Raadsvergadering 27 februari en 6 maart 2014 Datum

Transcriptie

1 Jeugd, Zorg & Welzijn Raadsvoorstel Voorstel nr Raadsvergadering 27 februari en 6 maart 2014 Datum Onderwerp Vaststelling nota Jeugd, onze zorg Portefeuille P. Blokhuis Aan de gemeenteraad Voorstel (concept-besluit) a. Kennis te nemen van bijgaande inspraaknotitie Jeugd, onze zorg ; b. Bijgaande nota Jeugd, onze zorg, nota jeugdzorg Apeldoorn vast te stellen, met daarin de volgende beslispunten: 1. per 1 januari 2015 de functies integrale jeugdgezondheidszorg, beslissen over (niet vrijtoegankelijke) hulp en het toeleiden naar het juridisch kader onder te brengen bij het CJG en het CJG om te vormen tot een zelfstandige private rechtspersoon. Te onderzoeken of overige pedagogische functies van de kernpartners én de gespecialisseerde ambulante hulp juridisch of functioneel aan het CJG toegevoegd dienen te worden; 2. het budget dat vanaf 2015 door het Rijk beschikbaar wordt gesteld voor jeugdzorg te oormerken voor ondersteuning en hulp voor jeugd; 3. het rijksbudget jeudgzorg als taakstellend budget aan te merken; 4. het budget jeugdhulp samen te voegen met de budgetten jeugdgezondheidszorg, Centrum voor Jeugd en Gezin en jeugdbeleid tot één budget jeugd. Toelichting 1. Aanleiding In 2010 werd in het regeerakkoord Vrijheid en verantwoordelijkheid van het kabinet-rutte I afgesproken dat de jeugdzorg gedecentraliseerd zou worden naar gemeenten. Daarbij werd het voornemen uitgesproken voor een ingrijpende stelselwijziging van de jeugdzorg. De evaluatie van de Wet op de jeugdzorg en de analyse van de parlementaire werkgroep Toekomstverkenning Jeugdzorg lieten belangrijke tekortkomingen van het huidige jeugdstelsel zien: - verkeerde financiële prikkels bij de inzet van zorg; - tekortschietende samenwerking rond kinderen en gezinnen; - afwijkend gedrag wordt soms onnodig gemedicaliseerd; - het kosten opdrijvend effect als afgeleide van deze knelpunten. De jeugdzorg gaat over naar gemeenten op 1 januari Hoewel de definitieve wettelijke en financiële kaders nog moeten worden vastgesteld, is besluitvorming over een aantal richtinggevende keuzes noodzakelijk om verder te kunnen met de noodzakelijke voorbereidingen voor De Jeugdwet wordt in februari 2014 behandeld in de Eerste Kamer en een aantal algemene maatregelen van bestuur is in voorbereiding. Verder heeft VWS heeft in december 2013 het

2 bijgestelde voorlopige macrobudget voor jeugdzorg bekend gemaakt. Mocht de definitieve wetgeving om herziening vragen van bepaalde beleidskeuzes, dan wordt dat meegenomen in de verdere uitwerking van de nota en de vervolgdocumenten. 2. Achtergrond Om de decentralisatie Jeugdzorg zorgvuldig te kunnen voorbereiden, is in december 2012 in de Politieke Markt Apeldoorn gesproken over de raadsopdracht en het plan van aanpak voor de decentralisatie Jeugdzorg op lokaal niveau. (zie bijlage 1 en 2). Met de vaststelling van deze stukken heeft de gemeenteraad opdracht gegeven tot het opstellen van een (lokale) nota Jeugdzorg. Daarin vraagt de raad aandacht voor de inhoudelijke en financiële uitgangspunten, inzicht in het zorgvolume en de huidige aanbieders en de samenhang met andere ontwikkelingen in het sociale domein. In april 2013 werden gemeenten door het Rijk verplicht een zogenaamd Regionaal Transitiearrangement (RTA) op te stellen na overleg met zorgaanbieders. In dit RTA staan afspraken over de wijze waarop de continuïteit van zorg wordt geborgd voor ouders en kinderen die op 31 december 2014 in zorg zijn. Hiervoor wordt samengewerkt in de regio Oost Veluwe/Midden IJssel. U ontvangt daarom naast deze lokale nota gescheiden de regionale Samen sterk voor onze jeugd ter besluitvorming. Op 26 september 2013 bent u geïnformeerd over de stand van zaken ten aanzien van het lokale preventieve jeugdbeleid en het RTA en op 10 oktober 2013 heeft een technische bespreking over de jeugdzorg plaatsgevonden. Een tweede technische bespreking volgde op 12 december Op 9 januari jl. is een hoorzitting gehouden over de conceptnota, waarna op dezelfde avond een consultatie volgde. 3. (Beleids)Inhoud voorstel Met de decentralisatie jeugdzorg wordt de gemeente verantwoordelijk voor bijna alle zorg aan jeugd. Naast het preventieve jeugdbeleid dat reeds onder gemeentelijke regie wordt uitgevoerd, komen daarbij de jeugdzorg die nu nog onder provinciale regie wordt uitgevoerd, zorg voor jeugd met een beperking, de geestelijke gezondheidszorg voor jeugd en de jeugdzorg-plus (ook gesloten jeugdzorg genoemd). In de voorliggende nota Jeugd, onze zorg, wordt de visie voor het nieuwe stelsel geschetst. Doel van de decentralisatie is te komen tot een eenvoudiger, effectiever en efficiënter stelsel zorg voor jeugd met minder middelen. In het nieuwe stelsel zorg voor jeugd wordt gewerkt vanuit een nieuwe visie op zorg. In deze visie staan ouders en kind centraal, wordt de zorg ingezet die nodig is, staat de veiligheid van het kind voorop en wordt systeem- en vraaggericht gewerkt volgens het principe één gezin, één plan, één regisseur. De indicatietaken op het terrein van jeugdzorg die nu nog door Bureau Jeugdzorg en het Centrum voor Indicatiestelling Zorg worden uitgevoerd, zullen worden overgenomen door het CJG. Omdat het besluit van het CJG een voor beroep vatbare beslissing is, moet het CJG een zelfstandige rechtspersoon worden per 1 januari Financiëel gaat de decentralisatie gepaard met een bezuiniging oplopend tot 15% in Voorgesteld wordt het rijksbudget jeugdhulp te oormerken voor jeugd en als taakstellend te beschouwen. Om tot soepele overgangen te komen binnen de zorg voor jeugd wordt voorgesteld de budgetten jeugd in de begroting tot één budget samen te voegen. Op 4 december 2013 is de conceptnota Jeugd, onze zorg door het college vrijgegeven voor inspraak. Alle belanghebbenden hadden tot 2 januari 2014 de mogelijkheid een reactie op de nota te geven. Op 10 december 2013 is een bijeenkomst gehouden voor burgers en organisaties waarin de nota kort is toegelicht. Tevens is aan belanghebbenden de gelegenheid geboden hierover vragen te stellen en een reactie te geven. (Zie bijgaand verslag.) In totaal zijn 25 schriftelijke inspraakreacties ontvangen. Deze zijn verwerkt in bijgaande inspraaknotitie. Op hoofdlijnen wordt de nota Jeugd, onze zorg onderschreven. De inspraakreacties, de hoorzitting en de consultatie in de raad hebben geleid tot onder andere de volgende aanpassingen in de nota: 2

3 - Het begrip preventie is breder geformuleerd. Naast lichte ondersteuning en hulp valt hieronder ook alle inzet ter bevordering van het opvoedkundige klimaat en gericht op versterking van de eigen mogelijkheden bij het opvoeden en opgroeien om problemen te voorkomen. - In hoofdstuk 4 is toegevoegd dat voor jongeren een inlooppunt voor vragen over opvoeden en opgroeien van belang is, naast het CJG. - Aan hoofdstuk 4 is verder een paragraaf over de provinciale jeugdzorg toegevoegd en wordt bij de jeugd-ggz ook het belang van preventie aangegeven. - In hoofdstuk 5 is opgenomen dat in principe geen eigen bijdrage wordt gevraagd voor jeugdhulp, tenzij in redelijkheid niet van de gemeente kan worden gevraagd de door de cliënt gewenste hulp volledig te bekostigen. - In hoofdstuk 6 is een paragraaf opgenomen over de klachtenregeling. Verschillende inspraakreacties gingen in op onderwerpen die nog nader uitgewerkt moeten worden in de uitvoeringsnota, bijvoorbeeld de schaal waarop verschillende zorgvormen zullen worden ingekocht, ruimte voor nieuwe aanbieders en de rol en taak van het preventieve jeugdbeleid. 4. Beoogd resultaat In het nieuwe stelsel zorg voor jeugd wordt gewerkt vanuit een nieuwe visie op zorg. In deze visie staan ouders en kind centraal, wordt de zorg ingezet die nodig is, staat de veiligheid van het kind voorop en wordt systeem- en vraaggericht gewerkt volgens het principe één gezin, één plan, één regisseur. In de eerste helft van 2014 wordt gewerkt aan een sturings- en bekostigingssysteem dat vanuit deze principes wordt opgebouwd en waarin cliënttevredenheid een belangrijke rol speelt. Met de nieuwe visie en een vertaling hiervan in het sturings- en bekostigingssysteem wordt ingezet op realisatie van de decentralisatie binnen de financiële kader. Het nieuwe stelsel zorg voor jeugd beoogt: - beter gebruik te maken van de mogelijkheden van ouders, kinderen en hun sociale netwerk; - begeleiding met de inzet van vrijwilligers, waar nodig onder coördinatie of coaching van een professional en minder professionele begeleiding te stimuleren; - een beweging te maken van zwaardere vormen van hulp naar lichtere vormen; - meer vraaggericht maatwerk te bieden en minder standaard aanbod; - tot integrale hulpverlening aan gezinnen te komen; - meer ketensamenwerking tot stand te brengen ussen organisaties en financiers (gemeente, Rijk en zorgverzekeraars) en tussen wetten (Wmo, Jeugdwet, Awbz en Zvw) en minder schotten en concurrentie; - met minder middelen (15% bezuiniging) goede zorg voor jeugd te realiseren. Risico s: De nieuwe taken betekenen een grote verantwoordelijkheid voor de gemeenten. Het is tevens een grote operatie met complexe vraagstukken, die gepaard gaat met een bezuiniging oplopend tot 15% in Daarnaast is bij bepaalde vormen van jeugzorg op dit moment sprake van wachtlijsten en neemt de vraag naar bepaalde vormen van jeugdzorg jaarlijks nog steeds toe Ook de mogelijkheid van verwijzing naar specialistische vormen van zorg door de huisartsen, medisch specialisten en gecertificeerde instellingen is een risicofactor wat betreft kostenbeheersing. Met de huisartsen zijn we in gesprek en ook zijn er vanuit het CJG contacten met de kinderartsen. Een ander risico wordt gevormd door de verschillende fjinancieringssystematieken. In het nieuwe stelsel vindt inkoop van de jeugd-ggz de eerste 3 jaar nog plaats via de zorgverzekeraars. De huidige financieringssystematiek zal daarbij naar verwachting voorlopig worden gehandhaafd. Op welke termijn en in welk tempo de nieuwe visie leidt tot een afname of een verschuiving (van zwaar naar lichter) van de vraag naar zorg is niet te voorspellen. Resultaten van de methodiek CJG4kracht en gesprekken met de zorgaanbieders laten zien dat er mogelijkheden zijn om anders en efficiënter te werken. Dit vraagt echter wel een omslag in denken bij zowel cliënten als professionals. Dit kost tijd en vraagt om een voortdurende investering in training van professionals en verandermanagement. 3

4 5. Financiële paragraaf In de meicirculaire 2013 is een voorlopige indicatie van het beschikbare budget voor jeugdhulp gegeven. Voor Apeldoorn werd daarin een bedrag van bijna 35,7 miljoen genoemd. Op basis van de bijgestelde gegevens van het ministerie van VWS uit december 2013 is voor Apeldoorn in ,5 miljoen euro beschikbaar. Dit is echter ook nog een voorlopig budget. Het ministerie heeft eind december 2013 aangegeven dat gemeenten voor 2015 op minimaal 95% van laatstgenoemd budget mogen rekenen. Het minimale budget voor Apeldoorn in 2015 zou dan 37,5 miljoen euro bedragen. Het definitieve budget wordt bekend gemaakt in de meicirculaire Dit bedrag is gebaseerd op een historisch verdeelmodel. Het beschikbare budget is in dit model gebaseerd op het historische gebruik van jeugdzorg in de gemeente. Vanaf 2016 wordt geleidelijk overgegaan op een objectief verdeelmodel. De criteria voor dit model zijn in ontwikkeling. Omdat het gemiddelde jeugdzorg gebruik in Apeldoorn hoger ligt dan landelijk, +7,5 %, is de verwachting dat het budget voor jeugdzorg in Apeldoorn de komende jaren geleidelijk nog verder naar beneden zal worden bijgesteld. Dit zou betekenen dat de totale bezuiniging voor de gemeente Apeldoorn in 2017 meer zal zijn dan 15%. 6. Betrokkenen/draagvlak In de aanloop naar de nota is regelmatig overleg gevoerd met cliënten(vertegenwoordigers), zorgaanbieders en onderwijs. Op verschillende momenten bent uzelf met betrokkenen in gesprek geweest. Raadsleden in gesprek met cliënten Raadsleden in gesprek met zorgaanbieders , (en ) Hoorzitting 9 januari 2014 In de uitvoeringsnota zal worden uitgewerkt hoe cliënten zullen worden betrokken vanaf 1 januari

5 7. Gevolgde en nog te volgen procedure Door de vertraging van landelijke trajecten over de wettelijke en financiële kaders en de ongeplande realisatie van het Regionaal Transitiearrangement (RTA), is de oorspronkelijke planning opgeschoven. Raadsopdracht december Projectfase Vaststellingsdocumenten Planning Initiatieffase Kadernota Transitie Jeugdzorg Medio 2013 Programmafase Implementatieplan Begin 2014 Ontwerpfase Uitvoeringsnota Medio 2014 Realisatiefase Analyse en evaluatie Medio 2015 Lokaal: Vaststellingsdocument Planning Kadernota 6 maart 2014 Uitvoeringsnota (inclusief implementatieplan) Voor zomer 2014 Tussenrapportage Eind 2015 Regionaal: Regionaal beleidsplan 6 maart 2014 Regionale uitvoeringsnota Voor zomer 2014 Het college van Burgemeester en wethouder, De secretaris, de voorzitter, 5