Bipolaire stoornis en zwangerschap. Anja Stevens Dimence, kenniskring SCBS, 22 september 2016
|
|
- Jan Brabander
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bipolaire stoornis en zwangerschap Anja Stevens Dimence, kenniskring SCBS, 22 september 2016
2 Wat willen we? Een gezond kind, maar liefst ook een gezonde moeder en vader/partner! Oftewel een gezond gezin Geen garantie op een gezond kind, ook niet zonder psychofarmaca en zonder psychiatrische stoornis
3 Hoe bereiken we dat? Voorlichting Overleg Samenwerking
4 Bipolaire stoornis - Tijdens de zwangerschap is het risico op decompensatie hetzelfde als buiten de zwangerschap - In de postpartum periode is het risico 23 x hoger Chaudron 2003, Kendell 1987,
5 Casus Gehuwd, vrouw van (nu) 36 jaar Na eerste bevalling postpartumpsychose, waarvoor opname Moeder bekend met postpartumpsychose Na tweede bevalling postpartumpsychose, waarvoor opname Ruim een jaar later depressieve episode, pas nu kan diagnose bipolaire stoornis gesteld worden Patiente heeft aanvankelijk veel weerstand tegen medicatie, maar na een aantal keren vallen en opstaan accepteert ze medicatie
6 Casus Vier jaar na de geboorte van de jongste dochter komt het echtpaar met de wens: we willen graag nog een dochter en nu liefst een rozewolk kraamtijd. Wat zou u doen?
7 Kinderwensperiode Zwangerschap Postpartumperiode Medicatie
8 Kinderwensperiode Bespreek: Impact van het krijgen van een kind (draaglast/draagkracht) Medicatiegebruik gedurende de zwangerschap en postpartum Erfelijkheid Plan: Behandeling gedurende de zwangerschap en postpartum Maak een zwangerschapsplan Realiseer: Het krijgen van een kind is nooit zonder risico, ook bij ouders zonder psychiatrische voorgeschiedenis of zonder psychofarmacagebruik!
9 Zwangerschap Inventariseer gezondheidspatronen en mogelijke stress (psychiatrische) ziektehistorie Bespreek behandelmogelijkheden gedurende de zwangerschap Bespreek profylactische medicatie in de postpartum periode Bespreek wel of geen borstvoedig Maak zwangerschapsplan Samenwerking met andere disciplines
10 Casus Patiënte heeft behalve de twee postpartum psychoses inmiddels tweemaal een depressieve episode doorgemaakt en eenmaal een hypomane episode Wat adviseert u haar?
11 Risico s voor moeder en baby Voordelen voor moeder en baby Risico van medicatie teratogeniteit Neonatale toxiciteit en onthouding Lange termijn gedrags- /cognitieve problemen Grotere kans op schuldgevoelens bij problemen kind Borstvoeding? Problemen bij kind op langere termijng Risico van ziekte Onbehandelde ziekte kan geboortegewicht en tijdstip geboorte beinvloeden Mogelijke schadelijke effect van stress tijdens zwangerschap op de foetus beinvloedt mogelijk moeder/kindgehechtheid en latere kind ontwikkeling
12 KLINISCHE OVERWEGINGEN No decision is risk free & No decision is perfect
13 Welke geneesmiddelen verdienen de voorkeur? Stemmingsstabilisatoren: lithium (Ebsteinanomalie) boven valproaat en carbamazepine (neuraalbuisdefect) Antipsychotica: vooralsnog klassieke (haloperidol) boven atypische (quetiapine) Antidepressiva: TCA (amitriptyline en nortryptiline) en SSRI Benzodiazepinen: korte halfwaardetijd lorazepam, oxazepam en temazepam
14 Medicatie als nodig en mogelijk Doseer laag, kort, Maar zo hoog en lang als nodig Bij voorkeur monotherapie
15 Terugval na stoppen met lithium Tijdens zwangerschap geen verschil, in postpartumperiode groot verschil Viguera AC. et al. Am J Psychiatry. 2000; 157:
16 Viguera et al. Am J Psychiatry Bipolar Disorder: Risk for Recurrence in Pregnancy Stoppen met lithium vergroot de kans op een episode Overall recurrence risk = 71% Recurrence with meds = 8/29 (27.6%) vs. without meds 50/60 (83.3%) Time-to-first-recurrence >40wks with mood-stabilizer (ms) vs 9.0wks without ms
17 Proportion Without Recurrence Rapid Discontinuation Increases Risk for Recurrence During Pregnancy 1.00 Gradual (n = 27) Abrupt (n = 35) Time to 50% recurrence: 22 weeks (95% CI = weeks) 0.00 Time to 50% recurrence: 2 weeks (95% CI = weeks) Weeks Since Discontinuation Viguera AC, et al. Am J Psychiatry 2007 Hoe sneller je stopt/afbouwt, Des te groter is risico Op terugval
18 Casus Patiënte kiest ervoor de lithium te continueren tijdens de zwangerschap Zij vreest vooral de postpartumperiode en wil dit maximaal voorbereiden Het liefst wil ze ingeleid worden, zodat de kans groter is dat ze overdag bevalt; er wordt overlegd met de gynaecoloog, die er niet op voorhand voor is, maar, mocht de nood aan de vrouw komen, het wel wil overwegen
19 Postpartum
20 Admissions/Month 70 Psychiatrische opname 2 jaar voor/na bevalling Pregnancy Years 1 Year Childbirth +1 Year +2 Years Kendell. Br J Psychiatry. 1987
21 Psychiatrische heropname Het risico op psychiarische opname neemt fors toe in postpartumperiode De diagnose bipolaire stoornis is de sterkste voorspeller voor heropname in eerste drie weken postpartum Munk-Olsen T. Arch Gen Psy 2009; 66 (2):
22 Postpartum Risico op postpartum psychose enorm verhoogd 1-2 vrouwen per 1000 geboorten normaliter Risicofactoren: Bipolaire stoornis/schizoaffectieve stoornis Eerdere postpartum psychose Familiaire belasting voor bipolaire stoornis of ppp Primipariteit Keizersnede Alleenstaand Perinatale dood Verstoord dag/nachtritme
23 Postpartum psychose Meestal ontstaan < 2 weken postpartum Mix van delier en psychose Wisselend beeld Hallucinaties (visueel, auditief) Negatieve symptomen niet prominent Verwardheid, iha geen consistente wanen Risico op suicide/infanticide
24 Postpartum psychose preventie Hoog risico groepen: 25-50% risico Vrouwen met een bipolaire stoornis: Tijdens zwangerschap (evt) behandelen Vrouwen met een postpartum psychose in de VG: Meteen postpartum starten met lithium of antipsychoticum Voor beide groepen: Goed slapen/rust
25 Postpartum Psychosis Prevention Program Lithium or olanzapine prophylaxis: some evidence No Breastfeeding: no evidence 7-10 days admission to obstetric ward: no evidence Sleep medication and resting program: no evidence
26 Preventie van postpartum affectieve episodes Maak een zwangerschapsplan voor de perinatale en postpartumperiode Voorkom slaapstoornis/ verstoring dag-nachtritme Onderhoud een behandelrelatie met de partner (en familie) van de vrouw Follow-up in de eerste 2-3 weken postpartum is wenselijk/essentieel Start met stemmingsstabilisator meteen na bevalling (als tijdens zwangerschap gestopt) Werk samen met kinderarts, verloskundige, gynaecoloog, kraamzorg etc RRR Ward S and Wisner K L. J Midwifery Women Health 2007; 52(1): Wisner KL. et al. Biol Psychiatry 2004; 56:
27 Fasen in het zwangerschapsplan 1. Stress- en beschermende factoren 2. Kinderwensfase 3. Zwangerschapsfase 4. Bevalling 5. Postpartum fase 6. Samenwerkingspartners
28 Zwangerschap: mediciatievrije periode voor conceptie? Als ja, wanneer starten met medicatie afbouw continueer medicatie afhankelijk van ziektegeschiedenis en risicofactoren voor terugval als medicatie: dan is lithium eerste keuze Post partum: advies: altijd medicatie: lithium of SGA geen borstvoeding
29 Casus Zwangerschap verloopt zonder problemen (net zoals de twee eerdere) Echter, in week 38 wordt patiënte toenemend onrustig, ze slaapt minder goed en belt op een gegeven moment dat ze ingeleid wil worden, omdat ze bang is psychotisch te worden Overleg met de gynaecoloog volgt en op psychiatrische indicatie wordt patiënte twee dagen later ingeleid
30 Casus Patiënte bevalt overdag van een gezonde dochter Lithium wordt gecontinueerd z.n. Olanzapine wordt voorgeschreven Zij blijft twee nachten in het ziekenhuis Kraamvisite wordt gedoseerd Patiënte is supergelukkig, een compleet gezin en zoals zij zet verwoordde: 3 x is scheepsrecht, ik heb nu ook de roze wolk mogen ervaren
31 Take home messages Luister naar en praat met de zwangere (en haar partner) en last but not least Maak een zwangerschapsplan
32 Take home messages Bipolaire stoornis: Alleen PPP in VG: profylaxe evt in zwangerschap, zeker postpartum profylaxe alleen postpartum Individuele beslissingen: informeer goed, vrouw (en partner) beslist Werk samen met andere disciplines (poppoli) Maak een zwangerschapsplan
33 Take home messages Het zijn idividuele beslissingen Neem de tijd (als je die hebt) Er is nog veel onderzoek nodig No decision is risk free, No decision is perfect!
34 Waar informatie te vinden Teratologie Informatie Centrum: POP poli LucasAndreas ziekenhuis: Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap: Massachusetts General Hospital/ Harvard Medical School: Vereniging Manisch Depressieven en Betrokkenen: Specialistisch Centrum Bipolaire Stoornissen: Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen:
35
36
37 Thank you for your attention
Kinderwens en bipolaire stoornis: een uitdaging? Anja Stevens 2 november 2017
Kinderwens en bipolaire stoornis: een uitdaging? Anja Stevens 2 november 2017 Wat willen we? Een gezond kind, maar liefst ook een gezonde moeder en vader/partner! OEewel een gezond gezin Geen garantie
Nadere informatieZwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens
Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar Anja Stevens 14 december 2013 Inhoud Inleiding Kinderwens Zwangerschap Bevalling Kraambed en daarna Zwangerschapsplan Vaders Take
Nadere informatieSlaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis.
Slaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis Anja Stevens NNMHN 15 febr 2013 Post-partum periode bij vrouwen met een bipolaire stoornis
Nadere informatieOPPER studie Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC, Rotterdam
Postpartum Psychose Postpartum psychose patientenvereniging opgericht! www.kraambedpsychose.nl Veerle Bergink 31 Oktober 2012 Postpartum Psychose Binnen 4 weken na de bevalling Incidentie: 1 op de 1.000
Nadere informatiePresentatie. POP poli Aandachtspunten bij kinderwens, zwangerschap en bevalling bij cliënten met psychische klachten/aandoeningen.
Astrid Pool, CPV/SPV Werkzaam bij GGZ-NHN PEAC Heerhugowaard (Persoonlijkheid, Eetstoornissen, ADHD en Complexe trauma) Ziekenhuispsychiatrie en POP Poli Presentatie POP poli Aandachtspunten bij kinderwens,
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
POP POLI Geen (potentiële) belangenverstrengeling Disclosure belangen spreker Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieHET ZWANGERSCHAPSPLAN VOOR VROUWEN MET EEN BIPOLAIRE STOORNIS
HET ZWANGERSCHAPSPLAN VOOR VROUWEN MET EEN BIPOLAIRE STOORNIS REFEREERMIDDAG SCBS, 22 SEPTEMBER 2016 Bart Geerling, verpleegkundig specialist GGZ BIPOLAIRE STOORNIS EN ZWANGERSCHAP Zelfmanagement is een
Nadere informatiePSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP. Just Wernand Psychiater
PSYCHIATRIE EN ZWANGERSCHAP Just Wernand Psychiater Intake Vpk Gz psycholoog psychiater Inventarisatie Stadium zwangerschap > consequenties voor zorgplan Gewenst / gepland? (partner?) Verloop fysiek /
Nadere informatieBipolaire stoornis en zwangerschap: ervaringen uit de praktijk
g e v a l s b e s c h r i j v i n g Bipolaire stoornis en zwangerschap: ervaringen uit de praktijk a. c. m. k l e i n s m a n, e. a. m. k n o p p e r t - v a n d e r k l e i n samenvatting Patiënten met
Nadere informatieMultidisciplinair (pre)conceptioneel advies
Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies POP expertise centrum Amsterdam Prof.Dr.Adriaan Honig SLAZ/VUmc Verloskunde conferentie 3 februari 2012 Utrecht Marion Heres Adriaan Honig Hanneke Wennink Multidisciplinair
Nadere informatieStemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en de postpartumperiode
Stemmingsstoornissen tijdens de zwangerschap en de postpartumperiode e.a.m. knoppert-van der klein, i.m. van vliet, p. kölling, c.j. sleeboom-van raaij samenvatting Depressies komen in gelijke mate voor
Nadere informatiePsychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater
Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline
Nadere informatieWelkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten
Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding
Nadere informatieSLEEPREG-BD Nieuwsbrief herfst 2017
Deelneemsters gezocht! Wat wordt er onderzocht? Onderzoeksteam Promotoren Schematische weergave aanmeldingen Artikelbesprekingen Een deelneemster vertelt Deelneemsters gezocht! Voor u ligt de herfstnieuwsbrief
Nadere informatieModel van gepersonaliseerde zorg. Vier typen zorgconsumenten. Dr. B. Doornbos, GGZ Drenthe, en Drs. A. Stevens, Dimence
bij bipolaire stoornis Model van gepersonaliseerde zorg Determinanten van gezondheidsbeleving 16 maart 2018 Bennard Doornbos Anja Stevens acceptatie: In hoeverre ben je in staat je gezondheidstoestand
Nadere informatie, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis
2015041635, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 november 2017 van de registratiehouders die
Nadere informatiePatiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of
Nadere informatieDE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC
DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC Infomoment voor huisartsen en verplegend personeel van WZC Sint-Camillus in Wevelgem Dokters Fien Dendoncker en Jan Vanroose 25/09/2014
Nadere informatieWerkafspraak SSRI in de zwangerschap oktober 2014
Werkafspraak SSRI in de zwangerschap oktober 2014 Doel: Praktische leidraad voor psychiaters, verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen, ziekenhuisapothekers en andere disciplines betrokken bij adviseren
Nadere informatieBasistraining Psychiatrie. Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober Voorschoten
Basistraining Psychiatrie Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober 2017 - Voorschoten Introductie Karin den Oudsten Ervaringsprofessional Geboortezorg/GGZ Gecertificeerd coach (NOBCO) Integratief
Nadere informatieOBSTETRIE CASUS 2. Ochtendprogramma 5 maart
OBSTETRIE CASUS 2 Ochtendprogramma 5 maart Marie Jansen G1P0 AD 10 wkn, 25 jaar Algemene VG: blanco MedicaKe: geen Huidige graviditeit: ongepland Sociaal: Ze is niet zeker van haar huidige relake maar
Nadere informatiePOP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen.
POP polikliniek voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap U heeft een afspraak op de POP-poli. Dit betekent Psychiatrie, Obstetrie (verloskunde) en Pediatrie (kindergeneeskunde). In de POP polikliniek
Nadere informatieInformatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Nadere informatieInformatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie POP-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen
Nadere informatieKraambedpsychose ondanks lithiumgebruik bij vrouwen met een bipolaire stoornis Twee gevalsbeschrijvingen
gevalsbeschrijving Kraambedpsychose ondanks lithiumgebruik bij vrouwen met een bipolaire stoornis Twee gevalsbeschrijvingen a.c. kosters-hoek samenvatting Door twee gevalsbeschrijvingen wordt geïllustreerd
Nadere informatie1. In women with bipolar disorder, how does a pregnancy affect bipolar specific outcomes? During pregnancy and in the postpartum period
Appendix Hoofdstuk Wetenschappelijke onderbouwing Kinderwens en zwangerschap De wetenschappelijke onderbouwing van het hoofdstuk kinderwens en zwangerschap viel buiten het kader van de samenwerking met
Nadere informatieMEDICAMENTEUZE AANPAK VAN BIPOLAIRE STOORNIS
MEDICAMENTEUZE AANPAK VAN BIPOLAIRE STOORNIS Bipolaire stoornis (vroeger manisch-depressieve stoornis genoemd) wordt gekenmerkt door recidiverende episoden van manie/hypomanie en depressie. Een globale
Nadere informatiePostpartum psychiatrie op de moeder-baby unit
Oprichtingssymposium LKPZ 9 september 2010, Corpus, Oegstgeest Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Kathelijne Koorengevel, psychiater Monica Ouwens, dans- en bewegingstherapeut Afdeling Psychiatrie
Nadere informatieRegister. concentratie- en geheugenproblemen
Register aanbevelingen 43 acceptatie van de diagnose 106 afgenomen draagkracht 117 alcohol- of druggebruik 24 alternatieve medicatie 99 andere psychiatrische klachten 23 angststoornis 35, 54 anticonceptie
Nadere informatie6 a 8 controles afhankelijk van professionele noodzaak en/of behoefte vrouw. -Er is aandacht gegeven aan medische en psychosociale.
Time task matrix zorgproces SSRI gebruik in de zwangerschap Versie 10 maart 2015 Alles in rood is specifiek voor gebruik SSRI, alles in zwart is gebruikelijke zorg voor iedere zwangere (voor de meest recente
Nadere informatieSSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed
SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken F.Vandenbussche R. Verlaak,
Nadere informatieKlinisch Kraambed op de afdeling verloskunde
Klinisch Kraambed op de afdeling verloskunde Door uw behandelend arts is, in samenwerking met de psychiater, afgesproken dat u de eerste dagen van uw kraamtijd op de kraamafdeling doorbrengt. Met deze
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie. P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology
De toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Geen Antidepressivum, antipsychoticum
Nadere informatieInformatie voor mensen met een manischdepressieve. hun partners en andere betrokkenen. Kinderwens3
Informatie voor mensen met een manischdepressieve stoornis, hun partners en andere betrokkenen. Kinderwens3 Kinderwens Informatie voor mensen met een manisch-depressieve stoornis, hun partners en andere
Nadere informatieVan chaos naar structuur: ontpopping van een POP-poli in een perifeer opleidingsziekenhuis
Van chaos naar structuur: ontpopping van een POP-poli in een perifeer opleidingsziekenhuis LKPZ symposium 9 september 2009 K.M. Paarlberg, Gelre Apeldoorn Ontpopping van een POP-poli KMP 2010 Verloskundige
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicijnen
Gebruik van SSRI-medicijnen voor en tijdens uw zwangerschap en in uw kraambed Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname remmer. SSRI is
Nadere informatieProbleemgedrag bij ouderen
Probleemgedrag bij ouderen https://www.youtube.com/watch?v=8sbtxdpcndg https://www.youtube.com/watch?v=5tu-1faasp8&t Definitie probleemgedrag Alle gedrag van de patiënt dat door deze patiënt en/of zijn
Nadere informatieBenzodiazepinegebruik tijdens zwangerschap en lactatie
Benzodiazepinegebruik tijdens zwangerschap en lactatie Documentgebied Verloskunde Groep(en) Verloskundige professionals 1 e en 2 lijn, kinderartsen Autorisator F. Vandenbussche Beoordelaar(s) R. Verlaak
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van Bipolaire Stoornissen Jelgersma Lezing LUMC 14 Februari 2012
Nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van Bipolaire Stoornissen Jelgersma Lezing LUMC 14 Februari 2012 Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam Academische
Nadere informatieGebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Inleiding Uw behandelend arts of psychiater heeft u SSRI medicatie voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine
Nadere informatieGebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke
Nadere informatieSSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode
SSRI-gebruik in zwangerschap en kraamperiode Inhoudsopgave Achtergrond...4 Gevolgen van SSRI-gebruik...4 De bevalling...7 Het kraambed...7 Borstvoeding...8 Doorgaan met de medicatie...8 Om thuis te doen:
Nadere informatieRichtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017
Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie
Nadere informatieValproate referral Nationale implementatie. KenBis 21 september 2018
Valproate referral Nationale implementatie KenBis 21 september 2018 Disclaimer I am employed by a regulatory agency, and have nothing to disclose. The information on these slides is for general information
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed.
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft informatie over de mogelijke risico s en gevolgen voor moeder en kind van het
Nadere informatiePsychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum
Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) -adviescentrum Kennemer Gasthuis Wat is de POP-poli? POP staat voor Psychiatrie - Obstetrie (verloskunde)
Nadere informatieEen kwestie van maatwerk
Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit
Nadere informatieChapter 7. Samenvatting
Chapter 7 Samenvatting SAMENVATTING 143 INLEIDING Allerlei factoren hebben invloed op het voorschrijven van psychofarmaca in de klinische praktijk zoals geregistreerde en off-label indicaties van geneesmiddelen,
Nadere informatieGeen roze wolk. Psychische klachten & zwangerschap. Maaike Kloosterman-de Groot
Geen roze wolk Psychische klachten & zwangerschap Maaike Kloosterman-de Groot Op het internet. Inleidend verhaal Indeling van de presentatie Inleiding Psychiatrische problemen in de zwangerschap Risicofactoren
Nadere informatieSSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok
SSRI Protocol NVOG/NVK 2012 VSV 14-01-14 Geert Jan Blok Preconceptionele periode: Er bestaat geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde SSRI. Indien een patiënte al goed is ingesteld op een bepaalde SSRI
Nadere informatieBegeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen
Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn Het zijn net gewone mensen Voorstellen Julia Machielsen (POH-GGZ/verpleegkundig specialist GGZ) Ingrid Houtman (Huisarts/Kaderarts
Nadere informatieOntwikkeling van een instrument / werkwijze om perinatale zorg te stroomlijnen in psychiatrische en sociaal zwakkere moeders
POP : Regeren is Vooruitzien Ontwikkeling van een instrument / werkwijze om perinatale zorg te stroomlijnen in psychiatrische en sociaal zwakkere moeders Om een goede dokter te zijn. Logistiek Empathie
Nadere informatieborstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk.
Kinderwens, en : trazodon 2519 t/m 2522 NNH = Number Needed to Harm; non-sri = geen serotonineheropnameremmer; RR = Relatieve Risico; RV = Risico Verschil; SNRI =serotonine-noradrenalineheropnameremmer;
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie. P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology
De toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Geen 3 Casus: 39-jarige man,
Nadere informatieMedicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke
Nadere informatieIs een bipolaire stoornis erfelijk?
Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Vragen over erfelijkheid bij de bipolaire stoornis Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat een combinatie van erfelijke
Nadere informatieAan de slag met psychose en bipolaire stoornis
Aan de slag met psychose en bipolaire stoornis Anja Stevens, psychiater, Dimence Charlotte Marchandisse, VS, GGZinGeest Zwolle, 8 december Phrenoscongres Opzet Introductie hypomanie, manie, psychose Rollenspellen
Nadere informatieLKPZ SYMPOSIUM 2012. Perinatale psychopathologie: voorkomen bevalt beter. 20 september 2012 NEMO, Amsterdam
LKPZ SYMPOSIUM 2012 Perinatale psychopathologie: voorkomen bevalt beter 20 september 2012 NEMO, Amsterdam LKPZ symposium 2012 Perinatale psychopathologie: voorkomen bevalt beter De laatste jaren is er
Nadere informatieRecente ontwikkelingen op het gebied van de Bipolaire Stoornissen
Recente ontwikkelingen op het gebied van de Bipolaire Stoornissen Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam GGZ ingeest, Amsterdam Altrecht GGZ, Utrecht Forums Ups&Downs
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieWeer stabiel? Tijd om het signaleringsplan te ontwikkelen of bij te stellen
Weer stabiel? Tijd om het signaleringsplan te ontwikkelen of bij te stellen T.H. Daggenvoorde Dimence, SCBS Bipolaire Stoornissen Symposium Stabiel en dan? November 2017 Achtergrond Bipolaire stoornis.
Nadere informatieSlaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling
Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Het interactieve brein in slaap 12-10-2012 Slaapstoornissen
Nadere informatieVSV Zoetermeer. Ketenprotocol. Diabetes gravidarum. Auteurs: Esther van Uffelen Ingrid Mourits. Versie 1.0
Ketenprotocol Auteurs: Esther van Uffelen Ingrid Mourits 1 Inleiding Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 opgericht ter verbetering van de verloskundige zorg in
Nadere informatieZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID. Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017
ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017 Zorgprogramma perinatale geestelijke gezondheid? Mentale stoornissen zijn meest voorkomende ziekten tijdens
Nadere informatiePsychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen
capita selecta Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen A.Wewerinke, A.Honig, M.H.B.Heres en J.M.B.Wennink De frequentst voorkomende psychiatrische ziektebeelden pre en post partum zijn
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap
Nadere informatiePsychofarmaca tijdens de zwangerschap Gevolgen voor het kind op korte en lange termijn
1 Psychofarmaca tijdens de zwangerschap Gevolgen voor het kind op korte en lange termijn Hanneke Wennink, kinderarts (h.wennink@slaz.nl) Noera Kieviet, arts-assistent / arts-onderzoeker kindergeneeskunde
Nadere informatiePostpartumpsychose in de klinische praktijk: diagnostiek, behandeling en preventie
essay Postpartumpsychose in de klinische praktijk: diagnostiek, behandeling en preventie R. WESSELOO, K.M. BURGERHOUT, K.M. KOORENGEVEL, V. BERGINK ACHTERGROND Postpartumpsychose is een ernstig ziektebeeld
Nadere informatieZwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s 20-11-2015
Zwangerschap bij de psychiatrische patient Bernke te Winkel Wetenschappelijk medewerker Teratologie Informatie Service TIS kenniscentrum Cijfers telefoondienst TIS Informatie geven Website (en boek) -
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie
00 Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Poli Gynaecologie 1 Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname-remmer.
Nadere informatieREGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG
2014/341 ECLI:NL:TGZRAMS:2015:126 REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG Beslissing in de zaak onder nummer van: 2014/341 REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE AMSTERDAM Het college
Nadere informatieNeuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht
Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Max de Leeuw, psychiater en senior onderzoeker GGZ Rivierduinen/LUMC KenBiS, 17 juni 2016 Leiden Inhoud Emotieverwerking Werkgeheugen Beloning Eerstegraads
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn
Nadere informatieWorkshop 7 Postpartum Depressie
Donderdag 26 januari 2012 KAMG Congres 'Over-koepelen' Workshop 7 Postpartum Depressie Snelle screening, gezamenlijke aanpak Angarath van der Zee van den Berg MSc., Jeugdarts KNMG Onderzoeker AWJTwente
Nadere informatiePositieve psychotherapie als behandeling van bipolaire stoornissen: een zinvolle mogelijkheid?
Positieve psychotherapie als behandeling van bipolaire stoornissen: een zinvolle mogelijkheid? Ernst Bohlmeijer hoogleraar Mental Health Promotion De aandacht in de GGZ is lange tijd uitgegaan naar het
Nadere informatiePsychiatrie & Psychologie bij 22q11DS
Studiedag Stichting 22Q11 19 november 2017 A.M. Fiksinski a.m.fiksinski@umcutrecht.nl Psycholoog & onderzoeker (PhD kandidaat) Department of Psychiatry, Rudolf Magnus Institute of Neuroscience, University
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening
Nadere informatieREGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE AMSTERDAM
REGIONAAL TUCHTCOLLEGE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG TE AMSTERDAM Het college heeft het volgende overwogen en beslist omtrent de op 9 oktober 2014 binnengekomen klacht van: A, wonende te B, k l a a g s t e r,
Nadere informatieMaternaal psychofarmacagebruik
Maternaal psychofarmacagebruik Algemeen Gebruik van psychofarmaca tijdens de zwangerschap leidt bij 20-30% van de pasgeborenen tot ontwenningssymptomen. Veelal zijn deze mild (onrust, slaapproblemen, voedingsproblemen).
Nadere informatieDepressie. Postpartum depressie
Depressie Postpartum depressie juli 2016 Doel Het op eenduidige wijze handelen bij een depressie / postpartum depressie. Definitie Depressie: sombere stemming en/of een duidelijke vermindering van interesse
Nadere informatiePositieve psychologie in de geestelijke gezondheidszorg: state of the art en nieuwe uitdagingen. Gerben Westerhof hoogleraar Mental Health Promotion
Positieve psychologie in de geestelijke gezondheidszorg: state of the art en nieuwe uitdagingen. Gerben Westerhof hoogleraar Mental Health Promotion De positieve psychologie heeft de afgelopen jaren een
Nadere informatieDepressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer
Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke
Nadere informatieDe POP polikliniek Voor zwangeren
De POP polikliniek Voor zwangeren Afdeling gynaecologie, psychiatrie & kindergeneeskunde Locatie Veldhoven U bent verwezen naar de POP polikliniek. In deze folder leggen we u uit wat deze polikliniek inhoudt.
Nadere informatieDisclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven.
Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten.
Nadere informatieSCBS: bipolaire stoornissen en psychiatrie en zwangerschap SCBS, onderdeel van Dimence Groep
Productcatalogus SCBS hoogspecialistische ggz: behandeling, consultatie, diagnostiek en second opinions voor mensen met een bipolaire stoornis die onvoldoende kunnen worden geholpen in de eerste of tweede
Nadere informatieTransitiecentrum Affectieve Stoornissen (TAS) van het Academisch Medisch Centrum -Depressiediagnostiek en -behandeling voor jongeren-
Transitiecentrum Affectieve Stoornissen (TAS) van het Academisch Medisch Centrum -Depressiediagnostiek en -behandeling voor jongeren- In het Transitiecentrum voor Affectieve Stoornissen (TAS) vindt diagnostiek,
Nadere informatieOnder de tafel of op de (keuken) tafel?
Onder de tafel of op de (keuken) tafel? 3 e PHAMOUS symposium 30 mei 2017 Thalia Herder Psychiater in opleiding (UCP/UMCG) Arts/seksuoloog NVVS in opleiding (UMCG) Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieStop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap.
Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleaders:
Nadere informatieHet Prader-Willi Syndroom : hoe om te gaan met ernstige gedragsproblemen?
Het Prader-Willi Syndroom : hoe om te gaan met ernstige gedragsproblemen? Annick Vogels Kinder-en Jeugdpsychiater Centrum Menselijke Erfelijkheid, UZ Gasthuisberg, Leuven, België Indeling volgens nutritionele
Nadere informatieZwangerschap met lithium
Zwangerschap met lithium Lithium is een belangrijk medicijn in het behandelen en/of voorkomen van uw manische en/of depressieve klachten. Bij het gebruik van medicijnen tijdens de zwangerschap is voorzichtigheid
Nadere informatieVragenlijst baby s en kleuters. Algemene gegevens. Adres:. Postcode:. Woonplaats;. Geboortedatum:.. -.. -.. M / V. Namen ouders:... Huisarts: Te:...
Vragenlijst baby s en kleuters Algemene gegevens Achternaam:.. Roepnaam:. Adres:. Postcode:. Woonplaats;. Geboortedatum:.. -.. -.. M / V Burger Service Nummer: Is er sprake van een tweeling (of meerling):
Nadere informatie12. PERINATAAL BELEID BIJ VERHOOGD RISICO OP AGS
12. PERINATAAL BELEID BIJ VERHOOGD RISICO OP AGS 1. Prenatale diagnostiek en behandeling met DXM Indicatie: Echtparen, die beiden drager zijn van een mutatie van de klassieke vorm van AGS. Als een van
Nadere informatieNeonatale onttrekkingsverschijnselen kunnen zijn: De bevalling Het kraambed
SSRI-medicatie Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotine heropnameremmer. Er zijn verschillende soorten SSRI s. Deze medicijnen worden onder andere
Nadere informatieHet protocol lichttherapie bij bipolaire stoornis
Het protocol lichttherapie bij bipolaire stoornis LOES KAARSGAREN, RAPHAEL SCHULTE, ANJA STEVENS, MARIEKE ELDERING, BENNO HAARMAN, DORIEN POSTMA, RIXT RIEMERSMA, LISETTE ROPS (KENBIS WERKGROEP CHRONOTHERAPIE)
Nadere informatieMedicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik??
Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge Wie ben ik?? Specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde
Nadere informatieANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER
ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER Deze aanpassingen aan de SPC en bijsluiter zijn valide op het moment van de beschikking van de commissie. Na de beschikking
Nadere informatieDSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014 Inhoud DSM IV -> DSM 5 DSM IV: Schizofrenie als kernsyndroom Even stilstaan bij SCHIZOFRENIE Kritiek op DSM IV Overzicht DSM 5 Schizofrenie (1) Epidemiologie:
Nadere informatieAppendix Hoofdstuk 13 Tabellen wetenschappelijke onderbouwing farmacotherapie van ouderen met een bipolaire stoornis
3 4 Appendix Hoofdstuk 3 Tabellen wetenschappelijke onderbouwing farmacotherapie van ouderen met een bipolaire stoornis Zoals beschreven in hoofdstuk 3.5. Tabel Lithium bij ouderen. N leeftijd (range)
Nadere informatieTo sleep or not to Sleep. over slaap bij psychiatrische ziektebeelden door B.M. Klop- de Vries, psychiater
To sleep or not to Sleep over slaap bij psychiatrische ziektebeelden door B.M. Klop- de Vries, psychiater To sleep or not to sleep Een goede slaapkwaliteit is belangrijk voor ons psychisch welbevinden,
Nadere informatie