Glashelder nieuwsbrief 4 mei De afronding van Glashelder! Resultaten. Beste Glashelder!-deelnemers,

Transcriptie

1 De afronding van Glashelder! Resultaten Beste Glashelder!-deelnemers, Het is alweer enkele maanden geleden dat de honderdduizendste scan van Glashelder! werd ingevoerd en gecontroleerd. De meeste van jullie zullen daarna zijn aangemonsterd op andere projecten op Velehanden of misschien wel andere natuurhistorische crowdsourcingprojecten. Bij Naturalis hebben we in de tussentijd hard gewerkt aan het inlezen en beschikbaar maken van de door jullie getranscribeerde data. Met deze nieuwsbrief willen we jullie wat vertellen over dat traject. We hebben een aantal statistieken over Glashelder! op een rijtje gezet en presenteren de resultaten van de deelnemersenquête. Ten slotte gaan we in op het vervolg van collectiedigitalisering in Naturalis. Veel leesplezier en nogmaals dank voor alle inzet, Maarten & Inge Het laatste preparaat van Glashelder! werd op 31 december 2013 ingevoerd. In januari werd in een eindsprint de controle afgerond. Voor jullie was Glashelder! daarmee afgelopen, maar voor ons niet. Wij hebben in de maanden na de laatste scan de data verder bewerkt en het hele project geëvalueerd. Om met de data te beginnen: die hebben nog een heel proces doorgemaakt. Het doel van Glashelder! was het generen van data die via ons collectieregistratiesysteem, Atlantis BioXL beschikbaar kon worden gesteld aan wetenschappers en andere geïnteresseerden. Daarvoor was er nog wel een vertaalslag nodig van de data zoals ze zijn ingevoerd in het Glashelder! invoerformulier naar de databasevelden van BioXL. Zo werd de wetenschappelijke naam opgesplitst in genus, subgenus, species en subspecies, en werden de verschillende datum notaties gestandaardiseerd. Daarna is de data ingelezen in het systeem. Overigens mét de originele invoer die is ingelezen in een apart veld waarvoor BioXL een mogelijkheid biedt. Online beschikbaar Vanuit BioXL zal de data, samen met alle andere gedigitaliseerde collectiedata van Naturalis, in het derde kwartaal van 2014 beschikbaar komen via het Bioportal, een online toegang op alle digitale bronnen van Naturalis. Het Bioportal zal officieel worden gelanceerd tijdens het Weekend van de Wetenschap op 4 en 5 oktober Maar de in Glashelder! getranscribeerde data zijn in principe van iedereen. Ze zijn immers afgeleid van objecten uit de nationale natuurhistorische collectie van Nederland. Daarom leek het ons aardig om de resultaten nu al via spreadsheets beschikbaar te stellen. Deze zijn te vinden op de website van Naturalis vinden. Hier staan overigens ook alle verschenen nieuwsbrieven.

2 De springstaarten zijn al online toegankelijkgemaakt op gbif.org, een internationaal netwerk voor biodiversiteitsdata, dat vooral door wetenschappers gebruikt wordt. Naast de springstaarten heeft Naturalis nog een groot aantal datasets aan dit netwerk aangeleverd. Evaluatie De evaluatie van het project bestond uit meerdere onderdelen. Een van de belangrijkste daarvan was de enquête die 38 van jullie hebben ingevuld, waarvoor dank. De resultaten van de enquête worden hieronder apart besproken. We hebben daarnaast naar het proces en de invoerstatistieken gekeken. Een van de belangrijkste constateringen was dat de kwaliteit van de ingevoerde data consistent en hoog was! meer nieuwe leden dan normaal door een berichtje in de Naturalis-bijlage in de NRC. In totaal hadden er op 1 januari 2014 zich 497 mensen ingeschreven voor Glashelder! De aanwas van nieuwe deelnemers is te zien in de grafiek hieronder. In de eerste weken zijn er ongeveer 200 mensen lid geworden, waarna een rustige groei van ongeveer 1 nieuwe deelnemer per dag is doorgezet. Een duidelijke afwijking van dit patroon ligt begin september: de aandacht die het project in de Naturalisbijlage van de NRC kreeg, wierp zijn vruchten af in de vorm van 38 nieuwe leden in de week na de publicatie. Er zijn vier verschillende collecties behandeld in Glashelder! met in totaal preparaten. Per dag zijn er gemiddeld 711 scans ingevoerd, maar het daadwerkelijke aantal wisselde sterk van dag tot dag. Zondag was een populaire invoerdag met regelmatig meer dan twee keer zoveel invoer dan op een doordeweekse dag. September is de maand met de hoogste invoer geweest, zie de grafiek hieronder. Dit kwam waarschijnlijk door het gezamenlijk effect van een aantal zeer actieve mensen gecombineerd met De daadwerkelijke actieve poule mensen bestaat uit 203 deelnemers. De anderen zijn wel lid geworden maar hebben (bijna) geen scans ingevoerd. De 26 invoerders met de hoogste score zijn samen verantwoordelijk voor 90% van het werk. De twee meest actieve invoerders hebben samen zelfs een ongelooflijke 34% van de totale invoer gedaan! De controleurs hebben eigenlijk allemaal veel gedaan. Met 14 actieve mensen hebben zij alle scans gecontroleerd.

3 Groep Productie Aantal invoerders Aantal controleurs Superinvoerders Meer dan Topinvoerders Serieuze invoerders Kort actief Afhakers < Rondkijkers Totaal Aantallen invoerders per hoeveelheid ingevoerde scans. Resultaten data Er zijn vier verschillende collecties behandeld in Glashelder!; springstaarten (33.199), mijten (45.103), bladluizen (9.190) en overige insecten (12.507). Deze exemplaren behoren tot unieke (onder-)soorten. Maar liefst exemplaren zijn types; 327 daarvan zijn holotypes, het meest belangrijkte exemplaar van de soort. Ongeveer de helft van de preparaten had een vindplaats met land op het etiket staan. Het best vertegenwoordigde land was Griekenland, waar 20% van deze preparaten vandaan kwam. Dat zal voor invoerders van de Collembola geen verrassing zijn, een groot deel van de springstaarten kwam uit Ellas. Daarnaast zijn er zo n 6000 beestjes zijn gevonden in een andere prettige vakantiebestemming, Frankrijk. Ook dit waren grotendeels springstaarten. Zoals invoerders van beide groepen gemerkt zullen hebben, is er een duidelijk verschil tussen de genoteerde gegevens bij de springstaarten en de mijten. Springstaarten hadden vaak voorgedrukte etiketten met veel gegevens. Bij de mijten was dit lang niet altijd het geval. Bij mijten die in series verzameld zijn, stonden vaak op maar één van de preparaten de gegevens helemaal uitgeschreven. De andere preparaten kregen alleen een volgnummer, die naar de informatie verwees. Omdat we alleen de letterlijke gegevens op het etiket hebben overgenomen, tellen deze preparaten niet mee in de landentellingen. Na Griekenland en Frankrijk volgt, met een groot verschil, Nederland. Dit lijkt vreemd voor het vestigingsland van de meeste verzamelaars, maar dat is het niet: dat een diertje in Nederland gevonden was, sprak vaak zo vanzelf dat het land niet apart vermeld is op het etiket. Hier missen al die preparaten die wel Nijmegen als vindplaats hadden maar waar Nederland bij ontbrak. In de enquête gaf 65% van de respondenten aan dat ze graag ook in dit soort

4 gevallen het land wilden toevoegen. Dat mocht nu niet vanwege de manier waarop Glashelder! ingericht was, maar het lijkt ons een nuttige functie in een eventueel vervolgproject. Het vierde en zesde land qua aantallen preparaten zijn landen waar Nederland een sterke historische connectie mee heeft: Indonesië (excl. Nieuw Guinea) en Suriname. Veel van de insecten kwamen uit voormalig Nederlands-Indië (en Maleisië), terwijl dr. Lukoschus in Suriname op mijtenexpeditie is geweest. Enquête Land Aantal preparaten Griekenland 8831 Frankrijk 6356 Nederland 2878 Indonesië 1816 Maleisië 1741 Suriname 1674 Spanje 1385 USA 1158 Mongolië 1084 Panama 1017 We waren nieuwsgierig naar jullie mening over Glashelder! In de enquête hebben we daarom 26 vragen aan alle deelnemers die wilden reageren voorgelegd. We wilden graag weten wat jullie drijft om dit soort crowdsourcingswerk te doen. Het helpen van de wetenschap in het algemeen en Naturalis in het bijzonder wordt door veel mensen genoemd. De eigen tijd nuttig besteden is voor veel mensen belangrijk net als een eigen interesse in biologie, natuur en natuurhistorie. Die eigen interesse in biologie is ook op te maken uit de maar liefst 20% van de respondenten die een biologische opleiding gedaan hebben. Naturalis heeft allerlei deelcollecties: insecten, gewervelden, planten, etc. Voor alle genoemde deelcollecties (zie hieronder) was een meerderheid die er enthousiast over was. De collecties dieren en planten zijn wel duidelijk populairder dan de archieven en gegevenslijsten. Bij een andere vraag wordt aangegeven dat het aanspreekt als de objecten interessant zijn om te bekijken en ook als er interessante achtergrondverhalen over te vertellen zijn. Een beetje puzzelen vindt het merendeel van de mensen ook leuk, maar er hoeft geen spelletje van gemaakt te worden. Informatie toevoegen, zoals het land invullen als het niet genoemd is maar wel duidelijk is, wordt wenselijk gevonden. Zelf determineren met online determinatiesleutels lijkt 60% een leuke bezigheid. Qua ondersteuning bleek, misschien niet heel verrassend, de handleiding op de meeste waardering te kunnen rekenen. Het forum wordt ook goed gewaardeerd (60% veel waardering), maar lang niet iedereen heeft er gebruik van gemaakt (20% niet). Veel waardering was er ook voor de nieuwsbrieven met achtergrondinformatie over de collecties en

5 het project. Dat was voor ons stimulerend om te horen. Ook fijn was dat 80% aangaf meer kennis over mijten, springstaarten dan wel bladluizen gekregen te hebben. Als museum is het onze missie om kennis te verspreiden en we horen graag terug dat dat gelukt is, ook als het niet het belangrijkste doel van het project was. Uit alle antwoorden blijkt dat de collectie die Naturalis beheert aanspreekt. Bij de open vraag over ideeën voor beloningen werd geopperd aanwezig zijn als er een potvis wordt binnengebracht en iets van de enorme collectie achter de schermen zien. Vaak is het eerste wel mogelijk, ook als je niet aan Glashelder! hebt meegedaan. Houd wat dat betreft het nieuws en de website van Naturalis in de gaten want vaak wordt er, als er een walvis aanspoelt en Naturalis er heen moet om het dier te onderzoeken en delen voor de wetenschap behouden moeten worden, in Naturalis een evenementje rondom het dier georganiseerd om iedereen de gelegenheid te geven de bijzondere vondst te bezichtigen. Het bezoeken van de collectie is helaas wat minder eenvoudig. Om het risico op introductie van schadelijke organismen, zoals de museumkever (hij bestaat echt: Anthrenus verbasci) in de collectie zoveel mogelijk te beperken is de toegang beperkt tot collectiebeheerders en wetenschappers. Vanwege de interesse die er is naar die mysterieuze, enorme collectie en de beperkte toegankelijkheid ervan is de digitalisering ervan een uitkomst. Door foto s van de objecten te maken en hun gegevens doorzoekbaar te maken op internet kan iedereen straks een virtuele tour door de collectietoren maken.

6 Hoe nu verder? Glashelder Glashelder! was voor Naturalis een (uitgebreid) proefproject om te zien of er interesse zou zijn voor ons soort werk. Het is overduidelijk dat die interesse er is! Dat was al een mooie gewaarwording. Daarnaast bleken de resultaten van goede kwaliteit te zijn met bruikbare gegevens. Er is nog veel werk dat moet gebeuren. Er zitten ongeveer 37 miljoen objecten in de collectie van Naturalis waarvan er na de grote digitaliserings- slag die op het moment gaande is 7 miljoengedigitaliseerd zijn. Na de veelbelovende resultaten van Glashelder! zou het goed kunnen dat voor een deel van de overgebleven 30 miljoen objecten de hulp van vrijwilligers gezocht wordt. We hopen dat alle harde werkers die bij hebben gedragen aan Glashelder! ons ook dan weer willen helpen.