Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde
|
|
|
- Esther de Backer
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde Cis Verbeeck Koninklijke Sterrenwacht van België Open Deur Dagen Koninklijke Sterrenwacht van België, oktober 2014 Feb 08, 2008 Space Weather: international Solar-Terrestrial Centre of Excellence affairs and beyond
2 Atmosfeer van de zon Fotosfeer Zonneoppervlak 500 km diep Geen vast oppervlak, maar ondoorzichtig Temperatuur: 6000 C Verschijnselen: Zonnevlekken Fakkelvelden Carrington (1853): Rotatie rond eigen as: 27.3 dagen CaK CaH Fe Hβ Mg Fe Na Hα
3 Zonnevlekken
4 Zonnevlekken
5 Zonnevlekken 14 FEB 2011
6 De 11-jarige zonnecyclus Zonnevlekkengetal, KSB Ukkel (RWC, WDC)! R. Wolf (19de E) introduceerde het Wolfgetal of zonnevlekken-index.! uitzonderlijk lang en diep minimum! vorige cyclus: langst durende cyclus van laatste 180 jaar!
7 Zonnecyclus! LANGE TERMIJN" P. BRUEGEL DE OUDE, SPÖRER MINIMUM kleine ijstijd 6ºC kouder ~2ºC kouder zomerloos 1816
8 Atmosfeer van de zon Corona Zeer heet Tussen 1 en 3 miljoen C Straalt vooral in EUV en röntgen Zeer ijl 1.000* beter dan vacuüm met een ionenpomp miljard maal ijler dan fotosfeer Vorm verandert doorheen zonnecyclus Actieve gebieden: coronale lussen, sterk magneetveld Foto Koen Van Gorp, 29/3/2006 Zonnewind Hoge temperatuur drijft deeltjes van zon weg km/s, maar tot km/s bij zonneuitbarstingen Ter hoogte van de aarde: C - 1 miljoen C
9 Om goed te zien, moet je alles zien Wit licht X-stralen
10 Om goed te zien, moet je alles zien Wit licht Extreem ultraviolet
11
12 alle omstandigheden op de zon en in de zonnewind, magnetosfeer, ionosfeer en thermosfeer die de prestaties en de betrouwbaarheid van technologische systemen in de ruimte en op grond kunnen beïnvloeden en die een gevaar kunnen betekenen voor het menselijk leven of de gezondheid. NSWP Het ruimteweer
13 Ultraviolet licht MINUTEN Zonnewind 1-4 DAGEN Energetische deeltjes 30 MINUTEN
14 UITBARSTINGEN Ultraviolet licht ZONNEVLAM Zonnewind + MAGNETISCHE WOLK CORONAAL GAT Energetische deeltjes ENERGETISCHE DEELTJES
15 UITBARSTINGEN STORMEN Ultraviolet licht Radiostorm ZONNEVLAM Zonnewind + Geomagnetische storm MAGNETISCHE WOLK CORONAAL GAT Energetische deeltjes Deeltjesstorm ENERGETISCHE DEELTJES
16 UITBARSTINGEN STORMEN BESCHERMING Radiostorm ZONNEVLAM IONOSFEER + Geomagnetische storm MAGNETISCHE WOLK CORONAAL GAT Deeltjesstorm AARDS MAGNEETVELD ENERGETISCHE DEELTJES
17 Radiostormen
18 Oorzaak radiostorm: zonnevlammen 500x meer X-stralen van de zon! Reistijd: 8 minuten Doet ionosfeer aan dagzijde uitzetten Storingen in radiocommunicatie
19
20
21 Effecten radiostorm Verstoorde radiocommunicatie GPS onnauwkeurig Satellieten worden afgeremd Statische elektriciteit op satellieten
22 Geomagnetische stormen
23 Oorzaken geomagnetische storm: 1. Magnetische Wolk of Coronale Massa-Ejectie (CME)
24 Filament-uitbarsting
25 Oorzaken geomagnetische storm: 2.Snelle zonnewind van coronaal gat
26 Effecten geomagnetische storm I Problemen met GPS-gestuurde boringen Poollicht Schade aan hoogspanningslijnen en pijpleidingen Onnauwkeurige GPS Waremme, JM Maillard
27 Effecten geomagnetische storm II Schade aan en verlies van satellieten Satellieten worden afgeremd Oriëntatieproblemen satellieten
28 Effecten geomagnetische storm III: poollicht Als energetische deeltjes langs de veldlijnen van het geomagnetische veld bewegen en botsen met deeltjes uit de atmosfeer Zowel aan noord- als zuidpool Noordelijke richting, lokale middernacht Kleuren In België: tiental keer / 11 jaar >200 km: zuurstof: rood <200 km: stikstof: blauw <200 km: zuurstof: groen (<100 km: stikstof: krimson) G. Gonzales, Iowa State University, Okt 2003
29 Protonenstormen
30 Oorzaken protonenstorm Protonen tussen zon en aarde worden enorm versneld door zonnevlam of magnetische wolk Energetische deeltjes (vooral protonen) komen op aarde aan met bijna de lichtsnelheid
31 Effecten protonenstorm I (Polaire) vluchten: Verhoogde straling Verstoorde radio-communicatie over de polen
32 Effecten protonenstorm II Gevaar voor astronauten Schade aan en verlies van satellieten
33 Omwille van protonen: lancering Antares-raket en Cygnus cargo uitgesteld! (NASA, 8/1/2014) Protonen 1/1: ongestoorde ionosfeer 8/1: verstoorde ionosfeer Uitbarsting 7 januari 2014
34 Meer weten? Vragen?
Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde
Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde Cis Verbeeck, Eva Robbrecht, Jan Janssens Koninklijke Sterrenwacht van België Open Deur Dagen Koninklijke Sterrenwacht van België, 25-26 mei 2013 Feb 08,
VSW MIRA Cursus Theorie. 7. De Zon. 13 april 2016 Jan Janssens
VSW MIRA Cursus Theorie 7. De Zon 13 april 2016 Jan Janssens Inhoud Structuur en evolutie Inwendige van de zon Kern - Stralingszone - Convectiezone Atmosfeer van de zon Fotosfeer - Chromosfeer Corona Heliosfeer
Het Ruimteweer Stormachtige verhalen over onze ster
Het Ruimteweer Stormachtige verhalen over onze ster Galileo Heerlen, NL 7 December 2013 Jan Janssens Het ruimteweer alle omstandigheden op de zon en in de zonnewind, magnetosfeer, ionosfeer en thermosfeer
Zonnestormen tijdens Zonnecylus 24
Zonnestormen tijdens Zonnecylus 24 Cozmix Beisbroek 3 December 2014 Jan Janssens Het ruimteweer alle omstandigheden op de zon en in de zonnewind, magnetosfeer, ionosfeer en thermosfeer die de prestaties
Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde
Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde Cis Verbeeck Koninklijke Sterrenwacht van België Bezoek mil.be, 2 september 2014 Feb 08, 2008 Solar-Terrestrial Space Weather: Centre international of Excellence
VSW MIRA Cursus Theorie. 7. De Zon. 18 april 2018 Jan Janssens
VSW MIRA Cursus Theorie 7. De Zon 18 april 2018 Jan Janssens Inhoud Structuur en evolutie Inwendige van de zon Kern Stralingszone Convectiezone Atmosfeer van de zon Fotosfeer Zonnevlekken Chromosfeer Protuberansen
2. Zon en Zonnestelsel
VSW MIRA Cursus Theorie 2. Zon en Zonnestelsel 23 Januari 2008 Jan Janssens Inhoud Enkele basisnoties Inwendige van de zon Kern - Stralingszone - Convectiezone Atmosfeer van de zon Fotosfeer - Chromosfeer
operationeel Kapitein drs. W.P.N. (Willem-Pieter) van der Laan, Hoofd Bureau Space Weather van de Joint Meteorologische Groep
Kapitein drs. W.P.N. (Willem-Pieter) van der Laan, Hoofd Bureau Space Weather van de Joint Meteorologische Groep Op woensdag 15 november 2017 is de Joint Meteorologische Groep (JMG) gestart met de productie
Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 8 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 8 Mei 2019 Deze les Zijn er nog vragen n.a.v. de vorige les? Deze les: Ontstaan zonnestelsel De Zon Ons zonnestelsel binnen het sterrenstelsel
De verschillende vormen van zonneactiviteit en hun invloed op de mens en zijn technologie
Page 1 Revue E Tempêtes solaires et leur impact sur les réseaux électriques De verschillende vormen van zonneactiviteit en hun invloed op de mens en zijn technologie SAMENVATTING De Zon, Helios, Sol, er
IenM en zonneactiviteit
IenM en zonneactiviteit Wat als de Zon het licht uit doet? Bert van den Oord - KNMI Weerbaarheid vitale processen 2011 Nationale Risicoanalyse 2015 Herijking vitale sectoren Categorie A Categorie B Niet
PROBA2. Ruimteweer waarnemen met een Belgische satelliet
K.U.Leuven- Academisch Vormingsinstituut voor Leraren Vliebergh- Senciecentrum i.s.m. De Koninklijke Sterrenwacht van België en Solar- Terrestrial Centre of Excellence PROBA2 Ruimteweer waarnemen met een
!"#$%& !"#$%&'&&()'**(+&$&+) $&%)&&+),&-.#/01&)/*%&--#&%)
'()(*+,-+./%012+3450689:34.;54.5
Het aanleggen van een catalogus van zonnevlammen op basis van GOES-metingen.
Het aanleggen van een catalogus van zonnevlammen op basis van GOES-metingen. Inhoudsopgave Dankwoord Voorwoord v vi 1 Inleiding 1 1.1 De zon............................... 1 1.2 De corona van de zon.......................
ALGEMEENHEDEN STRUCTUUR VAN DE ZON WAARNEMEN IN WIT LICHT EIGEN WAARNEMINGEN HUIDIGE ZONNEACTIVITEIT
1 DE ZON ALGEMEENHEDEN STRUCTUUR VAN DE ZON WAARNEMEN IN WIT LICHT EIGEN WAARNEMINGEN HUIDIGE ZONNEACTIVITEIT 2 3 ALGEMEENHEDEN DE ZON Zon is een ster Bol met diameter van 1,4 miljoen km Ouderdom 4,5 miljard
Ter nagedachtenis. Arend PA1ARE. 50 jaar. Zondag 7 sept 2008
Even voorstellen Jaap van Duin, PA7DA Woon in Noordwijk Werk bij TUDelf in Lab.Vloeistoffenmechanica Op HF sinds 1999 Voorheen actief als PD0DAA, 4Z4YZ, PE2DAA Voorzitter afd. Leiden en regelneef PG6N
Clusters van sterrenstelsels
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden radiowaarnemingen en computer simulaties van samensmeltende clusters van sterrenstelsels besproken. Om dit beter te begrijpen wordt eerst uitgelegd wat
Gevaar uit de ruimte
Gevaar uit de ruimte Gevaar uit de ruimte Hoe veilig is het leven op Aarde Wat bedreigt ons Moeten wij ons zorgen maken Wat doen we er tegen Gevaar uit de ruimte Gevaren zijn tijdgebonden en zitten meestal
Onderzoek naar de zonnecorona Jan Janssens, Petra Vanlommel, Cis Verbeeck, David Berghmans
Onderzoek naar de zonnecorona Jan Janssens, Petra Vanlommel, Cis Verbeeck, David Berghmans Wanneer de maan precies tussen de zon en de aarde passeert, ontstaat meestal 1 een totale zonsverduistering. Dit
Het Solar Indices Data analysis Center - Voorspelling van het Ruimteweer
Het Solar Indices Data analysis Center - Voorspelling van het Ruimteweer Jan Janssens en het SIDC forecasters team Koninklijke Sterrenwacht van België VVS/WG Zon - Grimbergen - 4 Juni 2016 Inhoud Ruimteweer
Voorspellen van ruimteweer door zonneuitbarstingen
Voorspellen van ruimteweer door zonneuitbarstingen Waarschuwingssysteem ontwerpen tijdens de Alpbach zomerschool Arjan J.H. Meskers, TU Delft, Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische
connection Heliofysisch onderzoek in België De zon en haar invloed op de aarde
61Space connection Heliofysisch onderzoek in België De zon en haar invloed op de aarde Het Internationaal Heliofysisch Jaar 2007 In 1957 werd, geïnspireerd door de Internationale Pooljaren van 1882 en
Weerbaar tegen extreme zonneactiviteit. Gevolgen op aarde van extreme explosies op de zon
Weerbaar tegen extreme zonneactiviteit Gevolgen op aarde van extreme explosies op de zon Weerbaar tegen extreme zonneactiviteit Gevolgen op aarde van extreme explosies op de zon 1 1 Extreme zonneactiviteit
Praktische opdracht ANW De zon
Praktische opdracht ANW De zon Praktische-opdracht door een scholier 1475 woorden 17 januari 2002 6 31 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud Hoofdstuk 1: inleiding Hoofdstuk 2: zonnevlekken Hoofdstuk 3: de corona
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder
Inleiding Astrofysica college 6
Inleiding Astrofysica college 6 Onze zon en de sterren De opbouw van de zon Binnen in de ster: opaciteit - Hoe lichtdoorlatend is het gas? Veel tegenwerking zorgt voor een heter gas. In de zon botst een
ZONNESTORM KAN WERELDEN ZONDER STROOM ZETTEN
ZONNESTORM KAN WERELDEN ZONDER STROOM ZETTEN Door: Günther Brants 15/12/12-09u00 ap. Komt er op 21 december een apocalyptisch einde aan de ons nu bekende wereld - zoals blijkbaar één à twee procent van
Inhoudsopgave: Bladzijde: 2 Bladzijde: 3 Bladzijde: 4-5
Noorderlicht AT3B Inhoudsopgave: 1. Hoe ontstaat de zonnewind? 2. Waaruit bestaat de zonnewind 3. Waar komt het aardmagnetisch veld vandaan 4. Hoe is een atoom opgebouwd 5. Schilelectronica in het atoom,
Praktische opdracht ANW De zon en ons klimaat
Praktische opdracht ANW De zon en ons klimaat Praktische-opdracht door een scholier 1741 woorden 17 februari 2006 5,5 17 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave Inleiding Wat is een zonnevlek? Hoe kun je
Ruimteweer: geschiedenis en voorspelling
Erwin Verwichte en Claire Foullon Koninklijke Sterrenwacht van België Ruimteweer: geschiedenis en voorspelling E r zijn verschillende versies van wat ruimteweer nu is. Wij hanteren de officiële definitie
De Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
115mm F/7 APO. Jupiter waarnemen
115mm F/7 APO Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter waarnemen Jupiter Diameter 142.984 km Afstand tot de Zon 778 miljoen km Omlooptijd om Zon 11 jaar en 10 maanden
Profielwerkstuk Poollicht
PWS Profielwerkstuk Poollicht Leon Weggelaar Daniëlle Roodenburg Franka Ruitenberg Havo 5 Begeleider: Dhr. Veenstra 1 Voorwoord Om Havo 5 succesvol af te sluiten moet er een profielwerkstuk ingeleverd
Nederlandse samenvatting
Hoofdstuk 7 Nederlandse samenvatting De zon is een hele gewone ster. Hij heeft een tamelijk kleine massa voor een ster en het heelal hangt vol met vergelijkbare sterren. De zon is ook nog eens in een rustige
Onze Zon is een doodgewone gele ster. Inleiding sterren. Energiebron: hydrostatisch evenwicht. De atmosfeer van de Zon
De Zon Inleiding sterr Onze Zon is e doodgewone gele ster. 109 x diameter aarde (maanbaan past erin!) 333.000 x zwaarder dan aarde dichtheid 1.4 gr/cm 3 (vergelijkbaar met Jupiter) rotatieperiode 25(+)
Zonnevlammen Andrea Bakker 6W
Zonnevlammen Andrea Bakker 6W Inhoudsopgave: Hoofd- en deelvragen: 2 Voorwoord: 3 Hoe is de zon ontstaan en wat is de samenstelling ervan? 4 De aanloop tot het eind van een ster: 5 Kernfusie: 6 Absorptie
Koninklijke Sterrenwacht van België
Koninklijke Sterrenwacht van België ESA Hoogtepunten van de wetenschappelijke activiteiten 2014 Microseismiciteit verklaard Aan de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) zijn wetenschappelijk onderzoek
Inleiding Astrofysica
Inleiding Astrofysica Hoorcollege V 8 oktober 2018 Praktische aspecten n Woensdag eerste werkcollege n Indeling werkgroepen (zalen in Huygens): n WG1: Stan Barmentloo, 204 n WG2: Gerben Jolink, 207 n WG3:
DE ZON (2) De zon in de oudheid.
DE ZON (2) In het vorige VESTA nummer beloofde ik op de zon terug te komen, bij deze dus. Tja, 11 augustus is geweest. Bent U, ook zoals ik en met mij vele (honderd) duizenden Nederlanders, naar Frankrijk,
Zon Geschreven door Erwin - 04/12/ :33
Zon Geschreven door Erwin - 04/12/2009 18:33 De zon vervult een cruciale rol in het aardse klimaat, zoals de seizoensgang en het transport van warmte van evenaar naar poolgebieden, waarmee het weer wordt
Inleiding. Verdeling. Eindredactie: Bas, Roeland, Laurens
Het Noorderlicht Inhoudsopgave 1. Inleiding en verdeling Bladzijde 2 2. Hoe ontstaat de zonnewind? Bladzijde 3 3. Waaruit bestaat de zonnewind? Bladzijde 4 4. Waar komt het aardmagnetisch veld vandaan?
Zon Geschreven door Erwin - 04/12/ :33
Zon Geschreven door Erwin - 04/12/2009 18:33 De zon vervult een cruciale rol in het aardse klimaat, zoals de seizoensgang en het transport van warmte van evenaar naar poolgebieden, waarmee het weer wordt
Koninklijke Sterrenwacht van België
Koninklijke Sterrenwacht van België ESA, Herschel,,ROB ESA, Herschel,,ROB Wetenschappelijke hoogtepunten 2013 De kernen van Mercurius en Mars De planetologen van de KSB hebben in 2013 vooruitgang geboekt
Koninklijke Sterrenwacht van België Opendeurdagen 2014
Astronomie en Astrofysica De sterrenkundigen geven uitleg over hun onderzoeksprojecten: zowel de massieve sterren en sterrenwinden, variabele en meervoudige sterren als geëvolueerde sterren en planetaire
Zon, aarde en maan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/87197
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/87197 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
operationeel Vertaling en bewerking door kap drs. W.P.N. van der Laan, CLSK, Hoofd Bureau Space Weather
Vertaling en bewerking door kap drs. W.P.N. van der Laan, CLSK, Hoofd Bureau Space Weather Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in september 1941, vond er een grote uitbarsting plaats op de zon. Die uitbarsting
Bliksems. Stefan Kowalczyk
Stefan Kowalczyk De aarde als condensator De ionosfeer is één plaat van een erg grote condensator, terwijl de aarde de andere is. Hoe bliksem ontstaat heeft hier alles mee te maken. Recent zijn nieuwe
Praktische opdracht ANW De zon en ons klimaat
Praktische opdracht ANW De zon en ons klimaat Praktische-opdracht door een scholier 1325 woorden 3 juni 2004 6,9 41 keer beoordeeld Vak ANW De zon en ons klimaat 1. a. Wat is een zonnevlek? Zonnevlekken
Weerstanden door Willy Acke, ON4AW Deel 32b
Weerstanden door Willy Acke, ON4AW Deel 32b De Zon (vervolg) De oorsprong van de zonnevlekstraling Soms veroorzaakt een emissie op een niveau dat enkele honderden malen groter is dan die van de stille
De invloed van de zonnewind op planeten en het instellaire medium is van groot belang
12 Samenvatting De invloed van de zonnewind op planeten en het instellaire medium is van groot belang voor de evolutie van ons zonnestelsel. Op aarde is het noorderlicht de bekendste manifestatie van de
Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019 Deze les Zijn er nog na vorige keer nog vragen? Deze les: Planeten in het zonnestelsel Zonnestelsel - overzicht Mercurius Is de
Praktische opdracht ANW Noorderlicht
Praktische opdracht ANW Noorderlicht Praktische-opdracht door een scholier 3920 woorden 28 februari 2003 7,9 116 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding We hebben besloten onze praktische opdracht voor Algemene
het grote boek van de ruimte met professor astrokat Tekst van dr. dominic walliman Ontwerp en illustraties van ben newman
het grote boek van de ruimte met professor astrokat Tekst van dr. dominic walliman Ontwerp en illustraties van ben newman Iedere avond zetten de laatste stralen van de ondergaande zon de hemel in vlammende
De zon, onze dagster
AstroLAB s Educatieve Brochure N 1 De zon, onze dagster Versie 1.3 Laatste update: 18 November 2003 Oorspronkelijke tekst door Thierry Lewyllie en Carl Vandaele, ACG vzw Bijgewerkt door: Philippe Vercoutter,
6,9. Werkstuk door een scholier 2711 woorden 12 maart keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 2711 woorden 12 maart 2001 6,9 171 keer beoordeeld Vak ANW 1.1 wat is de zon? De zon is en gigantische bal van gloeiende gassen, ook is de zon is een ster, een ster van gemiddelde
Extra College; Technieken, Instrumenten en Concepten
Extra College; Technieken, Instrumenten en Concepten Lorentzkracht: Massa spectrometer Inductie en Generatoren Transformatoren Massa Spectrometer (Bainbridge-type) Eerste zone: snelheidsselectie Tweede
Examen Aardrijkskunde
Welk deel van de zon zien wij? De fotosfeer (een gele kleur) Zonnevlekken zijn koelere plaatsen op de zon. Chromosfeer een dunne laag die zich boven de fotosfeer bevindt De Zon Cijfergegevens - diameter
DE ZON (3) HELIOSEISMOLOGIE
DE ZON (3) Dit is alweer een derde artikel over de zon terwijl ik dacht met één te kunnen volstaan, maar zo ging het zo vaak. In '86 werd ik (nog amper bekend met 'VESTA') door een oud leerlinge, Wietske
Profielwerkstuk Poollicht
PWS Profielwerkstuk Poollicht Leon Weggelaar Daniëlle Roodenburg Franka Ruitenberg 1 Voorwoord Om Havo 5 succesvol af te sluiten moet er een profielwerkstuk naar behoren afgesloten worden. Onderzoek is
Zonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Samenvatting aardrijkskunde H9:
Samenvatting aardrijkskunde H9: 1.Opbouw van de atmosfeer: opbouw atmosfeer of dampkring gebaseerd op temperatuursschommelingen. Hoogte atmosfeer Naam atmosfeerlaag Temp.-verloop verschijnsel 80-1000Km
1. De zon 3 2. De plaats van de zon 4 3. De geboorte van de zon 5 4. Kernfusie 6 5. Zonnevlekken 7 6. Zonnevlammen 8 7. De kracht van de zon 9 8.
De zon inhoud 1. De zon 3 2. De plaats van de zon 4 3. De geboorte van de zon 5 4. Kernfusie 6 5. Zonnevlekken 7 6. Zonnevlammen 8 7. De kracht van de zon 9 8. Een zonsverduistering 10 9. Avondrood 11
Hoofdstuk 8. Samenvatting. 8.1 Sterren en sterrenhopen
Hoofdstuk 8 Samenvatting Een verlaten strand en een onbewolkte lucht, zoals op de voorkant van dit proefschrift, zijn ideaal om te genieten van de sterren: overdag van de Zon de dichtstbijzijnde ster en
Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden
Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden 22 oktober 2010 STERREWACHT LEIDEN ASTROCHEMIEGROEP Prof. Ewine van Dishoeck Prof. Xander Tielens Prof. Harold Linnartz Dr. Michiel Hogerheijde 10 postdocs 12 promovendi
Werkstuk Natuurkunde Negen planeten
Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk door een scholier 1608 woorden 3 januari 2005 5,7 93 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Planeten Ontstaan van het zonnestelsel Vlak na een explosie, de Big Bang
De aardse atmosfeer. Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado
De aardse atmosfeer Robert Parson Associate Professor Department of Chemistry and Biochemistry University of Colorado Vertaling en tekstbewerking: Gjalt T.Prins Cdß, Universiteit Utrecht Inleiding De ozonlaag
Edy Vorming van het planetenstelsel Tony
Verslag vergadering Vendelinus 12 mei 2018 We hadden ditmaal liefst vier (!) verjaardagen te vieren: Ludo, Jarkko, Jos en Tony. Een dikke proficiat en bedankt voor het tracteren. Edy opende de vergadering
Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde
Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde Samenvatting door een scholier 1461 woorden 2 juni 2003 7,6 96 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW Hoofdstuk 7 boekje 2 7.1 een leefbare planeet de aarde
Detectie van kosmische straling
Detectie van kosmische straling muonen? geproduceerd op 15 km hoogte reizen met een snelheid in de buurt van de lichtsnelheid levensduur = 2,2.10-6 s s = 2,2.10-6 s x 3.10 8 m/s = 660 m = 0,6 km Victor
B. Een zonnevlek is een deel in het zonsoppervlak. Zonnevlekken volgen een cyclus van elf jaar.
Antwoorden door een scholier 2617 woorden 9 februari 2014 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Paragraaf 1 Ons zonnestelsel A. Ons zonnestelsel bestaat uit een ster van gemiddelde grootte (de zon),
ZON & MA AN R A FA Ë L M O S T E R T
ZON & MA AN R A FA Ë L M O S T E R T HOI 22 jaar Studeer Sterrenkunde Voorzitter JWG Dé sterrenkundevereniging voor jongeren! ZON & MA AN OUDE EGYPTE 25~24 eeuwen voor Christus (~4,500 jaar geleden!)
1. Kadervorming Spelletjes op kamp, een verslagje.
1. Kadervorming Spelletjes op kamp, een verslagje. Vrijdagavond, Kampidoe in Leopoldsburg Na een slordige 2 uur rijden komen we aan in Leopoldsburg, klaar om er weer eens hevig in te vliegen. Iedereen
Op zoek naar het zonnemaximum
2011 05 2011 06 2011 07 2011 08 2011 09 2011 10 2011 11 2011 12 2012 01 2012 02 2012 03 2012 04 2012 05 2012 06 2012 07 2012 08 2012 09 2012 10 2012 11 2012 12 2013 01 2013 02 2013 03 2013 04 2013 05 2013
Neutrino s. De meest ongrijpbare deeltjes uit de natuur gedecteerd!
Neutrino s De meest ongrijpbare deeltjes uit de natuur gedecteerd! Katrien Baeten - Eric Van der Veeken - Bram Vermeulen - Rita Van Peteghem Sint-Lievenscollege Antwerpen Belgium Deze presentatie maakt
Muonen. Pascal de Heer Justus Elzenga Ron de Goey 25-2-2013
2013 Muonen Pascal de Heer Justus Elzenga Ron de Goey 25-2-2013 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Kosmische straling...4 Herkomst...4 Ontstaan...4 Relativiteitstheorie...6 Route...6 Aardmagnetisch
Inleiding Astrofysica College 5 17 oktober Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 5 17 oktober 2014 13.45 15.30 Ignas Snellen Ons zonnestelsel Planetoiden, kometen en dwergplaneten Pluto en de Kuipergordel NASA s New Horizon Mission naar Pluto Ons zonnestelsel
Uitwerking LES 21 N CURSSUS ) B De eigenschappen in de troposfeer bepalen in belangrijke mate de voorplating van radiogolven in de :
1) B De eigenschappen in de troposfeer bepalen in belangrijke mate de voorplating van radiogolven in de : A) VHF- en de HF- band ( HF- band werkt via de ionosfeer ruimte golven-) B) VHF band (troposfeer
H3: Deeltjesversneller: LHC in CERN
H3: Deeltjesversneller: LHC in CERN CERN = Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire = Europese organisatie voor nucleair onderzoek CERN ligt op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland, dicht bij Genève.
Verhitting van de corona van de zon. Cindy Bastiaensen
Verhitting van de corona van de zon Cindy Bastiaensen 7 november 2003 1 Inleiding We geven eerst een overzicht van de zon. We bespreken kort de verschillende lagen die we in de zon kunnen onderscheiden.
Verslag practicum vaste-stoffysica: De karakteristieken van een H-α zonnefilter
Verslag practicum vaste-stoffysica: De karakteristieken van een H-α zonnefilter Alexander Steen Terje Hansen Frederik Wauters Hendrik Van de Moortele 1 ste licentie natuurkunde 1 1. Inleiding We willen
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/34937 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Stroe, Andra Title: When galaxy clusters collide : the impact of merger shocks
Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is.
pagina 1 Met Space Expo de ruimte in is een werkblad bestemd voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en brugklassers. Door middel van vraag en opdracht verwerven de leerlingen zelfstandig
SPACE. Een visuele verkenningstocht naar de rand van het heelal en het begin van de tijd. Govert Schilling
SPACE Een visuele verkenningstocht naar de rand van het heelal en het begin van de tijd Govert Schilling Copyright 2014 Govert Schilling en Fontaine Uitgevers bv Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
Op het eerste gezicht valt op de zon iets anders op. De helderheid van de zonneschijf neemt van het
Praktische-opdracht door een scholier 3709 woorden 20 maart 2003 6.7 23 keer beoordeeld Vak ANW ZONNEVLEKKEN, protuberansen, granulatie en de corona Korte inleiding: De zon is onze levensbron, maar volgens
Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.
Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk
Sterrenkunde Ruimte en tijd (3)
Sterrenkunde Ruimte en tijd (3) Zoals we in het vorige artikel konden lezen, concludeerde Hubble in 1929 tot de theorie van het uitdijende heelal. Dit uitdijen geschiedt met een snelheid die evenredig
Materie bouwstenen van het heelal FEW 2009
Materie bouwstenen van het heelal FEW 2009 Prof.dr Jo van den Brand jo@nikhef.nl 2 september 2009 Waar de wereld van gemaakt is De wereld kent een enorme diversiteit van materialen en vormen van materie.
Daniël Duwaer Frans Slaats Iris Verboven Sanne Verhagen
Daniël Duwaer Frans Slaats Iris Verboven Sanne Verhagen Wat zijn zonnevlekken? Iris Verboven Website Zonnevlekken Zonnevlekken en het klimaat Het Maunder Minimum Zonnvlekken vs. temperatuurverandering
ASGARD V Leerlingen doen aan RUIMTEVAART Stuur een zelfbedacht experiment mee met een stratosfeerballon
ASGARD V Leerlingen doen aan RUIMTEVAART Stuur een zelfbedacht experiment mee met een stratosfeerballon Pieter Mestdagh (ESERO België) Erik de Schrijver (Sint-Pieterscollege jette) Op 23 april 2015 is
HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it?
HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? Leidse Winterlezing 050217 Dr. Bernd Andeweg Aardwetenschappen VU Amsterdam Bernd.andeweg@vu.nl IETS SPECIAALS LEVEN Op Mars niet!
HC-4 Reuzenplaneten 1
HC-4 Reuzenplaneten 1 VIER GAS REUZEN Jupiter Saturnus Uranus Neptunus Massa (10 24 kg) R equator (km) R pool (km) Dichtheid (g/cm 3 ) a (AU) P (jaar) Albedo Manen Jupiter 1898.6 71492 66854 1.33 5.2 11.9
fragment Fantastic 4
1 In dit fragment uit de science fiction film Fantastic 4 worden astronauten lam gestraald door zogenaamde kosmische straling. Zij komen er goed van af want door die straling muteert hun DNA zodanig dat
Het zonnestelsel en atomen
Het zonnestelsel en atomen Lieve mensen, ik heb u over de dampkring van de aarde verteld. Een dampkring die is opgebouwd uit verschillende lagen die men sferen noemt. Woorden als atmosfeer en stratosfeer
Staat de nieuwe IJstijd voor de deur? Geschreven door Erwin - 04/12/ :33
Staat de nieuwe IJstijd voor de deur? Geschreven door Erwin - 04/12/2009 18:33 http://www.weerstationhaaksbergen.nl/weather/images/fbfiles/images/zonvlek.jpg Een grote zonnevlekkengroep De opwarming van
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De zon schijnt al 4,6 miljard jaar, en zal dat nog 4,4 miljard jaar blijven doen. Het mag duidelijk zijn dat de zon een van de belangrijkste hemellichamen is voor het bestaan van
4 Het heelal 6. De zon. De aarde. Jupiter. De maan. Ons zonnestelsel. Mars. Mercurius Venus
Inhoud 4 Het heelal 6 De zon 10 8 De aarde De maan Jupiter 18 12 Ons zonnestelsel 14 15 16 Mars Mercurius Venus 22 Saturnus Verre planeten 24 Satellieten van het zonnestelsel 20 26 Planetoïden 27 Kometen
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 9.1 De hemel Wanneer s nachts naar een onbewolkte hemel wordt gekeken is het eerste wat opvalt de vele fonkelende sterren. Met wat geluk kan ook de melkweg worden gezien als een
Inleiding Astrofysica college 5
Inleiding Astrofysica college 5 Methoden Afstanden tot de dichtstbijzijnde sterren zijn >100,000x groter dan tot planeten in ons zonnestelsel Stralen zelf nauwlijks licht uit à miljoenen/miljarden keren
Werkstuk ANW Planeet Jupiter
Werkstuk ANW Planeet Jupiter Werkstuk door een scholier 3494 woorden 10 mei 2001 6,7 164 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Wij kregen voor de kerstvakantie de opdracht om voor het vak ANW een werkstuk
Is de straling van de zon (bijna) constant of is ze met enkele procenten variabel? Een discussie.
Is de straling van de zon (bijna) constant of is ze met enkele procenten variabel? Een discussie. In de tijd voor de satelliet waarnemingen en metingen was het onder astronomen algemeen aanvaard dat de