Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde

Transcriptie

1 Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde Samenvatting door een scholier 1461 woorden 2 juni ,6 96 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW Hoofdstuk 7 boekje een leefbare planeet de aarde is bijzonder, want je kunt erop leven, dat heeft enkele oorzaken: - vloeibaar water, de temperatuur, aanwezigheid van koolstofdioxide, in vergelijking met mars of Venus is dat heel anders, Venus = even groot als onze aarde, gemiddelde temperatuur is wel 450 graden aan aardoppervlak.de hele planeet is een dikke wolk(druppeltjes zwavelzuur), daarom schijn er op de bodem nooit zon. Mars = atmosfeer is hier 100x zo ijl als op aarde, het is er ijzig koud, overdag = iets onder 0, s nachts is het 70, de planeet is kurkdroog. De atmosferen van de aarde, Venus en Mars zijn ontstaan door uitgassen. Dit proces is nog steeds niet afgelopen bij ons op aard, dat kun je zien aan de werkende vulkanen. Gassen uit vulkanen bestaan uit : - ½ waterdamp - voor een 10e uit zwaveldioxide - ¼ uit koolstofdioxide. De zuurstof in de atmosfeer is als bijproduct ontstaan, het komt omdat bepaalde organismen het opnemen en zuurstof weer weggeven.het leven is ontstaan in het water. Op Venus is gene water meer, want daar staat de zon te dicht bij, op mars is geen water meer want daar stat de zon te ver weg. Mars= koude droge planeet, het water is vermoedelijk weggezakt in de marsbodem en is daar bevroren, vroeger was de temperatuur hoger dan nu,, kort naar zijn ontstaan had het veel werkende vulkanen die zorgden voor een dichte atmosfeer. 500 jaar later doofden de vulkanen en dreef de dichte atmosfeer de ruimte in. Mars heeft een zwakkere zwaartekracht dan aarde daardoor kon dat. Pagina 1 van 5

2 Hoe hoger je komt hoe ijler de lucht wordt, op 8 km hoogte is de luchtdruk maar de helft van die op zeeniveau.de leggen de grens op 150 km hoogte, want dara kunnen de satellieten om de aarde bewegen zonder al teveel tegenstand. De aarde heeft een schil die kleine steentjes tegenhouden, doordat ze worden afgeremd komt er warmte vrij en dan verdampen ze, alleen meteorieten kunnen door de atmosfeer dringen. De zon straalt licht uit maar ook ultravioletstraling, dit is schadelijk voor ons, maar de atmosfeer absorbeert deze straling, dit gebeurd in de ozonlaag op 30km hoogte, hierbij komt warmte vrij. De aardatmosfeer beschermt het leven op aarde op 2 manieren: - schadelijke straling tegenhouden - houdt ruimtepuin tegen.(meteorieten) over de hele aarde is veel zonne-energie, maar we gebruiken lang niet zoveel, in Nederland is al 50x maal meer zonne-energie dan dat we gebruiken. ¼ wordt gelijk teruggekaatst, en andere warmt de aarde op. De aarde straalt net zoveel energie uit als dat hij ontvangt van de zon.daardoor veranderd de gemiddelde temperatuur op aarde niet. Zonne-energie die de aarde bereikt wordt opgenomen in water wat daardoor gedeeltelijk verdampt, boven oceaan verdampt veel water. En als het regent stroomt het via rivieren weer terug naar zee. Als verdamping zorgen luchtstromen dat de waterdamp ze naar een ander deel op aarde brengt, daar wordt het kouder wordt waterdamp een wolk, daarbij komt warmte weer vrij, en gaat het regenen. Koude water zwaarder dan warm water. Dunne schilletje aan het oppervlak van de aarde waarin leven voorkomt heet ook wel biosfeer zij bestaat uit de bovenste paar km van de aardbol zelf., het aardoppervlak en de luchtlagen tot enkele tientallen km hoogte. Voortdurend worden hier stoffen rondgepompt, door zonne-energie. Dit heet de kringloop Een ander bekende kringloop is die van zuurstof: in = zuurstof, uit = koolstofdioxide. Koolstofdioxide opgenomen door planten die weer zuurstof uitgeven. Koolstofdioxide is een belangrijk schakel in zowel zuurstofkringloop als koolstofkringloop. Eenmaal opgenomen in plantenkan koolstof voor kortere of langere tijd zich onttrekken aan de kringloop. Er zijn verschillende bronnen waaruit koolstof vrijkomt, verschillende buffers waarin het wordt opgeslagen, en verschillende transportprocessen. 7.2 grenzen aan de temperatuur Pagina 2 van 5

3 overdag schijnt de zon, ook achter de wolken, er komt dan ook veel zonne-energie de atmosfeer binnen die de luchttemperatuur verwarmt, hoe warm dat wordt hangt af van hoe ver de zon van de aarde afstaat. Om water te verdampen is energie nodig, deze energie wordt ontrokken in de lucht door warmte. Zolang water verdampt zal er gene temperatuurstijging zijn, als het niet meer verdampt zoals in woestijn zal de temperatuur flink oplopen. Invloed van water kun je goed zien aan de kust, ze hebben minder koude winters en minder warme zomers. Oceanen zorgen ervoor dat de temperatuut niet oploopt extreem in de tropen. Ze nemen namelijk warmte op uit de lucht voor het verwarmen van zeewater. In de oceanen zit zo een enorme hoeveelheid zonne-energie opgenomen. Als je kijkt over een periode van 10 naar de temperatuur verschillende zit er weinig schommelingen in. Vroeger was een ijstijd, toen was het veel kouder dan nu, want er waren veel gletsjers en die trokken later weg en daardoor bleven vele gesteenten achter. Laatste ijstij jaar geleden Ze komen veel vaker voor: - hitte -koude golven. - Droogte - Zware neerslagen - Langdurige windstilte. Menselijke activiteiten kunnen ook een oorzaak zijn van klimaatveranderingen. Klimaatmodellen zijn van groot economisch en politiek belang, want als ze niet weten wat er gaat gebeuren kunnen ze geen maatregelen nemen en kan er iets erg ontstan. Klimaatmodellen = computerprogramma s waarin met allerlei invloeden op het klimaat wordt gerekend. Invloeden: - zonnestraling - samenstelling atmosfeer - ligging oceaanstromen - natuurlijke rampen. 7.3 modellen om te voorspellen planten en bomen maken met behulp van zonne-energie voedingsstoffen, als hout verbrand gaat die zonne-energie weer weg via warmte, ook bij rotten gaat het weg, soms wordt dit proces niet helemaal afgemaakt. Pagina 3 van 5

4 De resten blijven over, en daaruit wordt dan weer steenkool, aardolie en aardgas uit gehaald (fossiele brandstoffen) Als je fossiele brandstoffen verbrandt komt er dus opgeslagen zonne-energie vrij. Olie-equivalent = energie bronnen vergelijken, hierin wordt dit duidelijk gemaakt. De meeste energie halen we uit de aardgasbel in Groningen, maar meestal wordt dat aangevuld door kernenergie, zonne-energie en windenergie. 44% van alles in Nederland aan energie is voor export. Steenkool is voor stroomproductie en elektriciteitscentrales. Aardolie = raffinaderijen. Aardgas = industrieën, huishoudens, overige. Men zegt dat de gasvoorraden binnen tientallen jaren op zou raken en over steenkool zou het nog wel 100 jaar kunnen duren, maar dit zeiden ze jaren geleden ook al. Wel zal het telkens iets afnemen maar daardoor zouden ze dan wel weer proefboringen doen om onbekende voorraden te ontdekken. Wel zal het gebruik toenemen, want de bevolking groeit telkens maar door, zo ook de welvaart. Men beweert dat de crisis in de 22e eeuw komt,. Een ander zegt al binnen 50 jaar.\ Je kunt de crisis alleen voorkomen door: - vroeg overschakelen op andere energiebronnen (duurzame) zonne-energie, windenergie, geen kernenergie, want het is eeuwenlang radioactief. Er zijn hier veel onderzoeken voor: Niet duurzaam = steenkool Wel duurzaam = zonnecel en zonnecollector. Windenergie is de meeste gebruikte energiebron (windmolen.) De beweging van de draaiende propeller wekt stroom op. Maar het waait niet altijd even hard, dan wordt er energie afgenomen van het elektriciteit net. Je kunt het opraken van fossiele brandstof uitstellen, door telkens op alternatieve energie over te gaan. Energie besparing is kwestie van gedrag en techniek. Gedrag = bijvoorbeeld tv, mensen zetten de tv aan, maar de helft kikt niet eens, dan kunnen ze het beter uitzetten zo bespaar je weer wat, ook techniek zoals een lamp van 75 watt kost veel meer en gaat even lang mee van de lamp van 18 watt, die een stuk goedkoper is en even lang meegaat, en het kost minder energie, zo bespaar je het dus ook. De belangrijkste oorzaak van dat het niet lukt met het besparen van energie = - bevolkingsgroei - welvaart is toegenomen Pagina 4 van 5

5 7.4 menselijke invloed op de biosfeer ozonlaag ligt in de stratosfeer, het gaat om een ijle laag, als je de ozon uit de laag perst dan is het 3 milliliter dik. Het doel is ook wel om de ultraviolet straling tegen te houden, deze neemt het nl. op en geeft het af als zuurstofmolecuul/atoom, er komt hierbij warmte vrij. Sommige chloorhoudende stoffen die door de mens zijn gemaakt tasten de ozonlaag aan. De ozonlaag werd er dunner van. Na het uitbannen van deze stoffen is de ozonlaag zich weer aan het herstellen. Ook door het grote verbruik van fossiele brandstoffen stijgt de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer broeikaseffect. De ozonlaag bevindt zich in de stratosfeer en is erg dun (drie millimeter), maar dik genoeg om schadelijke straling tegen te gaan. De CFK s hebben er voor gezorgd dat de balans tussen de hoeveelheid ozon die wordt afgebroken en terugggevormd werd verstoord, daardoor werd de ozonlaag dunner. CFK s moeten vervangen door onschadelijke alternatieven, maar dat kost geld. Sterk ontwikkelde landen hebben afgesproken dat het produceren van CFK s verboden is. dat zorgt ervoor dat bedrijven uitwijken naar derdewereldlanden. De CFK-beperkingen hebben wel degelijk effect, het gaat niet hard, maar als het zo doorgaat is het gat in de ozonlaag rond het jaar 2060 verholpen. Er zijn twee meningen over de stijgende temperatuur op aarde. De een zegt dat we een tussenijstijd doormaken en dan is het logisch dat de temperatuur wat oploopt. Anderen beweren dat het de schuld is van de menselijke activiteit. Door de uitstoot van steeds meer koolstofdioxide wordt het natuurlijke broeikaseffect versterkt en dreigt het klimaat te ontsporen. Is het toeval dat de stijging van koolstofdioxide gelijk viel met de stijging van de temperatuur op aarde en tevens was tijdens het begin van de industriële revolutie? Pagina 5 van 5