG afgesloten De hypotheek is zonder NHG afgesloten Weet ik niet n = 186 n = 182 n = 0 n = 212 n = 188 n = 181 n = n = 95 n = 97 n = 117 n = 99 n = 6 n = 67 n = 7 n = 78 n = 80 n = 76 n = 75 Zeven op de tien hypotheken (69%) is met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) afgesloten. Het aandeel hypotheken dat met NHG is afgesloten daalt: een jaar geleden werd nog 82% met NHG afgesloten. Hypotheken van starters (79%) worden vaker met NHG gesloten dan hypotheken van doorstromers (50%). Bij 55-plussers (56%) en bij hypotheeksluiters met veel vermogen (8%) is het aandeel dat een hypotheek met NHG heeft gesloten lager dan in andere segmenten. Heeft u de hypotheek voor de woning met of zonder Nationale Hypotheek Garantie afgesloten? Recente sluiters hypotheek die een woning hebben gekocht GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 1

15 Oriëntatie- en afsluitproces GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 15

16 Meerderheid hypotheeksluiters heeft een persoonlijk gesprek gevoerd om zich te laten informeren Persoonlijk gesprek 77 Internet 0 Rekentool op internet 1 Telefonisch Schriftelijk 6 Tv of radio Op andere wijze Niet geïnformeerd De meerderheid van de hypotheeksluiters (77%) heeft zich laten informeren in een persoonlijk adviesgesprek. Met name beheersten (8%) hebben zich op deze wijze laten informeren. Tweevijfde heeft zich georiënteerd via internet (0%). Beheersten hebben relatief vaak internet (50%) gebruikt. Adviesgevoeligen (1%) en gemaksgeoriënteerden (1%) oriënteren zich het minst via internet. Eén op de zeven hypotheeksluiters (1%) heeft gebruik gemaakt van een rekentool op internet. Met name starters (21%) en hoog opgeleiden (2%) hebben een rekentool gebruikt. Op welke manier heeft u zich laten informeren voordat u deze hypotheek heeft afgesloten? Meer antwoorden mogelijk Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 16

17 Er wordt met steeds minder verschillende type adviseurs een adviesgesprek gevoerd gemiddeld 1,6 1,5 1,1 1,2 1,2 1,1 1, Najaar Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar 12 Najaar 12 Voorjaar 1 Najaar 1 n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = 7 Een (assurantie)tussenpersoon Een adviseur/medewerker van de bank Een adviseur/medewerker van een hypotheekwinkel Een adviseur/medewerker van een verzekeraar Hypotheeksluiters gaan het vaakst naar een assurantietussenpersoon (%) voor een adviesgesprek. Er wordt met steeds minder verschillende type adviseurs een adviesgesprek gevoerd. In het najaar van 1 voerden sluiters gemiddeld met 1,1 verschillende type adviseurs een gesprek. In het najaar van (1,6) en het voorjaar van 11 (1,5) lag dit aantal beduidend hoger. Een verklaring hiervoor kan liggen in het provisieverbod, waarbij elk adviesgesprek in rekening wordt gebracht. Medewerkers van een bank worden steeds minder vaak geraadpleegd bij een adviesgesprek (5%). Met welk type adviseur heeft u een adviesgesprek gehad? Meer antwoorden mogelijk Alle recente sluiters hypotheek Hoogopgeleiden bezoeken relatief vaak een hypotheekwinkel (0%) voor een adviesgesprek, 55-plussers gaan daar juist minder vaak naar toe (17%). GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 17

18 Merendeel hypotheeksluiters die geen adviesgesprek heeft gehad, is niet op de hoogte van kennistoets 8 62 Ja Nee Een zeer kleine minderheid (2%) sluit zonder advies een hypotheek af (execution only). Als men zonder advies een hypotheek wil aanschaffen, is het sinds 1 januari 1 verplicht om te toetsen of men over voldoende kennis en ervaring beschikt. Echter het merendeel van de hypotheeksluiters die geen adviesgesprek heeft gehad, is niet op de hoogte van de kennis- en ervaringstoets (62%). Eenderde van diegenen die wel op de hoogte is, heeft de kennis- en ervaringstoets niet ingevuld (%). De uitkomsten op deze slide moeten als indicatief worden beschouwd, vanwege het geringe aantal waarnemingen. Op de hoogte van kennis- en ervaringstoets? Recente sluiters hypotheek die geen adviesgesprek hebben gehad n = 2 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 18

19 Tweevijfde van de hypotheeksluiters heeft meerdere oriëntatie- en/of adviesgesprekken gevoerd Totaal n = 1 Starter 5 27 n = 0 Doorstromer n = 66 Herintreder n = 15 Oversluiter n = 89 Verbouwer n = 22 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 1 2 of meer Tweevijfde van de hypotheeksluiters (0%) heeft meerdere oriëntatie- en/of adviesgesprekken gevoerd. Oversluiters (72%) en verbouwers (8%) voeren relatief vaak één oriëntatie- en/of adviesgesprek. Bij hoeveel verschillende adviseurs heeft u een oriëntatieen/of adviesgesprek gehad? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad n = 1 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 19

20 Het aantal oriëntatie- en/of adviesgesprekken gesprekken neemt af gemiddeld n = 1 Najaar ,6 n = 29 Voorjaar ,7 n = 8 Najaar ,7 n = 8 Voorjaar ,8 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 1 2 of meer Het aantal oriëntatie- en/of adviesgesprekken neemt af: in het voorjaar van 12 had de helft van de hypotheeksluiters slechts één gesprek gehad, nu is dat drievijfde van de hypotheeksluiters. Oversluiters en verbouwers voeren relatief vaak één oriëntatie- en/of adviesgesprek. Bij hoeveel verschillende adviseurs heeft u een oriëntatieen/of adviesgesprek gehad? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1

21 Meerderheid heeft slechts aan één adviseur betaald voor het adviesgesprek Aantal verschillende adviseurs Aantal adviseurs betaald of meer 1 2 n = 1 n = 115 De meerderheid van de hypotheeksluiters die oriënterende gesprekken heeft gehad bij verschillende adviseurs, heeft uiteindelijk aan één adviseur betaald voor het adviesgesprek (78%). Zes op de tien hypotheeksluiters oriënteert en betaalt aan één adviseur (60%), drie op de tien oriënteert bij meerdere adviseurs en betaalt één adviseur (1%) en één op de tien oriënteert en betaalt aan meerdere adviseurs. Bij hoeveel verschillende adviseurs heeft u betaald voor een oriëntatie- en/of adviesgesprek? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad bij verschillende adviseurs GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 n =

22 De gesprekstijd met de hypotheekadviseur neemt af Gemiddeld aantal uur Najaar n = 16 5,8 uur Voorjaar n = 1 6,1 uur Najaar n = 0 6,7 uur Voorjaar n = 89 6,5 uur Najaar n = 6,2 uur Najaar n = 07 5,7 uur 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 1 tot 2 uur tot uur 5 tot 8 uur 8 tot 12 uur 12 uur of meer De gesprekstijd met de hypotheekadviseur neemt af: hypotheeksluiters besteden gemiddeld 5,8 uur aan gesprekken met adviseurs om een juiste keuze te maken voor soort hypotheek en aanbieder. Verbouwers (2,9 uur), oversluiters (,7 uur), 55-plussers (,1 uur) en gemaksgeoriënteerden (,6 uur) besteden gemiddeld de minste tijd aan advies- en/of oriëntatiegesprekken. Starters (7,5 uur), jongeren tot jaar (6,7 uur), sluiters met een laag inkomen (6,8 uur) en sluiters met een hoog vermogen (7,8 uur) spenderen gemiddeld de meeste tijd aan advies- en/of oriëntatiegesprekken. Hoeveel uur hebben alle gesprekken met uw adviseur(s) in z'n totaliteit geduurd? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 22

23 Hypotheeksluiters besteden ruim 6,5 uur om zelf informatie te zoeken Gemiddeld aantal uur Totaal n = 16 6,6 uur Beheersten n = 111 8,8 uur Ambitieuzen n = 6 5,5 uur Adviesgevoeligen n = 12 5,7 uur Gemaksgeorienteerden n = 19,1 uur 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 1 tot 2 uur tot uur 5 tot 8 uur 8 tot 12 uur 12 uur of meer Naast adviesgesprekken besteden hypotheeksluiters gemiddeld 6,6 uur aan het zelf zoeken naar informatie om een juiste keuze te kunnen maken voor de soort hypotheek en de aanbieder. Beheersten (8,8 uur) besteden de meeste tijd aan het zelf zoeken naar informatie om een goede keuze te maken voor de soort hypotheek en de aanbieder. Gemaksgeoriënteerden (,1 uur) besteden de minste tijd aan het zelf zoeken naar informatie. Er blijkt een positief verband te bestaan tussen de duur van de gesprekken met de adviseur en het aantal uur dat men zelf heeft besteed aan de hypotheek. Hoeveel uur heeft u, buiten de adviesgesprekken, zelf besteed om een goede keuze te kunnen maken? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 2 n = 16

24 Het aantal uren dat men zelf besteedt neemt, na een eerdere daling, weer toe Gemiddeld aantal uur Najaar n = 16 6,6 uur Voorjaar n = 1 5,2 uur Najaar n = 0 5,0 uur Voorjaar n = 89 6, uur Najaar n = 7,0 uur 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 1 tot 2 uur tot uur 5 tot 8 uur 8 tot 12 uur 12 uur of meer Naast adviesgesprekken besteden hypotheeksluiters gemiddeld 6,6 uur aan het zelf zoeken naar informatie om een juiste keuze te kunnen maken voor de soort hypotheek en de aanbieder. Het aantal uren dat men zelf besteedt neemt, na een eerdere daling, weer toe. Hoeveel uur heeft u, buiten de adviesgesprekken, zelf besteed om een goede keuze te kunnen maken? Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 2

25 Driekwart van de hypotheken wordt door middel van een persoonlijk gesprek afgesloten Najaar Voorjaar Najaar Voorjaar Najaar Voorjaar Najaar % % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% Door middel van een persoonlijk gesprek Via internet Via de post Telefonisch Op een andere wijze Een persoonlijk gesprek bij een tussenpersoon, adviseur of medewerker van een bank/verzekeraar is de meest gangbare wijze voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek (75%). Het aandeel hypotheken dat op deze wijze wordt afgesloten neemt echter af. Doorstromers (89%) en sluiters met een laag vermogen (86%) sluiten het vaakst door middel van een persoonlijk gesprek. Oversluiters (2%) sluiten vaker via de post (dus zonder tussenkomst van een adviseur of medewerker). Op welke wijze (medium) heeft u uw hypotheek afgesloten? Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 25

26 Het intermediair is het meest gebruikte kanaal voor afsluiten van de hypotheek Voorjaar Najaar Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar 12 Najaar 12 Voorjaar 1 Najaar 1 n = n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = 7 Bank Intermediair Verzekeraar Ander kanaal Het intermediair (assurantietussenpersoon + hypotheekketens) is het meest gebruikte kanaal voor het afsluiten van de hypotheek. Bij wie of welk kanaal heeft u deze hypotheek afgesloten? Alle recente sluiters hypotheek GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 26

27 De zelfstandige adviseur is het meest gebruikte kanaal voor afsluiten van de hypotheek Voorjaar Najaar Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar 12 Najaar 12 Voorjaar 1 Najaar 1 n = n = 51 n = 19 n = 7 n = 97 n = n = 0 n = 7 Bank Assurantietussenpersoon Hypotheekketen Verzekeraar Ander kanaal De assurantietussenpersoon is het meest gebruikte kanaal voor het afsluiten van de hypotheek (9%). Het bancaire kanaal heeft het afgelopen jaar aandeel verloren. Dit kanaal wordt relatief vaak gebruikt door 55-plussers (%) en verbouwers (9%). Zes op de tien hypotheken wordt via een intermediair (assurantietussenpersoon of hypotheekketen) afgesloten en eenderde wordt direct (via bank of verzekeraar) afgesloten. Bij wie of welk kanaal heeft u deze hypotheek afgesloten? Alle recente sluiters hypotheek GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 27

28 De helft vindt dat hypotheekverstrekker het klantbelang centraal stelt Helemaal mee eens Mee eens Niet eens, niet oneens Mee oneens Helemaal mee oneens De helft van de hypotheeksluiters vindt dat de hypotheekverstrekker het klantbelang centraal stelt, slechts % vindt van niet. Met name diegenen die de hypotheek bij een bank hebben afgesloten (6%), laagopgeleiden (60%) en hypotheeksluiters met een hoog vermogen (67%) vinden dat de hypotheekverstrekker het klantbelang centraal stelt. In hoeverre stelt uw hypotheekverstrekker uw belang als klant centraal? Recente sluiters hypotheek die hun hypotheekverstrekker kennen n = 28 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 28

29 Beloning GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 29

30 Fixed fee is de meest voorkomende beloningsvorm Fixed fee Het advies is gratis Provisie Prijs advies is verwerkt in totale kosten Op uurbasis 5 7 Provisie, maar adviseur betaalt deel terug Op een andere manier Weet ik niet Geen gebruik gemaakt van een adviseur Totaal Assurantietussenpersoon Hypotheekketen Direct (bank+verzekeraar) De helft van de hypotheekadviseurs (9%) wordt beloond op basis van een van tevoren afgesproken bedrag (fixed fee). Fixed fee beloning komt relatief vaak voor bij assurantietussenpersonen (68%) en hypotheekketens (55%). Eén op de tien sluiters (12%) denkt nog steeds dat het advies gratis is. Met name klanten van banken en verzekeraars denken dat het advies gratis is (16%). Hoe wordt uw hypotheekadviseur volgens u beloond? Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 0

31 Bij intermediair blijft beloning op basis van fixed fee groeien Najaar 09 Voorjaar Najaar Voorjaar 11 Najaar 11 Voorjaar 12 Najaar 12 Voorjaar 1 Najaar 1 n = 157 n = 216 n = 160 n = 5 n = 186 n = 215 n = 186 n = 175 n = 199 Op basis van provisie Fixed fee Gratis Weet ik niet Bij hypotheeksluiters die de hypotheek via een intermediair (assurantietussenpersoon of hypotheekketen) hebben afgesloten, is de beloning op basis van fixed fee verder toegenomen (naar 6%) en de beloning op basis van provisie verder afgenomen (naar %). Hoe wordt uw hypotheekadviseur volgens u beloond? Recente sluiters hypotheek die via intermediair hebben afgesloten GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 1

32 Tweevijfde van de hypotheeksluiters weet niet wat men heeft betaald voor het advies en afsluiten Tot euro tot euro 17 Gem. 1.79, euro of meer 28 Weet ik niet Tweevijfde van de hypotheeksluiters (9%) weet niet wat men heeft betaald voor het advies en afsluiten van de hypotheek. Met name gemaksgeoriënteerden weten niet wat ze hebben betaald (6%). Het gemiddelde bedrag dat men heeft betaald is 1.79,-. In de voorjaarsmeting was dit 2.166,-. Hoeveel heeft u in totaal betaald voor het hypotheekadvies en het afsluiten van de hypotheek? Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 2

33 Drie op de tien sluiters onderhandelt over de kosten van hypotheekadvies Totaal 9 67 Assurantietussenpersoon Hypotheekketen 9 66 Direct (bank+verzekeraar) % % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% Ja, zonder resultaat onderhandeld Ja, met resultaat onderhandeld Nee, niet onderhandeld Weet ik niet Bij het afsluiten van de hypotheek onderhandelt drie op de tien (29%), met wisselend succes, over de kosten van het hypotheekadvies die aan de adviseur moet worden betaald. Het loont om te onderhandelen met de adviseur, want tweederde van de sluiters die onderhandelt boekt resultaat. Met name sluiters met een laag inkomen (5%), gemaksgeoriënteerden (50%) en jongeren tot 2 jaar (0%) onderhandelen over de kosten van hypotheekadvies. Heeft u bij het afsluiten van uw hypotheek onderhandeld over de kosten die u voor het hypotheekadvies aan de adviseur moet betalen? Recente sluiters hypotheek die gebruik hebben gemaakt van een adviseur bij het afsluiten GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 n = 06

34 Het aantal hypotheeksluiters dat onderhandelt over de kosten is gestegen Najaar n = 06 Voorjaar n = 29 Najaar n = Voorjaar n = 97 Najaar n = 7 Voorjaar n = 55 0% % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% Ik heb over de kosten onderhandeld, maar zonder resultaat Nee Ik heb met resultaat over de kosten onderhandeld Weet ik niet Het aantal hypotheeksluiters dat onderhandelt over de kosten voor hypotheekadvies is ten opzichte van de vorige metingen gestegen. Heeft u bij het afsluiten van uw hypotheek onderhandeld over de kosten die u voor het hypotheekadvies aan de adviseur moet betalen? Recente sluiters hypotheek die gebruik hebben gemaakt van een adviseur bij het afsluiten GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1

35 De helft maakt een exacte begroting om te bepalen of de hypotheek kan worden opgebracht Totaal Beheersten Ambitieuzen Adviesgevoeligen Gemaksgeorienteerden % % % 0% 0% 50% 60% 70% 80% 90% 0% Ja, precieze begroting Nee, van betaalbare hypotheekverstrekking uitgegaan Ja, globaal gekeken Nee, niet aan gedacht De helft van de recente hypotheeksluiters (9%) maakt een exacte begroting van de toekomstige inkomsten en uitgaven om te zien of de hypotheeklasten kunnen worden opgebracht, eenderde heeft hier globaal naar gekeken (%). Deze percentages zijn redelijk vergelijkbaar met die uit de vorige meting (resp. 57% en %). Beheersten (61%) houden bij voorkeur de regie in eigen hand en maken vaker dan andere segmenten een exacte begroting. Heeft u een begroting gemaakt van uw toekomstige inkomsten en uitgaven om te zien of u de hypotheeklasten kunt opbrengen? Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 5

36 Bijlagen GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 6

37 Onderzoeksverantwoording Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument. Veldwerkperiode: 25 oktober t/m november 1. Doelgroep: de netto steekproef bestaat uit 7 recente sluiters van een hypotheek; mensen die in de periode april 1 tot en met september 1 een hypotheek hebben afgesloten. Weging: De hypotheeksluiters zijn gewogen naar leeftijd. Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de juiste groepen consumenten voor dit onderzoek te kunnen benaderen. Rapportage: de weergegeven resultaten zijn gebaseerd op recente hypotheeksluiters. Indien er significante verschillen bestaan tussen specifieke doelgroepen en de totale groep recente hypotheeksluiters wordt dit aangegeven. Belangrijk in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide. GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 7

38 Consumentensegmentatie In de rapportage worden termen voor verschillende typen financieel beslissers genoemd. De AFM onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn typen, welke hieronder worden beschreven. Beheersten verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de beslissing, zonder financieel adviseur. Ambitieuzen proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico s hierbij niet. Zij hebben luxe en rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun keuzeproces. Adviesgevoeligen laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet perse op zoek naar het ideale product. Gemaksgeoriënteerden stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten. Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 8

39 Indeling achtergrondkenmerken Opleidingsniveau Type hypotheeksluiter Laag Midden Hoog La -groep 1,2 en speciaal La -groep + LBO Mavo/Mulo Opleiding leerlingwezen VSO/MMS Havo/VWO/Gymnasium/HBS -1/- Havo/VWO/Gymnasium/HBS -+- Middelbaar beroepsonderwijs- Hoger beroepsonderwijs Post HBO onderwijs WO -prop/kand- WO -doctoraal- Starter Doorstromer Oversluiter Verbouwer Herintreder voor het eerst een koopwoning gekocht verhuisd van een koopwoning naar een andere koopwoning hypotheek vervangen en in dezelfde koopwoning blijven wonen hypotheek afgesloten om een verbouwing te kunnen financieren verhuisd van een huurwoning naar een koopwoning en al eerder een koopwoning gehad Inkomensniveau huishouden Laag tot Midden tot Hoog of meer GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 9

40 Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken I 18-2 jaar jaar jaar jaar jaar en ouder 16 6 Vrouw Man Representatief NL (18+) Hypotheeksluiters Representatief NL 18+ n = 569 Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 0

41 Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken II Opleidingsniveau: Laag Opleidingsniveau: Midden Opleidingsniveau: Hoog Inkomensniveau: Laag Inkomensniveau: Midden Inkomensniveau: Hoog Inkomensniveau: Onbekend HH vermogen: Laag HH vermogen: Midden HH vermogen: Hoog HH vermogen: Groot HH vermogen: Onbekend Representatief NL (18+) Hypotheeksluiters Representatief NL 18+ n = 569 Alle recente sluiters hypotheek n = 7 GfK 1 AFM Consumentenmonitor December 1 1