Nie menslike vermoëns nie, maar God bepaal die uitkoms van sake.

Transcriptie

1 SKRIFLESING: Prediker 9:1-12 TEKS: Prediker 9:11 TEMA: Nie menslike vermoëns nie, maar God bepaal die uitkoms van sake. Psalm 90 : 1 Psalm 127 : 1, 2 Psalm 33 : 8, 9

2 2 Die Heilige Gees gebruik die Prediker om te torring aan baie van ons gevestigde opinies, om ons oä daarvoor oop te maak dat baie van hulle glad nie so waar en geldig is soos wat ons dink nie. Natuurlik doen Hy dit met n goeie doel: - Hy maak ons ankertoue wat aan swak plekke vas is, los, sodat ons dit aan stewige plekke sal gaan vasmaak. Hier in ons teks word een van die gevestigde opinies wat die meeste mense huldig, afgebreek, die opinie dat sukses of mislukking afhang van die vermoä van die mens. Mense huldig hierdie standpunt, want - as iemand suksesvol is, prys hulle gewoonlik daardie mens, - en as iemand misluk, dan skryf hulle dit gewoonlik aan daardie mens se gebrekkige vermoäns toe. Nie waar nie! (sç die Prediker). Jy kan nie op menslike vermoäns reken nie, want hoe n saak gaan afloop, hang nie daarvan af nie, maar van God. Dis dan die hoofgedagte van vanaand se preek: - nie menslike vermoäns nie, maar God bepaal die afloop van n saak. Kyk na: 1. die feit waarop ons hier attent gemaak word; 2. die verklaring wat vir hierdie feit gegee word, en 3. die betekenis daarvan vir ons persoonlike geloofslewe. 1. DIE FEIT Die Prediker sç dat daar iets in hierdie aardse lewe is wat hom opgeval het: - dis nie die vinnigstes wat die reisies wen nie! Natuurlik bedoel hy nie dat dit n wetenskaplik-bewese feit is dat die vinnigste atleet nooit n reisies sal wen nie. Maar hy praat uit doodgewone menslike ervaring en waarneming. En wat hy gesien het is dat dit dikwels gebeur dat die een van wie jy dit eintlik verwag het (die vinnigste atleet) nie die wedloop wen nie.

3 3 En dit gebeur so gereeld dat n mens met reg kan sç: - dis in hierdie wçreld glad nie te sç dat die vinnigste atleet die reisies gaan wen nie; - sy spoed waarborg nie vir hom die oorwinning nie. En net so gebeur dit op ander terreine van die lewe: - dis nie altyd die sterkstes wat die oorlog wen nie; - dis nie altyd die wyses en die verstandiges en die slimmes wat goed versorg is en ryk is en bo uitkom in die lewe nie. En hoe kan ons met die Prediker stry? Ons sien dit dan met ons eie oä hoe daar in hierdie wçreld mense met die wonderlikste talente is, of mense wat die beste geleenthede gehad het, en wat niks in die lewe bereik het nie! En net so sien ons aan die ander kant mense van wie jy dit nooit verwag het nie mense met minder vermoäns en met beperkte geleenthede wat wonderlike sukses behaal het! Dit het dalk al met u self ook gebeur: - dat al die faktore gunstig was en dat u alles reg gedoen het, en tog misluk het! - Ñf dat jy jouself met iets eintlik geen kans gegee het nie omdat alle faktore daarteen was, en toe slaag dit wat jy gedoen het bo alle verwagtings! Wat die Prediker hier sç, is n feit: - mense se talente en vaardighede en bekwaamhede waarborg nie sukses nie; - menslike vermoäns is nie deurslaggewend vir die uitkoms van sake nie. 2. DIE FEIT SE VERKLARING Die vinnigstes wen nie altyd die reisies nie, en die sterkstes wen nie altyd die oorlog nie, en die wyses het nie altyd kos nie, en die verstandiges word nie altyd ryk nie, en dit gaan nie altyd goed moet die kundiges nie, want Alles word bepaal deur tyd en geleentheid; 1 1 AV 1983

4 4 want tyd en lotgeval tref hulle almal. 2 Tyd en geleentheid/lotgeval is n uitdrukking vir die dinge in die lewe waaroor n mens nie beheer het nie en wat maak dat die beste een nie altyd bo uitkom nie: - die skielike kramp wat die atleet kry wat los voor was en wat hom dan laat terugsak; - die weer (skielike reän of sneeu of vloede) wat die beste aanvalsplan van die sterkste leär in die wiele ry, sodat diö nie die vyand onderkry soos beplan en soos verwag nie die geskiedenis ken sulke voorbeelde; - die terroriste-aanval wat die wçreldmarkte laat tuimel en die beste belegging van die briljantste kenner op finansiäle gebied waardeloos maak; - die onvoorsiene dwaasheid van mense wat sommer hier van die dwarste af inkom en die verstandigste strategie van die wysste mens kelder; - die onverwagse siekte op die eksamendag van die briljante student wat so hard en getrou geleer het as wat n mens maar kon, en wat dan maak dat hierdie student in hierdie vak ver onder sy/haar vermoä presteer. Daar gebeur dinge in hierdie wçreld waaroor n mens geen beheer het nie en wat dan n deurslaggewende rol speel in hoe n saak afloop. En is die hele Bybel nie daar om ons te leer dat hierdie tyd en geleentheid, wat buite ons beheer is, in GÑd se beheer is nie? Dis tog HÜ wat hierdie dinge laat gebeur, beskik, wat maak dat die vinnigste atleet nie altyd die reisies wen nie, en die sterkste leär nie altyd die oorlog nie, ens. Dis tog HÜ wat jou liggaam na vermoä laat presteer, of wat n siekte toelaat om jou te kniehalter. Dis tog HÜ wat die weer beheer. Dis tog Hy wat die gedagtes en besluite van owerhede en leiers en ekonome met wysheid seän, of wat hulle aan hulle eie dwaashede oorgee. Om te sç dat die uitkoms van dinge deur tyd en geleentheid bepaal word, is maar net n ander manier om te sç dat die uitkoms van sake in God se hande is: - dis Hy wat besluit wie sal wen en wie nie; - en dis Hy wat sorg dat alles uitwerk soos Hy besluit het. Dis nie altyd die vinnigstes en sterkstes wat wen nie, want dis ten diepste GÑd wat beheer het en wat bepaal wat gaan gebeur. 2 AV 1933/53

5 5 Die uitkoms van sake hang nie van menslike vermoäns af nie, maar van God 3. WAT DIT VIR ONS PERSOONLIKE GELOOFSLEWE BETEKEN Dit beteken in die die heel eerste plek dat die suksesvolles hier onder ons nooit hoogmoedig mag word oor dit wat hulle bereik het nie. Dit was nie u spoed en u dapperheid en u kundigheid en u wysheid en u vernuf wat u laat slaag het nie. U kon met al daardie kwaliteite nog steeds misluk het. Tyd en geleentheid kon u getref het. Daar s ander mense met dieselfde vermoäns en geleenthede, of selfs nog beter as wat u gehad het, wat misluk het. U het geslaag, omdat die Here vir u sukses wou gee. Hierdie teks hou suksesvolle mense nederig, dankbaar En hierdie vers maak ons ook meer bewus van ons afhanklikheid van God. Ons kan nie slaag as die Here nie daardie faktore, waaroor ons geen beheer het, tot ons voordeel laat uitwerk nie. As daardie dinge waaroor ons nie beheer het nie, töön ons is, sal ons met die beste vermoäns ter wçreld nçrens kom nie. Ons is vir sukses van die Here se gunstige bestuur van sake afhanklik. En as dit dan so is, behoort ons dalk n bietjie minder begaan te wees oor die ontwikkeling van ons vermoäns en n bietjie meer begaan oor God se rol in ons lewe. Party mense kan waarskynliker n bietjie minder leer en oefen en n bietjie meer bid Hierdie teks laat ons sien hoe afhanklik ons van die Here is. Maar hierdie vers spreek ook minder-begaafde mense aan, mense wat nie so vinnig en so sterk en so slim en so wys en so kundig soos party ander is nie.

6 6 Hierdie vers gee hulle hoop: - dit às nie altyd die vinnigste een wat wen nie; die Here kan iemand anders ook laat wen; - jy hoef nie die sterkste en slimste en vaardigste te wees om goeie dinge te bereik nie; - as die Here wil, sal jy, al het jy minder vermoäns as ander, dinge kan bereik wat vir jou en vir ander heeltemal buite jou bereik gelyk het. Net soos baie vermoäns alleen nie sukses waarborg nie, so beteken minder vermoäns ook nie noodwendig mislukking nie. Nie wat Ñns kan of nie kan nie, maar wat die HÖre besluit het, is wat tel. Maar nou moet u nie begin dink dat, omdat God bepaal wat gebeur, dit beteken dat ek nie meer my vermoäns hoef te gebruik nie; Die Here se beheer skakel nie ons verantwoordelikheid uit nie. Die stadiger atleet wat wen omdat die vinniger een n kramp gekry het, moes tog ook gehardloop het. Jy kan nie wen as jy nie deelneem nie! Ons moet ons menslike vermoäns altyd so goed soos wat ons kan, gebruik. Wat ons hand vind om te doen (so staan dit net in die vorige vers) moet ons met toewyding doen. As jy hardloop, moet jy hardloop om te wen! Onthou maar net (dis wat ons teksvers sç) dat dit wat jü doen, nie deurslaggewend is vir sukses nie. Wat GÑd besluit en doen, is daarvoor deurslaggewend Hierdie feit van ons teksvers is natuurlik ook in die geestelike lewe waar: - ook wanneer dit oor ons saligheid gaan, is dit wat Ñns doen, nie deurslaggewend nie; 3 - ons redding hang nie van ons geestelike vermoäns en prestasies af nie as jy nog van so iets kan praat by die mens, wat tog deur en deur sondig is. Ons redding is deur God besluit en uitgevoer; - ons is kinders van Hom omdat Hy ons gekies het om Sy kinders te wees; 3 Vgl. bv. Rom 9:16

7 7 - ons spring die ewige straf vry omdat Jesus Christus dit klaar vir ons aan die kruis veral gedra het; - ons glo omdat die Heilige Gees ons harte tot geloof nuutgemaak het; - ons sal aan die einde die ewige lewe en heerlikheid as oorwinnaarskroon kry, nie omdat ons vermoäns ons tot die einde toe laat aanhou het nie, maar omdat God ons uit genade die krag gee om te kan volhard n SLOTWOORD Moenie in hierdie jaar op u eie vermoäns staatmaak nie. Gebruik dit, ja, maar moenie u ankertou daaraan vasmaak nie. Maak hom vas waar hy stewig vas is, onbreekbaar vas: - aan God, wat ook hierdie jaar alles beheer AMEN