Onderzoek. Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs

Transcriptie

1 Onderzoek Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs Rapportage Publieksmonitor: module provisieverbod December 2012

2 Samenvatting (1/2) 1. Bekendheid provisieverbod laag Nog niet veel Nederlanders zijn bekend met het provisieverbod: twee op de tien hebben er al van gehoord*. Zes op de tien schatten in dat het voor alle typen financieel adviseurs gaat gelden. Voorkomen invloed hoogte provisie op de keuze van bepaalde producten door adviseurs en het centraal stellen van het klantbelang worden het meest genoemd als redenen om het provisieverbod in te stellen. 2. Meerderheid voorstander van provisieverbod Alles afwegend vinden zes op de tien de invoering van het verbod (heel) goed. Drie kwart vindt het (heel) goed dat door het verbod duidelijk wordt wat de kosten van het advies en de kosten van het product zijn. Wel verwacht bijna de helft dat de totale kosten van financiële producten (advies + kosten van product) omhoog zullen gaan. Ook zijn er meer negatieve geluiden over het apart moeten betalen voor het advies en de verkoop van producten. Vier op de tien verwachten een positief effect op het handelen in het belang van de klant van de adviseur. * Meting september

3 Samenvatting (2/2) 3. Praten over vergoeding niet erg 34% vindt het vervelend om straks met een adviseur te moeten praten over zijn vergoeding. 46% maakt het echter niet uit en 21% vindt het zelfs positief. De helft is van plan om kosten te laten meespelen in de keuze van de adviseur, nog eens een kwart zegt te gaan onderhandelen. 4. Geen informatiebehoefte Slechts 15% heeft behoefte aan meer informatie over het provisieverbod en de nieuwe manier van betalen. 5. Dienstverlening financieel adviseur niet bij iedereen bekend Slechts twee op de tien weten dat je bij financieel adviseur ook alleen advies kunt krijgen zonder aanschaf van product. De helft denkt dat het advies altijd gekoppeld is aan de verkoop van de producten. Deskundigheid en advies op maat grootste voordelen van het inschakelen van financieel adviseur. Advies kost geld is het meest genoemde nadeel. Goede ervaringen, deskundigheid en vertrouwen belangrijkste redenen voor keuze specifieke financieel adviseur. 3

4 Inhoudsopgave Samenvatting Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Uitkomsten 2.1. Gebruik financieel adviseurs 2.2. Beeld financieel adviseurs 2.3. Bekendheid provisieverbod 2.4. Houding tegenover provisieverbod 2.5. Betalen voor de adviseur 2.6. Informatiebehoefte 3. Definities 4

5 1. Inleiding Achtergrond: op 1 januari 2013 gaat het provisieverbod in. Voor een groot aantal financiële producten zal het voortaan verboden zijn om de provisie te verwerken in de prijs van het product. De klant gaat naast het product zelf rechtstreeks aan de adviseur een bedrag voor zijn (advies)werkzaamheden betalen. Om de klanten te ondersteunen bij deze verandering, maakt Wijzer in geldzaken een checklist. Deze checklist zal in oktober op de website gepubliceerd worden. Doel onderzoek: Inzicht krijgen in hoe de Nederlander tegenover het provisieverbod staat. Kent hij het verbod? Wat ziet hij als de voor- en nadelen? Begrijpt hij waarom het verbod ingevoerd wordt? Daarnaast worden een paar vragen gesteld over het gebruik van een financieel adviseur bij de aanschaf van financiële producten. Doelgroep: Het onderzoek is representatief voor de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder, de onderzoeksresultaten zijn waar nodig hiernaar herwogen. Methode: online kwantitatief onderzoek. De vragen lopen als module mee met de Publieksmonitor, een periodieke monitor over financiële geletterdheid van Nederlandse burgers. Steekproefomvang: 992 Veldwerkperiode: week Bureau: Veldkamp 5

6 2. UITKOMSTEN 6

7 Een kleine meerderheid maakt niet of nauwelijks gebruik van een financieel adviseur Gebruik financieel adviseurs (1/3) Maakt u bij de aanschaf van financiële producten gebruik van een financieel adviseur? Welke uitspraak past het beste bij u? Ik schaf zoveel mogelijk financiële producten zonder tussenkomst van een adviseur aan Ik laat het van het product afhangen, soms maak ik gebruik van een adviseur, soms niet Ik maak meestal gebruik van een financieel adviseur bij het aanschaffen van een financieel product Basis: allen (n=992) Hoe lager de opleiding, hoe groter de voorkeur voor direct afsluiten (64% laag versus 47% midden en 55% hoogopgeleiden). We zien geen correlatie tussen leeftijd en voorkeur voor wel of niet inschakelen van een financieel adviseur. 7

8 Goede ervaringen, deskundigheid en vertrouwen belangrijkste redenen voor keuze financieel adviseur 2.1. Gebruik financieel adviseurs (2/3) 21% heeft in de afgelopen twee jaar gebruik gemaakt van de diensten van een of meerdere financieel adviseurs. 21% van deze groep heeft meerdere adviseurs vergeleken voordat gekozen werd voor de bewuste financieel adviseur. Waarom heeft u voor deze adviseur(s) gekozen en niet voor een andere? Meer antwoorden mogelijk Ik had al eerder producten bij deze adviseur(s) afgesloten 43 Goede ervaringen uit het verleden 29 Vertrouwen 29 Deskundigheid 24 % Op advies van familie, vrienden of bekenden 18 Hij benaderde mij 8 Naamsbekendheid 8 Scherpe tarieven 8 Op advies van accountant, boekhouder of andere financieel specialist 7 Gemiddeld aantal antwoorden 1,8 Basis: allen die in de afgelopen 2 jaar gebruik hebben gemaakt van een of meerdere financieel adviseurs (n=203) 8

9 Een kwart van de mensen die via een adviseur een financieel product aanschaften, denkt dat het gratis was 2.1. Gebruik financieel adviseurs (3/3) Maakte u de laatste keer gebruik van een financieel adviseur voor advies of voor het afsluiten van een financieel product? Hoe is de adviseur betaald? Advies Afsluiten financieel product Beide 20% 31% Totaal (n=203) 49% Advies gekregen (n=99) De helft kreeg alleen advies, de andere helft sloot een product af (met of zonder advies). Hoe betaald is, hangt af van of er (alleen) advies gekregen is of ook een product afgesloten. Financieel product afgesloten (n=63) Beide (n=41)* Het was gratis 49% 74% 19% 33% Via de financiële vergoeding (provisie) die is verrekend in de prijs v/h product? Rekening ontvangen v/ d adviseur 35% 11% 65% 49% 15% 14% 16% 16% Basis: allen die in de afgelopen 2 jaar gebruik hebben gemaakt van een of meerdere financieel adviseurs (n=203) * Resultaten indicatief vanwege lage aantal waarnemingen 9

10 Deskundigheid en advies op maat grootste voordelen van inschakelen van financieel adviseur 2.2. Beeld financieel adviseurs (1/2) Wat zijn volgens u de voor- en nadelen van het inschakelen van een financieel adviseur? Meer antwoorden mogelijk Voordelen % Nadelen % Deskundigheid 43 Advies kost (direct of indirect) geld 56 Kan advies geven dat echt past bij mijn situatie en wensen 37 Je weet niet of hij helemaal onafhankelijk is Onafhankelijk advies 19 Je weet niet of zijn advies echt het beste advies voor jou is Toegang tot veel financiële producten Scheelt tijd Je weet niet of je hem wel echt kunt vertrouwen Geen voordelen 34 Geen nadelen 13 Gemiddeld aantal voordelen 1,3 Gemiddeld aantal nadelen 1,8 Basis: allen (n=992) Mensen die zoveel mogelijk zonder tussenkomst van een adviseur doen zien minder voordelen dan mensen die voor de aanschaf van een financieel product meestal gebruik maken van een financieel adviseur. 10

11 Slechts twee op de tien weten dat je bij financieel adviseur ook alleen advies kunt krijgen zonder aanschaf product 2.2. Beeld financieel adviseurs (2/2) Welke uitspraak is van toepassing op financieel adviseurs denkt u? Bij fin. adviseurs is het geven van advies altijd gekoppeld aan de verkoop van de producten Je kunt bij fin. adviseurs ook alleen advies krijgen zonder dat je via hen producten afneemt Ik weet het niet Basis: allen (n=992) De mensen die meestal gebruik maken van financieel adviseurs zijn iets beter op de hoogte dan mensen die soms of vrijwel nooit gebruik maken van financieel adviseur. 11

12 Tegengaan perverse prikkels en centraal stellen klantbelang meest genoemd voor het invoeren van het provisieverbod 2.3. Bekendheid provisieverbod 21% geeft aan al gehoord te hebben van het provisieverbod dat op 1 januari 2013 wordt ingevoerd. Naarmate opleiding stijgt, neemt bekendheid toe. Een groot deel van de groep die heeft gehoord van het provisieverbod geeft een redelijk goede beschrijving van wat het provisieverbod inhoudt. 60% van het publiek denkt dat het verbod voor alle typen adviseurs gaat gelden, 22% weet het niet. Om welke redenen wordt het provisieverbod ingevoerd, denkt u? Meer antwoorden mogelijk om te voorkomen dat financieel adviseurs vooral die producten verkopen waarvoor ze hoge provisies krijgen om ervoor te zorgen dat financieel adviseurs het belang van hun klant centraal stellen om de kosten van financiële producten beter te kunnen vergelijken 26 om de inkomsten van financieel adviseurs aan banden te leggen 16 % omdat financieel adviseurs in het huidige beloningssysteem te weinig inkomsten hebben 1 Weet niet 14 Gemiddeld aantal antwoorden 1,7 Basis: allen (n=992) 12

13 Overgrote meerderheid voorstander van inzicht in de kosten van advies en kosten van het product. Over apart betalen voor advies en product zijn de meningen verdeeld 2.4. Houding tegenover provisieverbod (1/3) Wat vindt u ervan dat door het provisieverbod duidelijk wordt wat de kosten van het advies en de kosten van het product zijn u apart moet betalen voor het advies en de verkoop van producten % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Heel goed goed noch goed, noch slecht slecht heel slecht Weet niet Basis: allen (n=992) 13

14 Bijna de helft verwacht dat door provisieverbod totale kosten omhoog gaan. Even grote groep verwacht positief effect op handelen in belang van klant 2.4. Houding tegenover provisieverbod (2/3) Wat denkt u dat het provisieverbod betekent voor de totale kosten van financiële producten (dus het advies + de kosten van het product)? 44% wordt veel duurder blijft gelijk wordt veel goedkoper Denkt u dat adviseurs door het provisieverbod meer of minder in het belang van de klant gaan handelen? wordt duurder wordt goedkoper weet niet veel meer 3 42% meer 39 verandert niet 26 minder 8 veel minder 2 weet niet 21 Basis: allen (n=992) 14

15 Alles afwegend vinden zes op de tien de invoering van het provisieverbod (heel) goed 2.4. Houding tegenover provisieverbod (3/3) noch goed, noch slecht Wat vindt u, alles afwegend, van de invoering van het provisieverbod? heel goed goed slecht 3 heel slecht 2 weet niet/geen mening 17 <tekst> Basis: allen (n=992) 15

16 Meerderheid vindt het niet erg om straks met adviseur over zijn vergoeding te moeten praten 2.5. Betalen voor de adviseur 21% vindt het positief om straks met een adviseur over zijn vergoeding te moeten praten. 46% maakt het niet uit en 34% vindt het vervelend. De helft is van plan kosten te laten meespelen in de keuze van de adviseur, nog eens een kwart gaat onderhandelen: Als u straks moet betalen voor financieel advies, hoe gaat u dan te werk? Meer antwoorden mogelijk Ik ga de kosten van adviseurs vergelijken en laat dat meespelen bij mijn keuze Ik ga met mijn adviseur onderhandelen over de kosten 25 Het heeft geen gevolgen voor de manier waarop ik een financieel adviseur kies 17 % 48 Weet niet 22 Gemiddeld aantal antwoorden 1,1 Basis: allen die soms of meestal gebruik maken van een financieel adviseur bij de aanschaf van een financieel product (n=456) 16

17 Geen behoefte aan meer informatie over het provisieverbod en de nieuwe manier van betalen 2.6. Informatiebehoefte Heeft u behoefte aan meer informatie over het provisieverbod en de nieuwe manier van het betalen van financieel adviseurs? Ja 15% Nee 85% 17

18 2. DEFINITIES 18

19 Financieel adviseur en provisieverbod In de vragenlijst zijn de volgende omschrijvingen gebruikt: Financieel adviseur Hiermee bedoelen we bedrijven of personen die zich bezighouden met advisering en verkoop van bancaire en verzekeringsproducten. Wat is het provisieverbod? Als u naar een financieel adviseur, gaat, betaalt u meestal niet rechtstreeks voor de (advies)werkzaamheden. De financiële vergoeding (provisie) die de adviseur hiervoor krijgt, is verwerkt in de prijs van het product dat u aanschaft. Dit wordt per 1 januari 2013 voor een groot aantal financiële producten verboden. U betaalt voortaan naast het product zelf rechtstreeks aan de adviseur een bedrag voor zijn advies(werkzaamheden). De adviseur moet zijn tarieven vooraf aan u melden. visieverbod 19