Visie op inkoop jeugdhulp en nieuwe WMO-taken

Transcriptie

1 SAMENWERKENDE GEMEENTEN MIDDEN LIMBURG Visie op inkoop jeugdhulp en nieuwe WMO-taken Dit document geeft de visie weer van de gemeenten in Midden Limburg West (Leudal, Nederweert, Weert) en Midden Limburg Oost (Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen en Roermond).

2 Inhoud Inleiding... 2 Samenvatting... 3 Enkele belangrijke definities... 4 Visiedocument inkoop Visie... 5 Rol gemeente... 8 Organisatie... 9 Inkoopmodellen Risicoprofiel Bijlage 1 Planning inkoop Jeugdhulp en nieuwe WMO-taken Bijlage 2 Toelichting Kraljic matrix

3 Inleiding Voor u ligt het visiedocument inkoop ten behoeve van de nieuwe Jeugdwet en de nieuwe WMO-taken voor de gemeenten in Midden Limburg West (Leudal, Nederweert, Weert) en Midden Limburg Oost (Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen en Roermond). In dit document geven we richting aan de inkoopvisie voor de periode van 1 januari 2015 tot en met Door het nog ontbreken van definitieve wettelijke kaders en vastgestelde budgettaire kaders geeft dit document richting en zal een nadere uitwerking opgenomen worden in een operationeel inkoopplan, dat in het tweede kwartaal 2014 aangeboden wordt. Dit visiedocument en de planning voor inkoop Jeugdhulp en nieuwe WMO-taken zijn besproken tijdens het bestuurlijk overleg met de portefeuillehouders op 17 februari. Zie voor een planning op hoofdlijnen bijlage 1. Uiteindelijke contractering zal, op basis van de huidige regelgeving uiterlijk op 1 oktober 2014 gerealiseerd moeten zijn. Voor Bureau Jeugdzorg is door het Rijk bepaald dat op 28 februari 2014 bestuurlijke afspraken over de contractering 2015 gemaakt moeten zijn. Dit document geeft naast visie op inkoop voor de 2 decentralisaties, Jeugdhulp en nieuwe WMO-taken een eerste doorkijk naar het operationeel inkoopplan en benoemt waar mogelijk al thema s voor het projectplan bedrijfsvoering/risicobeheersing 3D. Hiervoor is gekozen om meer beeld te geven bij de volgende stappen, die al binnen enkele weken gezet zullen worden. 2

4 Samenvatting In het visiedocument zijn de in de onderstaande tabellen opgenomen keuzes verder uitgewerkt. In de eerste tabel zijn keuzes opgenomen waarvan de grondslag reeds in eerdere besluitvorming zijn grondslag heeft. De tweede tabel bevat keuzes waarvan eerdere (gemeentelijke) besluitvorming nog niet heeft plaatsgevonden. Visie Grondslag/ Beleidsdocumenten Termijn Gemeenten organiseren het aanbod van hulp, maar verlenen zelf geen hulp Budget is leidend Aankoop regionaal waar mogelijk, lokaal waar nodig. Inzet waar mogelijk lokaal, waar nodig (boven)regionaal. Er wordt in 2015 en 2016 waar mogelijk gewerkt met bestaande partners (jeugdhulp) of bestaande producten (WMO-taken). Nieuwe aanbieders worden niet bij voorbaat uitgesloten. In 2015 en 2016 zijn wettelijke kwaliteitskaders leidend. Doorontwikkeling vindt echter vanaf 2015 plaats. Uiterlijk 2017 zijn waar nodig aanvullende kwaliteitseisen geïmplementeerd. Beleidsplan jeugdhulp, Beleidskader WMO 2015, Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding Beleidsplan jeugdhulp, Beleidskader WMO 2015, Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding Beleidsplan jeugdhulp, Beleidskader WMO 2015, Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding Beleidsplan jeugdhulp, Beleidskader WMO 2015, Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding Beleidsplan jeugdhulp, Beleidskader WMO 2015, Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding Korte termijn Korte termijn Korte termijn Korte en middellange termijn Korte termijn/ Middellange termijn/ Lange termijn Met aankoop van hulp en ondersteuning bedoelen de gemeenten het aangaan van raamovereenkomsten met externe partijen. In een raamovereenkomst wordt afgesproken welke diensten onder welke voorwaarden mogelijk afgenomen worden. De gemeenten gaan geen verplichting tot afname aan. Aankoop geschiedt waar mogelijk regionaal. Voor specifieke gemeentelijke diensten zal de aankoop lokaal plaatsvinden. De inkoop van hulp en ondersteuning betreft het aangaan van een formele contractuele verplichting tot het afnemen van een dienst. Mede afhankelijk van samenwerkingsafspraken tussen gemeenten en de mogelijk hieruit voortkomende (juridische) entiteiten zal inkoop lokaal, subregionaal of regionaal plaatsvinden. Zonder afspraken tussen gemeenten zal inkoop lokaal georganiseerd worden. Met inzet van hulp en ondersteuning bedoelen de gemeenten de feitelijke afroep van diensten. Dit zal aansluitend bij het beleid hoofdzakelijk lokaal georganiseerd worden. Afhankelijk van de te kiezen organisatiestructuur wordt bij de inzet ook de inkoop gerealiseerd(indien een team geen budget heeft besluit ze, binnen kaders, wel over inzet van hulp en ondersteuning maar niet over inkoop van hulp en ondersteuning). 3

5 Visie Grondslag Termijn Inkoop 2015 en 2016 waar mogelijk de bestaande (bekostigings)systematiek handhaven. Uiterlijk 2017 is er een bij het beleid passende systematiek. Substitutie van budgetten tussen gemeenten is niet uitgesloten bij (tussen gemeenten) gedragen werksoorten. Onder andere gebaseerd op risicoprofiel en wettelijke eisen. Apart voorstel uit te werken en voor te leggen aan de Raad. Landelijke afspraken VNG- IPO-ZN n.v.t. Korte termijn/ Middellange termijn/ Lange termijn Lange termijn Enkele belangrijke definities Term Bovenregionaal Regionaal Subregionaal Lokaal Korte definitie Meer gemeenten betrokken dan regionaal Leudal, Nederweert, Weert, Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen, Roermond Midden Limburg West, Midden Limburg Oost Per gemeente Korte termijn 2015 Middellange termijn Lange termijn Aankoop Inkoop Inzet Nieuwe WMO-taken Maken randvoorwaardelijke afspraken. Als er zaken gedaan worden, dan volgens de volgende voorwaarden Het aangaan van de juridische verplichting voor het afnemen van een dienst. De afname van hulp en ondersteuning. De overheveling van taken uit de AWBZ naar de WMO 4

6 Visiedocument inkoop Visie Stip op de horizon Een lokale samenleving waarin iedereen naar vermogen meedoet en waarin (organisaties van) burgers/inwoners verantwoording nemen voor elkaar en voor het leefbaar houden van hun omgeving. Maar ook een samenleving waarin uitval en uitsluiting, eenzaamheid en ongelijkheid, onveiligheid voor kinderen wordt tegengegaan. Mensen die er écht niet in slagen op eigen kracht deel te nemen kunnen op ondersteuning rekenen. In een dergelijke samenleving voelen burgers/inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties zich medeverantwoordelijk en leveren daaraan een positieve bijdrage. Participeren naar vermogen is de regel. De doelstellingen zullen in de komende jaren gefaseerd ingevoerd gaan worden volgens een groeimodel dat vanaf 2015 ingaat. Visie inkoop Op middellange termijn ontwikkeling naar inkoop met gebiedsgebonden teams met respect voor en rekening houdend met bestuurlijke afspraken uit het verleden: In de gebiedsgebonden teams zijn inhoud en budget gekoppeld Keuzes binnen het (schaars) budget kunnen gebiedsgebonden gemaakt worden, rekening houdend met aldaar geldende problematieken. De vraag komt tot stand door een samenspel tussen professional en klant. Door budgetten en inhoud te koppelen zal binnen de teams de professionele afweging gemaakt worden tussen financiën en kwaliteit. Opdrachtgeverschap gebaseerd op resultaat met ruimte voor verschillen. Hulp en ondersteuning wordt waar mogelijk regionaal aangekocht en lokaal ingezet. Afhankelijk van de soort diensten kiezen we voor de nadruk op samenwerking (complexe producten) of op concurrentie. Kaders De visienota en zeker ook de verdere uitwerking in een inkoopplan hebben rekening te houden met reeds gestelde of nog te stellen kaders. De volgende kaders worden onderkend: jeugdwet concept wet nieuwe WMO-taken wet langdurende zorg visienota Jeugdhulp beleidsplan jeugdhulp beleidskader nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 (ML Oost), Kadernota en actieprogramma WMO-begeleiding (ML West) regionaal transitiearrangement jeugdhulp afspraken inkoop JGGZ en samenwerking met zorgverzekeraars landelijk bestuurlijk akkoord GGZ overgangsregeling WMO inkoopbeleidsdocumenten van de gemeenten voorlopig budgettair kader: de transitie van Jeugd en de nieuwe WMO taken leidt tot een financiële korting die op deelgebieden in 3 jaar kan oplopen tot 25% landelijke kwaliteitseisen 5

7 Samenvatting inhoudelijk beleid In de visie van Midden Limburgse gemeenten zijn de volgende richtinggevende keuzes gemaakt: Hulp en ondersteuning passend bij de vraag, snel en vroeg, uitgaand van burgerkracht en wederkerigheid. Stabiel, betaalbaar stelsel binnen financiële kaders, zijnde taakstellend budget gebaseerd op rijksbijdrage. De essentie van de hulp en ondersteuning is zo licht en kort als mogelijk, zo zwaar en lang als noodzakelijk. Basishouding van alle hulp en ondersteuning is 1Huishouden1Plan, 1 regisseur. Keuzevrijheid in evenwicht met betaalbaarheid. Aanbieders ontschotten en hebben gezamenlijke verantwoordelijkheid voor passende hulp en ondersteuning en worden hierbij waar nodig gestimuleerd om innoverend te zijn. Sterke verbinding en balans tussen formele en informele hulp en ondersteuning. (Boven)regionaal aankopen waar mogelijk en lokaal waar nodig. Innovatie, gericht op ontzorging en de-medicalisering, maatwerk rondom de burger, versterken eigen kracht en stimuleren algemene voorzieningen om druk op specialistische voorzieningen terug te dringen. Naast de transitie van Jeugdhulp en de nieuwe WMO-taken loopt er een transitie voor de Participatiewet. Omdat deze transitie beperkte raakvlakken heeft op het gebied van de inkoop is deze verder niet meegenomen in dit document. Wat zijn de doelstellingen op korte termijn, op middellange termijn en op lange termijn Vanaf 2015 wordt de transitie en transformatie op beide domeinen zichtbaar. In 2015 gelden nog gedeeltelijk bestaande afspraken gebaseerd op wet, regelgeving en onder andere transitieafspraken en overgangsregelingen. De transformatie kost tijd en vanaf 2016 worden de beleidsdoelstellingen verder uitgewerkt samen met de partners in het veld en de burgers. Daarbij worden aanbieders verantwoordelijk gesteld voor innovaties, gebruik makend van een nader uit te werken samenwerkingsmodel. Balans tussen budget en kwaliteit De Rijksbudgetten zijn in eerste aanleg maatgevend voor het te voeren beleid. Uitgangspunt is een budgettair neutrale uitwerking. Hierbij geldt als kanttekening dat de forse bezuinigingen nopen tot vergaande herijking: we moeten dingen niet alleen anders doen, maar andere dingen doen. Deze bezuinigingen starten vanaf 2015 terwijl de transformatie dan pas gedeeltelijk zal zijn gerealiseerd. Dit geeft een extra druk op de budgetten. Inkoop (boven) regionaal of lokaal? De samenwerkende gemeenten Midden Limburg bepalen gezamenlijk het totale aanbod van hulp en ondersteuning. Middels (raam) overeenkomsten worden afspraken met aanbieders gemaakt. Afspraken worden gemaakt over soort dienst, kwaliteit en prijs. Gebiedsgebonden uitvoeringsteams en/of individuele gemeenten besluiten welke diensten ingezet worden. 6

8 Kiezen we voor bestaande aanbieders of zijn ook nieuwe aanbieders toegestaan? Samen met klanten en ketenpartners wordt, op basis van behoeften aan hulp en ondersteuning, de toekomstige productportfolio bepaald. Hieruit volgend worden zoals eerder vermeld (raam)overeenkomsten opgemaakt. Gemeenten wegen op basis van drie factoren bij welke partners hulp en ondersteuning ingekocht wordt: Voldoet de partner aan het kwaliteitskader? Is de partner bereid mee te bewegen in het transformatieproces? Is de hulp betaalbaar? Gemeenten zullen in 2015 en 2016 in eerste instantie de toekomstige noodzakelijke hulp en ondersteuning waar mogelijk en passend inkopen bij de huidige (strategische) partners mits men voldoet aan bovenstaande factoren. Door in eerste instantie hulp in te kopen bij de huidige partners ontstaat continuïteit van hulp en ondersteuning, blijft kennis van de partners over de lokale situatie bestaan, blijven frictiekosten beperkt (deels verplichting van het rijk, voor Jeugdhulp) en wordt waar mogelijk rekening gehouden met werkgelegenheidsthema s(bij aanbieders). Tegelijkertijd staan gemeenten open voor vernieuwend aanbod, van welke partner dan ook. Op termijn gaan gemeenten sturen naar meer marktwerking. Hoe gaan gemeenten om met substitutie inclusief budgetverdeling tussen gemeenten en tussen domeinen Gemeenten sluiten in gezamenlijkheid (raam)overeenkomsten af met potentiële aanbieders voor diensten. Inzet van hulp en ondersteuning vindt zowel bovenregionaal, regionaal als lokaal plaats. Gemeenten substitueren waar nodig binnen de budgetten nieuwe WMO-taken en Jeugdhulp. Met de gebiedsgebonden teams, worden afspraken voor hulp en ondersteuning gemaakt. Deze teams besluiten over de in te zetten hulp en ondersteuning. De samenwerkende gemeenten overwegen budgetten (boven)regionaal te positioneren om te komen tot risicospreiding en/of te voldoen aan wettelijke kaders. Hiervoor wordt een apart voorstel voorbereid dat aan de Raad van ieder van de samenwerkende gemeenten ter besluitvorming wordt voorgelegd. Kwaliteitsbeleid Gemeenten voeren een actief kwaliteitsbeleid op meerdere gebieden, op basis van de jeugdwet, wet WMO en eigen inzichten. Een transparant kwaliteitskader maakt duidelijk wat gemeenten verwachten van prestaties door het veld. In de nieuwe jeugdwet wordt ook bepaald dat het Rijk middels algemene maatregelen van bestuur (AMvB s) nadere regels kan stellen over zaken als deskundigheid van jeugdhulpaanbieders. In 2015 en 2016 zijn wettelijke kwaliteitskader leidend. Doorontwikkeling vindt echter vanaf 2015 plaats. Uiterlijk 2017 zijn waar nodig aanvullende kwaliteitseisen geïmplementeerd. 7

9 Rol gemeente Gemeenten regisseren en organiseren de aansluiting tussen vraag en aanbod, maar verlenen zelf geen hulp! Rol van opdrachtgever: inrichting van het stelsel, afspraken maken met de uitvoerders, aansturing, inkoop, monitoring en evaluatie; Rol van regisseur: verbindingen leggen, aanjager van initiatieven, stimuleren van kwaliteit; Rol van voorlichter: de gemeente zorgt voor een goede infrastructuur en communiceert hierover met het maatschappelijk veld, de ouders en jeugdigen. De decentralisatie van de jeugdzorg verplicht gemeenten om op onderdelen (boven)regionaal samen te werken. Binnen de nieuwe WMO-taken is de samenwerking niet verplicht, maar men heeft hier wel voor gekozen. De verdeling van verantwoordelijkheden tussen colleges en gemeenteraden blijft onveranderd. Dit kan spanning geven op de autonome verantwoordelijkheid van gemeenteraden. In de regio Midden Limburg zijn dusdanig afspraken gemaakt dat inkoop op het niveau van Midden Limburg wordt ingevuld. Doelen van de regionale samenwerking zijn het vergroten van bestuurskracht, het spreiden van financiële risico s, efficiënte en effectieve inzet van ambtelijke capaciteit en het kunnen organiseren van een passend aanbod, afgestemd op de vraag. Waar nodig wordt opgeschaald naar een grotere regio. Verschil nieuwe WMO-taken/Jeugd Tussen Jeugd en de nieuwe WMO-taken bestaat een verschil bij toeleiding van hulp en ondersteuning. Binnen de nieuwe WMO-taken voeren gemeenten de toeleiding vooralsnog zelf uit. In de het beleidsplan jeugdhulp is opgenomen dat de gemeenten het hulpaanbod niet zelf organiseren, maar alleen de aansluiting tussen vraag en aanbod. Met de nieuwe (hulpverlenings)taken van het CJG betekent dit dat het CJG een zelfstandige stichting moet worden of ondergebracht moet worden bij een bestaande organisatie. 8

10 Organisatie Inkoop algemeen Waar mogelijk wordt hulp en ondersteuning lokaal ingezet, waar nodig (boven)regionaal. Om een beeld te geven van de mogelijke uitwerkingen in het operationele inkoopplan, wordt hierbij op hoofdlijnen de volgende ordening die de gemeenten willen hanteren (welke nog afgestemd dient te worden met de partners) weergegeven: Jeugd Werksoort Inkoop Inzet Preventie/consultatie en informatie/advies Lokaal/regionaal Lokaal Begeleiding / ambulante hulp/ persoonlijke verzorging. Regionaal Lokaal Ambulante hulp en toegang door gebiedsgebonden teams. Regionaal Lokaal Ambulante hulp door derden Regionaal Lokaal Daghulp, intensieve hulp/behandeling die ambulant wordt aangeboden Regionaal Verblijf kortdurend Regionaal Regionaal Lokaal met wisselwerking regionale expertise Verblijf 24 uur en langdurig verblijf Regionaal/bovenregionaal Regionaal/bovenregionaal Pleegzorg, gezinsvervanging of een ander thuis: Vertrouwenspersoon, kindertelefoon, zeer specialistische jeugdhulp uit landelijk transitiearrangement Regionaal Landelijk Regionaal Acute hulp (crisis) Regionaal Regionaal Justitiële maatregelen Regionaal Regionaal, maar aansluiten bij lokale teams Aanpalende provinciale voorzieningen Bovenregionaal Cliëntondersteuning Regionaal Lokaal 9

11 Nieuwe WMO-taken Werksoort Inkoop Inzet (Algemene) maatregelen (0e lijn) Lokaal/Regionaal Lokaal Algemene voorzieningen (inclusief verplichte) Lokaal/Regionaal Lokaal Preventie Lokaal /(Sub)regionaal Lokaal Vroegsignalering Lokaal/ (Sub)regionaal Lokaal Toegang Lokaal/Regionaal Lokaal Lichte ondersteuning Regionaal Lokaal Maatwerkvoorzieningen individueel Regionaal/Bovenregionaal 1 Lokaal Maatwerkvoorzieningen Regionaal/Bovenregionaal Subregionaal/Lokaal groepsgericht/collectief Medische advisering Regionaal Lokaal Expertiseonderzoek Regionaal Lokaal Opleiding/ontwikkeling Regionaal Lokaal, wellicht (sub)regionaal Cliëntondersteuning Regionaal Lokaal Vaak voorkomende werksoorten kunnen regionaal worden ingekocht, zeer specialistische of zeer bijzondere werksoorten kunnen alleen bovenregionaal en moeten soms zelfs alleen landelijk worden ingekocht. Afhankelijk van keuzen in het beleidsplanvoor de nieuwe WMO taken kan besloten worden bepaalde diensten in subregionaal verband (West, Oost) in te kopen. Gemeenten maken resultaatafspraken rekening houdend met een prestatiematrix. In deze matrix worden onder andere indicatoren als maatschappelijk effect en kwaliteit opgenomen. Een aantal thema s, dat tussen de gemeenten aandacht behoeft: Onderstaande thema s zullen concreet uitgewerkt worden in de uitwerking van het projectplan bedrijfsvoeringrisicobeheersing 3D. Bestuurlijke inrichting Ambtelijke samenwerkingsvormen. Samenwerking met en in de keten. Organisatie en verantwoordelijkheidsstructuur Op basis van het te kiezen inkoopmodel wordt verder uitgewerkt hoe de verschillende onderdelen die zich binnen gemeenten bezighouden met inkoop zich tot elkaar verhouden. Rollen en taken worden vastgelegd en verankerd. Benodigde formatie wordt in beeld gebracht. Functies als inkoop, accountmanagement, contractbeheer, control en financiën worden belegd. 10

12 Sturing Om de voorgestelde doelstellingen en de financiële taakstellingen voor de aankomende decentralisaties te borgen, is sturing een must. Doel: De organisatie in control te brengen om te kunnen beheersen en sturen en hierdoor de kanteling op een beheerste manier te kunnen begeleiden. Thema s Een aantal thema s dient hier in duidelijk verankerd te worden binnen de gemeentelijke organisaties: Strategie/beleid Management van medewerkers Organisatie- en verantwoordelijkheidsstructuur Prestatiemonitor Tactische en operationele grenzen Plannings- en rapportage instrumenten Organisatie van control- en controllerfunctie Corporate governance en controls Contractmanagement Dienstverleningsovereenkomsten Communicatie en beheer Deze thema s worden verder uitgewerkt binnen de transformatie van de decentralisaties. In dit visiedocument worden deze alleen op hoofdlijnen meegenomen. De uitwerking en inrichting van bedrijfsvoering valt buiten dit visiedocument en worden, afhankelijk van het thema, meegenomen in het operationele inkoopplan of in het projectplan bedrijfsvoering/risicobeheersing 3D. Inkoopmodellen Welke inkoopmodellen zijn relevant Landelijk worden onder andere de volgende inkoopmodellen herkend. Doorgaan op basis van huidige werkwijze AWBZ (gemeente werkt zoals het zorgkantoor deed) Het veilen van een probleemsituatie (Stipter model) (gemeente kiest samen met cliënt) Integreren met indicatie (aanbieder bepaalt hoe en wat) Gebiedsgebonden contracteren (populatie gebonden bekostiging) (budget naar aanbieder) Regisseursmodel (gemeente maakt plan en laat uitvoeren onder regie, keuze vrijheid cliënt) Gebiedsgebonden teams (regie met specialisten in het gebied) Wat past bij Midden Limburg De in dit document vertaalde visie zal in het operationeel inkoopplan leiden tot een keuze voor een inkoopmodel. Dit kan één model zijn of een combinatie van meerdere modellen. Er wordt vanuit de strategische keuze en de nog uit te werken marktordening gekomen tot een passend inkoopmodel. 11

13 Techniek betrekken van diensten Om kwaliteit en stabiliteit in de keten te borgen zal in de jaren 2015 en 2016 gekozen worden waar mogelijk de bestaande (financierings) systematiek bij aanbieders te handhaven. Daarbij worden bestaande afspraken gerespecteerd, zoals het regionaal transitiearrangement voor jeugdhulp en overgangsregeling WMO. Vanaf 2017 worden aanbieders gecontracteerd passend bij het gekozen inkoopmodel waarbij naar verwachting het beleid volledig geïmplementeerd zal zijn. Voor de jaren 2015 en 2016 worden in principe jaarafspraken gemaakt met de aanbieders. Indien noodzakelijk geacht voor de benodigde innovatie kunnen aparte afspraken gemaakt worden. Dit kan leiden tot afspraken voor meer dan één jaar. Er worden in hoofdlijn 3 mogelijkheden van het betrekken van diensten onderscheiden: subsidie; subsidie met uitvoeringsovereenkomst; overeenkomst tot opdracht. Waar nog enkel sprake is van subsidie wordt overwogen over te gaan op subsidie met een uitvoeringsovereenkomst. Door deze toevoeging is het mogelijk wederkerige uitvoeringsafspraken te maken over de verplichting diensten te leveren. Rolverdeling inkoop gemeenten (Raam)overeenkomsten worden in gezamenlijkheid afgesloten. Waar nodig zullen (raam)overeenkomsten regionaal worden afgesloten. Inkoopvoorwaarden en producttyperingen worden waar mogelijk gezamenlijk vastgesteld. Voor diensten die regionaal ingekocht worden zal mogelijk een fonds worden ingericht. Een nadere uitwerking volgt in het operationeel inkoopplan. Bekostigingsvorm Gemeenten leggen de afspraken met een aanbieder vast. Deze afspraken gaan over te bereiken effecten, te leveren prestaties, activiteiten of diensten door de opdrachtnemer, de betaling van de gemeente en de verantwoording over de geleverde prestaties. Afhankelijk van de uiteindelijke producttyperingen zal er gekozen worden voor (waarschijnlijk) meerdere bekostigingsvormen. Factoren die onder andere voor de keuze van belang zijn: capaciteit/beschikbaarheid; risicobereidheid; innovatie; productievolume; meetbaarheid; snelheid; kwaliteit. In het operationeel inkoopplan zal dit nader uitgewerkt worden. 12

14 Markt- en productoriëntatie /marktconsultatie/marktordening Om te komen tot een evenwichtig systeem van vraag en aanbod wordt de lokale en regionale markt in beeld gebracht. Benodigde diensten dienen beschikbaar te zijn of te komen. De markt- en productoriëntatie, marktconsultatie en -ordening zullen nader uitgewerkt worden in het operationeel inkoopplan. Bij het verder uitwerken van het inkoopplan zullen middels marktconsultatie aanbieders in het veld betrokken worden bij de afspraken over de te leveren diensten en de wijze van monitoring. Voor het ordenen van de markt wordt gebruik gemaakt van de Kraljic portfolioanalyse. Deze analyse karakteriseert de diensten naar de mate van financieel risico, belang en toeleveringsrisico. De producten die in de matrix worden onderscheiden zijn: routineproducten; hefboomproducten; knelpuntproducten; strategische producten. In bijlage 2 wordt een nadere toelichting gegeven op het gebruik van deze ordeningsmethode. Gevolgen voor aanbestedingsregels. Het inkoopmodel en de gevolgen voor de aanbestedingsregels, die niet identiek zijn voor alle deelnemende gemeenten, worden nader uitgewerkt in het operationeel inkoopplan. Volgens de huidige Europese richtlijnen zijn dit zogenaamde 2B-diensten, waarvoor het verlichte regime voor opdrachten met weinig grensoverschrijdend effect van toepassing is. Dit verlichte regime gaat waarschijnlijk al in 2016 verdwijnen. Volgens de concept nieuwe Europese richtlijn worden dit zogenaamde sociaal-maatschappelijke diensten waarvoor een aparte regeling is opgesteld en een hoger drempelbedrag geldt. Wat zijn de verwachte overige juridische en fiscale consequenties bij het gewenste inkoopmodel? Bij het verder operationaliseren van het visiedocument liggen onder andere keuzes voor over samenwerkingsvormen. Deze vormen kunnen gevolgen hebben voor heffingen BTW en VPB. Andere fiscale en juridische implicaties zullen bij de verdere uitwerking opgepakt worden. 13

15 Risicoprofiel Hieronder zijn belangrijke risico s opgenomen. Per risico zijn kort de mogelijke beheersmaatregelen vermeld. Risico Onduidelijkheid definitief budget Fiscaal risico bij samenwerking tussen gemeenten Bestuurlijke samenwerking en/of een eventueel gewenst juridisch constructie komt niet of beperkt tot stand Wettelijke kaders zijn (nog) niet definitief ICT volgt beleidsontwikkelingen niet Gemeenteraadsverkiezingen leiden tot bestuursvacuüm voor korte of langere tijd Discontinuïteit van huidige en gewenste aanbod van hulp en ondersteuning door overdracht naar gemeente Beheersmaatregel De financiële gevolgen zijn op hoofdlijnen bekend, maar pas definitief in meicirculaire. Onderhandelingen starten daarna. Onderzoek voor afsluiten (raam)overeenkomsten In het operationeel inkoopplan worden stappen geagendeerd wanneer welke besluiten genomen moeten worden en wat scenario s zijn. Het gekozen model is dusdanig flexibel dat ingespeeld kan worden op ontwikkelingen. Wettelijke ontwikkelingen zijn gezien de onduidelijkheid niet volledig te beheersen. Dit thema wordt belegd in het projectplan bedrijfsvoering/risicobeheersing 3D. Besluitvorming visie vóór verkiezingen. Zowel voor jeugd als voor de nieuwe WMO taken is er sprake van overgangsregelingen/arrangementen. Partners tijdig betrekken en zo spoedig mogelijk informeren wat de inrichting van het nieuwe stelsel voor gevolgen heeft voor hun organisatie Fasering aanbrengen in uitrol Vangnet regelen voor schrijnende gevallen Door prijsconcurrentie zijn toeleveranciers niet in staat de gevraagde kwaliteit te leveren Kwaliteitscriteria opstellen en meenemen in selectie Besturing- en bekostigingsmodel maken dat ertoe leidt dat hulp en ondersteuning wordt geboden tegen de laagst mogelijke kosten zonder dat bedrijven omvallen met ruimte voor innovatie Scherpe juridische voorbereiding om dit financiële risico te beperken 14

16 Bijlage 1 Planning inkoop Jeugdhulp en nieuwe WMO-taken Onderstaande planning geldt voor de informatie en besluitvorming rond Inkoop Jeugdhulp en nieuwe WMO-taken aan de Raad, het college en ambtelijk en wordt aangehouden voor de 7 samenwerkende gemeenten. Het operationeel inkoopplan zal in maart, april en mei verder uitgewerkt worden. Maand Raad College Ambtelijk Maart April Mei Juni Informatie over procesgang inkoop (RIB en/of infodag) Informatie over voortgang (optioneel) Visiedocument, opdracht gezamenlijk uitwerken 7 gem. Tussenrapportage Inkoop Keuze inkoop- en bekostiging model. Markt- en productoriëntatie, markt consultatie, marktordening Inkoop 2015 en contractering Juli/aug. Inkoop 2015 en contractering Verordeningen September Oktober Inkoop 2015 en contractering (optioneel, wel wenselijk) Verordening WMO en Jeugdhulp Verordening WMO en Jeugdhulp Contractering vóór

17 Bijlage 2 Toelichting Kraljic matrix Kraljic matrix Hoog HEFBOOMPRODUCTEN Alternatieve leveranciers beschikbaar Verwisseling mogelijk STRATEGISCHE PRODUCTEN Moeilijk om van leverancier te wisselen Kritisch voor kostprijs en levering Financieel risico/belang ROUTINEPRODUCTEN Groot aanbod KNELPUNTPRODUCTEN Monopolistische markt Laag Grote diversiteit aan producten Bewerkelijk Hoge entreebarrières Laag Toeleveringsrisico Hoog Uitwerking Met deze matrix kan worden afgewogen welke inspanning wordt gestoken in het afsluiten en het beheren van een overeenkomst en de capaciteit die hiervoor benodigd is. Daarnaast kan het als hulpmiddel dienen om te bezien wat voor relatie er ontwikkeld zou moeten worden met de aanbieders. Per hulpsoort zal specifiek gekeken moeten worden wat de plek is in deze matrix en welke consequenties dat moet hebben voor de wijze waarop de dienst betrokken gaat worden. In deze methodiek wordt het volgende productenonderscheid gemaakt: Routineproducten Routineproducten leveren inkooptechnisch weinig problemen op. Ze hebben per eenheid een geringe waarde en er zijn over het algemeen vele alternatieven voor handen. Hier kunnen de diensten van veel vrijgevestigden uit de huidige AWBZ onder gerekend worden. Vergelijkbare diensten zijn bij veel verschillende organisaties te verkrijgen. 16

18 Hefboomproducten Hefboomproducten zijn producten die door verschillende leveranciers kunnen worden geleverd en relatief duur zijn. De prijsontwikkeling werkt relatief sterk door in de kostprijs (bijvoorbeeld: kantoormeubilair, computers, leaseauto s, elektriciteit). Tussen de leveranciers bestaat veel concurrentie, het toeleveringsrisico is daarom laag. De leverancier levert standaard producten. Binnen de zorg kunnen bijvoorbeeld vrijwillige 24-uurs zorg en pleegzorg tot deze categorie gerekend worden. Diensten zijn relatief kostbaar. In de regio zijn meerdere aanbieders aanwezig. Knelpuntproducten Knelpuntproducten vertegenwoordigen een relatief geringe waarde, maar kunnen slechts van één of enkele leveranciers worden betrokken (bijvoorbeeld: postbezorging, software). De leverancier is de dominante partij. Dit kan zich uiten in relatief hoge prijzen, lange levertijden en slechte service. De begeleiding voor jongeren met een beperking wordt vooralsnog door een beperkt aantal aanbieders geleverd en is niet eenvoudig elders verkrijgbaar, onder andere door hoge toetredingsbarrières, wat deze richting knelpuntproducten doet gaan. Strategische producten. Strategische producten hebben een relatief hoge waarde en worden geleverd door één of enkele leveranciers (bijvoorbeeld: water, gas, bepaalde software pakketten, architecten, kwaliteitsmodel opleidingen). De hoge waarde vraagt om aandacht voor de prijsontwikkelingen, oog voor onderhandelingen en een wederzijds vertrouwen. Het product is veelal maatwerk en wordt op basis van specificatie van de opdrachtgever gemaakt. De toelevering is op korte of lange termijn niet altijd gegarandeerd. Gesloten jeugdzorg is bij uitstek een strategisch product. Enkele leveranciers binnen een gespecialiseerd aanbod. 17