1 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief Werken vanuit een ontwikkelingsperspectief
Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doel van het ontwikkelingsperspectief 3. Criteria 4. Voorwaarden 5. Verantwoordelijkheden 6. Vaststellen 7. Evaluatie 8. Communicatie 9. Concrete werkwijze 2 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
1. Inleiding Met ingang van schooljaar 2009-2010 is binnen het SWV Kampen e.o. de 1-Zorgroute (WSNS+) ingevoerd. Deze zorgroute voorziet in een goede afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerlingen, zodat alle leerlingen passend onderwijs ontvangen en zich optimaal kunnen ontwikkelen op basis van hun mogelijkheden en talenten. Dit betekent dat, naast het werken in combinatiegroepen, binnen de jaargroep proactief gedifferentieerd wordt. In de aanloopfase naar het passend onderwijzen heeft SWV gekozen voor het model dat convergente differentiatie nastreeft. Indien er bij een leerling sprake is van een verminderde intelligentie of co morbiditeit van (onderwijs)problemen is het waarschijnlijk dat de leerlingen niet binnen de structuur van de convergente differentiatie kan participeren, maar een eigen leerlijn voor één of meerderen vakken moet volgen. De school dient dan een OP (ontwikkelingsperspectief) op te stellen. In dit werkdocument worden de criteria, het proces en het format van het OP uiteengezet. Als SWV maken we gebruik van het systeem ParnasSys, ook het OP krijgt hierin een plaats. 2. Doel van het ontwikkelingsperspectief Werken vanuit een ontwikkelingsperspectief beoogt leerlingen optimaal te laten ontwikkelen in een positieve setting. Het wil de kwaliteiten van leerkrachten en leerlingen optimaal benutten en onderprestatie bij leerlingen voorkomen. Werken vanuit ontwikkelingsperspectief is er op uit om de ontwikkelingen van leerlingen niet te volgen, maar actief te stimuleren. De volgende zaken zijn daarbij van belang: het hebben van hoge en realistische verwachtingen van de leerlingen het stimuleren van de cognitie het uitwerken van eigen leerlijnen; het signaleren van (belemmeringen in) de ontwikkeling en acties hieraan koppelen; het werken met een duidelijke planning; het voeren van een duidelijke communicatie; het afleggen van verantwoording over de ontwikkelingslijnen; het inzetten op een optimale ontwikkeling van het kind 3. Criteria leerlingen met een SO- of SBO indicatie lgf leerlingen(het gaat hier niet om lgf-leerlingen met zintuiglijke of lichamelijke handicaps die het eindniveau van groep 8 wel kunnen halen) die maximaal eindniveau groep 7 halen. leerlingen met een verwachte uitstroom naar praktijk- of voortgezet speciaal onderwijs leerlingen met cognitieve belemmeringen op één of meerdere basisvaardigheden of sociaal-emotionele belemmeringen leerlingen die maximaal eindniveau groep 7 halen(achterstand van meer dan 10 maand op een bepaald vakgebied) 3 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
4. Voorwaarden Tekortschietend onderwijs mag niet de aanleiding zijn voor het opstellen van een OP. (zogenaamde didactische verwaarlozing) Uit dossieranalyse moet blijken dat er aantoonbare zorg aan de leerling besteed is. Uit groepsplananalyse moet blijken dat de leerling zolang mogelijk bij het basisaanbod van het leerjaar is gehouden. De leerling is besproken in de leerling- en of zorgbesprekingen. Op basis van minimaal 3 meetmomenten blijkt dat de achterstand 10 mnd of groter is. Er zijn minimaal 3 gesprekken met ouders over de problemen gevoerd. Cyclisch gedocumenteerde besluitvorming! 5. Verantwoordelijkheden Algemeen; Directeur is als onderwijskundig leider verantwoordelijk voor alle onderwijskundige processen. IB`er is verantwoordelijk voor het OP Leerkrachten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het OP Bij het opstellen; IB`er en Leerkrachten stellen samen met de ouders en het kind een OP op. IB`er legt verantwoording af aan de directeur IB`er stelt team op de hoogte 6. Vaststellen 4 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
1. Vaststellen van het uitstroomniveau in lr/dle en schoolsoort a) Intelligentietest; Wisc of NSCCT(niet ouder dan 2 jaar) is niet verplicht, wel een mogelijkheid b) 3 betrouwbare meetmomenten van niet-methodetoetsen (ParnasSys, leerlingvolgsysteem) c) Stimulerende en Belemmerende factoren, uitmondend in een specifieke onderwijsbehoefte. 2. Vaststellen van de tussendoelen in dle 3. Vaststellen van onderwijsaanbod in dle Het inhoudelijk onderwijsaanbod wordt in een individueel hulpplan(parnassys) verwerkt. Het onderwijsaanbod met het ontwikkelingsperspectief bestaat uit een aantal factoren: geordende leerlijnen verantwoorde invulling van de onderwijstijd didactisch en pedagogisch handelen van de leerkracht veiligheid op school en in de klas klassenmanagement 5 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
Afspraken; Het OP wordt opgesteld voor 1 of meerdere vakgebieden TL: zowel een OP voor DMT als voor AVI. We maken gebruik van lr/dle`s. Orthopedagoog wordt, indien nodig voor advies, geraadpleegd De didactische leeftijd is een afgeleide van het leerjaar, vanuit deze dl wordt een OP opgesteld. Bij doublure wordt dl aangepast door IB-er na beredeneerd aanbod. OP wordt opgesteld vanaf M5 of eerder wanneer er sprake is van doublure. Uitstroomprofiel schoolsoort wordt beschreven aan de hand van bovenstaande tabellen (zijn verschillend) `Kritisch zijn` en `leerbaarheid` worden zwaar meegewogen als stimulerende factor. 7. Evaluatie 2 keer per schooljaar OP evalueren, indien er een aanpassing plaatsvindt kan er een nieuwe notitie in ParnasSys aangemaakt worden door IB-er. Een aanpassing OP wordt altijd besproken met ouders. De leerrendementsverwachting is een vast onderdeel van de leerlingbespreking. De IB er monitort het ontwikkelingsperspectief (per half jaar). Bij de evaluatie hanteren we stelselmatig de onder punt 6 genoemde route. 8. Communicatie Zowel de leerling als de ouders hebben een actieve participatie: samen doelen stellen, verantwoordelijkheid vergroten, het vergroten van de leermotivatie Oplossingsgerichte gesprekken Toekomstmogelijkheden Overstap naar SBO/SO/VO Protocol Concrete werkwijze Bijlage 1; stappenplan om conform protocol te werken Bijlage 2; notitiecategorie OP Aparte bijlage: PDF: handleiding OP ParnasSys 6 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
Bijlage 1: stappenplan om conform protocol te werken Stappenplan ontwikkelingsperspectief Stap 1 - Heeft de leerling optimaal geprofiteerd van het basisaanbod? - Is de achterstand niet te wijten aan tekortschietend onderwijs? - Uit LVS-toetsen blijkt op min. 3 toetsmomenten een achterstand van min. 10 DLE - Zijn er min. 1 jr. HP s uitgevoerd? - Max. niveau eind gr. 7 (1 of meer vakgebieden)? o Verwachting: LWOO of PRO o Of: lln. heeft al SO- of SBO-indicatie. Stap 2: notitiecategorie aanmaken Werkwijze notitiecategorie aanmaken: ga achtereenvolgens naar; - School - Beheer - Notitiecategorie leerling - Nieuwe categorie aanmaken - Naam; Ontwikkelingsperspectief - Afkorting; OP - Format kopiëren en plakken Werkwijze notitie ontwikkelingsperspectief maken: ga achtereenvolgens naar; - Leerling, selecteer leerling - Map, nieuw document, notitie, OP - Vul de notitie met bovenstaand stappenplan. Stap 3: Algemene gegevens Schoolloopbaan:,,,,,,,, Didactische leeftijd:..... OP vastgesteld op (datum):..... IQ (indien bekend) Gebruikte test:..... Datum vaststelling:..... Totaal IQ:..... Verbaal IQ:..... Performaal IQ:..... Stap 4: Huidige niveaubepaling in DLE( Vaardigheid/schaalscore) Werkwijze: ParnasSys; selecteer de lln/toetsen/niet-methodetoetsen/filter op vakgebied/ filter bij schooljaar op `wit` 1. BL: 2. RW: 3. TL: 4. SP: 7 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
Stap 5: Verwachte uitstroomniveau: (DLE, LR, Schoolsoort) Werkwijze: I. Neem evt. IQ/capaciteitenonderzoek erbij en bepaal a.d.v. onderstaand schema hiervan het uitstroomniveau/schoolsoort BL: RW: TL: SP: II. Bepaal a.d.v. de 3 laatste toetsmomenten(met een verschil van 10 tussen DLE en DL) het gemiddelde leerrendement. Werkwijze: ParnasSys; selecteer de lln/toetsen/niet-methodetoetsen/filter op vakgebied/ filter bij schooljaar op `wit` Gemiddeld Leerrendement 63%, dus 63% v. 60(DLE)=DLE 37,8 1. BL: 2. RW: 3. TL: 4. SP: III. Theoretische leerrendementsverwachting (T-LRV): Werkwijze: omschrijf hier wat de theoretische leerrendementsverwachting is, dit op basis van stap 5 onderdeel I en II. 8 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
1. BL: 2. RW: 3. TL: 4. SP: --------------------------------------------------------------------------------------- IV. Neem de Stimulerende en belemmerende factoren mee in je overweging. V. Reële leerrendementsverwachting (R-LRV): VI. Werkwijze: omschrijf hier hoe je tot een reële leerrendementsverwachting bent gekomen, dit op basis van stap 5 onderdeel I t/m IV(wat weegt zwaar mee!) VI. Bepaal a.d.v. I t/m IV het uitstroomniveau(lr/ DLE en schoolsoort) 1. BL: 2. RW: 3. TL: 4. SP: Stap 6: Onderbouwing ontwikkelprognose b.v. (Op basis van bijvoorbeeld: IQ-onderzoek, leerrendement, stimulerende factoren, belemmerende factoren, bandbreedtegrens, observaties, gesprek met ouders of leerkracht, advies externen.) Werkwijze; beschrijf wat(nog meer) noodzakelijk is ter onderbouwing, kopieer en plak evt. belangrijke onderbouwingen uit bestaande notities. Stap 7: Prognose in stellen Werkwijze: ga achtereenvolgens naar; leerling/selecteer lln/toetsen/ontwikkelprognose/open juiste cursusjaar/stel de prognose in Stap 8: Tussendoelen in DLE s / per vakgebied/per schooljaar bepalen: Werkwijze: - Huidige niveaubepaling bekijken(stap 4) - Uitstroomniveau bekijken(stap 5, VI) - Bepaal hoeveel mnd. onderwijs de lln nog heeft te gaan - Aantal DLE `groei` per halfjaar vaststellen - Denk aan het afvlakkingsprincipe! Tussendoelen per half jaar in dle s / per vakgebied: 1. BL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 2. RW: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 3. TL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 4. SP: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 9 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
Stap 9: Streefdoelen onderwijsaanbod per einde schooljaar globaal omschrijven Werkwijze: - Bepaal eerst het onderwijsaanbod in de range van DLE, bijv. tussen 22 en 27 - Beschrijf globaal wat je gaat doen, verwijs verder naar een HP. BL: RW: TL: SP: Planning data tussentijdse evaluaties, per schooljaar (zijn verplicht): Datum: Plan getekend: ja/nee Stap 10: overzicht OP oproepen Werkwijze: ga achtereenvolgens naar; - Overzichten, lvs - Niet-methodetoetsen lln, ontwikkelingsperspectief - Selecteer lln, toon overzicht - Druk de grafiek af - Klik op `notitie OP` - Druk de notitie af 10 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
Bijlage 2; notitiecategorie OP Verantwoordingsdocument Ontwikkelingsperspectief Schoolloopbaan:,,,,,,,, Didactische leeftijd:..... OP vastgesteld op (datum):..... IQ (indien bekend) Gebruikte test:..... Datum vaststelling:..... Totaal IQ:..... Verbaal IQ:..... Performaal IQ:..... Huidige niveaubepaling in dle s en vaardigheid-/schaalscore: 1. BL:..... 2. RW:..... 3. TL:..... 4. SP:..... Theoretische leerrendementsverwachting (T-LRV): Reële leerrendementsverwachting (R-LRV): Verwachte uitstroom naar VO / einddoel basisschool: (dle, vs, schoolsoort per vakgebied): 1. BL:.......... 2. RW:.......... 3. TL:.......... 4. SP:.......... Uitstroomprofiel:.. (Totaal: Waar stroomt leerling naar verwachting uit na groep 8?) Onderbouwing ontwikkelingsprognose (Op basis van bijvoorbeeld: IQ-onderzoek, leerrendement, stimulerende factoren, belemmerende factoren, bandbreedtegrens, observaties, gesprek met ouders of leerkracht, advies externen.) Tussendoelen per half jaar in dle s / per vakgebied: 1. BL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 2. RW: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 3. TL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 4. SP: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. Tussendoelen per half jaar in vaardigheidsscores/schaalscores per vakgebied: 1. BL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 11 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief
2. RW: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 3. TL: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. 4. SP: E5:.; M6: ; E6: ; M7: ; E7:..; M8: ; E8:. Aanbod (kwantitatief geformuleerd per vak) Op basis van de onderbouwing van de prognose, ziet het aanbod er als volgt uit: Voorbeeld voor rekenen: Voor de periode tweede helft groep 6 bieden we leerstof aan in het gebied van dle 23-27. Enz. Aanbod (leerstof inhoudelijk geformuleerd per vak) Voorbeeld voor rekenen: Het programma Dartel wordt gevolgd, omdat dit overeenkomt met de gestelde tussendoelen. Bijkomende doelen:..... Externen:..... Planning data tussentijdse evaluaties (minimaal 2 x per schooljaar, midden en eind, zijn verplicht): Datum: Datum: Ondertekening plan door ouders:..... Datum:..... 12 Werken vanuit ontwikkelingsperspectief