UW WERELD ONZE HAVEN/ jaarverslag 2010

Transcriptie

1

2

3 UW WERELD ONZE HAVEN/ jaarverslag 2010

4 UW WERELD ONZE HAVEN/ 01/ MAATSCHAPPIJ VAN DE BRUGSE ZEEVAART- INRICHTINGEN NV 20 annual report 09

5 2 / 3 / raad van bestuur Paul Breyne Pierre Chevalier Joachim Coens voorzitter François Cousin Dirk De fauw Luc De Schepper Renaat Landuyt Randall Lesaffer Patrick Moenaert Dirk Michiels Hugo Vandamme André Vannieuwkerke Marc Verwilghen havencommissaris Antoon Colpaert commisaris Deloitte bedrijfsrevisoren vertegenwoordigd door Dirk Van Vlaenderen

6 / directiecomité / ondersteunende diensten / directieraad gedelegeerd bestuurder ir. Joachim Coens algemeen directeur ir. Donald Duthieuw algemeen directeur handelsdienst Vincent De Saedeleer secretaris Chantal Orlans public relations Geertrui Van Ooteghem deskundige pers Lieve Duprez deskundige socio-economische dienst Patrick Van Cauwenberghe directeur Magali Royaux adjunct van de directeur gedelegeerd bestuurder ir. Joachim Coens afdelingshoofd afdeling land ir. Donald Duthieuw afdelingshoofd afdeling handel en logistiek Vincent De Saedeleer afdelingshoofd afdeling financiën en administratie Luc Maertens juridische dienst Chantal Orlans directeur (vanaf 1/1/2011) afdelingshoofd nautische afdeling Alain Van Mullem secretaris Nathalie Dufoer directiesecretariaat Anne Glas - Lieve Lameire Marie-Rose Van Vlaenderen

7 4 / 5 / afdelingen nautische afdeling Alain Van Mullem havenkapitein-commandant Kim Pettens havenkapitein Amedé Van Herreweghe havenkapitein Joseph Vandierendonck havenkapitein afdeling handel en logistiek Vincent De Saedeleer algemeen directeur handelsdienst Miel Vermorgen directeur handelsdienst Jan Vannieuwenburg directeur verkoop en logistiek afdeling land ir. Donald Duthieuw algemeen directeur technische dienst ir. Denis Maly directeur - ingenieur - elektriciteit ir. Patrice Vindevogel preventie adviseur - mechanica ir. Patrice Vindevogel - bouwkunde Bart Vandepoele adjunct van de directeur ir. Frederik Sanders ingenieur informatica Eddy Verstuyf adjunct van de directeur Philippe Warmoes adjunct van de directeur milieu en ruimtelijke ordening ir. Paul Schroé directeur - ingenieur afdeling financiën en administratie Luc Maertens directeur financiën en overheid Peter Dirix hoofddeskundige financiën Nathalie Dufoer directeur administratie en personeel Maatschappelijke zetel P. Vandammehuis Isabellalaan 1 B-8380 Zeebrugge

8 YOUR UW WORLD WERELD OUR ONZE PORT/ HAVEN/ dramatic as those in Belgium. The zone s economy groaned and grew by barely 1 percent in Of the biggest member states, Germany and France recorded growth of 1.3% and 0.7% respectively in 01/ 02/ MAATSCHAPPIJ VERSLAG VAN DE RAAD VAN DE BESTUUR BRUGSE AAN ZEEVAART- DE ALGEMENE For a long time the Asian economies were the most dynamic in the world, with a GDP that grew by 7.5% INRICHTINGEN VERGADERING VAN per annum over the last decade. In the last year, Asia, 27 APRIL 2011 NV too, has been hit by an economic collapse, the inter About the only positive thing about the current national credit crisis, energy price rises and a fanning crisis is the low inflation resulting from the implosion of inflation. The export-driven Asian economies have of the oil price, although economists are apprehensive of a possible danger from deflation. boom in America, so their products were badly hit by benefited like no other region from the consumer the decline in American demand. Exports to America The last few months have also been dramatic for and Europe will flag further in the British economy. The combination of the previous over-expansion of the property market and the The consequences of the international financial vulnerable financial situation of families led to a economic crisis of 2008 for economic activity and real economic growth of 0.8%. The pound reached a employment will mainly become manifest in historic low as a result of monetary interventions. The various government agencies and authorities are Attempts are being made to boost the economy by taking measures to stabilise the financial markets budgetary measures. and free up monetary policy. Economic recovery plans and stimulation programmes, supported by The American economy grew by 1.1% in This lower oil prices, should be able to set a floor to the economic expansion in 2008 is mainly thanks to the weakening of the economy in 2009 and create the strong growth in exports in the first half of the year conditions for a gradual recovery. At this point it is and a tax cut. The entire economy has already been necessary to make sure that the big economies do affected by the recession in the property and credit not pursue a protectionist policy. It must also be markets. Household expenditure, investments and stressed that an durable restoration of business and exports are under heavy pressure. The forecasts are consumer confidence is only possible if a solution scarcely rosy (-2.1% economic growth in 2009). A variety of government interventions are being proposed various recovery plans and the lower oil prices could is found to the problems of the financial sector. The by the new government and may give the economy a lead to a prudent recovery in the economy over the stimulus in the months to come. next few months.

9 6 / 7 De wereldeconomie heeft in 2010 de zwaarste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog opvallend goed verteerd. In de groeilanden groeit de economie op volle toeren en in de eurozone compenseerde het Duitse Wirtschaftswunder de schuldencrisis van de PIGS-landen (Portugal, Italië, Griekenland, Spanje). Het globaal herstel zorgde ervoor dat de economische overcapaciteit die in de recessie van 2009 was opgelopen langzaam verminderde. De Belgische economie groeide in 2010 met 2%. De oplevende economische activiteit deed de Belgische economie en de arbeidsmarkt sneller herstellen van de recessie dan dit in de meeste andere Europese landen het geval was. Dat is te danken aan de lage schuldgraad van de privésector en de veerkrachtige vastgoedsector. De privéconsumptie zit opnieuw in de lift, ondanks een stabilisatie van het beschikbaar inkomen. België behoort economisch tot de best presterende landen in de Europese Unie. Ons land profiteerde volop van de forse groei in Duitsland. De groeiverwachtingen voor 2011 bedragen 2%. De inflatie loopt op tot 3,4%; dit is bijna het dubbele van de prijsstijgingen in de buurlanden en vormt een probleem. decennia lang een van de belangrijkste pijlers van de Nederlandse economie. De binnenlandse bestedingen droegen beduidend minder bij tot het economisch herstel. De economie van het Verenigd Koninkrijk groeide met 1,3%. De bestedingen van de consumenten waren laag door het effect van de drastische begrotingssaneringen in Samen met de matige loonsverhogingen, de hoge werkloosheidsgraad en de snel stijgende inflatie daalt de koopkracht van de consumenten. De Franse economie groeide met 1,5% in Terwijl de industrielanden in de ergste crisis belandden sinds de jaren dertig kenden de groeilanden in Azië en Latijns-Amerika een economische groei. Tegenover ontspoorde overheidsbegrotingen en exploderende staatsschulden plaatsen de groeilanden enorme deviezenreserves en schuldratio s waar de industrielanden slechts van kunnen dromen. De Aziatische tijgers zullen in 2011 een groei hebben van rond de 9%. In de eurozone bedroeg de groei ongeveer 1,7%. Enerzijds is er de Duitse economie, met in haar kielzog landen als Oostenrijk, Nederland, België en in iets mindere mate Frankrijk, waar het BNP het niveau van 2008 heeft gehaald, en anderzijds de Zuid-Europese landen en Ierland. De eerste groep is goed voor twee derde van het BNP van de eurozone. De Duitse economie is met een groei van 3,5% ijzersterk uit de crisis teruggekomen, en daar liggen ook exportkansen voor België. Nederland heeft in 2010 een gematigd herstel gekend met een economische groei van 1,7%. De export is al

10

11 8 / 9 China heeft veel geïnvesteerd en kende een economische groei van 10,3%. Het Chinese model loopt tegen zijn politiek-economische grenzen aan. China groeit mede door de sterke vraag vanuit de opkomende landen uit Azië en Latijns-Amerika. Het Chinese wisselkoersbeleid wordt echter steeds in vraag gesteld. Japan is de derde economische wereldmacht, na de VS en sinds eind vorig jaar ook na China. De opleving van de Amerikaanse economie en de consumptie is positief voor Japan. De recente dramatische ontwikkelingen (aardbeving en tsunami) maken de economische vooruitzichten voor Japan evenwel erg onzeker. Een opwaardering van de munten van de andere Aziatische landen geeft een concurrentieel voordeel aan Japan. Het land wordt nog steeds geconfronteerd met deflatie en dit bemoeilijkt het economisch herstel. De Verenigde Staten hebben de recessie sneller verteerd dan andere rijke landen, door een agressief monetair begrotingsbeleid. De groeivooruitzichten zijn goed, maar de hoge schuldenlast vormt een belangrijk risico op langere termijn. Hoewel er onzekerheid heerst door de natuurramp in Japan, ziet het er naar uit dat 2011 een erg goed jaar wordt voor de wereldeconomie. De robuustheid van de wereldconjunctuur wordt ook geïllustreerd door de stijging van de grondstofprijzen. Vooral in de Verenigde De trafiek van nieuwe wagens herstelde zich sneller dan verwacht. Staten verbeteren de vooruitzichten. Men verwacht dat de groei er zal schommelen rond de 3%. In Europa zal het minder zijn, maar in de groeilanden veel meer. De kans is erg groot dat de groei van de wereldeconomie op circa 4,5% uitkomt.

12 UW WERELD ONZE HAVEN/ 03/ TOELICHTING BIJ DE CIJFERS 20 annual report 09

13 10/11 Ook in 2010 bleven de schuldherschikkingen en moeilijkheden in de eurozone het nieuws beheersen. Het saneren van de overheidsschulden is een evenwichtsoefening waarbij men het deficit wil inperken zonder de economie af te koelen. De markten reageren aarzelend met een kortetermijnbenadering. Het zijn geen tijden van grootse vooruitzichten of voorspellingen. Maar hoe volatiel ook, het marktherstel op alle continenten manifesteerde zich NAAR GEOGRAFISCHE SPREIDING WORDEN VOLGENDE MARKTEN BEDIEND: Europa 59,40% Verre Oosten 18,30% Midden-Oosten 11,20% Noord en Zuid-Amerika 3,10% Afrika 1,90% Oceanië 0.50% Andere 5,60% sneller dan verwacht. Mooie groeicijfers werden dus ook op de Europese markten neergezet. Onze haven heeft na 2009 haar opgang verdergezet zoals uit onderstaande mag blijken. SECTOR VOLUME in mln. ton AANDEEL % WIJZIGING tov 2009% WIJZIGING tov 2008% containers 26,4 53,2 6,1 25 roro 12, ,3 5 vloeibare bulk 8 16, vaste bulk 1,7 3, CONTAINERS stukgoed 1,1 2,2 28,1 29 TOTAAL 49, % +18% Zeebrugge is in de deepseasector voornamelijk actief op het Midden en Verre Oosten. Omdat heel wat grote nieuwbouwschepen worden GOEDERENOVERSLAG (IN TON) afgeleverd, dalen de vrachtprijzen. Teneinde de terugval van de tarieven te beperken, worden scheepvaartdiensten opgeschort of herschikt Zo werd de AE9 van Maersk Line in het najaar gestaakt om aanvang 2011 te hervatten. De South China Express (SCX)-dienst werd herschikt over andere havens. Niettegenstaande een vertraging in de tweede jaarhelft, heeft Zeebrugge 7,3% meer TEU behandeld dan in 2009 en zelfs 13% in meer dan De generatie van TEU+ schepen wordt vervangen door de TEU+ schepen. In het najaar van 2010 werd de tweede terminal van

14 PSA Zeebrugge International Port (ZIP) in gebruik genomen aan het Albert II-dok Noord. Dit voegt een belangrijke capaciteit toe aan de havenoverslag. In afwachting van een binnenvaartoplossing hebben de estuaire schepen een belangrijk aandeel in de hinterlandbediening, op het Schelde-estuarium, het Albertkanaal alsook de Beneden-Rijn VLOEIBARE BULK De belangrijke aanvoer van LNG kon ook dit jaar op hetzelfde hoog niveau bestendigd worden. Met de toename van de autoschepen neemt ook de bunkering toe. VASTE BULK CONTAINERS TEU Zand en grind voor de bouwsector vormen een belangrijke component. De lage intrestvoeten alsook de verlaagde BTW hebben de activiteit bovendien gunstig beïnvloed. STUKGOED RORO In de diversificatiestrategie van de haven wordt deze sector van nabij gevolgd. De trafiek van papierpulp vanuit Brazilië is nagenoeg verdubbeld. Tegen het jaareinde werden verschepingen van groenten en fruit naar Sint-Petersburg opgestart. Het intra-europees verkeer, onder meer het verkeer met het Verenigd Koninkrijk heeft zich na de terugval in 2009 merkwaardig goed hersteld en het voorgaande verlies meer dan goed gemaakt. Van en naar het Verenigd Koninkrijk verloopt het verkeer onevenwichtig: 2/3 export tegenover 1/3 import. Ook de groei van 2010 heeft deze verhoudingen niet gewijzigd. Zowel de korte, middellange als lange routes op de Oostkust tikten af met gelijkaardige groeicijfers. Op Ierland zijn de cijfers wat vertekend. De C2C container-dienst werd stopgezet en vervangen door een roro-product op Dublin. Op het Zuiden is de verbinding van Transfennica naar Bilbao uitgegroeid tot een quasi dagelijkse dienst en een voorname transportas. Op Scandinavië en de Baltische Zee wordt eveneens een toename van marktlading genoteerd. PASSAGIERS Het aantal cruiseschepen liep verder op tot 66 aanlopen was ook het eerste jaar van samenwerking met de haven van Oostende waarbij gezamenlijk promotie gevoerd wordt in de cruisesector. Ook de dienst van P&O op Hull zet jaar na jaar trouw mooie groeicijfers neer. LOGISTIEK De opslag- en overslagcapaciteit werd opgevoerd zowel in de Transportzone als in de Brugse haven. De verplichte E.U. elektronische accijnsaangifte tussen de douane en de logistieke dienstverleners werd gerealiseerd. NVOCC-diensten op het Verre Oosten werden opgestart

15 12 / 13 en teneinde de marktpenetratie te vergroten worden multimodale logistieke concepten opgezet met vrachtcorridors tussen de ontvangers/verschepers en de haven. Ook rond koellading wordt ketenlogistiek verzorgd; dit gaat van havenopslag over toegevoegde waarde tot aflevering bij de eindverbruiker. De frequentie van de spoordienst naar Duisburg kon opgevoerd worden tot een dagelijkse bediening. Deze directe spoorverbinding met dit belangrijk distributiepunt in het Ruhrgebied en via Kombirail naar vele bestemmingen in het oosten is een belangrijke troef voor de Zeebrugse haven. De estuaire schepen vormen een vast aandeel in de hinterlandbediening, zowel op het Schelde-estuarium alsook op de Rijn. Havenintern zijn na de brugverbinding in de achterhaven, de werken voor de havenweg langsheen de Ronsestraat aangevat. Ook de spoorverbinding bocht Ter Doest waarbij de havenzones Oost en West verbonden worden is in uitvoering. VERWACHTINGEN Trends vallen moeilijk te bespeuren en voorspellingen worden weinig gemaakt. Er wordt gehandeld met een kortetermijnplanning en verstoringen leiden tot onmiddellijke, nerveuze reacties. Niettemin draait de economie mondiaal op volle toeren en na iedere tegenvaller komt onmiddellijk herstel. Zodoende was de opgang in 2010 veel sneller en sterker dan verwacht. In de scheepvaart is het niet anders. Diensten worden opgeschort en na enkele maanden terug opgestart en uitgebreid. In het komende jaar lopen in de containersector nog heel wat nieuwbouwschepen van stapel wat het aanbod zou kunnen verstoren. Indien de vraag zich evenwel verderzet zullen deze schepen snel een goede bezetting krijgen. In 2010 hebben de 10 belangrijkste Chinese havens 117 mio TEU overgeslagen. Dit is 19% meer dan in 2009 en 12,5% meer dan in Ook het intra-europees verkeer kende een steile opgang. Niet alleen het herstel van de trafieken naar het Verenigd Koninkrijk maar ook naar het Iberisch schiereiland en het noorden, Scandinavië en de Baltische Zee is merkwaardig. Wij verwachten voor het komende jaar een zelfde marktgegeven en dus groei. Het is evenwel mogelijk dat de voorziene, omvangrijke infrastructuurwerken langsheen de CHZ-kaai de containeroperaties verstoren en dus de overslagcijfers drukken. Begin 2011 starten hier immers verdiepingswerken. Deze werken zullen twee jaar duren om uiteindelijk m kade aan 17,5 m diepte op te leveren. Alle havens en actoren pogen hun marktaandeel en volumes te herstellen. Onze haven voert belangrijke werken uit wat ons marktaanbod verder moet verbeteren. Ook de ZIP-terminal aan de noordzijde van het Albert II-dok werd eind 2010 opgeleverd. Teneinde aan de groeiende vraag in de gassector te voldoen, wordt in het komend jaar geïnvesteerd in een tweede aanlegsteiger. Aan het Brittanniadok biedt een nieuwe steiger bijkomende mogelijkheden voor de shortsea-rorosector.

16 UW WERELD ONZE HAVEN/ 04/ BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN 20 annual report 09

17 14 / 15 Begin januari werd vanuit Qatar een recordlading vloeibaar aardgas aangevoerd op de Fluxys-terminal. Het tankschip m/s Al Utouriya leverde in één keer kubieke meter LNG. Dit is gelijk aan het jaarverbruik van Belgische gezinnen. De aardgasterminal in Zeebrugge kan tot 110 LNGschepen per jaar ontvangen. Sinds januari verscheept de Japanse autoconstructeur Mazda wagens vanuit Zeebrugge naar het Schotse Rosyth. Van de uit Japan afkomstige voertuigen die bij ICO (International Car Operators) gelost worden, worden er jaarlijks overgeheveld naar de terminal van Norfolkline (DFDS Seaways) in de Zeebrugse voorhaven. De keuze voor Rosyth levert Mazda tijdswinst op. De Britse rederij Mann Lines vervoert sinds januari nieuwe auto s tussen Zeebrugge en het Zweedse Södertälje. De nieuwe wagens worden ingescheept op de m/s Bothaniaborg en de m/s Balticborg die varen voor de Zweedse papierfabrikant Smurfit Kappa tussen Haraholmen (Noord-Zweden), Sheerness en Terneuzen. De schepen zetten na Terneuzen koers naar Zeebrugge. Op de terugweg naar Haraholmen wordt gestopt in Södertälje bij Stockholm. Mann Lines richt zich vooral op vervoer van auto s, breakbulk en projectlading. Op 10 februari kwam de Amerikaanse Ambassadeur, Howard Gutman, uitgebreid kennis maken met de haven van Zeebrugge. Gutman bezocht onder meer de Amerikaanse fruitsappenproducent Tropicana en de containerterminal APM Terminals. De Verenigde Staten is een belangrijke markt voor Zeebrugge voor wat betreft nieuwe wagens. Er wordt ook papier en pulp verscheept naar Philadelphia ten behoeve van StoraEnso. Verder illustreerde de kusthaven haar beveiligingsmaatregelen in het licht van de strijd tegen internationaal terrorisme. Zeebrugge is namelijk een CSI (Container Security Initiative)-gecertificeerde haven. Op 15 februari keurde de Vlaamse Havencommissie unaniem het advies goed voor de bouw van een nieuwe voorwand aan de Oostkaai van het Westelijk schiereiland in de Zeebrugse voorhaven (CHZ). Door de aanpassing van de bestaande kaaimuur zal het in de toekomst mogelijk zijn om de waterdiepte langsheen de kaai te brengen tot 17,5 meter bij laag water. Hiermee bereidt Zeebrugge zich voor op de groeiende dimensie van de containerschepen. K Line European Sea Highway Services (KESS) startte eind februari een roro-driehoeksdienst op tussen het Spaanse Vigo, Zeebrugge en Sheerness. De Japanse rederij mikt op auto s en high & heavy-lading. Aan het Albert II-dok startten vorig jaar de werken voor de nieuwe containerterminal van het Singaporese PSA. In een eerste fase zal Zeebrugge International Port (ZIP) jaarlijks TEU kunnen behandelen en dit over een kaailengte van 700 meter. Afgewerkt zal de terminal een capaciteit hebben van 1,5 miljoen TEU en uitgerust zijn met elf containerkranen over een kaai van meter. PSA baat in Zeebrugge de CHZterminal uit, die vandaag haar maximumcapaciteit heeft bereikt. In maart werd een zevende sleepboot, de m/s Smit Tiger toegevoegd aan de Zeebrugse vloot van de URS (Unie van Reddings- en Sleepdienst). De Smit Tiger heeft een trekkracht op de paal van meer dan 80 ton en behoort

18 daarmee tot de sterkste ter wereld in zijn soort. De zes andere sleepboten hebben een trekkracht van 65 ton. Zeebrugge beschikt nu over de jongste en modernste sleepbootvloot ter wereld. Dit is geen overbodige luxe in een haven waar megacontainerschepen en -aardgastankers aanleggen. Het luxueuze cruiseschip de m/s Ventura vaarde in april het Zeebrugse cruiseseizoen in. Het schip is eigendom van de rederij P&O Cruises en accommodeert maar liefst passagiers en bemanningsleden. De ligging aan de kust en de maritieme toegankelijkheid van Zeebrugge bepalen in grote mate het succes van de kusthaven als cruisehaven. De passagiers maken vanuit Zeebrugge een daguitstap naar de vele Vlaamse cultuursteden. Ook de kustgemeenten zijn populair. De haven van Zeebrugge heeft sinds vorig jaar een permanente vertegenwoordiger in Pune, India. Sven De Wachter verdedigt de belangen van Zeebrugge op de Indische markten. In Tokio vertegenwoordigt Chisato Watanabe de kusthaven en in Shanghai is Jan Vannieuwenburg aangesteld. De opening van kantoren in het Verre Oosten kadert in de Azië-strategie van het havenbestuur. Zeebrugge wil haar prominente rol als toegangspoort tot de Europese markten voor Aziatische verladers kracht bijzetten. Samskip startte in april een nieuwe wekelijkse containerfeederdienst tussen Zeebrugge en Teesport. De 340 TEU-schepen laden op vrijdag containers bij Container Handling Zeebrugge en varen s avonds naar het Verenigd Koninkrijk. Op maandag is het schip terug in Zeebrugge met retourlading. Met de Zeebrugse dienst beoogt de rederij een betere bediening van het Verenigd Koninkrijk, het westen van België, Noord- Frankrijk en Zuid-Duitsland. Samskip biedt vanuit Zeebrugge al diensten naar Cork en Dublin. De groeiende dimensie van de deepsea-containerschepen zorgt voor een groeiend aanbod van containerfeederdiensten vanuit Zeebrugge. Cobelfret zette in april de vrachtdienst naar Ipswich stop wegens ontoereikend ladingaanbod. Deze ladingen ( vrachteenheden) werden overgeheveld naar de diensten op Purfleet en Killingholme. In het voorjaar nam Transfennica de haven van Tilbury op in de wekelijkse Zeebrugge/Bilbao-dienst. Hiertoe werd een extra schip ingezet. De wijziging kwam er op vraag van de markt. Klanten laden vooral onbegeleide vracht - op vrijdagavond in Bilbao om op zondag in Tilbury te lossen. Deze ladingen raken dan op maandagmorgen in de Londense regio. Het schip arriveert op maandagmorgen in Zeebrugge. De Fluxys-terminal ontving eind mei de m/s Coral Methane. Het ging om een klein LNG-schip van kubieke meter dat in Zeebrugge vloeibaar aardgas kwam laden. Fluxys wil in de toekomst meer shortsea- LNG-schepen aan haar terminal behandelen. Hiermee wil de aardgasinfrastructuurbeheerder haar dienstenaanbod in Zeebrugge uitbreiden. In dit licht wordt ook een studie uitgevoerd rond de bouw van een tweede polyvalente LNG-aanlegsteiger. Het Taiwanese Evergreen staakte dit jaar de CEMdienst tussen Zeebrugge en het Verre Oosten. Terzelfdertijd stapte Evergreen als nieuwe partner in de Fal2/AEX7-dienst tussen Noord-Europa en het Verre Oosten, een containerlijndienst in samenwerking met het Franse CMA CGM en China Shipping Container

19 16 / 17 Lines. Evergreen verhoogt eigenlijk haar capaciteit op dit vaargebied met 17%. De vernieuwde dienst verbindt Le Havre, Hamburg, Rotterdam en Zeebrugge met Port Kelang, Ningbo, Shanghai, Yantian en Hongkong. Op deze Europa/Azië-route worden een 9-tal schepen ingezet met een laadcapaciteit van TEU. In mei van dit jaar verwierf Shanghai International Port Group (SIPG) een belang van 25% in de containerterminal van APM Terminals Zeebrugge. Hiermee concretiseert SIPG de investering die in september 2006 werd aangekondigd. Het havenbestuur hecht belang aan de transactie omdat die aanleiding zal geven tot meer containertrafieken tussen China en Zeebrugge. Dit is tevens een primeur voor Zeebrugge omdat het gaat om de eerste buitenlandse investering door de haven van Shanghai. In juni ondertekende het Zeebrugse havenbestuur een samenwerkingsakkoord met de haven van Keelung in Taiwan. Het doel bestaat erin marktkennis en informatie uit te wisselen inzake havenontwikkeling en elkaar te promoten, teneinde meer goederenstromen tot stand te brengen tussen de beide havens. Het akkoord kadert geheel in het Azië-beleid van de kusthaven. Zeebrugge onderhoudt al enige tijd nauwe handelscontacten met Taiwan via Evergreen. Deze containerrederij is sinds 1997 onophoudelijk actief in de kusthaven en erkende als eerste de troeven van Zeebrugge als diepzeecontainerhaven. Het havenbestuur tekende in juni een principe-akkoord met de haven van Bujumbura in Burundi. Doel bestaat erin fondsen te vinden voor een studie voor de wederopbouw van de Burundese haven, die sterk ontwricht is door de jarenlange destructieve burgeroorlog. Ondanks het feit dat Burundi niet aan de zee grenst, heeft het land toch belangrijke troeven in handen voor haar ontwikkeling. De strategische geografische ligging van de haven van Bujumbura maakt het mogelijk om 5 buurlanden te bedienen, namelijk Congo, Tanzania, Oeganda, Rwanda en Zambia. In het partnership is ook de studie opgenomen voor de versterking van de corridor tussen Bujumbura en de zeehaven van Dar Es Salaam (Tanzania), noodzakelijk om het goederenverkeer met Europa tot stand te brengen via zeevaart. Met het project beoogt Zeebrugge ook haar Afrikaanse netwerk uit te breiden. Vandaag vertegenwoordigt Afrika 2,2% in de totale Zeebrugse goederenoverslag. In juni zijn de inrichtingswerken gestart in de Dudzeelse polder in de achterhaven. Het ging om de inrichting van 80 ha natuurcompensaties in het licht van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. De werken waren tweeledig. De m.s. Mazarine die deel uitmaakt van de vloot nieuwe CLdN schepen.

20 Enerzijds werd het zuidelijke deel van de achterhaven ingericht als compensatiegebied voor natuur die verloren gaat door de uitbouw van de haven. Zo werden onder meer weiden verlaagd en waterlanen aangelegd. Anderzijds werd met de grond die men afgroef een 7 meter hoge berm opgetrokken die het noorden van de achterhaven, bedoeld voor de verdere ontwikkeling van de havenactiviteiten, scheidt van het zuiden, waar de natuur ongestoord kan gedijen. Dit project is uniek omdat de compensaties gerealiseerd werden binnen de havengrenzen. Bijgevolg konden kostbare landbouwgronden buiten de havengrenzen gespaard blijven. Op zaterdag 19 juni werd tijdens een druk bezochte infomarkt in Dudzele duiding gegeven bij de aanleg van de nieuwe A11-autosnelweg, die Westkapelle zal verbinden met de Blauwe Toren in Brugge. Dit is de missing link tussen de N31 Brugge-Zeebrugge en de N49 Antwerpen-Knokke. Op die manier moet het vrachtverkeer van en naar de haven gescheiden worden van het lokale verkeer. Zwaar verkeer zal hierdoor uit de dorpskernen geweerd worden en een aantal wegen voor lokale ontsluiting zullen worden verbeterd. Ook wordt een volledig nieuw fietspadennetwerk aangelegd. Verder wordt geïnvesteerd in een groene omgeving rond de snelweg. De werken starten in De A11 moet in 2016 klaar zijn. timing en een financieringsplan opgemaakt voor de nieuwe zeesluizen in de drie Vlaamse havens: Gent, Antwerpen en Zeebrugge. Voor de financiering van het gehele project worden de NV Vlaamse Havens en een afzonderlijke dochtervennootschap per individuele sluis opgericht. De nieuwe zeesluis in Zeebrugge moet de verouderde Visartsluis van 1905 vervangen. De nieuwe zeesluis is een onderdeel van het Strategisch HavenInfrastructuur Project (SHIP), dat ook voorziet in de herinrichting van het oudste deel van de kusthaven. In 2014 zouden de werken moeten starten. De Vlaamse overheid besloot in 2010 om te onderzoeken wat er haalbaar is van het project Vlaamse Baaien Deze studie van de Vlaamse baggerbedrijven getuigt van een ambitieuze visie op hoe de veiligheid van de Belgische kust de volgende decennia gecombineerd kan worden met natuur, recreatie, urbanisatie, groene energie en economie. Voor de haven van Zeebrugge is ruimte bedacht voor een zeewaartse uitbreiding. Tegen 2014 moet er een masterplan Vlaamse Baaien zijn, dat gekoppeld zal worden aan het kustveiligheidsplan. In juli verliest APM Terminals Zeebrugge de Verre Oosten-dienst South China Express (SCX) van The New World Alliance (Hyundai, MOL, APL), en daarmee de MOL-dienst naar West-Afrika. Sinds juni kunnen tankwagens aardgas laden bij Fluxys in Zeebrugge. Op jaarbasis kunnen ongeveer tankwagens vloeibaar aardgas ophalen voor verdeling naar de rest van Europa. De tankwagens rijden vooral naar afgelegen industriezones in Europa die niet via een aardgasleiding aangesloten zijn op het gasnet. In 2010 werd door de Vlaamse regering een strikte Dit jaar is het Zeebrugse havenbestuur begonnen met de bouw van een permanente uitkijkpost aan de voet van de Zweedse kaai. Deze bestaat uit een container waarin een tentoonstelling is ingericht die info geeft over de havenomgeving. Bovenop de expocontainer biedt een terras dan uitzicht op de activiteiten in de voorhaven en de drukke P. Vandammesluis. In het voorjaar van 2011 zal de uitkijkpost, die deel uitmaakt van

21 18 / 19 het project Leefbare Haven, permanent opengesteld worden voor het publiek. Niet enkel wandelaars en fietsers zullen hier aan hun trekken komen. De uitkijkpost zal ook toegankelijk zijn voor andersvaliden. Met de uitkijkpost wil het havenbestuur verhelpen aan het soms gesloten karakter van de haven. De activiteiten vinden vandaag plaats op hermetisch afgesloten terminals. Niettemin is de haven een fascinerende plek met vaak unieke en verrassende uitzichten. Op 23 juli bracht het Chinese vrachtschip Zhen Hua vier grote containerkranen naar Zeebrugge. De kranen zijn vervaardigd in Shanghai en zijn de grootste ter wereld. Met opgeheven voorbalk zijn ze elk 130 meter hoog. Ze kunnen schepen met 26 rijen containers behandelen en hebben een hefvermogen van 80 ton. De kranen werden geïnstalleerd op de nieuwe containerterminal van PSA aan de noordzijde van het Albert II-dok, ZIP of Zeebrugge International Port. De containerterminal werd operationeel op 8 november In augustus werd het Masterplan voor de Fiets voor de haven van Zeebrugge gelanceerd door de Provincie, de Stad en het havenbestuur. De komende jaren worden in en rond Zeebrugge tal van veilige fietspaden aangelegd. Ongeveer 70 kilometer wegen zullen veilig worden ingericht voor fietsers. Doel is vooral om werknemers die in de haven van Zeebrugge werkzaam zijn aan te moedigen om de fiets te nemen naar het werk. In augustus werd het eerste schip van de Europa/ Verre Oosten-dienst FAL5/AE8 - een samenwerking tussen CMA CGM en Maersk Line - in Zeebrugge verwelkomd. De m/s CMA CGM Callisto legde half augustus aan bij APM Terminals Zeebrugge. Het schip had op 3 juli zijn allereerste reis aangevat in het Chinese Ningbo. De FAL5 loopt in Europa de havens van Le Havre, Hamburg, Rotterdam en Zeebrugge aan. In het Verre Oosten zijn de aanloophavens Port Kelang (hub CMA CGM), Singapore, Ningbo, Shanghai, Yantian en Tanjung Pelepas (hub Maersk Line). Beide partners leggen hiervoor elk vijf nieuwbouwschepen in van TEU. Zeebrugge treedt op als laatste Europese aanloophaven alvorens koers te zetten naar Azië. Sinds september werken ICO (International Car Operators) en het Duitse Rhenus Holding samen om zich toe te leggen op de behandeling van conventionele breakbulk en projectladingen. Zij richtten hiervoor Zeebrugge Breakbulk Terminal (ZBT) op. De activiteiten concentreren zich aan het Noordelijk Insteekdok. Zowel ICO als Rhenus beschikken over heel wat kennis en ervaring inzake papierproducten, projectladingen, staal en landbouwproducten. De joint venture moet de Aankomst van de kranen op de Zeebrugge International Port terminal.

22 positie van Zeebrugge als stukgoedhaven versterken. ICO zal voortaan haar autotrafieken grotendeels concentreren op de Bastenakenkade. Vanaf begin september leggen PortConnect nv en H&S Container Line GmbH een estuaire dienst in tussen Zeebrugge en de Benedenrijn. De m/s Tripoli, die zowel kan varen op zee als op de binnenwateren, vaart nu wekelijks met containers tussen Zeebrugge en de Duitse hinterlandterminals in Neuss en Duisburg. De aan- en afvoer van containers moet zowel de deepsea- als de shortseatrafieken voeden. PortConnect is een filiaal van het Zeebrugse Havenbestuur dat zich toelegt op feeder- en binnenvaartdiensten in de zone Hamburg- Le Havre. Op 7 september werd Portius boven de doopvont gehouden. In samenwerking met de havens van Zeebrugge en Gent, de Gentse Universiteit en het Europacollege moet Portius uitgroeien tot een academisch kenniscentrum voor internationaal en Europees havenrecht met betrekking tot zee- en binnenhavens. Portius moet nieuwe en actuele thema s aansnijden die relevant zijn voor het beleid van havenoverheden, havenbedrijven en de sector in het algemeen. Het Antwerpse Efico, behorende tot de tien grootste koffiehandelshuizen in Europa, heeft op 10 september in Zeebrugge zijn hoogtechnologisch distributiecentrum voor groene koffie met luister geopend. Seabridge investeerde 30 miljoen euro in het m 2 grote magazijn, dat een operationele opslagcapaciteit heeft van zakken koffie. Het distributiecentrum ontvangt, bemonstert, mengt, droogt, sorteert en herverzakt in Zeebrugge koffie van uit de hele wereld. Efico verhandelt op jaarbasis ongeveer 1 miljoen zakken koffie, evenveel als de Belgische consumptie. Met het nieuwe magazijn is Efico/Seabridge een trendsetter in veiligheid, traceerbaarheid, luchtzuiverheid en duurzaamheid. De haven van Zeebrugge heeft zich in september gepromoot in het Belgisch paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Shanghai. Dit in samenwerking met de Zeebrugse belangenvereniging APZI en de POM West-Vlaanderen. Zeebrugge wil haar rol als toegangspoort tot de Europese markten voor Aziatische verladers aanzienlijk versterken. Als diepwaterhaven groeit Zeebrugge sterk in het segment van de deepseacontainers. De grootste containerschepen ter wereld, die vooral worden ingezet op de Europa/Azië-route, zijn van groeiend belang voor de kusthaven. De Chinese markt is zeer belangrijk voor Zeebrugge. 50 procent van de deepseacontainers komt van of gaat naar China. Op 15 september werd ook het Zeebrugge-kantoor in Shanghai plechtig ingehuldigd. Sinds 2010 worden de belangen van Zeebrugge hier vertegenwoordigd door Jan Vannieuwenburg. Op vrijdag 24 september had de dubbele doopplechtigheid plaats van twee nagelnieuwe roll-on/ roll-off-schepen van de rederij CLdN of Compagnie Luxembourgeoise de Navigation (Cobelfret). De m/s Vespertine en de m/s Palatine werden samen gedoopt in het Brittanniadok. De nieuwbouwschepen in totaal zes - worden onder andere ingezet op de vaarroute naar Dublin, waar CLdN de Ierland-diensten concentreert. Het bijzondere aan de schepen is dat ze speciaal zijn uitgerust om ook met behulp van mobiele kranen containers te laden. Beide schepen zijn 195 meter lang, 26 meter breed en liggen 7 meter diep. De capaciteit bedraagt nuttige laadmeter, het equivalent van

23 20 / containers, waaronder 50 koelcontainers, ofwel 163 trailers samen met 105 nieuwe wagens. Met het nieuwbouwprogramma wenst Cobelfret haar bestaande vloot te verjongen en aan te passen aan de veranderende marktomstandigheden. rederij CMA CGM, heeft in Europa 18 containerdepots van waaruit lege containers geherpositioneerd worden van en naar klanten. Het bedrijf legt zich ook toe op herstellingen van (koel)containers en de verkoop van tweedehands containers. Sinds eind september fungeert Zeebrugge Breakbulk Terminal (ZBT) als goederenbehandelaar voor een belangrijke exporttrafiek van aardappelen op palletten. Als gevolg van de mislukte oogst in Rusland zal deze export naar Sint-Petersburg tot de zomer van 2011 aanhouden à rato van meerdere schepen per week. ZBT beschikt hiertoe over voldoende klimaatgecontroleerde loodsen. In oktober werd het aantal wekelijkse afvaarten op de roro-verbinding tussen Zeebrugge en het Zweedse Göteborg van zes naar zeven gebracht. Naast de Slingeborg en de Schieborg, die door Cobelfret Ferries worden uitgebaat, werd de Transtimber van de Transatlantic Group ingezet. De schepen vervoeren vooral papier voor StoraEnso. In oktober werd het gloednieuwe containerdepot van Progeco in Zeebrugge officieel geopend. Het depot is 10 hectare groot en ligt aan het Noordelijk Insteekdok op de terreinen van ICO. Progeco, een filiaal van de Franse Na een nieuwe havenfilm en een nieuw logo heeft het Zeebrugse havenbestuur nu ook een nieuwe website. is een dynamische en omvangrijke website, die op een objectieve manier omzeggens alle beschikbare informatie over de haven van Zeebrugge bundelt. De homepage toont enkele blikvangers die de bezoeker snel naar de meest gezochte informatie over Zeebrugge leidt. De site wil ook een gebruiksinstrument zijn voor iedereen die professioneel verbonden is met Zeebrugge. De Vlaamse Havencommissie heeft in oktober een positief advies geformuleerd aangaande de bouw van een tweede LNG-aanlegsteiger aan de Fluxys-terminal. De commissie besliste dat de realisatie van de 2e steiger een sociaaleconomisch rendabele investering is. De steiger zal gebouwd worden aan de dam vlak tegenover de bestaande steiger. Aan de nieuwe steiger zullen andere types gasschepen aanleggen, zoals shortsea- LNG-schepen en hervergassingsschepen. Opening van het Zeebrugge-kantoor in Shanghai.

24 In november zette Maersk Line tijdelijk de AE9-loop, tussen Noord-Europa en het Verre Oosten stop. De AE9, de loop met de kleinste schepen, liep in de Benelux Rotterdam en Zeebrugge aan. Ter compensatie keerde de AE7-dienst terug naar Zeebrugge. Voor de AE7 varen de grootste schepen ter wereld. Het gaat om de m/s Emma Maersk en haar zusterschepen die tot TEU kunnen laden. De herschikking van diensten betekent dat APM Terminals nu wekelijks 2 ULCS (ultra large container ships) ontvangt. CMA CGM nam in het najaar de Vietnamese haven Cai Mep op als vaste aanloophaven op de FAL3-dienst. Vietnam wordt nu wekelijks bediend tijdens de terugreis van China naar Europa. Na de Chinese havens wordt Cai Mep, nabij Ho Chi Minh, aangelopen. Dan gaat het richting Port Kelang (Maleisië), Marsaxlokk (Malta), Le Havre, Duinkerke, Zeebrugge, Hamburg en Rotterdam. Sinds november opereren de Oostendse en Zeebrugse visveilingen vanuit de nieuwe vennootschap Vlaamse Visveiling. Het gaat om één visveiling met één klok, maar gespreid over twee vestigingen. De handel op beide locaties blijft dus bestaan. De Vlaamse Visveiling behoort tot de top vijf in de Europese Unie met een jaarlijkse visverkoop van ton. Met de fusie wil Vlaanderen komen tot een welvarende visserijsector die zoveel mogelijk tewerkstelling creëert in de havens. Het transportbedrijf Herfurth Group heeft in november een nieuw gebouw in gebruik genomen in de Transportzone. Het betreft een investering van 6 miljoen euro. In het gebouw zijn zes bedrijven gevestigd, die samenvallen onder het moederbedrijf Herfurth. Het bedrijf legt zich onder meer toe op transport, herstelling en reiniging van containers en douaneafhandeling voor transportfirma s. Er werken vandaag 63 mensen bij Herfurth in Zeebrugge. Op termijn komen er 15 personeelsleden bij. Op 29 november legde het prestigieuze cruiseschip m/s Queen Elizabeth aan in Zeebrugge. Het schip werd op 11 oktober in Southampton in de vaart genomen en is het nieuwste in de lange rij van koninklijke cruiseschepen van Cunard Line. De Queen Elizabeth werd gebouwd in het Italiaanse Triëste en verwijst naar het gelijknamige schip van Cunard Line dat in 1938 te water werd gelaten en in 1974 werd gesloopt. Het schip straalt dezelfde elegantie uit van het tijdperk van weleer, gecombineerd met hedendaagse luxe. In het oog springend is de twee verdiepingen hoge bibliotheek, goed voor boeken. Het schip heeft een lengte van 294 meter, een breedte van 32 meter en een waterdiepte van 8 meter. Het telt 12 passagiersdekken goed voor de accommodatie van passagiers en 995 bemanningsleden. Het Zeebrugse havenbestuur begon in december met de aanleg van een groene bufferzone langs de L. Coiseaukaai in Kruisabele ter hoogte van de zand- en grindbedrijven Hanson en Alzagri. De zone moet fungeren als een groen scherm ten behoeve van het woongebied in Kruisabele. In overleg met het Agentschap voor Natuur en Bos heeft het havenbestuur besloten om 438 zomereiken, 438 essen en inheemse struiken aan te planten. Voor de aanleg van een verharding aan de multi-usersteiger aan de oostoever van het Boudewijnkanaal, dienen 36 populieren gekapt. De aanleg van de groenzone compenseert de kapping. In december startte Maersk Line na amper 4 weken

25 22 / 23 stopzetting opnieuw de AE9-dienst tussen Noord- Europa en het Verre Oosten. De Deense rederij breidde de dienst meteen uit naar Noord-China. De m/s Maersk Sentosa voer op 15 december de gewijzigde dienst in vanuit de Noord-Chinese haven Xingang. Van Xingang gaat de dienst naar Qingdao, Tanjung Pelepas, Colombo en dan Zeebrugge. Eastbound omvat de rotatie van de AE9 na Zeebrugge ook nog aanlopen in Felixstowe, Bremerhaven, Rotterdam en Le Havre, alvorens weer koers te zetten naar Tanger, Salalah, Colombo, Tanjung Pelepas en Xingang. Vanaf december werkten het Deense DFDS en het IJslandse Samskip samen voor hun lolo-containerfeederdiensten tussen de Benelux en Ierland. In Zeebrugge worden nu drie afvaarten per week aangeboden naar drie Ierse havens en dit vanuit het Wielingendok. Tot dan opereerden beide rederijen apart in Zeebrugge, DFDS aan de Zweedse kaai en Samskip aan het Wielingendok. CLdN Roro, onderdeel van de scheepvaartgroep Cobelfret, is door de Ierse Exporters Association uitgeroepen tot Ireland Shortsea Shipping Company of the Year. CLdN Roro startte in 2009 met rorodiensten tussen Dublin en de havens van Zeebrugge en Rotterdam. Cobelfret verzorgt hiermee de eerste directe rorodienst op Ierland vanuit Zeebrugge en Rotterdam, van waaruit telkens twee schepen per week vertrekken. De schepen laden zowel containers als trailers, auto s en buitenmaatse lading. DFDS Seaways, dat in Zeebrugge de passagiers- en vrachtverbinding naar Rosyth verzorgt, legt zich sinds 15 december volledig toe op het vrachtverkeer. De rederij zette een punt achter het passagiersvervoer en verhoogde meteen de vrachtcapaciteit van 3 naar 4 afvaarten per week. De passagiersdienst haalde op jaarbasis slechts 60% van de gewenste bezetting. Op 17 december leverde het vrachtschip m/s Hansa Stockholm palletten lychees uit Madagaskar bij BNFW in Zeebrugge. Het ging om de eerste lychees van het seizoen. Eind januari 2011 werden de laatste lychees aangevoerd. Door piraterij op de zeeroute via het Suezkanaal werd gekozen voor de 5 dagen langere route via Kaap de Goede Hoop en in plaats van een Italiaanse haven voor de haven van Zeebrugge. Het totale exportvolume voor de Europese markt wordt geraamd op ton. Op 21 december vierde de rederij CMA CGM de overslag van de miljoenste TEU in Zeebrugge. Dit was een behandelingsrecord. CMA CGM is als aandeelhouder Laden van aardappelen op Zeebrugge Breakbulk Terminal. 24 / 25

26 (35%) rechtstreeks betrokken bij de goederenbehandeling op de CHZ-terminal. De Franse rederij concentreert in Zeebrugge voornamelijk haar verbindingen met het Verre Oosten en haar containerfeederdiensten. CMA CGM is met andere woorden in de kusthaven goed voor een totale trafiek van ruim 1 miljoen TEU op jaarbasis TEU wordt gegenereerd op de terminal van APMT (Fal5) en TEU wordt overgeslagen op CHZ. De haven van Zeebrugge was in 2010 ook present op de Wereldtentoonstelling in Shanghai. PROMOTIE-INITIATIEVEN EN HANDELSMISSIES In 2010 nam het havenbestuur deel aan diverse vakbeurzen en conferenties. Hierna volgt een opsomming van de meest belangrijke: Fruit Logistica Berlijn RoRo Shipping Amsterdam Port Centric Logistics Manchester Automotive Logistics Bonn Logistics Forum Duisburg Cruise Fair Miami 2010 SITL Parijs Terminal Management & Planning London Intermodal Sao Paulo Glovis Frankfurt Automotive Logistics Conference Beijing Logistics & Transport Madrid TransRussia Moskou European Seafood Conference Brussel Vietnam conference Ho Chi Minh RoRo Bremen Shanghai World Expo Auto SCM Chennai Top Transport Marseille Logitech Conference Tokyo Conference Multimodale Platformen Metz World Shipping Summit China Automotive Logistics Conference Nanjing AWEX Roadshow Mumbai/Pune Automotive Logistics Conference Chennai Automotive in Belgium. Het Zeebrugse havenbestuur ondernam in 2010 handelsmissies naar onder meer China, India, Japan, Taiwan, Zuid-Korea, Saoudi-Arabië, Singapore, Indonesië, Nieuw- Zeeland, Rusland en Oekraïne.

27 Behandeling van de Maersk Line AE8 en CMA FAL 5 dienst op APM Terminals. 24 / 25

28 UW WERELD ONZE HAVEN/ 05/ SCHEEPVAART 20 annual report 09

29 26 / 27 ZEESCHEEPVAART 1. Algemeen overzicht verschil % AANTAL SCHEPEN ,8% TONNENMAAT (BT) ,0% GOEDERENVERKEER (in ton) aanvoer ,7% afvoer ,6% totaal ,5% PASSAGIERS ontscheept ,7% ingescheept ,8% totaal ,8% VOERTUIGEN (eenheden) 1. toeristisch verkeer aanvoer ,1% afvoer ,2% totaal ,6% 2. commercieel verkeer 2.1. vrachtwagens aanvoer ,8% afvoer ,4% totaal ,6% 2.2. nieuwe wagens aanvoer ,3% afvoer ,6% totaal ,6% CONTAINERS eenheden aanvoer ,2% afvoer ,0% totaal ,5% Teu's (Twenty Feet Equivalent-Units) (20-voetcontainers) aanvoer ,3% afvoer ,5% totaal ,4%

30 GOEDERENVERKEER 2. Samenstelling van het goederenverkeer (in ton) aanvoer afvoer totaal % verschil stukgoederen ,1% roll-on/roll-off ,3% containers ,1% intra-europees ,9% intercontinentaal ,4% andere ,1% vloeibare producten ,0% aardgas ,1% geraffineerde olieproducten ,1% andere ,6% stortgoederen ,0% kolen en cokes ,5% bouwmaterialen ,7% andere ,5% algemeen totaal ,5% Herkomst en bestemming per werelddeel (in ton) in % uit % totaal % Afrika ,7% ,2% ,9% Amerika ,8% ,4% ,1% Azië ,5% ,4% ,5% Europa ,4% ,4% ,4'% Oceanië ,5% ,4% ,4% Zee ,1% ,1% ,6% Andere 0 0,0% ,1% ,1%

31 28 / 29 ZEESCHEEPVAART 4. Modal split van het maritiem verkeer (in ton) transhipment feeder estuaire vaart binnenvaart spoor weg pijpleiding totaal ro/ro containers stukgoed vloeibare bulk vaste bulk totaal % totaal 18,8% 4,3% 0,6% 15,6% 50,8% 10,0% % inland - 5,3% 0,7% 19,2% 62,6% 12,3% ro/ro 3,7% 0,3% 0,0% 3,1% 92,9% 0,0% 100,0% containers 29,2% 3,3% 0,5% 25,8% 41,2% 0,0% 100,0% stukgoed 0,5% 0,0% 8,1% 45,2% 46,3% 0,0% 100,0% vloeibare bulk 14,1% 15,2% 0,0% 0,5% 8,5% 61,7% 100,0% vaste bulk 0,0% 0,0% 3,4% 0,0% 96,6% 0,0% 100,0% totaal 18,8% 4,3% 0,6% 15,6% 50,8% 10,0% 100,0% Cijfergegevens spoor van B-Logistics, Crossrail, Hupac, Rail Link Europe. Bij de samenstelling van de modal split wordt er geen rekening gehouden met de stockvorming. BINNENSCHEEPVAART verschil aantal schepen goederenverkeer aanvoer afvoer totaal (in ton) totaal ,8% ESTUAIRE VAART verschil aantal schepen goederenverkeer aanvoer afvoer totaal (in ton) totaal ,9%

32 GOEDERENVERKEER PER SECTOR roro 25% containers 53% vloeibare bulk 16% droge bulk 3% andere 2% totaal VRACHTWAGENS (EENHEDEN)

33 30 / 31 NIEUWE WAGENS (EENHEDEN)

34 CONTAINERS TEU S CONTAINERVERKEER (EENHEDEN)