Verslag practicum vaste-stoffysica: De karakteristieken van een H-α zonnefilter
|
|
- Saskia van der Laan
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag practicum vaste-stoffysica: De karakteristieken van een H-α zonnefilter Alexander Steen Terje Hansen Frederik Wauters Hendrik Van de Moortele 1 ste licentie natuurkunde 1
2 1. Inleiding We willen de karakteristieken bepalen van een H-α zonnefilter (We weten wel niet precies welk type filter we precies in handen hebben). Dit is een interferentiefilter die enkel een zeer nauw golflengtegebied doorlaat (in de orde van,1nm) en gebruikt wordt om protuberansen op de zon waar te nemen. De piekfrequentie van de filter ligt in de buurt van de 656,8 nm, de H-α lijn. We zullen de FWHM van deze filter (volgens de fabrikant. nm) en de afhankelijkheid van de piekfrequentie tot de hoek van de invallende lichtbundel meten. Deze resultaten worden dan vergeleken met de theoretisch verwachte waarden en de opgegeven waarden van de fabrikant. De metingen worden uitgevoerd met een spectrofotometer.. Opstelling Om de karakteristieken van de filter op te meten maken we gebruik van de spectrofotometer Cary 5 van de fabrikant Varian. Dit toestel kan een monochromatische lichtbundel produceren met een zeer klein spectrale bandbreedte (SBW) over een golflengtegebied van 175nm tot 33nm. Deze bundel wordt dan door een sample gestuurd waarachter een intensiteitsensor staat. De werking van het toestel is gebaseerd op de bragg-reflectie. Uit het witte licht van een lamp wordt door middel van twee opeenvolgende diffractieroosters één rooster geeft ons een nog te grote SBW - een welbepaalde golflengte geselecteerd. Dit monochromatisch licht wordt vervolgens in twee lichtbundels opgesplitst. De eerste lichtbundel wordt gefocusd op het sample (de H-alpha filter), de tweede dient als referentie en om het toestel te kalibreren. Van beide bundels wordt de intensiteit opgemeten. Omdat het toestel met een convergente lichtbundel werkt en de interferentiefilter gevoelig is voor de hoek van het invallende licht dienen we deze zo smal mogelijk te maken om zo goed mogelijk een evenwijdige lichtbundel te benaderen. Daarom hebben we naast het ingebouwde diafragma voor en na de filter nog twee aanvullende diafragma s geplaatst. Bij een meting kunnen we alle nodige parameters via de computer instellen. 3. Werkwijze Alvorens met de metingen kunnen starten, dienen we het toestel te kalibreren. Bij de metingen zullen we de intensiteit van de twee stralenbundels met elkaar vergelijken, we meten de relatieve transmissie van de filter. Daarvoor moeten we het toestel zo instellen dat het de intensiteit van de twee ongehinderde bundels als gelijk beschouwt. Daarnaast zullen de sensoren ook nog signaal geven als er geen licht op invalt. Om dit te corrigeren voeren we eerst een meting uit waarbij we de stralengang blokkeren. De computer zal deze correcties dan bij de eigenlijke metingen automatisch doorvoeren. Ook moeten we dit voor een bepaald meetinterval maar één keer uitvoeren. Bij een meting stellen we zowel het golflengte-interval, het data-interval als de SBW in. Het data-interval bepaalt om de hoeveel nanometer er een meting wordt uitgevoerd. We kiezen de SBW driemaal zo breed als het data-interval. Indien we de SBW smaller zouden kiezen dan het data-interval zouden we eventuele pieken over hoofd kunnen zien. Een individuele meting (zowel van de eerste bundel als van de
3 referentiebundel) duurt,33 sec. Per meetpunt kunnen we een gemiddelde tijd instellen, er wordt dan automatisch het gemiddelde van de verschillende metingen genomen. 4 Metingen en bespreking a) Volledig spectrum Eerst hebben we het volledige spectrum van de filter opgemeten, er is namelijk op het zicht al vast te stellen dat de filter nog andere golflengten doorlaat buiten de H-α. De grafiek van het volledig spectrum vinden we terug in bijlage 1. We hebben relevante meetpunten van ongeveer nm tot 3 nm. Op de grafiek zien we inderdaad een scherpe piek rond de H-α lijn. Een 5tal nm rond deze piek is de transmissie quasi nul en buiten dit venster zien we geen regelmaat en wordt het meeste licht doorgelaten. Dit laat ons vermoeden dat deze filter ontworpen is met behulp van een gespecialiseerd computerprogramma. Dit programma kan een filterontwerp optimaliseren aan de hand van enkele opgegeven targets. In dit geval zien we dus dat de filterkarakteristieken buiten dat venster irrelevant waren. We kunnen alleszins al aannemen dat hier niet om een fabry-perot filter gaat. Daarbij zouden we een periodiek spectrum verwachten (aangezien de afstand tussen de twee reflectie lagen gelijk is aan een geheel aantal keer de halve golflengte van het licht dat doorgelaten wordt). Als we met deze filter naar de zon willen kijken zullen we dus nog andere filters moeten inbouwen om het licht buiten het venster tegen te houden. b) Full Width Half Max Vervolgens willen we de FWHM van de filter bepalen. Deze wordt gemeten bij loodrechte lichtinval. Omdat men de filter zelf in zijn omhulsel kan draaien en de bevestiging van de filter in de spectrofotometer niet optimaal is kunnen we de invalshoek niet zeer nauwkeurig instellen. We hebben echter het transmissiespectrum opgemeten van tot 1. We kunnen aannemen dat het transmissiespectrum gemeten onder een hoek van 1 de meting was met de meest loodrechte lichtinval (opm.: de hoeken zijn gemeten t.o.v. van de normale richting). Dit zien wel aan het feit dat deze de meest smalle en symmetrische piek is (zie bijlagen en 3). Ook is de FWHM van en bijna gelijk, wat te verwachten valt uit de symmetrie rond (dus de meting 1 ) (zie tabel a). 1 heeft weliswaar niet de grootste piekgolflengte (zie tabel b), maar door een redelijk afgeplatte top van de grafiek en de staplengte kunnen we daar toch een fout van enkele honderdsten nanometer verwachten. Uit de meetresultaten halen we dat de FWHM bij loodrechte inval,8 nm is. Volgens de fabrikant was deze, nm. De SBW zorgt voor een extra verbreding van orde van,3 nm. Onze gemeten waarde wijkt dus af van de waarde van de fabrikant. We zien ook dan de piekgolflengte iets groter is dan de H-α lijn. Dit kan best de bedoeling geweest zijn, omdat met door de filter te kantelen enkel de piekgolflengte 3
4 kan verkleinen. Door de piekgolflengte bij loodrechte inval iets groter te maken dan de H-α lijn, heeft de gebruiker een zekere speling aan beide kanten van die H-α lijn. Tabel a: Hoek ( ) FWHM (nm) Tabel b: Hoek ( ) Piek c) Hoekafhankelijkheid Een typische eigenschap van optische interferentiefilters is de afhankelijkheid van de invalshoek. Als een invallende lichtstraal onder een hoek op de lagen invalt is de geometrie van de interferentie namelijk anders, zo zul je merken dat de transmissiepiek naar het blauw opschuift als de hoek met de normaal toeneemt. Voor kleine hoeken zal de piekgolflengte voldoen aan de volgende formule: λ = λ ( 1 (N θ (voor de afleiding zie Bijlage4) 1/ uitw N ) sin ) filt 4
5 Waarbij N uitw de brekingsindex is van lucht of het omringende medium en N filt de effectieve brekingsindex van de filter. λ is de piekgolflengte bij loodrechte inval. Deze twee laatste parameters zullen we bepalen door dit verband aan meetgegevens van de filter te fitten. We hebben tien metingen gedaan over 1, te beginnen met een zo nauwkeurig mogelijke loodrechte inval. Deze werkwijze heeft ons wel voor het probleem gesteld dat we niet met zekerheid kunnen bepalen welke meting nu precies overeenkomt met de werkelijke loodrechte inval. Een betere methode was geweest om te starten bij een hoek van ongeveer 1 en dan metingen te doen met stappen van 1 om te eindigen bij 1 in de andere richting. Op die manier hadden we veel duidelijker kunnen zien waar de inval het meest loodrecht was. Met metingen in slechts één draairichting is het moeilijker maar we kunnen ons gelukkig nog laten leiden door de vorm van de opgemeten spectra. We zien namelijk dat het spectrum van de tweede meting spitser is dan die van de eerste meting, dus zal bijvoorbeeld eerder de tweede dan de eerste meting overeenkomen met de loodrecht inval. Om de fit te doen hebben we de variabelen λ en θ eerst getransformeerd naar λ² en sin²θ om zo eenvoudig een rechte te kunnen fitten (Bijlage5). We merken dat het fitten het beste lukt als we ervan uitgaan dat de meting begon bij een hoek van 1.8 en dus eindigde bij een hoek van 8.. Dit aanpassen van de beginhoek naargelang het fit-resultaat is een noodzakelijk kwaad dat we hadden kunnen vermijden indien we in de twee draairichtingen hadden gemeten. Maar we proberen het probleem nu op deze manier op te lossen. Uit de bekomen fit halen we λ =656.5 N uitw /N filt =.56 met N lucht = 1 wordt N filt = 1.9 Als we nu de meetwaarden uitzetten samen met de grafiek van het theoretisch verband met de net bekomen parameters, dan zien we dat het hoekgedrag inderdaad goed beschreven wordt door de formule (Bijlage5). We kunnen dus besluiten dat voor kleine hoeken de piekfrequentie in goede benadering gegeven wordt door λ = 656.5nm(1 (N θ (1) 1/ uitw 1.9) sin ) met N uitw de brekingsindex van het omringende medium. 5. Besluit De piekgolflengte bij loodrechte inval heeft een waarde nm. De FWHM hierbij is,8 nm. Deze neemt toe als de invalshoek verandert. Voor kleine hoeken voldoet de hoekafhankelijk aan de theoretische verwachte betrekking met centrale waarde 5
6 656.5 nm en effectieve brekingsindex 1.9 (zie(1)). We kunnen aannemen dat we hier met een lagenfilter te doen hebben. Opm : Algemene informatie over de toepassing van deze filter op de zon zie bijlage 6. 6
7 Bijlage 1 : Volledig transmissiespectrum van de H-alpha filter onder een hoek van nul graden 1 8 Intensiteit transmissie (in percent)
8 Bijlage : Piek onder een hoek van één graad
9 Bijlage 3: Piek onder een hoek van nul graden Piek onder een hoek van één graad intensiteit (percent) Piek onder een hoek van twee graden Piek onder een hoek van drie graden Piek onder een hoek van vier graden Piek onder hoek van vijf graden intensiteit (en percent)
10 Piek onder een hoek van zes graden Piek onder een hoek van zeven graden Piek onder een hoek van acht graden Piek onder een hoek van negen graden Piek onder een hoek van tien graden
11 Bijlage 4: Afleiding formule voor hoekafhankelijkheid van de piekfrequentie. Voor de afleiding van een formule gebruiken we de vereenvoudigde voorstelling van een interferentiefilter als één laag, aan beide zijden omgeven door lucht. Bij zo n filter is het in te zien dat de piektransmissie optreedt bij constructieve interferentie of dus als n λ = d We moeten hierbij wel in het achterhoofd houden dat λ de golflengte in de stof voorstelt. We zullen in eerste instantie alles berekenen binnen de laag in functie van inwendige grootheden. Nadien passen we de formule aan door de gebruikelijke grootheden te substitueren. Als een vlakke golf in het medium een hoek θ met de normaal maakt, dan zal alleen constructieve interferentie optreden indien n λ = d cos( + cos(θ) θ) d cos( θ) = d (1 + cos ( θ) 1) = d cos( θ) cos( θ) als we nu nog de variabelen λ en θ transformeren tot λ ' en θ ' nl de golflengte in vacuum resp de invalshoek van het licht op de filter, dan bekomen we een meer bruikbare betrekking. Als we de betrekking eerst anders schrijven kunnen we dit eenvoudig met de wet van Snellius en met λ = λ' N inw λ' n N inw = d cos( θ) = d(1 sin θ) 1/ = d(1 (N uitw N inw ) sin θ' ) 1/ of indien de piekgolflengte gekend is bij loodrechte inval en na weglaten van de accenten: λ = λ ( 1 (N θ 1/ uitw N ) sin ) inw 7
12 vergelijking metingen/gefitte formule piek invalshoek ( ) lineaire fit aan meetgegevens y = x (lambda)² sin²(theta)
13 Bijlage 6: Als we de zon waarnemen in het zichtbaar spectrum zoals met de H-alpha filter, beperken we ons tot de oppervlaktelagen van de zon. Dit zijn de fotosfeer, de chromosfeer en de corona. Een greep uit de waarneembare verschijnselen op het zonneoppervlak zijn zonnevlekken, granulatie, protuberansen en uitbarstingen. De corona is de zeer ijle, maar hete buitenste laag die volledig overstraald wordt door de fotosfeer. Deze laag kan men enkel waarnemen tijdens een zonsverduistering of met een telescoop die de zonneschijf kan afdekken. Met een gewone zonnefilter kan men met een aardse telescoop oppervlakteverschijnselen zoals zonnevlekken en granulatie waarnemen. Wil men echter ook uitbarstingen (Eng.: solar flare) en protuberansen (Eng.: prominence, filament) waarnemen, dan moet men op aarde gebruik maken van een H-alpha filter. Zonnevlekken en granulatie zijn uiteraard ook zichtbaar met behulp van een H-alpha filter. Zonnevlekken houden verband met de magnetische cyclus van de zon. Hoewel ze ook een temperatuur van ongeveer een paar duizend kelvin hebben, zijn ze minder heet dan de omliggende materie en worden ze dus als zwart waargenomen. Zonnevlekken bestaan uit een noord- en een zuidpool en migreren steeds van de polen naar de evenaar. Aan de hand van deze vlekken kan men de rotatiesnelheid van de zon bepalen. Het eerste dat opvalt is de differentiële rotatiesnelheid. Naargelang de breedtegraad heeft de zon een andere rotatiesnelheid. De zon is een enorme energieproducent en kan die energie op verschillende manieren van de kern naar het oppervlak, en tot ver buiten haar eigen volume transporteren. Convectie is een energietransport dat aanleiding geeft tot granulatie. Warme materie zal stijgen in de zon en koude materie zal dalen. Aangezien dit temperatuurverschil zich manifesteert in lichte en donkere plekken - zoals bij zonnevlekken - kan men dit waarnemen. Soms is er een uitbarsting van materie die de magnetische veldlijnen volgt en dus ook terug op de zon valt. Een dergelijke protuberans kan weken duren of ogenblikkelijk verdwijnen. Zonneuitbarstingen zijn plotse energieuitbarstingen onder de vorm van massauitstoot en straling, zowel deeltjes als EM-straling. Dergelijke uitbarstingen dragen sterk bij tot de zonnewind. Met een H-alpha zonnefilter nemen we EM-straling waar met een golflengte van nm. Dit valt in het rode gedeelte van het zichtbare licht. Deze straling is afkomstig van de eerste overgang in de waterstof Balmer serie. Zowel draairichting als rotatiesnelheid kunnen bepaald worden met behulp van het dopplereffect. Het dopplereffect is het verschuiven van de golflengte door het snelheidsverschil tussen bron en waarnemer. Protuberansen aan de zonnerand zullen door de zonsrotatie ofwel een roodverschuiving ofwel een blauwverschuiving vertonen. Door te bepalen aan welke kant van de zon roodverschuiving, of blauwverschuiving optreedt, kunnen we de draairichting van de zon bepalen. 8
14 Snelheden aan de rand kunnen uit de rood- en blauwverschuivingen worden gehaald. Door deze te vergelijken en rekening te houden met de snelheid van de zon ten opzichte van de Aarde, valt de rotatiesnelheid van de zon af te leiden. Ook met deze methode moeten we met de differentiële rotatiesnelheid rekening houden. Info:
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE. Kenmerk: /Gor/Hsa/Rrk. Datum: TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE Kenmerk: /Gor/Hsa/Rrk Datum: Vak : Inleiding Optica (4602) Datum : 9 januari 200 Tijd : 9.00 uur - 2.0 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel van een vraagstuk niet kunt maken
Nadere informatieTENTAMEN. x 2 x 3. x x2. cos( x y) cos ( x) cos( y) + sin( x) sin( y) d dx arcsin( x)
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde Kenmerk: 46055907/VGr/KGr Vak : Inleiding Optica (4602) Datum : 29 januari 200 Tijd : 3:45 uur 7.5 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel
Nadere informatieUitwerkingen tentamen optica
Uitwerkingen tentamen optica april 00 Opgave a) (3pt) Voor de visibility, fringe contrast of zichtbaarheid geldt: waarbij zodat V = I max I min I max + I min, () I max = I A + I B + I A I B cos δ met cos
Nadere informatieTentamen Optica. 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur
Tentamen Optica 19 februari 2008, 14:00 uur tot 17:00 uur Zet je naam en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 8 opgaven eerst eens door. De opgaven kunnen in willekeurige volgorde gemaakt
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen: Golven en Optica (3BB40) Datum: 24 november 2006 N.B.: Dit tentamen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s met formules (LET OP, formulebladen zijn gewijzigd!!).
Nadere informatieTentamen Optica. 20 februari Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door.
Tentamen Optica 20 februari 2007 Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door. Opgave 1 We beschouwen de breking van geluid aan een
Nadere informatieUitwerking- Het knikkerbesraadsel
Figure 1: Afleiding faseverschuiving eerste laag. Uitwerking- Het knikkerbesraadsel 1. (a) Als de punten C en D in fase zijn, zal er constructieve interferentie optreden [1]. Het verschil in optische padlengte
Nadere informatieALGEMEENHEDEN STRUCTUUR VAN DE ZON WAARNEMEN IN WIT LICHT EIGEN WAARNEMINGEN HUIDIGE ZONNEACTIVITEIT
1 DE ZON ALGEMEENHEDEN STRUCTUUR VAN DE ZON WAARNEMEN IN WIT LICHT EIGEN WAARNEMINGEN HUIDIGE ZONNEACTIVITEIT 2 3 ALGEMEENHEDEN DE ZON Zon is een ster Bol met diameter van 1,4 miljoen km Ouderdom 4,5 miljard
Nadere informatieHertentamen Optica,11 april 2016 : uitwerkingen
Hertentamen Optica, april 206 : uitwerkingen. Vis in rechthoekig aquarium (a) De linker figuur toont de stralengang van water naar lucht. ( punt) (b) De breking van licht aan de grenslaag tussen medium
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE. Kenmerk: /vGr. Datum: 24 juli 2000 TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURKUNDE Kenmerk: 46055519/vGr Datum: 24 juli 2000 Vak : Inleiding Optica (146012) Datum : 21 augustus 2000 Tijd : 9.00 uur - 12.30 uur TENTAMEN Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieUitwerkingen Hertentamen Optica
Uitwerkingen Hertentamen Optica 20 maart 2006 De volgende uitwerkingen zijn mogelijke manieren van oplossen, maar niet noodzakelijk de enige. Opgave 1 a) Dispersie is het fenomeen dat een medium een golflengte
Nadere informatieHertentamen Optica. 20 maart 2007. Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door.
Hertentamen Optica 20 maart 2007 Zet je naam, studentennummer en studierichting bovenaan elk vel dat je gebruikt. Lees de 6 opgaven eerst eens door. Opgave 1 Slechts eenmaal heeft God de natuurwetten blijvend
Nadere informatieBepaling van de diameter van een haar
Naam: Bepaling van de diameter van een haar Bepaal met een laser de diameter van een mensenhaar uit het diffractiepatroon. Zie de onderstaande schematische figuur. De golflengte van het laserlicht krijg
Nadere informatieFaculteit Technische Natuurkunde Tentamen OPTICA voor BMT (3D010) 22 juni 1999, 14:00-17:00 uur
Faculteit Technische Natuurkunde Tentamen OPTICA voor BMT (3D010) 22 juni 1999, 14:00-17:00 uur Opmerkingen: 1) Lijsten met de punten toegekend door de corrector hangen op het publicatiebord Deeltjesfysica
Nadere informatieLabo Fysica. Michael De Nil
Labo Fysica Michael De Nil 4 februari 2004 Inhoudsopgave 1 Foutentheorie 2 1.1 Soorten fouten............................ 2 1.2 Absolute & relatieve fouten..................... 2 2 Geometrische Optica
Nadere informatieJe weet dat hoe verder je van een lamp verwijderd bent hoe minder licht je ontvangt. Een
Inhoud Het heelal... 2 Sterren... 3 Herzsprung-Russel-diagram... 4 Het spectrum van sterren... 5 Opgave: Spectraallijnen van een ster... 5 Verschuiving van spectraallijnen... 6 Opgave: dopplerverschuiving...
Nadere informatie3HAVO Totaaloverzicht Licht
3HAVO Totaaloverzicht Licht Algemene informatie Terugkaatsing van licht kan op twee manieren: Diffuus: het licht wordt in verschillende richtingen teruggekaatst (verstrooid) Spiegelend: het licht wordt
Nadere informatieUitwerkingen Tentamen Optica
Uitwerkingen Tentamen Optica Datum van het tentamen: 19 februari 2008 Opgave 1 a) Het hoekoplossend vermogen van een lens (of een holle spiegel) is direct gerelateerd aan het Fraunhofer diffractiepatroon
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Licht als golf en als deeltje. 4 november Brenda Casteleyn, PhD
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Licht als golf en als deeltje 4 november 2017 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating)
Nadere informatieUitwerkingen Tentamen Optica
Uitwerkingen Tentamen Optica februari 006 De volgende uitwerkingen zijn mogelijke manieren van oplossen, maar niet noodzakelijk de enige. Opgave a) Voor geluidsgolven geldt net als voor lichtgolven n m
Nadere informatieBeoordelingscriteria tentamen G&O, 5 juli 2006
Beoordelingscriteria tentamen G&O, 5 juli 006 Opgave 1 a. 5 pt y 1 f x v t ; D y 1, t, v ^ D y 1, x, True y g x v t ; D y, t, v ^ D y, x, True Gewoon invullen in de golfvergelijking. Je moet dus weten
Nadere informatieHoofdstuk 3: Licht. Natuurkunde VWO 2011/2012. www.lyceo.nl
Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige beweging Trilling en
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade practicumtoets deel: Omvallend melkpak
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2019 practicumtoets deel: Omvallend melkpak 2019 Ronde 3 Natuurkunde Olympiade Hoe stabiel is een melkpak? Inleiding Het is maar goed dat er een dop op een melkpak zit.
Nadere informatieOpgave 2 Het beeld van de gasvlam is vrij plat. Het beeld dat een hologram maakt, heeft vaak veel meer diepte.
Uitwerkingen 1 Een reflectiehologram kun je aan de muur hangen. De belichting komt immers van voren. Een transmissiehologram wordt van achteren belicht en kan dus nooit aan de muur hangen. Het beeld van
Nadere informatieExact Periode 5.2. Licht
Exact Periode 5.2 Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Licht als golf en als deeltje. 24 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Licht als golf en als deeltje 24 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),
Nadere informatieNaam: Klas: Toets Holografie VWO (versie A) Opgave 1 Geef van de volgende beweringen aan of ze waar (W) of niet waar (NW) zijn. Omcirkel je keuze.
Naam: Klas: Toets Holografie VWO (versie A) Opgave 1 Geef van de volgende beweringen aan of ze waar (W) of niet waar (NW) zijn. Omcirkel je keuze. Bij het maken van een reflectiehologram zijn de eisen
Nadere informatieHoofdstuk 4: Licht. Natuurkunde Havo 2011/2012.
Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde Havo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 4: Licht Natuurkunde 1. Kracht en beweging 2. Licht en geluid 3. Elektrische processen 4. Materie en energie Beweging Trillingen en
Nadere informatiePracticum Atoom- en Molecuulfysica : het Zeeman-effect
1 Practicum Atoom- en Molecuulfysica : het Zeeman-effect 1. Theoretische berekening In dit practicum zullen wij de opsplitsing van de 3 S 3 P transitie (λ = 546,07 nm) van 1 Hg 0 (de groene Hg-lijn) in
Nadere informatieXXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE LEICESTER, GROOT BRITANNIË PRACTICUM-TOETS
XXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE LEICESTER, GROOT BRITANNIË PRACTICUM-TOETS 12 juli 2000 72 --- 13 de internationale olympiade De magnetische schijf 2,5 uur Geef in dit experiment een schatting
Nadere informatiePolarisatie. Overig Golven, Polarisatie,
Polarisatie Elektromagnetische golven Elektromagnetische golven bestaan uit elektrische en magnetische velden die zich met grote snelheid door de ruimte verplaatsen. De figuur hiernaast geeft een lichtstraal
Nadere informatieBenodigdheden Lichtkastje met één smalle spleet, half cirkelvormige schijf van perspex, blad met gradenverdeling
Naam: Klas: Practicum Wet van Snellius Benodigdheden Lichtkastje met één smalle spleet, half cirkelvormige schijf van perspex, blad met gradenverdeling Metingen bij breking van lucht naar perspex Leg de
Nadere informatieAan de slag met de nieuwe leerplannen fysica 2 de graad ASO GO!
Aan de slag met de nieuwe leerplannen fysica 2 de graad ASO GO! M. Beddegenoodts, M. De Cock, G. Janssens, J. Vanhaecht woensdag 17 oktober 2012 Specifieke Lerarenopleiding Natuurwetenschappen: Fysica
Nadere informatieFysica 2 Practicum. X-stralen
Fysica 2 Practicum X-stralen 1. Theorie 1.1. Ontstaan en productie van X-stralen Een X-stralenspectrum bestaat uit de superpositie van twee verschillende bijdragen. Er is enerzijds een continu spectrum
Nadere informatieFaculteit Biomedische Technologie Tentamen OPTICA (8N040) 16 augustus 2012, 9:00-12:00 uur
Faculteit Biomedische Technologie Tentamen OPTICA (8N040) 16 augustus 2012, 9:00-12:00 uur Opmerkingen: 1) Lijsten met de punten toegekend door de corrector worden op OASE gepubliceerd. De antwoorden van
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS APRIL uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS 1 26 APRIL 2012 10.30 12.30 uur 1. STOK IN WATER Een homogene stok met een dichtheid van 0,60 kg/dm 3 is draaibaar aan een onderwater gelegen steen bevestigd.
Nadere informatieNatuur-/scheikunde Klas men
Natuur-/scheikunde Klas 1 2015-2016 men 1 Wat zie ik? Over fotonen. Je ziet pas iets (voorwerp, plant of dier) wanneer er lichtdeeltjes afkomstig van dat voorwerp je oog bereiken. Die lichtdeeltjes noemen
Nadere informatieZonnevlekken en breedtegraadsnelheden
Zonnevlekken en breedtegraadsnelheden Samenvatting (abstract) Aan de hand van observaties van zonnevlekken de verschillende rotatiesnelheden berekenen en aantonen dat hoe dichter bij de solaire evenaar,
Nadere informatieUitwerkingen tentamen Optica
Uitwerkingen tentamen Optica 18 februari 2005 Opgave 1 2 y x 2 = 1 a 2 2 y t 2 (1) a) De eenheid van a moet zijn m/s, zoals te zien aan de vergelijking. a = v is de snelheid waarmee de golf zich voortbeweegt.
Nadere informatieWet van Snellius. 1 Lichtbreking 2 Wet van Snellius 3 Terugkaatsing van licht tegen een grensvlak
Wet van Snellius 1 Lichtbreking 2 Wet van Snellius 3 Terugkaatsing van licht tegen een grensvlak 1 Lichtbreking Lichtbreking Als een lichtstraal het grensvlak tussen lucht en water passeert, zal de lichtstraal
Nadere informatie6.1 Voortplanting en weerkaatsing van licht
Uitwerkingen opgaven hoofdstuk 6 6.1 Voortplanting en weerkaatsing van licht Opgave 1 Opgave 2 Bij diffuse terugkaatsing wordt opvallend licht in alle mogelijke richtingen teruggekaatst, zelfs als de opvallende
Nadere informatieOptica Optica onderzoeken met de TI-nspire
Optica onderzoeken met de TI-nspire Cathy Baars, Natuurkunde, Optica 1. Inhoud Optica... 1 1. Inhoud... 2 2. Spiegeling... 3 2.1 Algemene introductie en gebruik TI-nspire... 3 2.2 Spiegeling... 4 2.3 Definiëren
Nadere informatieCoaxial Plasmonic Metamaterials for Visible Light M.A. van de Haar
Coaxial Plasmonic Metamaterials for Visible Light M.A. van de Haar Samenvatting Optische metamaterialen zijn kunstmatige materialen opgebouwd uit elementen die typisch kleiner zijn dan de golflengte van
Nadere informatieLichtsnelheid. 1 Inleiding. VWO Bovenbouwpracticum Natuurkunde Practicumhandleiding
VWO Bovenbouwpracticum Natuurkunde Practicumhandleiding Lichtsnelheid 1 Inleiding De voortplantingsnelheid c van elektromagnetische golven (of: de lichtsnelheid) in vacuüm is internationaal vastgesteld
Nadere informatieDE XXXII INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE
NEDELAND DE XXXII INTENATIONALE NATUUKUNDE OLYMPIADE ANTALYA, TUKIJE PACTICUM TOETS Zaterdag, 30 juni 001 Lees dit eerst: 1. Voor het experiment heb je 5 uur tot je beschikking.. Gebruik uitsluitend de
Nadere informatieRuimteweer: de impact van zonnestormen op aarde
Ruimteweer: de impact van zonnestormen op aarde Cis Verbeeck Koninklijke Sterrenwacht van België Open Deur Dagen Koninklijke Sterrenwacht van België, 11-12 oktober 2014 Feb 08, 2008 Space Weather: international
Nadere informatieLicht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de
Licht; Elektromagnetische straling een golf Licht; een deeltje (foto-elektrisch effect). Licht; als een lichtstraal Licht beweegt met de lichtsnelheid ~300.000 km/s! Rechte lijn Pijl er in voor de richting
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 2 Licht. Wat moet je leren/ kunnen voor het PW H2 Licht?
Wat moet je leren/ kunnen voor het PW H2 Licht? Alles noteren met significantie en in de standaard vorm ( in hoeverre dit lukt). Eerst opschrijven wat de gegevens en formules zijn en wat gevraagd wordt.
Nadere informatieDe 37 e Internationale Natuurkunde Olympiade Singapore Practicum-toets Woensdag 12 juli 2006
Lees dit eerst! De 37 e Internationale Natuurkunde Olympiade Singapore Practicum-toets Woensdag 12 juli 2006 1. Voor de practicumtoets is 5 uur beschikbaar. 2. Het experiment bestaat uit 4 onderdelen die
Nadere informatieProef van Melde. m l In deze proef gaan we na of dit in de praktijk klopt.
Proef van Melde Doel De voortplantingssnelheid (v) van golven in een gespannen koord hangt van de spankracht (F S ) en de massa per lengte-eenheid van het koord (m/l) af. De theoretisch af te leiden formule
Nadere informatieBeknopt verslag van de Zoneclips van 31 mei 2003 op Vlieland
Beknopt verslag van de Zoneclips van 31 mei 23 op Vlieland Zoneclips 31 mei 23 X134,198 ; Y59,266 (53 17'55"NB ; 5 4'31"OL) 2 25 18 16 2 Lichtsterkte m 14 12 8 6 4 2 4:37:46 4:42:46 4:47:47 4:52:47 4:57:47
Nadere informatieSamenvatting EEN MID INFRAROOD ELLIPSOMETER
SAMENVATTING In het begin van de vorige eeuw werd het fenomeen supergeleiding ontdekt. Als bepaalde materialen worden afgekoeld tot onder een kritische temperatuur geleiden ze stroom zonder weerstand.
Nadere informatieZonnevlekken en breedtegraadsnelheden
Zonnevlekken en breedtegraadsnelheden Samenvatting (abstract) Aan de hand van observaties van zonnevlekken de verschillende rotatiesnelheden berekenen en aantonen dat hoe dichter bij de solaire evenaar,
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Technische Natuurkunde Tentamen Golven & Optica 3AA70 Dinsdag 23 juni 2009 van 14.00 tot 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s met
Nadere informatieNoorderpoort Beroepsonderwijs Stadskanaal. Reader. Reflectie en breking. J. Kuiper. Transfer Database
Noorderpoort Beroepsonderwijs Stadskanaal Reader Reflectie en breking J. Kuiper Transfer Database ThiemeMeulenhoff ontwikkelt leermiddelen voor Primair Onderwijs, Algemeen Voortgezet Onderwijs, Beroepsonderwijs
Nadere informatieFysica 2 Practicum. Laser
Fysica Practicum Laser 1. Theorie : Eigenschappen van een laserbundel 1.1. Werking van een gaslaser cf. Douglas C. Giancoli Natuurkunde voor Wetenschap en Techniek, Deel III : Moderne Natuurkunde). 1..
Nadere informatieTentamen Golven en Optica
Tentamen Golven en Optica 5 juni 008, uitwerking 1 Lopende golven en interferentie op een snaar a In[1]:= y 0 1; y 1 x, t : y x, t : y 0 x 300 t 4 y 0 x 300 t 4 4 In[4]:= Ploty 1 x, 0, y x, 0, x, 10, 10,
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatiePROJECT 1: Kinematics of a four-bar mechanism
KINEMATICA EN DYNAMICA VAN MECHANISMEN PROJECT 1: Kinematics of a four-bar mechanism Lien De Dijn en Celine Carbonez 3 e bachelor in de Ingenieurswetenschappen: Werktuigkunde-Elektrotechniek Prof. Dr.
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde H3 optica
Samenvatting Natuurkunde H3 optica Samenvatting door een scholier 992 woorden 19 januari 2013 5,6 22 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Hoofdstuk 3 Optica 3.1 Zien Dit hoofdstuk
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Hoofdstuk 7 Nederlandse samenvatting De zon is een hele gewone ster. Hij heeft een tamelijk kleine massa voor een ster en het heelal hangt vol met vergelijkbare sterren. De zon is ook nog eens in een rustige
Nadere informatieDe bepaling van de positie van een. onderwatervoertuig (inleiding)
De bepaling van de positie van een onderwatervoertuig (inleiding) juli 2006 Bepaling positie van een onderwatervoertuig. Inleiding: Het volgen van onderwatervoertuigen (submersibles, ROV s etc) was in
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2001-I
Eindexamen natuurkunde -2 vwo 200-I 4 Antwoordmodel Opgave Armbrusterium antwoord: 70 207 277 Zn + Pb 30 82 2 Ab notatie nieuwe isotoop keuze voor de 70 Zn-isotoop aantal nucleonen links en rechts kloppend
Nadere informatieInfrarood temperatuurmeten:
Infrarood temperatuurmeten: Special: 2 Kleuren of Ratio Pyrometer Straling, convectie en geleiding: Met een infrarood temperatuurmeter of pyrometer meten we de straling of Radiation van een object. De
Nadere informatieN A T U U R W E T E N S C H A P P E N V O O R H A N D E L 1 Copyright
N AT U U R W E T E N S C H A P P E N V O O R H A N D E L 1 2 LICHT EN ZIEN 2.1 Donkere lichamen en lichtbronnen 2.1.1 Donkere lichamen Donkere lichamen zijn lichamen die zichtbaar worden als er licht
Nadere informatieSterrenkundig Practicum 2 3 maart Proef 3, deel1: De massa van het zwarte gat in M87
Proef 3, deel1: De massa van het zwarte gat in M87 Sterrenkundig Practicum 2 3 maart 2005 Vele sterrenstelsels vertonen zogenaamde nucleaire activiteit: grote hoeveelheden straling komen uit het centrum.
Nadere informatieGeometrische optica. Hoofdstuk 1. 1.1 Principe van Huygens. 1.2 Weerkaatsing van lichtgolven.
Inhoudsopgave Geometrische optica Principe van Huygens Weerkaatsing van lichtgolven 3 Breking van lichtgolven 4 4 Totale weerkaatsing en lichtgeleiders 6 5 Breking van lichtstralen door een sferisch diopter
Nadere informatieFACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN. Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN
FACULTEIT TECHNISCHE NATUURWETENSCHAPPEN Opleiding Technische Natuurkunde TENTAMEN Vak : Inleiding Optica (19146011) Datum : 9 november 01 Tijd : 8:45 uur 1.15 uur Indien U een onderdeel van een vraagstuk
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS 1 17 APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 Enige constanten en dergelijke MECHANICA 1 Twee prisma`s. (4 punten) Twee gelijkvormige prisma s met een hoek α van 30 hebben
Nadere informatieLichtmeting aan LED verlichting
Lichtmeting aan LED verlichting Tristimulus versus Spectrale Instrumenten Theo Duncker LED Lampen 1 Watt 2 Chromatische analyse Groen Oranje/ Geel Rood Blauw 3 Gekleurde LED s Relatieve Schaal 468 nm 515
Nadere informatieRefractometrie vs densitometrie.
Refractometrie vs densitometrie. Dit artikeltje is bedoeld als aflevering één in een serie van twee, waarbij we deze keer de natuurkundige principes van de refractometer en de hydrometer onder de loep
Nadere informatienatuurkunde oud programma havo 2015-I
Opgave Train Whistle maximumscore v Een lage toon heeft een lage frequentie. Volgens λ = vt = hoort bij een f lage frequentie een grote golflengte. De klankkast met de grootste lengte, zal dus de laagste
Nadere informatie1 f T De eenheid van trillingstijd is (s). De eenheid van frequentie is (Hz).
1. 1 Wat is een trilling? Een trilling is een beweging die steeds wordt herhaald. Bijvoorbeeld een massa m dat aan een veer hangt. In rust bevindt m zich in de evenwichtsstand. Als m beweegt noemen we
Nadere informatieBasisprincipes glasvezelcommunicatie
Basisprincipes glasvezelcommunicatie Jan Engelen v.009 A. Inleiding 0. Historisch overzicht Het gebruik van licht om boodschappen over te brengen is zeer oud. Een kort "historisch" overzicht vindt men
Nadere informatietoelatingsexamen-geneeskunde.be
Fysica juli 2009 Laatste update: 31/07/2009. Vragen gebaseerd op het ingangsexamen juli 2009. Vraag 1 Een landingsbaan is 500 lang. Een vliegtuig heeft de volledige lengte van de startbaan nodig om op
Nadere informatieRuimte, Ether, Lichtsnelheid en de Speciale Relativiteitstheorie. Een korte inleiding:
1 Ruimte, Ether, Lichtsnelheid en de Speciale Relativiteitstheorie. 23-09-2015 -------------------------------------------- ( j.eitjes@upcmail.nl) Een korte inleiding: Is Ruimte zoiets als Leegte, een
Nadere informatieExamentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na
KeCo-Examentraining SET-C HAVO5-Na 1 Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na EX.O.1. 1. Op een wateroppervlak vallen drie rode lichtstralen op de manier zoals weergegeven in onderstaande figuur. Teken het
Nadere informatieGeleid herontdekken van de golffunctie
Geleid herontdekken van de golffunctie Nascholingscursus Quantumwereld Lodewijk Koopman lkoopman@dds.nl januari-maart 2013 1 Dubbel-spleet experiment Er wordt wel eens gezegd dat elektronen interfereren.
Nadere informatieFysica 2 Practicum. De monochromator
Fysica 2 Practicum De monochromator 1. Theoretische uiteenzetting 1.1. Principes Spectrometrie berust op de overdracht van energie tussen elektromagnetische straling en de te analyseren stof. Die overdracht
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2014 TOETS 1. 23 APRIL 2014 10.30 12.30 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2014 TOETS 1 23 APRIL 2014 10.30 12.30 uur 1 RONDDRAAIENDE MASSA 5pt Een massa zit aan een uiteinde van een touw. De massa ligt op een wrijvingloos oppervlak waar het
Nadere informatiePraktische opdracht ANW De zon en ons klimaat
Praktische opdracht ANW De zon en ons klimaat Praktische-opdracht door een scholier 1325 woorden 3 juni 2004 6,9 41 keer beoordeeld Vak ANW De zon en ons klimaat 1. a. Wat is een zonnevlek? Zonnevlekken
Nadere informatie6.1 Voortplanting en weerkaatsing van licht 6.2 Spiegel en spiegelbeeld
6.1 Voortplanting en weerkaatsing van licht 6.2 Spiegel en spiegelbeeld Lichtbronnen: Directe lichtbronnen produceren zelf licht Indirecte lichtbronnen reflecteren licht. Je ziet een voorwerp als er licht
Nadere informatieDe Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
Nadere informatieOpgave 5 Solswitch. Eindexamen havo natuurkunde 2013-II
Opgave 5 Solswitch De Vrije Universiteit in Amsterdam heeft in 2008 een patent verworven op de Solswitch. De Solswitch is een dubbelwandig paneel van dat alleen licht doorlaat als het gevuld is met. Voorwerpen
Nadere informatiePLANETENSTELSELS IN ONZE MELKWEG. Opgaven
VOLKSSTERRENWACHT BEISBROEK VZW Zeeweg 96, 8200 Brugge - Tel. 050 39 05 66 www.beisbroek.be - E-mail: info@beisbroek.be PLANETENSTELSELS IN ONZE MELKWEG Opgaven Frank Tamsin en Jelle Dhaene De ster HR
Nadere informatieBegeleide zelfstudie Golven en Optica voor N (3B440)
Begeleide zelfstudie Golven en Optica voor N (3B440) Instructie week 5: opgaven Fresnel vergelijkingen, lasers Boek: Pedrotti 2 hoofdstuk 20 en 21 / Pedrotti 3 hoofdstuk 23 en 6 Chapter 20 / 23 (paginanummers
Nadere informatienaarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere afmeting of grotere helderheid nodig als standard rod of standard candle
Melkwegstelsels Ruimtelijke verdeling en afstandsbepaling Afstands-ladder: verschillende technieken nodig voor verschillend afstandsbereik naarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30. Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 2 15 september 2014 13.45 15.30 Ignas Snellen Samenvatting College 1 Behandelde onderwerpen: Sterrenbeelden; dierenriem; planeten; prehistorische sterrenkunde; geocentrische
Nadere informatie1. 1 Wat is een trilling?
1. 1 Wat is een trilling? Een trilling is een beweging die steeds wordt herhaald. Bijvoorbeeld een massa m dat aan een veer hangt. In rust bevindt m zich in de evenwichtsstand. Als m beweegt noemen we
Nadere informatie6,1. 1.3: Tabellen en diagrammen. 1.4: Meetonzekerheid. Samenvatting door een scholier 906 woorden 13 januari keer beoordeeld.
Samenvatting door een scholier 906 woorden 13 januari 2005 6,1 61 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Hoofdstuk 1. 1.3: Tabellen en diagrammen. Tabel: In de tabel komen de meet resultaten daarom heeft een
Nadere informatieDe luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter?
De luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter? Peter Bracke Catherine Lootens Peter Hanselaer Frédéric Leloup Wouter Ryckaert 03/10/2017 Rev. 0 Hoe nauwkeurig meet
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS APRIL :00 12:45 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS 1 24 APRIL 2013 11:00 12:45 uur MECHANICA 1 Blok en veer. (5 punten) Een blok van 3,0 kg glijdt over een wrijvingsloos tafelblad met een snelheid van 8,0 m/s
Nadere informatieWoensdag 30 augustus, uur
EXAMEN VOORBEREIDEND WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS IN 1978 Woensdag 30 augustus, 9.30-12.30 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit
Nadere informatieWIS 3.0 : GRATIS EUROPESE SOFTWARE VOOR DE BEREKENING VAN DE THERMISCHE EN OPTISCHE EIGENSCHAPPEN VAN RAMEN
WIS 3.0 : GRATIS EUROPESE SOFTWARE VOOR DE BEREKENING VAN DE THERMISCHE EN OPTISCHE EIGENSCHAPPEN VAN RAMEN INLEIDING WIS 3.0 is een eenduidig, universeel en Europees computerprogramma om de thermische
Nadere informatieOnze Zon is een doodgewone gele ster. Inleiding sterren. Energiebron: hydrostatisch evenwicht. De atmosfeer van de Zon
De Zon Inleiding sterr Onze Zon is e doodgewone gele ster. 109 x diameter aarde (maanbaan past erin!) 333.000 x zwaarder dan aarde dichtheid 1.4 gr/cm 3 (vergelijkbaar met Jupiter) rotatieperiode 25(+)
Nadere informatieCopyright. B.L.W. Visser bv. Infrarood temperatuurmeten: Special: 2 Kleuren of Ratio Pyrometer. Straling, convectie en geleiding:
Infrarood temperatuurmeten: Special: 2 Kleuren of Ratio Pyrometer Straling, convectie en geleiding: Emissiviteit: De stralingsenergie van een object bestaat uit zijn eigen stralingsenergie, de gereflecteerde
Nadere informatie34 e Internationale Natuurkunde Olympiade Taipei, Taiwan Experimentele toets Woensdag 6 augustus 2003 Beschikbare tijd: 5 uur. Lees dit eerst!
34 e Internationale Natuurkunde Olympiade Taipei, Taiwan Experimentele toets Woensdag 6 augustus 2003 Beschikbare tijd: 5 uur Lees dit eerst! 1. Gebruik uitsluitend de pen die ter beschikking is gesteld.
Nadere informatieNATUURKUNDE PROEFWERK
ATUURKUNDE 1 KLAS 5 10/05/06 NATUURKUNDE PROEFWERK N1V2 2.6-2.8 EN EN HOOFDSTUK 3 Proefwerk bestaat uit 2 opgaven. Geef duidelijke uitleg en berekeningen. Totaal: 33 punten. Opgave 1: een tl-buis Een tl-buis
Nadere informatie