Geleideformulier voor behandeling in commissie en/of raad. Griffie-advies voor behandeling in commissie en/of raad. Behandeling in de raadscommissie

Transcriptie

1 Geleideformulier voor behandeling in commissie en/of raad CASENUMMER 12G PORT.HOUD: Bron ONDERWERP: Fiets actielijst fietsprojecten. Griffie-advies voor behandeling in commissie en/of raad RAADSGRIFFIE GRIFFIER: DHR. G.J. EEFTINK ADJUNCT-GRIFFIER: MW. A. HAARHUIS ADJUNCT-GRIFFIER: DHR. L.F. NIJLAND paraaf griffier Behandelen Informeren Datum Commissie Fysiek I Commissie Sociaal Commissie Bestuur Trefpunt (uitgebreide commissie) Raadsvergadering 13/11 LN Opmerkingen griffier: Behandeling in de raadscommissie Bestuur Fysiek Sociaal Datum: Agendapunt: Besluit: Geïnformeerd Akkoord voor raadsbehandeling Hamerstuk Niet-akkoord paraaf griffier Opmerkingen commissiegriffier: Stuknummer:

2 BESLISSINGSFORMULIER COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS CASENUMMER BEHANDELEND AMBTENAAR SECTOR PORT. HOUDER 12G / ONDERWERP Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo J. Schilstra RU Br AGENDANUMMER AFGESTEMD MET PORTEFEUILLEHOUDER? Ja GERAADPLEEGDE ADVIESORGANEN Fietsersbond INTERACTIE/PARTICIPATIE BELEIDSPROGRAMMA/FACETAGENDA 05 - Toekomstbestendige stad met focus op Zuid COMMUNICATIE Openbaar Publiceren op openbare besluitenlijst. Wekelijkse perstoelichting OPMERKINGEN VAN DE SECRETARIS ONTWERPBESLUIT Het college besluit: 1. Kennis te nemen van de memo fietsprojecten Hengelo en geactualiseerde Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo ; 2. De memo inclusief Fiets Actielijst ter kennisname aan te bieden aan de gemeenteraad. BESLUIT DATUM BEGROTINGSASPECTEN Niet van toepassing (eventueel binnen een product) FORMATIEASPECTEN Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de formatie. ONTWERPTOELICHTING T.B.V. OPENBARE BESLUITENLIJST De gemeente Hengelo wil het gebruik van de fiets stimuleren. Daarom zijn er de laatste 10 jaar veel fietsmaatregelen en fiets verbeterprojecten uitgevoerd. De toegevoegde Fiets Actielijst is geheel geactualiseerd en geeft antwoord op de vraag wat Hengelo concreet doet voor de fietser(s). In deze Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo is een onderverdeling gemaakt naar: - Lopende fietsprojecten die binnenkort worden uitgevoerd; - Nieuwe fietsprojecten die in voorbereiding zijn voor de periode 2012 en verder; - Uitgevoerde fietsprojecten (periode en periode ). Met deze investeringen en maatregelen wil de gemeente een veilig en comfortabel gebruik van de fiets mogelijk maken. TOELICHTING/AANDACHTSPUNTEN T.B.V. COLLEGE Nvt

3 BIJLAGE(N) 1. Memo fietsprojecten Hengelo; 1.1 Krantenartikel Hengeloers vreten kilometers uit de Twentse Courant Tubantia dd ; 1.2 Overzicht aantal fietskilometers per inwoner per jaar per gemeente. 2. Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo (peil 4 oktober 2012);

4 ADVIES VOOR BESLISSING VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS CASENUMMER 12G / ONDERWERP Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo AANLEIDING EN DOEL De vorige Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo is alweer enkele jaren oud en derhalve niet meer actueel. Sindsdien zijn er wel de nodige fietsmaatregelen en fiets verbeterprojecten uitgevoerd. Hierover willen wij college en raad verder informeren. De huidige Fiets Actielijst Hengelo is weer geheel geactualiseerd en door een iets andere (chronologische) indeling beter leesbaar gemaakt. De uitgevoerde en nieuwe maatregelen op gebied van de verkeersregeling/verkeersregeltechniek zijn separaat benoemd. OVERWEGINGEN Inleiding Hengelo is en blijft een fietsstad. Het bevorderen en optimaliseren van het fietsklimaat is nog steeds een van de belangrijkste speerpunten van het gemeentelijk verkeer- en vervoersbeleid. De bijgevoegde Fiets Actielijst Fietsprojecten geeft een weergave wat er de laatste periode van zes jaar aan fietsmaatregelen is uitgevoerd en wat er de komende twee jaar nog zal worden uitgevoerd. De meest opvallende onderdelen uit deze Fiets Actielijst (zie toelichting in de bijgevoegde memo fietsprojecten) Top 3 belangrijkste fietsprojecten (lopende en recent opgeleverde projecten) 1. De fietssnelweg F35 (Kuipersdijk Hengelo Enschede); 2. Verplaatsing huidige bewaakte stalling Kloosterhof naar locatie De Wetstraat, achter de HEMA; 3. Realisatie rotonde Mozartlaan-Haydnlaan (voomalige AVOC locatie). Top 3 belangrijkste nog in voorbereiding zijnde of toekomstige fietsprojecten 1. De fietssnelweg F35 Westermaatsfietspad (Grobbeltunnel gemeentegrens Borne); 2. Westtangent (wijkring Oelerweg-Geerdinksweg-Weideweg); 3. Bouw nieuwe grotere fietsflat ter vervanging huidige fietsflat op het NS Station. Verkeersveiligheid fiets In de jaarlijkse Verkeersveiligheidsmonitor wordt het ongevallenbeeld in Hengelo geanalyseerd. Ook voor fietsers wordt kort ingezoomd op het aspect fietsongevallen en twee specifieke ongevalslocaties uit de fiets actielijst. Opgemerkt moet worden dat de registratiegraad door de politie in 2010 en 2011 beperkt is. Dit geldt vooral voor de minder ernstige (éénzijdige) letselongevallen, waar lang niet altijd politie of ambulance aan te pas is gekomen. Dat maakt de zorgvuldigheid van de analyse van ongevallen door wegbeheerders in Nederland aanzienlijk lastiger, omdat er weinig detailgegevens beschikbaar zijn. Deze situatie zal naar verwachting pas medio mei 2014 weer zijn hersteld (bron: ViaStat). Fietsongevallen Het aantal (dodelijke en ernstig gewonde) verkeersslachtoffers onder fietsers neemt landelijk gezien toe (2011 ten opzicht van 2010). De sterkste stijging zit vooral bij de oudere fietsers (50 en 65 plussers). Het aantal ziekenhuisopnamen ten gevolge van fietsongevallen bij ouderen is in de periode met 55% toegenomen. Die toename zit grotendeels in eenzijdige fietsongevallen met obstakels zoals bijvoorbeeld paaltjes. Dit wordt deels toegeschreven aan de opkomst van de elektrische fiets (e-bike), waarbij de gemiddelde snelheden hoog zijn. De SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) is nu net gestart met een landelijk diepteonderzoek met de duur van drie jaar naar fietsongevallen onder deze oudere groep fietsers. Uitvoeringsnota Fietsen De resterende middelen vanuit de Uitvoeringsnota fietsen uit 2003 zijn vooral besteed aan drie grote projecten, te weten; Stadsfietsroute Driene, Fietssnelweg F35 Kuipersdijk - Enschede (gemeentegrens) en Fietssnelweg F35 Grobbentunnel - Borne (gemeentegrens). Voor flankerende maatregelen en/of enkele diverse (extra) fietsmaatregelen/fietswensen is ,- euro gereserveerd als beschikbare middelen en restant gelden vanuit de Uitvoeringsnota fietsen uit 2003.

5 Fietsparkeren binnenstad De binnenstad van Hengelo kent al jaren de systematiek van fijnmazige parkeerclustering van (onbewaakt) fietsparkeren in combinatie met het bijna overal mogen fietsen. Dat betekent dat fietsers hun fiets heel dicht bij hun bestemming kunnen parkeren en dat wordt gewaardeerd. Alleen op top dagen zoals bij evenementen in combinatie met mooi weer is de parkeercapaciteit voor al die fietsers onvoldoende. Daarnaast is er een groeiende behoefte aan (gratis) bewaakt stallen. De tijdelijke bewaakte fietsenstalling op het Kloosterhof terrein kent een toenemend aantal bezoekers, voldoet daarmee aan die behoefte en is een succes. De verplaatsing (ivm Lange Wemen) naar de definitieve bewaakte fietsenstalling op de locatie achter de HEMA (De Wetstraat) zal naar verwachting ook een succes worden. De tijdelijke aangewezen fietsparkeervoorziening op het Stationsplein voor de fietsflat wordt goed gebruikt. Een beheerder in tijdelijk dienst ziet dagelijks toe op het juiste parkeergedrag en een net en fietsvrij (heringericht) Stationplein. Fietsgebruik De resultaten van het in juni gepresenteerde MON onderzoek (Mobiliteit Onderzoek Nederland) laten onder andere zien dat Hengelo op de derde plaats staat van alle gemeenten in Nederland waar het meeste wordt gefietst. Oftewel gemiddeld km per inwoner per jaar ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 900 km per inwoner per jaar (zie bijlagen 1.1 en 1.2). Dit resultaat laat feitelijk zien dat Hengelo nog steeds een fietsstad is (met groeipotentie) en dat de inspanningen van de laatste jaren zo langzamerhand zijn vruchten beginnen af te werpen. FINANCIËLE EN PERSONELE ASPECTEN Dit voorliggende besluit betreft het kennisnemen van de Fietsprojecten in Hengelo. Tzt zal per project een krediet worden aangevraagd. VERVOLGTRAJECTEN EN -PRODUCTEN Vanuit het onderdeel Nieuwe fietsprojecten uit de Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo (zie bijlage 2) dient een aantal fietsprojecten en fiets acties de komende twee jaar nog nader te worden voorbereid en uitgewerkt (zie korte omschrijving en planning). ADVIES AAN HET COLLEGE 1. Kennis te nemen van de memo fietsprojecten Hengelo en geactualiseerde Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo; 2. De memo inclusief Fiets Actielijst ter kennisname aan te bieden aan de gemeenteraad. BIJLAGE(N) 1. Memo fietsprojecten Hengelo; 1.1 Krantenartikel Hengeloers vreten kilometers uit de Twentse Courant Tubantia dd ; 1.2 Overzicht aantal fietskilometers per inwoner per jaar per gemeente. 2. Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo (peil 4 oktober 2012);

6 MEMO Van Jelle Schilstra Telefoon / Fax Datum 31 oktober 2012 Onderwerp Fietsprojecten Hengelo (toelichting) Bijlage Fiets Actielijst Ruimtelijke en Economische Ontwikkelingen Aan Commissie Fysiek Postbus AA Hengelo Inleiding Hengelo is en blijft een fietsstad. Het bevorderen en optimaliseren van het fietsklimaat is nog steeds een van de belangrijkste speerpunten van het gemeentelijk verkeer- en vervoersbeleid. De bijgevoegde Fiets Actielijst Fietsprojecten geeft een weergave van wat er de laatste periode van ongeveer zes jaar aan fietsmaatregelen is uitgevoerd en wat er de komende twee jaar nog zal worden uitgevoerd. De laatste Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo dateert alweer van enkele jaren geleden. Sindsdien zijn er de nodige fietsmaatregelen en fiets verbeterprojecten uitgevoerd. De aan deze memo toegevoegde Fiets Actielijst is geheel geactualiseerd en geeft antwoord op de vraag wat Hengelo concreet doet voor de fietser(s). Maatregelen in het kader van de verkeersregeltechniek (VRI) zijn separaat benoemd. In deze Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo is een onderverdeling gemaakt naar: - Lopende fietsprojecten (periode 2012 en verder); - Nieuwe fietsprojecten (periode 2012 en verder); - Uitgevoerde fietsprojecten (periode en periode ). De meest opvallende onderdelen uit deze geactualiseerde Fiets Actielijst Top 3 belangrijkste fietsprojecten (lopende en recent opgeleverde projecten) 1. Fietssnelweg F35 (Kuipersdijk Hengelo Enschede) De F35 is officieel geopend op dinsdag 22 november 2011 en wordt goed gebruikt door fietsers. Dit is de eerste gerealiseerde fietssnelweg tussen twee agglomeraties in het oosten van het land. De Regio Twente gaat de komende jaren periodiek fietstellingen uitvoeren ter toetsing van de acht geformuleerde doelstellingen uit het vastgestelde Masterplan F35 van maart Die acht doelstellingen zijn de volgende: Verminderen van congestie op autoroutes (mobiliteitsfunctie en beïnvloeding modal split); Verbeteren bereikbaarheid en leefbaarheid (in de regio); Steden, dorpen en recreatieve bestemmingen verbinden (sociaal recreatieve en toeristische functies); Vlotte verbinding tussen centrumgebieden waar veel mensen wonen en werken (economische functies); Bijdrage in vermindering broeikasgas (C02) en geluid (milieufunctie); Stimuleren van het fietsgebruik (gezondheidsfunctie); Verlagen van het aantal verkeersslachtoffers (veiligheidsfunctie); Zichtbaar project voor heel Twente (met hoge PR functie, imago ook goed voor Hengelo). 2. Verplaatsing huidige bewaakte stalling Kloosterhof naar de locatie De Wetstraat, achter de HEMA. Inleiding. De binnenstad van Hengelo kent een systematiek van een groot aantal fijnmazige clusters van onbewaakte fietsparkeerplaatsen op straatniveau en één gratis bewaakte fietsenstalling op het Kloosterhof (NS stalling op Stationsplein niet meegerekend). Een gratis bewaakte stalling is een service die bijdraagt bij aan de aantrekkelijkheid van de binnenstad van Hengelo. Daarnaast stimuleert het mensen om met de fiets naar het centrum te komen. Als fietsstad moet Hengelo beschikken over een gratis bewaakte fietsenstalling op een toegankelijke plaats in de binnenstad. Op 31 maart 2010 werd de (tijdelijke) fietsenstalling Kloosterhof officieel in gebruik genomen. Deze gratis bewaakte stalling ligt midden in het plangebied Lange Wemen en moet verplaatst worden (inclusief hekwerk en bewakingshuisje). 1

7 Het succes van het concept gratis bewaakte stalling. De huidige bewaakte fietsenstalling Kloosterhof heeft een capaciteit van ongeveer 240 fietsen. De fietsenstalling is gunstig gelegen in de directe nabijheid van twee drukke fietsroutes. De bewaakte stalling Kloosterhof geniet alom bekendheid in Hengelo. Dat de stalling een succes is behoeft geen betoog. Op bepaalde dagen, vooral de zaterdagen maar soms ook op woensdagen, is er zelfs sprake van een tekort aan stallingplaatsen, zodat fietsers teleurgesteld moeten worden en er soms ook irritaties ontstaan. In totaal werden er vorig jaar fietsen gestald. De gratis bewaakte stalling voorziet zeer duidelijk in een behoefte. Ook wordt met de bewaakte fietsenstalling een wens vanuit het Binnenstadsdebat ingevuld. Fietsdiefstallen worden tegengegaan. Een gratis bewaakte stalling past bij de ambitie van Hengelo om een van de veiligste steden van Nederland te blijven. Ook de leden van het Keurmerk Veilig Ondernemen-binnenstad (KVO) hebben destijds aangedrongen op deze voorziening. Toezicht. De gratis bewaakte fietsenstalling wordt geëxploiteerd door de afdeling Stadstoezicht. Onder begeleiding van deze afdeling wordt de stalling beheerd en bewaakt door de SWB. De stalling biedt werkgelegenheid aan vier medewerkers van de SWB. Ook medewerkers de afdeling Stadstoezicht die niet kunnen voldoen aan de gestelde eindeisen voor Handhavers Openbare Orde hebben de mogelijkheid toezicht te houden op de fietsenstalling. Met vier fte wordt er zes dagen per week, op koopavonden en wanneer mogelijk op koopzondagen toezicht gehouden op de stalling. Een enkele keer komt het voor dat ook op potentieel drukke dagen zoals op de zaterdag er geen toezicht geregeld kan worden. Zeker op drukke dagen zijn twee toezichthouders noodzakelijk. Voor het succes van de gratis bewaakte stalling is het van essentieel belang dat fietsers er van uit kunnen gaan dat toezicht ook daadwerkelijk aanwezig is. Voortzetten exploitatie. De gratis bewaakte stalling voorziet in een behoefte, stimuleert mensen om met de fiets naar de binnenstad te gaan en biedt werkgelegenheid. Er is breed draagvlak de exploitatie voort te zetten. Financiële middelen zijn beschikbaar. Met het plan Lange Wemen verdwijnt de gratis bewaakte stalling op de locatie Kloosterhof. Binnen het plan Lange Wemen is er geen mogelijkheid een dergelijke stalling terug te brengen. Er moet gezocht worden naar een alternatieve locatie. Zoektocht naar een nieuwe locatie. De huidige bewaakte fietsenstalling Kloosterhof heeft een oppervlakte van ca. 380 m en een capaciteit van zo n 240 fietsen. De fietsenstalling is gunstig gelegen in de directe nabijheid van twee drukke fietsroutes en wordt dan ook goed gebruikt. Er zijn een aantal alternatieve locaties globaal verkend. Bij de keuze van een plek voor de bewaakte stalling waren van belang: 1. Beschikbare ruimte. Voor de keuze van de alternatieve locaties een belangrijk uitgangspunt; waar is er ruimte in de binnenstad om een fietsenstalling van vergelijkbare capaciteit terug te brengen?. 2. Ligging ten opzichte van kernwinkelgebied, markt en stadsfietsroutes. Het is een belangrijk gegeven dat fietsers niet bereid zijn grote afstanden te lopen tussen de (bewaakte) stalling en hun bestemming. Een stallinglocatie zal door fietsers worden gebruikt als deze zo dicht bij een publiektrekkende voorziening ligt. Het epicentrum van het fietsparkeren bevindt zich aan de Enschedesestraat ter hoogte van de HEMA. Hoe verder de fietsparkeerplaats van dit punt af hoe minder aantrekkelijk. Een maximale loopafstand van 100 tot 150 meter is acceptabel voor de meeste voorzieningen. Als voorzieningen op een grotere afstand liggen van de fietsenstalling, zullen fietsers de stalling nagenoeg niet gebruiken. 3. Concurrentie ten opzichte van andere functies in het centrum. Het is woekeren met de ruimte in de binnenstad. De ruimte nodig voor het fietsparkeren moet vaak concurreren met andere centrumfuncties zoals markt en evenementen. Stedenbouwkundige aspecten spelen ook een rol. Op basis van beschikbare ruimte zijn een achttal alternatieven voor de bewaakte stalling Kloosterhof bepaald. Uit een quick scan van de acht locaties kwam de locatie achter de HEMA als een goed alternatief naar voren. Hier is voldoende ruimte en de ruimte is zelfs uitbreidbaar is. Via de HEMA of de winkelpassage Lambertushof bereikt men snel de Enschedesestraat. De locatie ligt in de directe nabijheid van twee stadsfietsroutes. 3. Realisatie rotonde Mozartlaan-Haydnlaan. Dit kruispunt was voorheen een AVOC locatie (Verkeers Ongevallen Concentratie punt). Dat wil zeggen dat er relatief veel ongevallen gebeurden. Na de realisatie van deze rotonde is de verkeersveiligheid op 2

8 deze locatie nu aanzienlijk verbeterd, ook voor de modaliteit fietsers/langzaam verkeer. De gebruikers ervaringen onder de weggebruikers zijn tot op heden overwegend positief. Top 3 belangrijkste nog in voorbereiding zijnde of toekomstige fietsprojecten 1. Fietssnelweg F35 Westermaatsfietspad (Grobbeltunnel gemeentegrens Borne) Inleiding. Met de aanleg van deze tweede grote schakel op Hengelose grondgebied wordt een logisch vervolg gemaakt in de realisatie van het Hoogwaardige fietsnetwerk Twente van een snelle, comfortabele,veilige en non-stop fietsverbinding in Twente. Met deze snelle en directe fietsverbinding wordt voor de fietsers een veilige alternatief geboden voor de gelijkvloerse kruising Oude Hengelosestraat - Amerikalaan. Ook de drukke (school)fietsroute op het kruispunt Eggerinksweg-Wegtersweg met fietsverkeer tegen het éénrichtingsverkeer in voor richting Borne, wordt hiermee opgelost. Voortgang. Dit fietsproject van Grobbentunnel tot gemeentegrens Borne, nadert de Definitief Ontwerp fase. De start van de eerste (grond)werkzaamheden door het Waterschap Regge en Dinkel ter hoogte van Waterberging Westermaat (RWZI) starten eind dit jaar. In dit project wordt er ook nauw samengewerkt met de gemeente Borne. 2. Westtangent (wijkring Oelerweg-Geerdinksweg-Weideweg). In deze zeer grote reconstructie krijgen de fietsers vrijliggende veilige fietspaden en meer VRI geregelde oversteekpunten (ook voor overig langzaam verkeer). Dit project is verkeert momenteel volop in de voorbereidingsfase richting voorlopig ontwerp. De uitvoering wordt verwacht voor het najaar Bouw nieuwe grotere fietsflat ter vervanging huidige fietsflat op het NS Station. Nu de reconstructie van het Stationsplein en het nieuwe busstation gereed zijn, kan met de realisatie van de nieuwe openbare (onbewaakte) fietsenflat worden begonnen. De bestaande fietsenflat (met circa 800 fietsplaatsen) wordt verwijderd om een nieuwe fietsenflat met circa fietsenstallingen te kunnen realiseren. Voor de nieuwbouw van de fietsenflat hebben gemeente en ProRail gezamenlijk een Voorlopig Ontwerp (V.O.) opgesteld. Dit V.O. is in maart 2012 goedgekeurd door het supervisieteam Hart van Zuid. De afspraken tussen de gemeente en ProRail op basis waarvan wordt samengewerkt zijn vastgelegd in een objectovereenkomst. De schetsontwerpen laten een bijzonder markant en transparant bouwwerk zien met veel (tussen)niveaus en flauwe hellingen en grote overstekken, waarbij optimaal van de beschikbare ruimte gebruik zal worden gemaakt. Verkeersveiligheid fiets Inleiding In de jaarlijkse Verkeersveiligheidmonitor wordt het ongevallenbeeld in Hengelo geanalyseerd. Ook voor fietsers wordt kort ingezoomd op het aspect fietsongevallen en twee specifieke ongevallocaties uit de fiets actielijst. Opgemerkt moet worden dat de registratiegraad door de politie in 2010 en 2011 beperkt is. Dit geldt vooral voor de minder ernstige (eenzijdige) letselongevallen, waar lang niet altijd politie of ambulance aan te pas is gekomen. Dat maakt de zorgvuldigheid van de analyse van ongevallen door wegbeheerders in Nederland aanzienlijk lastiger, omdat er weinig detailgegevens beschikbaar zijn. Deze situatie zal naar verwachting medio mei 2014 weer zijn hersteld (bron: ViaStat). Fietsongevallen. Het aantal (dodelijke en ernstig gewonde) verkeersslachtoffers onder fietsers neemt landelijk gezien toe (2011 ten opzicht van 2010). De sterkste stijging zit vooral bij de oudere fietsers (50 en 65 plussers). Het aantal ziekenhuisopnamen ten gevolge van fietsongevallen bij ouderen is in de periode met 55% toegenomen. Die toename zit grotendeels in eenzijdige fietsongevallen met obstakels zoals bijvoorbeeld paaltjes. Dit wordt deels toegeschreven aan de opkomst van de elektrische fiets (e-bike), waarbij de gemiddelde snelheden hoog zijn. De SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) is nu onlangs gestart met een landelijk diepteonderzoek met de duur van drie jaar naar fietsongevallen onder deze oudere groep fietsers. Aanpak. Voor de Hengelose situatie zijn op dit moment ook onvoldoende gegevens beschikbaar voor een analyse over deze enkelvoudige fiets (letsel)ongevallen. Dat vraagt om een andere aanpak om inzicht te krijgen 3

9 in hoe groot en ernstig dit probleem in Hengelo is (het ongevalproces). Te denken valt bijvoorbeeld aan een participatievorm met een speciaal geografisch georiënteerd meldpunt (GIS omgeving) voor alle inwoners van Hengelo en het inschakelen van de lokale kennis van onder andere de Fietsersbond en VVN. Zo geeft de VVN Hengelo rond dit thema op dit moment specifieke en doelgroepgerichte fiets trainingen aan ouderen en de E-bike. AVOC locatie rotonde Sloetsweg-Deurningerstraat Uit de AVOC analyse kwam geen duidelijke oorzaak van het ongevallenbeeld naar voren. Het ongevallenbeeld als totaal is diffuus. Wel is het wenselijk om de fietsers op de rotonde een meer dominante plaats te geven door middel van een verhoogd (en dus beter zichtbaar) aan te leggen fietspad in rood asfalt. Dit is wel een kostbare reconstructie welke geraamd is op totaal ,- euro (exclusief de subsidie mogelijkheden van de Regio Twente van 50%). Fietsoversteek thv Castorweg-Weusthagstraat (stadfietsroute) Ruim een half jaar geleden is het verkeersbesluit genomen tot een stopverbod voor gemotoriseerd verkeer (RVV bord B07f) ter hoogte van deze druk bereden fietsoversteek. Deze aanpassing heeft tot nu toe nog niet het gewenste resultaat opgeleverd. Er zal medio voorjaar 2013 een verkennend onderzoek plaats gaan vinden naar de mogelijkheden van attentie verhogend straatmeubilair zoals bijvoorbeeld de toepassing van actieve LED belijning (LED lines)/markering. Op dit moment is aan de westzijde (ter hoogte van Bellinckhof) tijdelijk een snelheidsdisplay (DSI) geplaatst. Fietsparkeren binnenstad De binnenstad van Hengelo kent, zoals al eerder genoemd, al jaren de systematiek van fijnmazige parkeerclustering van (onbewaakt) fietsparkeren in combinatie met het bijna overal mogen fietsen. Dat betekent dat fietsers hun fiets heel dicht bij hun (winkel)bestemming kunnen parkeren en dat wordt door fietsers gewaardeerd. Alleen op topdagen zoals bij grote evenementen in combinatie met mooi weer is de parkeercapaciteit voor al die fietsers onvoldoende. Dit is eenvoudigweg niet op te vangen. De waardering door die incidentele fietser(s), die besluit op dergelijke bijzondere dag wel op de fiets naar de binnenstad te gaan, levert vervolgens een minder positieve gebruikers ervaring op. Daarnaast is er dus een groeiende behoefte aan (gratis) bewaakt stallen (zie nr.2 Top 3 belangrijkste fietsprojecten). De tijdelijke bewaakte fietsenstalling op het Kloosterhof terrein kent een toenemend aantal bezoekers, voldoet daarmee aan die behoefte en is een succes. De verplaatsing naar de definitieve bewaakte fietsenstalling op de locatie achter de HEMA (De Wetstraat) zal naar verwachting ook een succes worden. Stationsplein. De herinrichting van het gehele Stationplein is deze zomer afgerond en opgeleverd. Over de gehele lengte van het Stationplein hebben fietsers hun eigen plaats door middel van een tweezijdig fietspad welke is geïntegreerd in de nieuwe verharding van het gehele plein. Asmarkering en RVV borden verplicht fietspad zijn minimaal noodzakelijk. Aan de Europatunnel zijde heeft al het langzaam verkeer de mogelijkheid geregeld en veilig over te steken door middel van een VRI installatie. De fietsparkeervoorziening op maaiveld, gelegen direct voor de fietsflat, is van tijdelijke aard tot het moment van realisatie van de nieuwe fietsflat. Op alle andere plekken op het Stationsplein is het niet toegestaan de fiets te stallen. Hiermee wordt een rommelig straatbeeld voorkomen. De ondergrondse bewaakte fietsenstalling wordt exploiteert door NS. Deze kleine stalling is een klein jaar geleden gerenoveerd en is sinds jaar en dag betaald bewaakt. Ook biedt de stalling sinds een jaar onderdak aan ruim 30 OV Fietsen. Bemensing vind alleen plaats op de dagelijkse forens piektijden. Deze bewaakte betaalde stalling concurreert niet of nauwelijks met de gratis bewaakte stalling op het Kloosterterrein. Financiële middelen: Uitvoeringsnota Fietsen De resterende middelen vanuit de Uitvoeringsnota fietsen zijn opgenomen in de Reserve Duurzaam Veilig. De middelen zijn vooral besteed aan drie grote projecten, te weten; Stadsfietsroute Driene, Fietssnelweg F35 Kuipersdijk - Enschede (gemeentegrens) en Fietssnelweg F35 Grobbentunnel - Borne (gemeentegrens). Het deel F35 tussen Kuipersdijk en Veloursstraat zal de komende jaren ook nog een forse investering vergen. 4

10 Voor flankerende maatregelen en/of enkele diverse (extra) fietsmaatregelen/fietswensen zijn ook middelen gereserveerd in de Reserve Duurzaam Veilig. Deze middelen worden ingezet voor onder andere het verwijderen van fietswezen en wrakken, het plaatsen van fietsrekken, aanbrengen van markering/belijning/picto s. Ook uit meldingen van burgers en de fietsersbond komen beperkte werkzaamheden voort die nodig zijn om de fietser een volwaardige/veilige plek in de infrastructuur te geven. Fietsgebruik De resultaten van het in juni gepresenteerde MON onderzoek (Mobiliteits Onderzoek Nederland) laten onder andere zien dat Hengelo op de derde plaats staat van alle gemeenten in Nederland waar het meeste wordt gefietst. Oftewel gemiddeld km per inwoner per jaar ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 900 km per inwoner per jaar (zie bijlagen 1.1 en 1.2). Dit resultaat laat feitelijk zien dat Hengelo nog steeds een fietsstad is (met groeipotentie) en dat de inspanningen van de laatste jaren zo langzamerhand zijn vruchten beginnen af te werpen. ========================= 5

11 Fiets Actielijst Fietsprojecten Hengelo (bijlage 1) Peil: 4 oktober 2012 In Top 3 ja ja ja Lopende en recent opgeleverde fietsprojecten Fietsparkeren binnenstad (periode 2012 en verder) Verplaatsing en inrichting bewaakte fietsenstalling naar definitieve voorkeurslocatie achter de HEMA (De Wetstraat) Opruimacties fietsflat NS Stationsplein Voorbereiding vergroten huidige parkeer verbodszone fietsers en bromfietsers op Stationsplein Tijdelijke fietsparkeervoorziening (fietsrekken) voor de fietsflat thv voormalige taxi standplaats. Hoofd- en stadsfietsroutes (2012 en verder) F35 traject Grobbentunnelgemeentegrens Borne (Amerikalaan) F35 trajectdeel thv de Lemerijweg (deel Amerikalaan - Lemerijweg) F35 traject Kuipersdijk NS station Hengelo Spoorviaduct Kuiperdijk icm separaat F35 fietsviaduct over de Kuipersdijk. ja West Tangent; Oelerweg Geerdinksweg Weideweg met Vrijliggende fietspaden Reconstructie wegvak Lansinkesweg Stand van zaken Streef Realisatie Datum Datum In voorbereiding (volgt de ontwikkelingen en planning Lange Wemen) Medio 2013 Periodieke opruimacties door NS op weesfietsen en fietswrakken in de NS fietsflat (3-4x per jaar). In voorbereiding. APV aanpassing voor effectieve en juiste manier van handhaving (op bijvoorbeeld weesfietsen) tevens in voorbereiding. Fietsparkeren op maaiveld uitsluitend toegestaan binnen de aangebrachte belijningen. Tijdelijk dagelijks toezicht op foutief en hinderlijk geplaatste fietsen (voor onbepaalde tijd). Projectvoorbereiding loopt op schema. Er wordt samengewerkt en meegelift met plan Waterberging Westermaat van het Waterschap Regge en Dinkel voor aanleg retentie gebied. Dit deel vd F35 is nu samengevoegd met tracé Grobbentunnel- grens Borne. Fietsers kunnen dan conflictvrij de Amerikalaan oversteken. Oversteek Oude Hengeloseweg wordt afgewaardeerd tot voetpad. Grondtransacties drie kleine percelen van ProRail zijn afgerond en overgedragen aan Hengelo. Tracé wordt gecombineerd met plannen Veldwijk Zuid. Voorkeurstracé via Watertorenpark Watertorenlaan Parallelweg LS. In samenwerking met de Regio wordt op dit moment gekeken naar extra subsidie mogelijkheden. Voorbereidingen gestart. Hoge investeringskosten. Inzetten op 100% subsidie. Verkeerskundig gezien een knelpunt met hoge prioriteit. Volledige grote reconstructie en vervanging riolering (kruisingen, incl. VRI s), aanleg vrijliggende fietspaden. Dit grote project kent veel noodzakelijke faseringen, dus ook lange doorlooptijd. Resterende wegvak tussen Emmaweg en Industrieplein (thv ROC en Brandweer kazerne). Eind 2012 Start najaar Doorlopend Voorjaar 2013 Juli- aug Voorjaar Voorjaar 2013 Medio eind 2013 Eind 2014 Medio nnb 1

12 ja Fietsverbinding Beneluxlaan thv Aanleg (tijdelijke) fietsverbinding ontbrekende schakel ivm vertraging Broek-Oost deelplan Broek-Oost. Kruispunt Vossenbelt fietsroute met Verkeersbesluit genomen voor verplicht stoppen (RVV bord B7) voor Castorweg / Weusthagstraat motorvoertuigen op deze Stadsfietsroute. Borden geplaatst per begin november Continue monitoring van dit kruispunt (zie ook lijst Nieuwe fietsprojecten, diversen) Regionale Fietsrouteplanner Project Regio Twente (geen nieuws) Doorlopend Herinrichting Stationsplein inclusief Fietspaden Overige lopende fietsacties/fietsprojecten ( ) Aanleg rotonde Mozartlaan- Haydnlaan (AVOC) Uitvoeringsprogramma Vrijetijdseconomie 2011/2012 Het tweerichtingen fietspad over het Stationplein maakt integraal onderdeel uit van de totale reconstructie. Aan de westzijde (Europatunnel) met VRI geregeld, aan de oostzijde (Beurstraat) ongeregeld. Thv de Beursstraat volgt nog een kleine deelreconstructie thv de fietsoversteek en ABN AMRO bank. Volledige reconstructie van voorrangskruispunt naar rotonde (inclusief door witte banden gescheiden fietsstroken) Verbinden Stadsranden rondom Hengelo met centrum (en vice versa) door aantrekkelijke (fiets)routes. PvA door REO/EZ ism ANWB Streef Einde Voorjaar 2013 Realisatie april Stadspark Weusthag Diverse (recreatieve) routes langzaam verkeer in uitvoeringsfase Twickelroute; Twickeler Grensweg (Azelo - Oele) Aanleg / upgrading fiets- en wandelroute Twickeler Grensweg (6,0 km in Hengelo) inclusief opknappen tunnels langzaam verkeer (Pact van Twickel) Verbeteren fietsoversteek Deldenerstraat (reconstructie) Fietspad Industriegebied Zuid Reconstructie aansluiting M.A. de Ruyterstraat - Deurningerstraat incl. fietsmaatregel/uitbuiging Renovatie Muizentunnel (fietstunnel Waarbekenweg) Aanleg LED Lanes langs busbaan Bornsestraat thv Dennenbosweg Locatie Pasteurstraat, verbreding middengeleider onderdeel realisatie buslijnvoering incl. selectieve toegang. Uitvoering bijna gereed. Alternatief fietspad tracé voor het vervallen verbinding tussen Boortorenweg en Zuidelijke Havenweg. Was een AVOC locatie. Reconstructie recentelijk gerealiseerd en opgeleverd half juni Najaar Juni 2012 Is gerealiseerd en opgeleverd/officieel geopend (inclusief openbare tunnelverlichting en herstraten verharding a niveau) Juli 2012 Okt Uitvoering voorbereidend kabelwerk en detectielussen zijn afgerond Najaar Eind Niet uitgevoerde fietsactie(s) Streef Realisatie Verplaatsbare fietsenstalling Niet opgepakt. Uitvoering stokte vanwege praktische en logistieke bezwaren 2008/ rond arbeidsintensieve plaatsing/ophalen en opslag (kosten en manuren) 2

13 In Top 3 ja Nieuwe fietsprojecten (periode 2012 en verder) Ontwerp en bouw nieuwe grotere fietsflat Stationsplein NS op huidige locatie (met capaciteit van ongeveer stallingsplaatsen) Vanuit project verkeersmaatregelen buiten plangebied project VMBO school en sporthal in plan Medaillon Analyse en aanpak (éénzijdige) fiets ongevallen Studie situatie fietsstraat Topweg ivm incidenteel (sluip)verkeer Fietsoversteek thv de Castorweg - Weusthagstraat Aanleg tijdelijke stallingslocatie op maaiveld op heringericht Stationsplein Aanleg nieuwe stallingslocatie / fietsflat Industrieplein thv Europatunnel NS station Hengelo Oost, realisatie vier OV fietskluizen Omschrijving In voorbereiding. Schetsontwerp vakwerkvariant (voorkeursvariant) van ProRail en Studio SK zijn door Projectbureau Hart van Zuid gepresenteerd in de raadscommissie in 2011 Upgrading rotonde Bornsestraat (fase 1), verbeteren fietsoversteek Eggerinksweg-Wegtersweg, Houtmaatweg (wegvak naast HOV busbaan) als fietsstraat en verbeteren kruispunt Pieter de Hoochstraat- Achterhoekseweg-Houtmaatweg. Het aantal eenzijdige fietsongevallen in Nederland neem toe. Bijvoorbeeld met straatmeubilair zoals paaltjes. Hier zijn verschillende verklaringen voor. Het resultaat vd analyse is een aanpak van gevaarlijk(st)e locaties voor fietsers in Hengelo. In voorbereiding door de wijkraad Slangenbeek en iom belanghebbenden /omwonenden en (aanliggende) bedrijven en de Fietsersbond. Na evaluatieonderzoek verkeersmaatregel stopverbod eventueel aanvullend attentieverhogend straatmeubilair (knipperbol/display/led) bij nadering fietser(s) op dit kruispunt. Dit ivm onder ander afdekongevallen vanuit de steeds forser wordende A stijlen van motorvoertuigen. Op dit moment is hier tijdelijk een snelheidsdisplay (DSI) geplaatst. Dit ivm toekomstige bouw nieuwe fietsflat en het demonteren van de huidige fietsflat. Voorbereidingen ism bureau Hart van Zuid, NS en de afdeling WGW. Nieuwe fietsflat met capaciteit van ongeveer 1000 fietsen. Realisatie in eindfase herinrichting Industrieplein tot plein en realisatie P&R garage Gieskesstraat (tweelaags etagerekken staan nu tijdelijk op deze locatie). Realisatie van vier OV fietskluizen voor abonnementshouders (op locatie uitbreiding overdekte stallingsruimte). Streef Datum Realisatie Datum Najaar Medio Einde 2012 Voorjaar 2013 Medio Medio 2014 Medio 2013 Analyse en aanpak onveilige fietssituatie Torenlaan Bestuurlijke Opdracht F35 tracé binnenstad (fietssnelweg) Implementatieplan handhaving fietsparkeren Regio Twente (inclusief aanpak weesfietsen en een AFAC) Gezien de diverse functie(s) aan deze smalle weg (incl. smalle bermen) zoals Sportpark Slangenbeek, kan deze niet zomaar worden afgesloten of geknipt. Profiel eigenlijk ook te smal voor fietsstroken. Een meer uitgebreide verkeersstudie en analyse vooraf is noodzakelijk. Bestuurlijke opdracht F35 binnenstadtracé. Voorlopige tracéstudie is eind 2011 voorbesproken met de Fietsersbond. Projectgroep olv de Regio met bureau Berenschot. Voorstel voor AFAC (Algemene Fiets Afhandel Centrale) in Almelo en Hengelo (conform model Enschede). Voor aanpak weesfietsen dient de APV gewijzigd en uitgebreid te worden. Dit is momenteel in voorbereiding nnb Sept Medio voorjaar 2013 Najaar 2011 Medio

14 Rotonde Deurningerstraat - Sloetsweg mbt fietsers en de verkeersveiligheid Maatregelen in de verkeers regeling (VRI s) vanaf 2012 Verkeersveiligheidsonderzoek afgerond (AVOC locatie). Ook ism Politie. Voorkeur voor verhoogd aanleggen rode asfalt fietspaden/oversteken. Totale investeringkosten nog niet gecalculeerd nnb Streef Realisatie In Top 3 ja VRI Breemarsweg - Boekeloseweg VRI Geerdinksweg Woolderesweg (Westtangent) VRI Geerdinksweg Deldenerstraat (Westtangent) VRI Geerdinksweg Oelerweg (Westtangent) VRI Haaksbergerstraat Oelerweg (Westtangent) Nieuwe VRI Geerdinksweg - Aletta Jacobslaan (Westtangent) Uitgevoerde fietsprojecten periode Verbetering oversteek fietsers Amerikalaan - Plein Westermaat thv de Praxis Superstore Fietspaden tunnel Amerikalaan / Veldkamp Kruispunt centrumring Wolter ten Catestraat - Oude Molenweg Regionale Fietssnelweg (F35) traject Kuipersdijk - Enschede. Bewaakte fietsenstalling binnenstad / Kloosterterrein Extra tweelaags fietsenstalling (extra capaciteit) Industrieplein thv de luifel. Capaciteitsuitbreiding NS station Hengelo Oost Bestaande VRI automaat wordt volledig vervangen. Fietsers krijgen vaker Okt Okt en sneller groen in de cyclus. Bestaande VRI automaat is volledig vervangen. Mei 2012 Bestaande VRI automaat is volledig vervangen. Mei 2012 Bestaande VRI automaat wordt volledig vervangen Bestaande VRI automaat wordt volledig vervangen Als onderdeel van een volledige reconstructie met een betere en veiligere oversteek voor fietsers. Omschrijving Medio 2013 Toenmalige streef Realisatie VRI geregelde oversteek inclusief infrastructuur is gerealiseerd Nov Doortrekken bestaande fietspaden Amerikalaan via tunnel naar bedrijventerrein de Veldkamp. Volledige reconstructie kruispunt (incl. nieuwe VRI) W. ten Catestraat Oude Molenweg-Drienerstraat-Anninksweg-Ziekenhuisstraat. Met dominant ontwerp voor de fietsers en als onderdeel van de stadsfietsroute. Gerealiseerd en opgeleverd najaar Officieel geopend op dd. 22 november Nov Bewaakte (tijdelijke) fietsenstalling gerealiseerd in 2009 en bewaakt tijdens winkeltijden (zie ook separaat ongeboden college advies met bijlagen) Is gerealiseerd door en ism Projectbureau Hart van Zuid 2010 Uitbreiding met 64 fietsparkeerplaatsen inclusief overkapping en uitbreiding huidige overkapping

15 Verbetering deel Vossenbelt Vervanging wegvak asfalt thv Castorbad ivm wortelschade fietsroute Afsluiting Woolderbroekweg Afsluiting met bebording ihkv realisatie bedrijventerrein de Veldkamp 2011 Realisatie Stadsfietsroute Driene Aanleg (turbo) rotonde Deldenerstraat (Gezondheidspark) Maatregelen in de verkeers regeling (VRI s) Gerealiseerd en officieel geopend op 15 september 2011 (Uitvoeringsnota Fietsen). Gerealiseerd. (inclusief nieuwe fietsvoorzieningen en veiligere oversteek Deldenerstraat thv de Brugginksweg) 2008 Sept Toenmalige streef Fietsvriendelijker maken VRI Vervanging VRI Deldenerstraat-Geerdinksweg (onderdeel West Tangent) 2011 Fietsvriendelijker maken VRI Vervanging VRI Breemarsweg Oelerweg (onderdeel West Tangent) Fietsvriendelijker maken VRI Vervanging VRI Oelerweg-Geerdinksweg (onderdeel West Tangent) Realisatie VRI Oldenzaalsestraat - Hasselerbaan Oost- Rijksweg A1 afrit 31 VRI Kruispunt Deurningerstraat - Castorweg Vervanging VRI automaat, waarbij de fietsoversteek aan de oostzijde gereed is gemaakt voor fietsverkeer in twee richtingen. Nieuwe VRI installatie en lussen. (lusconfiguratie geschikt voor 2x OFOS op de Deurningerstraat Okt Nov Uitgevoerde fietsprojecten periode Omschrijving Toenmalige streef Fietsverbinding Hasseler Es Lonneker Aanleg fietspad door plan Oosterveld tussen fietsbrug Rijksweg A1 en fietspad langs Hesbeek inclusief fietsoversteek Oldenzaalsestraat. Eind 2008 Aanpassing VRI thv Hasselerbaan en Wijziging fietsoversteek ivm aanleg nieuwe fietsverbinding door 2009 Oldenzaalsestraat Oosterveld. Reconstructie Oelerweg Julianalaan Herprofilering en aanleg nieuwe fietsvoorzieningen Dec 2008 Fietsstallingsvoorzieningen Hasselo (winkelcentrum en Culturhus) Uitgevoerd, op initiatief van Wijkraad zijn mbv buurtbonnen extra fietsklemmen geplaatst bij sporthal en gezondheidscentrum. Sept 2008 Afsluiting Kristenbosweg Afsluiting uitgevoerd in Stadsfietsroute Hasseler Es (Asfaltonderhoud Deurningerstraat) In het kader van asfaltonderhoud Deurningerstraat (wegvak Landmansweg en Westelijke Esweg) zijn vrijliggende fietspaden vernieuwd. Klaas de Rookstraat is ingericht als fietsstraat. 2008/ Hoofdfietsroute Vossenbelt Deel Dennenbosweg, aanleg tweerichtingen fietspad 2008 Realisatie 5

16 Kruising Dennenbosweg - M.A. de Nieuw fietsvriendelijker verkeersontwerp incl. kortere wachttijden VRI 2008 Ruyterstraat Kruising Beukweg/mr. P.J. Nieuw fietsvriendelijker ontwerp kruising verbetering opstelplek fietsers en 2008 Troelstrastraat kortere wachttijden mr. P.J. Troelstrastraat, Sloetsweg Aanleg vrijliggende fietspaden op deze wijkring 2008 Kruising Oldenzaalsestraat Aanleg verkeersplein met veilige fietsoversteken (plan Oosterveld) 2008 Noordelijke Esweg Fietstunnel (Grobbentunnel) onder Belangrijke conflictvrije fietsverbinding gerealiseerd en opgeleverd in Medio 2009 het spoor thv Grobbenweg- Eggerinksweg Fietsdiefstal evenement binnenstad Landelijke campagne deed Hengelo ipv Enschede aan (op donderdag 18 sept. 2008). Gemeente deed bijdrage in de campagnekosten voor Hengelo (uit toenmalige budget Fietsparkeren binnenstad Hengelo). Van restant budget twee TAG readers aangeschaft (controle op gestolen fietsen via het RDW register). Sept Nieuwe fietsverbinding Oosterveld Beter alternatief voor oversteek verkeerslichten Hasselerbaan 2009 Oldenzaalsestraat. Noordelijke Esweg Aanbrengen diverse markeringen fiets suggestiestroken 2008 Verbetering verkeerslichten fietsers Fiets onderlichten aangebracht kruising Hasselerbaan Oldenzaalsestraat Diverse verbeteringen Verbetering kruising Oldenzaalsestraat / Sloetsweg, aanleg fietsdoorsteek Diverse verbeteringen Quick scan verkeerslichten Weideweg/Deldenerstraat (uitgevoerd) 2008 Pilot uitneembare (definitieve) fietsrekken op Brinkplein Gerealiseerd en geplaatst (gemodificeerd model Tulip op traverse). De 100 stuks uitneembare nieuwe fietsklemmen zijn geplaatst op 26 mei (Model is uitneembaar bij evenementen op Brinkplein) Mei 2008 Onderhoud recreatieve verbindingen Slangenbeek, ongeveer 3 km paden opnieuw verhard Knooppuntensysteem Knooppuntensysteem bewegwijzering gerealiseerd door Regio Twente, 2007 ontwerp gemeente Hengelo. Raamplan Fietspaden Overijssel Wensen voor nieuwe recreatieve fietsverbindingen omgeving Beckum en 2008 Dalmeden ingebracht en opgenomen in Provinciaal Raamplan fietsvoorzieningen. Beethovenlaan Vervanging tegelverharding door asfalt thv spoorviaduct 2007 PC Hooftlaan Nieuwe asfaltverharding vrijliggende fietspaden

17 Maatregelen in de verkeers regeling (VRI) Toenmalige streef Verbetering verkeerslichten fietsers Vier richtingen groen kruising Boekeloseweg Breemarsweg 2007 Verbetering verkeerslichten fietsers VRI Beethovenlaan/Bergweg/Mozartlaan opgeheven 2008 Verbetering verkeerslichten fietsers Vier richtingen groen kruising Kuipersdijk Enschedesestraat 2007 Verbetering verkeerslichten fietsers Nieuwe regeling kruising Beukweg/mr. P.J. Troelstrastraat 2008 Realisatie Verbetering verkeerslichten fietsers Nieuwe regeling kruising Dennenbosweg/M.A. de Ruyterstraat (inclusief wachttijdvoorspeller) 2008 Fietsvriendelijker maken VRI s Verbetering fiets opstelstrook kruispunt Marskant/Deldenerstraat 2009 Fietsvriendelijker maken VRI s Onderzoek Groene Golfteam kruising Weideweg/Bornsestraat/Wegtersweg 2009 Fietsvriendelijker maken VRI s en aanpassing fietsstroken Verbetering fietsstroken Industriestraat en VRI kruispunt Industriestraat - Lansinkesweg 2009 Sector Ruimte Afd. REO / JS dd. 4 oktober

18 F?-e " S P, fw' OJ O) fu ^ H ff m fl) - > JP, S P? I s * W S<2 fc ai > o,5 ' o» Ji fi? -

19 Bijlage 3 LH I "I J5% m*«f dan oamtddaw 15-35% nrtaar dan gamrttatd 0-15% m«er dan pemtddmd 0.10%m«*taf danflannddam 10 :5% m#»d*f (tan gaanaddau»2m mod** dan gamiddata Figuur S Afwijking ten opeichte van het landelijk gemiddeld van het aantal fietskilometers per inwoner per jaar, per gemeente ( ) Top 5 gemeenten > inwoners waar het meest wordt gefietst Zwolle 1295 Doetinchem 1265 Hengelo 1246 Amersfoort 1244 Groningen 1241 Top 5 gemeenten > inwoners waar het minst wordt gefietst Heerlen 393 Lelystad 486 Rotterdam 555 Vlaardingen 636 Helmond 645 Tabel 1 De vijf gemeenten, groter dan inwoners, waar het meest en het minst wordt gefietst (in kilometer per inwoner per jaar) Sector Ruimte Afd. REO / JS dd. 6 augustus 2012