CONSULTATIEVERSLAG GROENBOEK BESTUUR

Transcriptie

1 CONSULTATIEVERSLAG GROENBOEK BESTUUR

2 INHOUD Inleiding... 7 Voorgeschiedenis 7 Campagne rond consultatie 7 Deelname 8 1 KWANTITATIEVE EN KWALITATIEVE VERWERKINGSWIJZE Burgers Kwantitatieve gegevens Kwalitatieve gegevens Organisaties en overheden Kwantitatieve gegevens Kwalitatieve gegevens 17 2 CONSULTATIEVERSLAG ALGEMENE OPMERKINGEN Reacties van de burgers Reacties van de organisaties en overheden REACTIES PER VOORSTEL ZORGVULDIGE OVERHEID MET EEN ONDERBOUWD BELEID Voorstel 1: Nog beter afwegen welke rol de overheid opneemt bij maatschappelijke uitdagingen, het beoogde doel van de ingreep beter overwegen en de beleidsinstrumenten (zoals communicatie, subsidies en belastingen) kiezen op basis van effectiviteit en efficiëntie 27 Voorstel groenboek 27 Reacties van de burgers 27 Reacties van de organisaties en overheden 29 Voorstel 2: Bij het maken van beleidskeuzes, naast de focus op het algemeen belang, explicieter stilstaan bij de mogelijke impact op grondrechten van burgers, bedrijven of organisaties 32 Voorstel groenboek 32 Reacties van de burgers 32 Reacties van de organisaties en overheden 33 Voorstel 3: Werken met een evaluatieagenda en alle regelgevings- en beleidsevaluaties actief openbaar maken 37 Voorstel groenboek 37 Reacties van de burgers 37 Reacties van de organisaties en overheden 38 Voorstel 4: Werken aan een ambitieuze Vlaamse onderzoeksagenda en een publieke databank waarin beleidsrelevante onderzoeken worden ontsloten 41 Voorstel groenboek 41 Reacties van de burgers 41 Reacties van de organisaties en overheden 43 Nieuwe voorstellen voor een zorgvuldige overheid met onderbouwd beleid 46 Reacties van de burgers consultatieverslag groenboek bestuur pagina 2 van 204

3 Reacties van de organisaties en overheden INCLUSIEVE OVERHEID Voorstel 5: Nog meer inclusief en afgestemd beleid ontwikkelen voor kwetsbare doelgroepen, zoals personen met een beperking, personen met een migratieachtergrond, ouderen, mensen in armoede en jongeren 49 Voorstel groenboek 49 Reacties van de burgers 49 Reacties van de organisaties en overheden 51 Voorstel 6: Waken over e-inclusie op weg naar een digitale overheid 55 Voorstel groenboek 55 Reacties van de burgers 55 Reacties van de organisaties en overheden 57 Voorstel 7: De communicatie van de overheid altijd heerlijk helder formuleren 61 Voorstel groenboek 61 Reacties van de burgers 61 Reacties van de organisaties en overheden 62 Voorstel 8: De verschillende contactmogelijkheden met de overheid verruimen 65 Voorstel groenboek 65 Reacties van de burgers 65 Reacties van de organisaties en overheden 67 Nieuwe voorstellen voor een inclusieve overheid 69 Reacties van de burgers 69 Reacties van de organisaties en overheden OPEN EN KENNISGEDREVEN OVERHEID Voorstel 9: Datasets en bestuursdocumenten ter beschikking stellen en hergebruiken 71 Voorstel groenboek 71 Reacties van de burgers 71 Reacties van de organisaties en overheden 72 Voorstel 10: Een bigdatastrategie ontwikkelen en inzetten op en investeren in data-analyse 74 Voorstel groenboek 74 Reacties van de burgers 74 Reacties van de organisaties en overheden 75 Voorstel 11: Burgers het recht geven om hun gegevens maar één keer door te geven aan de overheid 77 Voorstel groenboek 77 Reacties van de burgers 77 Reacties van de organisaties en overheden 78 Voorstel 12: één duidelijke digitale overheidsomgeving aanbieden met betrouwbare informatie 81 Voorstel groenboek 81 Reacties van de burgers 81 Reacties van de organisaties en overheden 82 Nieuwe voorstellen voor een open en kennisgedreven overheid 84 Reacties van de burgers 84 Reacties van de organisaties en overheden consultatieverslag groenboek bestuur pagina 3 van 204

4 2.2.4 FACILITERENDE OVERHEID Voorstel 13: Inzetten op de faciliterende rol van de overheid met vernieuwende samenwerkingsvormen, zoals cocreatie en coproductie, in combinatie met de traditionele rol van het waarborgen van de rechten, de vrijheden en de plichten van de burgers 86 Voorstel groenboek 86 Reacties van de burgers 86 Reacties van de organisaties en overheden 88 Voorstel 14: Experimenteren met het recht om de overheid uit te dagen bepaalde taken niet langer zelf uit te voeren, in combinatie met de traditionele rol van het waarborgen van de rechten, de vrijheden en de plichten van burgers 91 Voorstel groenboek 91 Reacties van de burgers 91 Reacties van de organisaties en overheden 93 Nieuwe voorstellen voor een faciliterende overheid 98 Reacties van de burgers 98 Reacties van de organisaties en overheden INNOVATIEVE OVERHEID Voorstel 15: Stimuleren van innovatie door regelluwe zones te creëren, te werken met experimentwetgeving en het recht om de overheid uit te dagen mogelijk te maken. 100 Voorstel groenboek 100 Reacties van de burgers 100 Reacties van de organisaties en overheden 102 Voorstel 16: Bij de overheid innovatie en transitie stimuleren door innovatiemiddelen beter in te zetten 107 Voorstel groenboek 107 Reacties van de burgers 107 Reacties van de organisaties en overheden 108 Nieuwe voorstellen voor een innovatieve overheid 110 Reacties van de burgers 110 Reacties van de organisaties en overheden GEDRAGEN OVERHEID Voorstel 17: De beleidsvoering altijd principieel interactief doen met stakeholders en belanghebbenden, met aandacht voor betere informatie, communicatie, transparantie en feedback 112 Voorstel groenboek 112 Reacties van de burgers 112 Reacties van de organisaties en overheden 113 Voorstel 18: Maximaal inzetten op digitale en open consultaties 118 Voorstel groenboek 118 Reacties van de burgers 118 Reacties van de organisaties en overheden 119 Voorstel 19: De rol van de strategische adviesraden herijken, waarbij een keuze gemaakt moet worden tussen enerzijds flexibele, maar centrale strategische adviesraden in de beleidsvoering die mee zorgen voor het consultatieverslag groenboek bestuur pagina 4 van 204

5 binnenbrengen en organiseren van advies en overleg, en anderzijds permanente strategische adviesraden die de minister over strategische hoofdlijnen adviseren 124 Voorstel groenboek 124 Reacties van de burgers 124 Reacties van de organisaties en overheden 125 Voorstel 20: De rol, de taakstelling en de samenstelling van alle permanente adviesstructuren regelmatig kritisch herbekijken 134 Voorstel groenboek 134 Reacties van de burgers 134 Reacties van de organisaties en overheden 135 Nieuwe voorstellen voor een gedragen overheid 137 Reacties van de burgers: 137 Reacties van de organisaties en overheden DIENSTVERLENENDE OVERHEID Voorstel 21: Inzetten op duidelijke en ambitieuze dienstverleningsengagementen die de belanghebbenden en de dienstverleners kennen en toepassen 139 Voorstel groenboek 139 Reacties van de burgers 140 Reacties van de organisaties en overheden 141 Nieuwe voorstellen voor een dienstverlenende overheid 144 Reacties van de burgers 144 Reacties van de organisaties en overheden GEINTEGREERDE OVERHEID Voorstel 22: De bovenstaande 21 voorstellen telkens bekijken met een interbestuurlijke bril: de lokale besturen, de federale overheid, de andere gemeenschappen en gewesten en, als dat relevant is, de Europese Unie 146 Voorstel groenboek 146 Reacties van de burgers 146 Reacties van de organisaties en overheden 147 Voorstel 23: Een jaarlijks interbestuurlijk werkprogramma opstellen en uitvoeren 150 Voorstel groenboek 150 Reacties van de burgers 150 Reacties van de organisaties en overheden 151 Voorstel 24: De toekenning van taken aan bestuursniveaus op basis van subsidiariteit en homogeniteit objectiveren 155 Voorstel groenboek 155 Reacties van de burgers 155 Reacties van de organisaties en overheden 156 Nieuwe voorstellen voor een geïntegreerde overheid 162 Reacties van de burgers 162 Reacties van de organisaties en overheden WENDBARE OVERHEID consultatieverslag groenboek bestuur pagina 5 van 204

6 Voorstel 25: De werking van de Vlaamse overheid flexibiliseren en inzetten op flexibele programma- en projectwerking met aparte middelen en mensen 165 Voorstel groenboek 165 Reacties van de burgers 165 Reacties van de organisaties en overheden 166 Voorstel 26: Inzetten op public service motivation als waarde die ambtenaren halen uit hun bijdrage aan het algemeen belang 170 Voorstel groenboek 170 Reacties van de burgers 170 Reacties van de organisaties en overheden 171 Voorstel 27: Inzetten op nieuwe vormen van leiderschap bij de Vlaamse overheid 173 Voorstel groenboek 173 Reacties van de burgers 173 Reacties van de organisaties en overheden 174 Voorstel 28: De samenwerking tussen de politiek en de administratie versterken 176 Voorstel groenboek 176 Reacties van de burgers 176 Reacties van de organisaties en overheden 177 Voorstel 29: Belangrijke kerntaken van de overheid bijvoorbeeld inspectie en subsidie, en ondersteunende taken bijvoorbeeld ICT, organisatorisch stroomlijnen met het oog op klantvriendelijkheid en efficiëntie. 180 Voorstel groenboek 180 Reacties van de burgers 180 Reacties van de organisaties en overheden 181 Voorstel 30: De rapportering en rapporteringsverplichtingen bij de overheid optimaliseren. 183 Voorstel groenboek 183 Reacties van de burgers 183 Reacties van de organisaties en overheden 184 Nieuwe voorstellen voor een wendbare overheid 186 Reacties van de burgers 186 Reacties van de organisaties en overheden 186 Van welk voorstel moet de Vlaamse overheid prioritair werk maken? 188 Reacties van de burgers 188 Reacties van de organisaties en overheden VERVOLGSTAPPEN consultatieverslag groenboek bestuur pagina 6 van 204

7 INLEIDING VOORGESCHIEDENIS Onze maatschappij verandert snel. De Vlaamse overheid probeert zich voortdurend aan te passen aan nieuwe noden en behoeften, en vraagt zich daarbij af: Doen we nog de juiste dingen en doen we ze nog op de juiste manier? De Vlaamse overheid heeft altijd al ingezet op de noodzakelijke vernieuwingen van haar taken en haar werking. Die vernieuwingen hadden tot doel haar maatschappelijke opdrachten nog beter dan voorheen te kunnen vervullen. Ook de huidige Vlaamse Regering neemt tal van initiatieven om te komen tot een vernieuwende werking van de Vlaamse overheid. Zo heeft de Vlaamse Regering met de goedkeuring van de Visienota Radicaal Digitaal de transformatie naar een digitale overheid ingezet en toont de Vlaamse Regering in haar Visie 2050 een beeld van het Vlaanderen dat ze op lange termijn wil zijn. Ook de focus op de kerntaken en het vertrouwensbeginsel staan centraal. Om ervoor te zorgen dat de Vlaamse overheid nog beter kan inspelen op de uitdagingen van vandaag én morgen hebben we onze ideeën gebundeld in zes principes en dertig voorstellen. Die ideeën komen uit studies en overleg, en zijn vaak een aanvulling en versterking van al lopende projecten. Die ideeën hebben we tussen 28 oktober en 31 december 2016 aan iedereen voorgelegd. Geïnteresseerden kregen de kans om op verschillende manieren aan de bevraging deel te nemen. Je kon de online bevraging invullen op of je kon de bevraging in papieren of digitale formuliervorm invullen. CAMPAGNE ROND CONSULTATIE De consultatie werd via verschillende kanalen verspreid met het oog op een zo ruim mogelijk bereik: een persbericht; een online mediacampagne in De Morgen, De Standaard, Het Laatste Nieuws en Knack; een directe mailing naar de Verenigde Verenigingen, de strategische adviesraden, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), de Vereniging van de Vlaamse Provincies (VVP), het Vlaams Parlement, denktanks, academici en BEPAN (Belgian Public Administration Network); consultatieverslag groenboek bestuur pagina 7 van 204

8 een oproep aan organisaties, verenigingen en lokale besturen om hun leden en achterban te informeren over de consultatie en hen ertoe aan te zetten om te reageren. Ze ontvingen daarvoor een kant-en-klaar bericht met illustratie, dat ze eventueel konden gebruiken op hun website of in hun magazine; de digitale communicatiekanalen van de Vlaamse overheid; een brede waaier aan communicatie-initiatieven voor werknemers van de Vlaamse overheid, met onder meer een artikel in de nieuwsbrief 13, een banner op overheid.vlaanderen.be en op de koepelsite, workshops voor het middenkader en dialoogsessies voor het topkader. DEELNAME Er kwamen heel wat reacties op het groenboek: 638 individuele deelnames aan burgerbevraging; alle strategische adviesraden: de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) 1, de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC) 2, De Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) 3, de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV) 4, de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening Onroerend Erfgoed (SARO) 5, de Mobiliteitsraad van Vlaanderen (MORA) 6, de Strategische Adviesraad voor het Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid (SAR WGG) 7, de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (Minaraad) 8 en de Vlaamse Woonraad 9 ; enkele organisaties zoals de Verenigde Verenigingen 10, de Gezinsbond 11, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen 12, Etion 13, Itinera 14 en The Shift 15, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) 16 en de Vereniging van de Vlaamse Provincies (VVP) 17 ; consultatieverslag groenboek bestuur pagina 8 van 204

9 het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing 18 ; het middenkader van de Vlaamse overheid, naar aanleiding van een seminarie in november 2016; het Vlaams Parlement 19, naar aanleiding van de commissiebespreking op 24 januari Die deelnemers bezorgden hun input op verschillende manieren aan ons: De burgers vulden de online bevraging (631 deelnames) of het formulier voor burgers (7 deelnames) in; De Gezinsbond, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, Etion en Itinera vulden het formulier in dat speciaal voor organisaties was opgesteld; De strategische adviesraden, de Verenigde Verenigingen, de VVSG, de VVP, en het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing, bezorgden hun advies in een zelf opgesteld document; The Shift bezorgde hun opmerkingen in de vorm van een ; De reactie van het seminarie middenkader is in de vorm van een verslag van hun bespreking; De input van het Vlaams Parlement is opgenomen in de notulen van de commissiebespreking van 24 januari consultatieverslag groenboek bestuur pagina 9 van 204

10 1 KWANTITATIEVE EN KWALITATIEVE VERWERKINGSWIJZE Alle ontvangen informatie is met de grootst mogelijke zorg verwerkt. Hieronder kunt u meer lezen over de manier waarop we de input van burgers en de input van organisaties en overheden hebben verwerkt. We bespreken achtereenvolgens de kwantitatieve en de kwalitatieve gegevens. 1.1 BURGERS Kwantitatieve gegevens Aantal deelnemers In totaal namen 638 burgers deel aan de open consultatie. Een groot deel van hen reageerde in de eerste helft van november 2016, de periode van de online mediacampagne in Het Laatste Nieuws, De Standaard, De Morgen en Knack. 631 burgers namen deel via de digitale consultatie op 7 burgers bezorgden ons het ingevulde formulier van de bevraging. Deze open consultatie is niet representatief. De analyse hieronder moet dan ook enigszins genuanceerd worden. De grote meerwaarde van deze consultatie houdt verband met: de mogelijkheid die we aan iedereen bieden om mee na te denken over de taken en de werking van de Vlaamse overheid; de kwalitatieve informatie die we ontvangen in de vorm van reacties, opmerkingen en nieuwe voorstellen; de tendensen die we vaststellen in de kwantitatieve appreciatie (scores van 0 tot en met 10 bij elk voorstel). Leeftijd van de deelnemers De grootste groep, ofwel 49% van de deelnemers, is tussen 25 en 50 jaar oud. De groep deelnemers tussen 50 en 75 jaar oud vertegenwoordigt 44% van alle deelnemers. Jongeren en 75-plussers namen maar in beperkte mate deel aan de consultatie. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 48,3 jaar consultatieverslag groenboek bestuur pagina 10 van 204

11 Leeftijd Aantal % gemiddeld 0-25 jaar 24 3, jaar , jaar ,9 48,3 jaar ,4 onbekend 6 0,9 Opleidingsniveau van de deelnemers De meeste deelnemers (77%) hebben een diploma hoger onderwijs. Maar een beperkt aantal deelnemers heeft als hoogste diploma een diploma lager onderwijs. 21% van de deelnemers geeft aan dat ze als hoogste diploma een diploma middelbaar onderwijs bezitten. Opleidingsniveau Aantal % Lager onderwijs 6 0,9 Middelbaar onderwijs ,3 Hoger onderwijs ,3 Onbekend Beroep van de deelnemers 47% van de deelnemers geeft aan voor de overheid te werken. De deelnemers uit de private sector vertegenwoordigen 20,4% van alle deelnemers, onmiddellijk gevolgd door de groep gepensioneerden met 19%. 7,2% van alle deelnemers is zelfstandige. Maar 5% van de deelnemers behoort tot één van de andere groepen: student, werkzoekend, huisman, huisvrouw, invalide of arbeidsongeschikt. Beroep Aantal % Overheid ,0 Private sector ,4 Gepensioneerd ,0 Zelfstandige 46 7,2 Student/werkzoekend/huisman/huisvrouw/invalide/arbeidsongeschikt 32 5,0 Onbekend en andere 9 1,4 Mate van interactie De consultatie peilt zowel naar een kwantitatieve inschatting van het belang dat iemand hecht aan het voorstel, als naar meningen, reacties en nieuwe voorstellen. Meer dan 70% van alle deelnemers heeft de consultatieverslag groenboek bestuur pagina 11 van 204

12 open velden gebruikt om reacties, voorstellen en ideeën te formuleren. Minder dan 30% geeft alleen scores aan en laat de open velden leeg. Invulwijze formulieren Aantal % Zowel scores als open antwoorden ,3 Alleen scores ,1 Alleen open antwoorden 14 2,2 Geen scores of open antwoorden 3 0,5 Scores principes groenboek De deelnemers aan de consultatie vinden doorgaans alle negen voorgestelde principes voor een vernieuwende Vlaamse overheid de moeite waard om er werk van te maken. De waardering varieert van 6,7 (faciliterende overheid) tot 8,2 (dienstverlenende overheid) op een schaal van 0 tot en met 10, waarbij naast het cijfer 0 de uitspraak helemaal niet nodig dat de Vlaamse overheid werk maakt van het voorstel staat, en naast 10 zeker wel nodig werk te maken van het voorstel. De score per principe is het gemiddelde van de scores van de voorstellen onder dat principe. Principes groenboek Gemiddelde score (schaal van 0 t.e.m. 10) Voorstel 1-4 onderbouwde overheid 7,4 Voorstel 5-8 inclusieve overheid 7,5 Voorstel 9-12 kennisgedreven overheid 7,6 Voorstel faciliterende overheid 6,7 Voorstel vernieuwende overheid 6,8 Voorstel gedragen overheid 7,1 Voorstel 21 dienstverlenende overheid 8,2 Voorstel samenwerkende overheid 7,6 Voorstel wendbare overheid 7,2 Alle principes samen 7,3 Scores voorstellen groenboek Van alle voorstellen is er bij voorstel 19 over de toekomst van de strategische adviesraden het minst een oordeel opgenomen: 69,7% van alle deelnemers geeft er een score aan. Het omgekeerde zien we bij voorstel 7 om heerlijk helder te communiceren. Aan dat voorstel wordt in bijna 90% van alle deelnames een score toegekend consultatieverslag groenboek bestuur pagina 12 van 204

13 De vijf voorstellen die gemiddeld de hoogste scores krijgen en waarvan deelnemers vinden dat de Vlaamse overheid er zeker werk van moet maken, zijn: Voorstel 12 met een score van 8,2: één duidelijke website met betrouwbare informatie Voorstel 21 met een score van 8,2: excellente dienstverlening Voorstel 22 met een score van 8,0: voorstellen interbestuurlijk uitwerken Voorstel 7 met een score van 7,9: heerlijk heldere overheidscommunicatie Voorstel 9 met een score van 7,8: toegankelijke datasets en documenten Voorstel Aantal scores % Gemiddelde score Standaardafwijking Mediaan ,6 7,4 2, ,1 7,5 2, ,9 7,1 2, ,9 7,7 2, ,5 7,5 2, ,2 7,6 2, ,3 7,9 2, ,0 7,1 2, ,8 7,8 2, ,0 7,5 2, ,3 7,0 3, ,4 8,2 2, ,4 7,3 2, ,9 6,1 3, ,0 6,6 2, ,5 7,1 2, ,9 7,6 2, ,5 7,4 2, ,7 6,4 2, ,4 6,9 2, ,8 8,2 2, ,2 8,0 2, ,4 7,1 2, ,4 7,6 2, ,0 6,3 2, ,2 7,4 2, ,8 7,3 2, ,6 7,5 2, ,3 7,6 2, ,4 7,1 2, consultatieverslag groenboek bestuur pagina 13 van 204

14 De vijf voorstellen die gemiddeld de laagste scores krijgen en waarvan deelnemers dus vinden dat de Vlaamse overheid er minder dringend werk van moet maken, zijn (opgelet, dit zijn nog steeds relatief hoge scores): Voorstel 14 met een score van 6,1: overnemen taken van de overheid Voorstel 25 met een score van 6,3: flexibilisering van overheidsstructuren Voorstel 19 met een score van 6,4: strategische adviesraden Voorstel 15 met een score van 6,6: innoverende regelgeving Voorstel 20 met een score van 6,9: adviesstructuren buiten de strategische adviesraden De grootste spreiding in scores wordt vastgesteld bij voorstel 11, dat gaat over het recht om gegevens maar één keer aan de overheid door te geven, en voorstel 14 over het overnemen van taken van de overheid. Hier lagen de meningen dus het verst uiteen. De kleinste spreiding kan men vaststellen bij voorstel 21 over excellente dienstverlening. Voor dat voorstel lagen de meningen dus het dichtst bijeen. De meeste voorstellen hebben als mediaanscore (de middelste waarde van de scores, gerangschikt volgens grootte) een 7 of een 8. Drie voorstellen scoren daarbij een 9, namelijk voorstel 7 over heerlijk heldere overheidscommunicatie, voorstel 12 over één duidelijke website met betrouwbare overheidsinformatie en voorstel 21 over excellente dienstverlening. Reacties op de voorstellen en principes in het groenboek Heel wat deelnemers hebben gereageerd op de voorstellen en principes uit het groenboek. Voorstel 6 over digitaal werken en e-inclusie kreeg de meeste reacties, namelijk 235. Ook op de algemene vraag over de eigen prioriteiten op het einde van de bevraging hebben veel deelnemers gereageerd, namelijk 210. Op de vraag naar eigen voorstellen op het niveau van de principes werd in het algemeen minder gereageerd dan op de voorstellen zelf. Voorstel Aantal ingevulde open commentaarvelden per vraag Eigen voorstellen zorgvuldige overheid Eigen voorstellen inclusieve overheid consultatieverslag groenboek bestuur pagina 14 van 204

15 Eigen voorstellen open en kennisgedreven overheid Eigen voorstellen faciliterende overheid Eigen voorstellen innovatieve overheid Eigen voorstellen gedragen overheid Eigen voorstellen dienstverlenende overheid Eigen voorstellen geïntegreerde overheid Eigen voorstellen wendbare overheid 22 Prioriteit 210 Meteen werk van maken 109 De bovenstaande cijfergegevens zijn ook in een Excel-document opgenomen die u kunt raadplegen op Kwalitatieve gegevens De 638 deelnemers aan de burgerbevraging gaven heel wat reacties, opmerkingen en nieuwe voorstellen. We hebben alle reacties, opmerkingen en voorstellen per vraag gelezen en gecategoriseerd volgens thema. Uit die categorisering hebben we vaak terugkerende reacties en opmerkingen gehaald die wijzen op bepaalde tendensen. Ook nieuwe voorstellen werden uit de analyse gehaald consultatieverslag groenboek bestuur pagina 15 van 204

16 Omdat we volledige transparantie willen bieden en anderen ook de mogelijkheid willen geven om de consultatie te bestuderen, stellen we alle reacties, opmerkingen en voorstellen ook beschikbaar op U vindt er een Excel-document met alle replieken per gestelde vraag. We hebben alle reacties woordelijk opgenomen, in dezelfde formulering als de deelnemers hebben gegeven, inclusief tik- en spellingfouten. Uiteraard zijn al deze reacties geanonimiseerd. 1.2 ORGANISATIES EN OVERHEDEN Kwantitatieve gegevens Aantal deelnemers In totaal namen twintig organisaties en overheden deel aan de open consultatie, meer bepaald de negen strategische adviesraden, het Vlaams Parlement, de VVSG, de VVP, Etion, de Gezinsbond, Itinera, de Verenigde Verenigingen, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, The Shift, het middenkader van de Vlaamse overheid en het Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing. Deze open consultatie is niet representatief voor alle organisaties en overheden. De analyse hieronder moet dan ook enigszins genuanceerd worden. De grote meerwaarde van deze consultatie houdt verband met: de mogelijkheid die we aan alle organisaties en overheden bieden om mee na te denken over de taken en de werking van de Vlaamse overheid; de kwalitatieve informatie die we ontvangen in de vorm van reacties, opmerkingen en nieuwe voorstellen. De meeste organisaties kozen voor een vrije reactievorm. Alleen Etion, de Gezinsbond, Samenlevingsopbouw en Itinera hebben gebruikgemaakt van het formulier om hun reacties te bezorgen. Daardoor beschikken we alleen voor die vier organisaties over de kwantitatieve appreciatie van elk voorstel uit het groenboek. Dat is de reden waarom we hieronder geen gedetailleerde kwantitatieve analyse hebben opgenomen. Dat zou immers de schijn wekken dat de weergegeven gemiddelde appreciatie waarop de cijfers gebaseerd zijn, niet alleen voor die vier organisaties geldt, maar voor alle twintig deelnemende organisaties. U kunt de kwantitatieve inschatting van die vier organisaties wel transparant terugvinden in het consultatieverslag hieronder consultatieverslag groenboek bestuur pagina 16 van 204

17 Reacties op de voorstellen van het groenboek De organisaties en overheden reageerden vooral op bepaalde voorstellen binnen de principes van faciliterende overheid (vernieuwende samenwerkingsvormen, recht om uit te dagen), innovatieve overheid (innovatieve regelgeving), geïntegreerde overheid (interbestuurlijke samenwerking) en gedragen overheid (adviesraden, belanghebbendenmanagement). Ze hebben ook enkele nieuwe voorstellen geformuleerd Kwalitatieve gegevens We hebben alle reacties, opmerkingen en voorstellen van de deelnemende organisaties en overheden gelezen, en voor zover dat nog niet het geval was, ondergebracht in een van de voorstellen van het groenboek. U kunt de ideeën per organisatie of overheid verder in dit document lezen: we hebben de oorspronkelijke formulering zo veel mogelijk woordelijk overgenomen. Voor zover dat nodig was, hebben we de herhalingen eruit gehaald en de tekst ingekort zonder aan de inhoud ervan te raken. Omdat we volledige transparantie willen bieden en anderen ook de mogelijkheid willen geven om de consultatie te bestuderen, stellen we alle reacties, opmerkingen en voorstellen van de deelnemende organisaties en overheden beschikbaar op We hebben daar telkens de goedkeuring van de organisatie of overheid voor gevraagd, voor zover de organisatie of overheid in kwestie haar reacties nog niet zelf publiek beschikbaar had gesteld. Alle organisaties en overheden hebben met die openbaarheid ingestemd consultatieverslag groenboek bestuur pagina 17 van 204

18 2 CONSULTATIEVERSLAG Hieronder vindt u het uitgebreide consultatieverslag, waarin zowel de reacties van de burgerconsultatie als van de consultatie van de organisaties en overheden verwerkt zijn. 2.1 ALGEMENE OPMERKINGEN Reacties van de burgers Verschillende burgers geven aan dat ze dit een goed initiatief vinden en dat dergelijke bevragingen meer georganiseerd zouden moeten worden. Heel wat burgers geven aan dat ze ook betrokken willen worden bij volgende consultaties. Er zijn burgers die twijfels hebben over wat er finaal met de resultaten zal worden gedaan, maar er is wel hoop dat hun input effectief zal worden verwerkt en gebruikt om de beslissingen mee te onderbouwen. Een kleine minderheid van de burgers maakt van deze bevraging gebruik om zijn of haar ongenoegen tegenover de overheid te ventileren. Er zijn enkele burgers die aangeven dat ze de bevraging te lang en te complex vinden Reacties van de organisaties en overheden SERV: Zo n brede ambtelijke, maatschappelijke en politieke discussie is belangrijk om te weten wat nodig is om de performantie van de Vlaamse overheid te verbeteren. Werken met een groenboek versterkt het maatschappelijk debat en draagvlak. Het groenboek bevat talrijke goede voorstellen met een brede focus, het idee van een open overheid, anders gaan werken, aandacht voor inclusie, innovatie, experimenteren en leren. Het groenboek bestuur is geen echt groenboek: er is immers geen uitgewerkte probleemanalyse en er zijn geen alternatieve beleidsopties. Het groenboek mist een evaluatie van voorgaande en lopende initiatieven voor een betere werking van de Vlaamse overheid. Er wordt geen link gelegd met de visie 2050 van de Vlaamse Regering en de SERV-platformtekst consultatieverslag groenboek bestuur pagina 18 van 204

19 Het lijkt erop dat de inbreng van wetenschappers en andere deskundigen slechts in beperkte mate georganiseerd werd. Het statuut van het groenboek is onduidelijk, wat is de rol van het Voorzitterscollege? De SERV vraag een betere valorisatie van de inspanningen die geleverd werden voor het draft groenboek advies en overleg. Verschillende zaken zijn onderbelicht: digitalisering, bestuurlijke organisatie, rol van kabinetten en Vlaamse Regering, overheidsmiddelen, personeel, cultuur. De onderlinge verbanden in het groenboek en de opbouw van het groenboek kunnen beter. De SERV vraagt om een witboek op te maken met betrokkenheid van de sociale partners. SARC: De SARC waardeert de openheid van het groenboek voor vernieuwing. Hij vraagt aandacht te hebben voor wat op korte termijn kan gerealiseerd worden met bestaande instrumenten. Het opbouwen van vertrouwen is cruciaal voor de realisatie ervan. De voorstellen in het groenboek betekenen geen besparing, ze mogen dus ook niet vanuit die logica worden aangevat. Vlor: De voorstellen uit het groenboek zijn nog erg algemeen. De voorstellen dienen nog verder worden uitgezuiverd, verdiept en genuanceerd. De Vlor wenst dat de voorbereiding van het witboek en het voorontwerp van bestuursdecreet vorm krijgt op een participatieve en transparante wijze én in nauw overleg met de strategische adviesraden en het onderwijsmiddenveld. De Vlor pleit voor een adequate balans tussen consultatie van individuele burgers en juridisch en gestructureerd advies en overleg met het middenveld uit het onderwijs. De balans wordt gerealiseerd door degelijke onderbouwing van de consultaties én door een actieve dialoog met het middenveld. SALV: De SALV vindt het groenboek een goed initiatief. Met deze 6 principes en 30 voorstellen lanceert de Vlaamse overheid een ambitieus project dat kenbaar gemaakt worden aan de ganse samenleving. De SALV waardeert dat de strategische adviesraden om advies worden gevraagd consultatieverslag groenboek bestuur pagina 19 van 204

20 Een burgerbevraging is positief, maar roept vragen op: Welke deel van de burgers wenst men te bereiken? Wordt representativiteit beoogd? Door de vraagstelling, het ambtelijke taalgebruik en de voorgelegde problematiek lijkt het niet het opzet om een representatief beeld te krijgen. Hoe zal omgegaan worden met de resultaten van de bevraging? Het groenboek wordt via een internetconsulatie voorgelegd aan alle burgers. De SALV vindt het positief dat iedere burger zijn bijdrage kan leveren, maar vraagt zich af op basis van welke methodologie alle reacties en antwoorden zullen verwerkt worden. SARO: SARO ondersteunt het initiatief tot opmaak van een nieuw Vlaams bestuursdecreet. De raad vindt het tevens positief dat de coördinatie van de decreten wordt aangegrepen om de huidige overheidsstructuren en -processen te evalueren in functie van maatschappelijke evoluties en noden. SARO merkt op dat de vooropgestelde principes en voorstellen zeer algemeen zijn verwoord. SARO vraagt de procesaanpak verder te verduidelijken en de strategische adviesraden te betrekken bij de diverse vervolgstappen. SARO vraagt om het beoogde ambitieniveau van het nieuw Vlaams bestuursdecreet te verduidelijken en duidelijker te focussen. De raad vraagt verder ook om het toepassingsgebied van het nieuw decreet duidelijker te focussen. SARO stelt vast dat de dertig voorstellen de inzet suggereren van (bijkomend) personeel en financiële middelen. Het is evident dat bij het verdere verloop van het proces maximaal aandacht moet gaan naar de doelstelling inzake een slankere Vlaamse overheid. De raad dringt er verder op aan om bij de opmaak van het nieuw Vlaams bestuursdecreet niet louter te opteren voor een coördinatie van verschillende decreten maar maximaal aandacht te hebben voor de meerwaarde, voor samenhang en voor het versterken van verbanden. Dit moet bovendien leiden tot legistieke vereenvoudiging. SARO stelt dat de samenhang met de visienota 2050 en andere langetermijnvisies moet bewaakt worden. MORA: MORA meent dat heel wat input uit de voorbereidende werk-, project-, en klankbordgroepen verloren is gegaan consultatieverslag groenboek bestuur pagina 20 van 204

21 SAR WGG: In het groenboek is het niet duidelijk of er een witboek komt. SAR WGG stelt dat er een witboek moet komen. Heel wat opties vanuit het participatief proces zijn niet langer weerhouden in het groenboek. Dit is in tegenspraak met het opzet van een groenboek. Er is een goed evenwicht nodig tussen een optimale betrokkenheid van de stakeholders en de democratische legitimering van het beleid. In het groenboek wordt voorbijgegaan aan twee belangrijke instituten in het beleidsproces in Vlaanderen: het Vlaams Parlement en de kabinetten van de Vlaamse ministers. De raad vraagt meer duidelijkheid omtrent de inschatting van de middelen die gepaard gaan met het groenboek en of deze kosten zullen gedekt worden met extra middelen, binnen de huidige middelen of met minder middelen. Men moet langetermijndenken en streven naar kwaliteit van leven. Minaraad: De Minaraad is positief voor het feit dat de Vlaamse overheid haar werking tracht aan te passen aan de hedendaagse en toekomstige uitdagingen en haar interne werking wil optimaliseren. Het is zeer gunstig en nuttig dat verschillende stakeholders via dit groenboek betrokken worden in dit proces. Er moet een fase voorzien worden van een witboek. Het groenboek mist een overzichtelijke analyse van problemen in het overheidsfunctioneren. Zorg voor een duidelijker verwachtingspatroon, zorg voor heerlijk helder taalgebruik binnen het groenboek, geef ook beter aan wat de voorgelegde keuzealternatieven zijn, geef duidelijkheid over de criteria waarop ideeën al dan niet gekozen worden. Voorzie in goed weerstandsmanagement. De Minaraad raadt aan om na te gaan wat in de afgelopen decennia de barrières zijn geweest voor de wenselijke veranderingen bij de Vlaamse overheid. De Minaraad beveelt aan om de verbanden te leggen tussen het groenboek bestuur en de visienota 2050 van de Vlaamse regering en hier de transitiemanagers bij te betrekken. De Minaraad stelt verder de prioriteitsorde van de 30 voorstellen af te wegen in het licht van wat nodig is om de transities van de visienota 2050 mogelijk te maken. Woonraad: De Woonraad kan de algemene intenties om een aangepaste, moderne en adequate overheid te realiseren, onderschrijven consultatieverslag groenboek bestuur pagina 21 van 204

22 De Woonraad stelt dat de voorstellen reeds een aantal impliciete keuzes inhouden. Het is volgens de Woonraad zinvol om de cruciale premissen te verduidelijken, in het bijzonder over de rol en opdracht van de overheid, de mate waarin het algemeen belang moet samengaan met de invulling van de individuele rechten, en in welke mate een effectieve participatie kan en moet worden ontwikkeld. Het is voor de raad niet duidelijk hoe het groenboek spoort met het pact 2020 of met de visienota Twee types van voorstellen in het groenboek: voorstellen rond bestuurlijke werking en voorstellen die de besluitvorming en/of beleidscyclus aanbelangen. Deze laatste soort is controversiëler en vergt een grondige mentaliteitswijziging, zowel bij burgers, organisaties, als bij beleidsverantwoordelijken. De Woonraad heeft de indruk dat het zwaartepunt ligt in de introductie van nieuwe vormen van consultatie en participatie en minder op de uitdieping van de besluitvorming. Beleidsinhoudelijke keuzes horen niet thuis in een groenboek rond bestuurlijke werking, zoals inclusief beleid. De Verenigde Verenigingen: We zien heel wat positieve elementen en opportuniteiten om tot nieuwe vormen van cocreatieve processen en acties te komen, waarbij middenveldorganisaties een prioritaire rol spelen. Het is positief dat de Vlaamse Regering en Vlaamse overheid op een integrale en diepgaande manier nadenken over het voeren van een meer gedragen, onderbouwd en geïntegreerd beleid en over meer en beter overlegd beleid met meer belanghebbenden. Men is tevreden dat de impact van beleidscultuur erkend wordt in het groenboek. Het zou goed zijn om na te gaan hoe het komt dat eerder geformuleerde verbetervoorstellen over vernieuwing in de overheid nog niet gerealiseerd werden. Er zal fors moeten geïnvesteerd worden willen deze voorstellen geen dode letter blijven of niet tot frustratie leiden. Wat is de gedragenheid van de voorstelen in dit groenboek binnen de Vlaamse administratie? Politieke wil en brede gedragenheid over partijgrenzen heen is cruciaal om de nobele ambities in de praktijk om te zetten. Het is sterk de vraag hoe de Vlaamse regering efficiënt en respectvol zal kunnen omgaan met een nog grotere veelheid en veelzijdigheid aan participatieve, co-creatieve processen en meningen. Belang van een coherente en consequente monitoring en afstemming van de voorstellen met het reguliere regeringsbeleid. Het is geen echt groenboek omdat de voorstellen sterk omlijnd zijn consultatieverslag groenboek bestuur pagina 22 van 204

23 Het is voorlopig onduidelijk hoe de komende stappen er zullen uit zien. Hoe zal de betrokkenheid van de stakeholders in 2017 bij de verdere uitwerking van de voorstellen, en daarna, gegarandeerd worden? De verenigde verenigingen werpt zich hier alvast op als prioritaire partner in dat proces. Itinera: De bevraging is kwalitatief ondermaats. De bevraging is moeilijk in te vullen is en het aantal formaten en doorkliks is ronduit hallucinant. Er is nagenoeg geen interactie met het weinig aantal burgers die online hier iets van zeggen. Het aantal formulieren en de formaten die rond gezaaid zijn op het net is verwarrend en bevestigt alle clichés van de ambtenarij. Men vindt het vreemd dat organisaties een word-formulier moeten invullen en niet kunnen deelnemen aan de online consultatie. De bevraging is opgesteld in een wollig en ambtenarees taalgebruik. Er is geen enkele indicatie over de lengte van de bevraging. De mail die binnenkomt na de bevraging is opnieuw zeer ambtenarees en zelfs geen dank u wel. De bevraging liep vast toen een ander computersysteem dan microsoft werd gebruikt. Steunpunt Bestuurlijke Vernieuwing: Positieve elementen zijn dat het groenboek bestuur een overzicht van de belangrijke bestuurlijke thema s bevat, en dat de diversiteit in uitdagingen voor bestuur goed wordt weerspiegeld in de diverse voorstellen. Positief is ook dat het groenboek duidelijk inzet op innovatie, en erkent dat de Vlaamse overheid daarin niet alleen kan staan. De aandacht voor structuren en processen moet gepaard gaan met aandacht voor cultuur: o De besluitvormingscultuur moet meer open en transparant zijn. o Men moet nadenken over een nieuwe beleidsprocesarchitectuur zoals het geval bij de roadmap van het decreet complexe projecten. o Opvallend is ook het ontbreken van meer aandacht voor een samenwerkingsgerichte cultuur binnen de Vlaamse overheid. Zo kan men inzetten op samenwerkingsgerichte opleidingsprogramma s, personeelsmobiliteit, selectie en sturing op samenwerkingsgerichte competenties, inbouwen van voldoende prikkels tot samenwerking voor leidend ambtenaren. o Verdere integratie van financiële cyclus met de beleids- en contractcyclus is onontbeerlijk consultatieverslag groenboek bestuur pagina 23 van 204

24 Innovatie en vernieuwing worden voorgesteld als applausbegrippen waar men te weinig kritisch over nadenkt: o Innovatie is geen doel maar een middel. o Het groenboek/witboek moet duidelijker stellen hoe het zich verhoudt tot andere documenten zoals de visienota o Voorstellen rond de interne werking zijn eerder fragmentarisch opgenomen of ontbreken. Er is geen aandacht voor het politieke element. o De Vlaamse overheid moet duidelijker stellen hoe ze de andere besturen wil meekrijgen en hoe men de governance van de innovaties ziet. Het groenboek is te weinig onderbouwd door feiten en analyses: o Een probleemanalyse, voor- en nadelen, negatieve consequenties, de inschatting van de kosten ontbreken. o De voorstellen zijn te breed en vaag neergezet. o De bruikbaarheid van de burgerbevraging is niet duidelijk. Het groenboek maakt te weinig verbinding met de lokale besturen. Er zijn verschillende thema s waar het groenboek de rol van de lokale overheden dient te expliciteren: o Cocreatie en coproductie; o Dienstverlening; o Loketfunctie: nood aan 1 lokaal loket voor de verschillende bestuursniveaus? o Innovatie. Seminarie middenkader: Het aanwezige middenkader was verheugd als groep te worden bevraagd over de voorstellen van het groenboek. Vanuit hun unieke positie binnen de organisatie verklaarden zij een goed zicht te hebben op de uitdagingen en opportuniteiten die zich vandaag en morgen stellen. VVSG en VVP: De VVSG en de VVP zijn verheugd dat het interbestuurlijke duidelijk als één van de uitgangspunten in het groenboek wordt geponeerd. Het is positief dat het groenboek het structureel interbestuurlijk overleg opnieuw in de steigers zet. We ondersteunen de best practices uit Nederland en Denemarken om met meer afstemming en betrokkenheid samen in beleidsvelden resultaten te behalen consultatieverslag groenboek bestuur pagina 24 van 204

25 Wij voelen op het terrein een duidelijke nood aan meer afstemming, duidelijke rolbepaling en projectmanagement om samen beleid te maken met een duidelijke mandaat en een duidelijk budget. Vlaams Parlement: Algemeen: o Het Vlaams Parlement staat over het algemeen positief tegenover het groenboek. o Het groenboek kon nog beter onderbouwd worden en bevat te weinig indicaties van de kostprijs van de voorstellen. o Er moet voldoende aandacht zijn voor de rol van het middenveld. o Voorstellen mogen geen besparingsoefening zijn. o Er moet een witboek komen. o Men kijkt met interesse uit naar de resultaten van de consultatieronde en de voorstellen voor het nieuwe bestuursdecreet. Individuele algemene reacties: o Een parlementslid legt de link met de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende burgerparticipatie van Willem-Frederik Schiltz. o Een parlementslid stelt de vraag naar hoe dit groenboek spoort met lopende initiatieven die de lokale besturen betreffen: de beleids- en beheerscyclus, de planlastverlaging, de interne staatshervorming, het afslanken van de provincies, regiovorming, commissie decentralisatie, decreet lokaal bestuur. o Een parlementslid stelt de vraag of de intercommunales ook niet in scope moeten van dit groenboek. o Een parlementslid meent dat het duidelijker moet worden gemaakt waarom het Vlaams Parlement de ene keer wel directe betrokkene is van een voorstel, en de andere keer niet. o Een parlementslid stelt dat men moet streven naar een eenvoudige overheid. Alle beleidsvoorstellen moeten op hun kafkaiaansheid worden getoetst. Eenvoud bevordert participatie: een ingewikkelde overheid is eigenlijk oneerlijk omdat sommigen wel hun weg vinden en anderen niet. Samenvatting van de meest in het oog springende algemene vaststellingen: Het werken met een groenboek rond het thema bestuur wordt overwegend positief onthaald. Het groenboek bestuur is geen echt groenboek, omdat het te weinig onderbouwd is en er te weinig opties worden aangeboden consultatieverslag groenboek bestuur pagina 25 van 204

26 Er is nood aan een witboek, met betrokkenheid van de verschillende stakeholders. Niet alle aspecten van het ontwerpgroenboek advies en overleg dat werd geïntegreerd in het groenboek bestuur zijn hier terug te vinden. Verschillende zaken zijn onderbelicht: digitalisering, bestuurlijke organisatie, rol van kabinetten en Vlaamse Regering, overheidsmiddelen, personeel, cultuur, lokale besturen. Het is belangrijk dat er voldoende middelen en (ambtelijke en politieke) steun is voor de implementatie van de geselecteerde projecten. Er zijn kritische vragen rond de waarde van burgerbevragingen. Er zouden meer verbanden moeten worden gelegd met de visienota consultatieverslag groenboek bestuur pagina 26 van 204

27 2.2 REACTIES PER VOORSTEL Voor elk voorstel bundelden we de reacties van de burgers, en de reacties van de organisaties en overheden. In de inleiding bij elk voorstel vermelden we het voorstel zoals het in het uitgebreide groenboek is opgenomen ZORGVULDIGE OVERHEID MET EEN ONDERBOUWD BELEID VOORSTEL 1: NOG BETER AFWEGEN WELKE ROL DE OVERHEID OPNEEMT BIJ MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN, HET BEOOGDE DOEL VAN DE INGREEP BETER OVERWEGEN EN DE BELEIDSINSTRUMENTEN (ZOALS COMMUNICATIE, SUBSIDIES EN BELASTINGEN) KIEZEN OP BASIS VAN EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE Voorstel groenboek Een weloverwogen keuze van beleidsinstrumenten is belangrijk vanwege de grote impact die die keuze heeft op de samenleving. Aangezien de middelen van de overheid schaarser worden en de rol van de overheid in beweging is, is een voldoende transparante en onderbouwde afweging van de keuze van beleidsinstrumenten of van een mix van beleidsinstrumenten (communicatie, subsidies, belastingen, regelgeving ) nog meer nodig. Er wordt telkens tijdig grondig afgewogen of een extra beleidsinstrument noodzakelijk is. Daarbij wordt er altijd gestreefd naar een zo licht mogelijk, goedkoop en wendbaar beleidsinstrument of naar een mix ervan. Reacties van de burgers Dit voorstel krijgt een gemiddelde score van 7,4 op 10. Dat is iets hoger dan de gemiddelde score op alle voorstellen, namelijk 7,3 op deelnemers maakten gebruik van het open reactievak bij dit voorstel. Dat is 33% van het totale aantal deelnemers consultatieverslag groenboek bestuur pagina 27 van 204

28 Enkele vaststellingen: De complexiteit van het maken van beleid en het kiezen van beleidsinstrumenten wordt erkend. De maatschappij is bijzonder complex en dus zijn oplossingen voor maatschappelijke problemen dat meestal ook. Beleidskeuzes en keuzes van beleidsinstrumenten moeten meer rekening houden met langetermijneffecten en moeten dus een duurzaamheidstoets ondergaan. Het belang van transparantie door voldoende communicatie en informatie over ons huidige beleidsinstrumentarium en de keuzes die we hierin maken is groot. Er is nood aan eenvoudige beleidsmaatregelen die helder en begrijpbaar zijn voor iedereen, bij voorkeur met uitleg waarom men hiervoor kiest en wat de beoogde effecten zijn. Er is te veel regelgeving. De overheid moet minder betuttelend zijn. Een afbouw of heroriëntering van subsidies wordt voorgesteld omdat het instrument niet steeds de beoogde effecten ressorteert en zelfs in sommige omstandigheden ongewenste effecten heeft. Beleidsvoering moet zoveel mogelijk op basis van onderzoek gebeuren, maar dan wel onder bepaalde voorwaarden: onafhankelijk, niet te duur, liefst intern op basis van ervaring, niet vertragend. Er moet voldoende aandacht zijn voor beleidsvoorbereiding, maar ook voor kwaliteitsvolle beleidsuitvoering. Beleid objectiveren betekent ook abstractie maken van grote politieke ideologische uitgangspunten. Luisteren naar de burger is belangrijk bij het maken van beleid. Beleid aftoetsen nog voor het een feit is, wordt ervaren als een must. Bij beleid maken moet doordacht worden omgesprongen met welke effecten dit heeft op kwetsbare doelgroepen. Een kleinere, flexibelere en efficiëntere overheid is een prioriteit. Samenvatting van de meest in het oog springende vaststellingen: Dit voorstel krijgt een score van 7,4 op 10, net boven het gemiddelde van alle voorstellen. Er is behoefte aan een duurzaam, onderbouwd en eenvoudig beleid waarbij er vooraf wordt geluisterd naar de burger. De huidige subsidiepolitiek moet worden herbekeken consultatieverslag groenboek bestuur pagina 28 van 204

29 Reacties van de organisaties en overheden SERV: Onderbouwing van beleid is meer dan instrumentenkeuze. Het moet ook gaan over onderbouwing van beleidsdoelstellingen en probleemanalyse door visievorming, strategieontwikkeling en evaluatie voorafgaand aan de instrumentenkeuze. Beleidsonderbouwing moet gekoppeld worden aan transparantie, participatie en beleidsdata. Zo stelt de SERV voor te werken met procesnota s (roadmaps) voor alle belangrijke beleidsdossiers, stakeholders zo veel mogelijk te betrekken, en beleidsdata onderling zoveel mogelijk te linken en te gebruiken. Er is een rolverschuiving nodig tussen de ministers en kabinetten enerzijds en de administratie en doelgroepen anderzijds en de SERV verwijst daarvoor naar het advies van 31 oktober Ook voor wat betreft de toekomst van de reguleringsimpactanalyse verwijst de SERV naar dat advies. SARC: De SARC reageert hier positief op. Eén van de bestaande instrumenten om dit te realiseren, de reguleringsimpactanalyse, kan bij correct gebruik op waardering van de adviesraad rekenen. Een correct gebruik wil zeggen dat de oefening gemaakt wordt voor er al een keuze wordt gemaakt om regelgevend op te treden. Het toenemend gebruik van conceptnota s sluit hierbij aan en verdient verdere aanmoediging. In deze fase van het beleidsproces kan betrokkenheid van de SARC nuttig zijn bij het aftoetsen van mogelijke beleidsinitiatieven. Vlor: De Vlor onderschrijft dit principe. In heel wat adviezen vraagt de Vlor om beleidsruimte te laten en om een betere keuze te maken tussen de mogelijke sturingsmechanismen en hun impact op de werking en beleidsmarges van onderwijsinstellingen. De Vlor wil dit opnemen en ook in de toekomst tot een uitgangspunt maken van de advisering. Maar voor onderwijs dient er wel rekening te worden gehouden met het legaliteitsbeginsel waardoor meer zaken dan in andere domeinen een decretale onderbouwing nodig hebben consultatieverslag groenboek bestuur pagina 29 van 204