OBSTETRIE CASUS 2. Ochtendprogramma 5 maart

Transcriptie

1 OBSTETRIE CASUS 2 Ochtendprogramma 5 maart

2 Marie Jansen G1P0 AD 10 wkn, 25 jaar Algemene VG: blanco MedicaKe: geen Huidige graviditeit: ongepland Sociaal: Ze is niet zeker van haar huidige relake maar wil zwangerschap behouden. CASUS Voelt zich moe, snel geirriteerd, vaak geen trek in eten en kan vaak niet slapen. Mariek kan zich moeilijk concentreren sinds ze weet dat ze zwanger is. Ze heer zich vorige week ziekgemeld op haar werk, en heer eigenlijk nergens zin in. Ze vraagt de verloskundige: Komt dit door de zwangerschap? Waarom voel ik me niet fit?

3 WAT IS UW DIFFERENTIAAL DIAGNOSE?

4 WAT IS UW DIFFERENTIAAL DIAGNOSE? Depressie Bipolaire stoornis Ook vragen naar periode met manische kenmerken Fysiologische zwangerschapskwalen SomaKsche oorzaken hypothyreoidie anemie EBV/CMV Vitamine D/ B12 tekort

5 AAN WELKE (DSM 5) CRITERIA VOOR DEPRESSIVE VOLDOET MARIE?

6 9 symptomen: 1. Sombere stemming 2. Vermindering plezier in dingen 3. Gewichtsverlies zonder dieet 4. Slapeloosheid of slaperigheid 5. Psychomotorische agita?e 6. Vermoeidheid of verlies van energie 7. Gevoelend van waardeloosheid /schuld 8. Concentra?estoornis/besluiteloosheid AAN WELKE (DSM 5) CRITERIA VOOR DEPRESSIVE VOLDOET MARIE? 9. Terugkerende gedachten aan de dood/suïcide

7 AAN WELKE (DSM 5) CRITERIA VOOR DEPRESSIVE VOLDOET MARIE? B. De symptomen veroorzaken lijdensdruk of beperking in het sociale of beroepsmakge funckoneren. Marie zit thuis omdat zij niet in staat is te werken. C. Episode komt NIET door effecten van middel of somaksche aandoening.

8 HOE VAAK KOMT DEPRESSIE IN DE ZWANGERSCHAP VOOR?

9 HOE VAAK KOMT DEPRESSIE IN DE ZWANGERSCHAP VOOR? Depressie (in de zwangerschap of post partum) is een depressie waarvan het begin van de symptomen in de zwangerschap is of in de eerste 4 weken post partum. PrevalenKe psychische problemen pre- en postpartum verschilt niet van periode daarbuiten. 7-13% van de zwangeren depressie in zwangerschap en/of kraambed

10 WAAROM DENKT U DAT DEPRESSIE IN DE ZWANGERSCHAP VAAK NIET WORDT HERKEND?

11 Vrouwen melden niet WAAROM DENKT U DAT DEPRESSIE IN DE ZWANGERSCHAP VAAK NIET WORDT HERKEND? Schaamte voor depressieve klachten omdat iedereen van ze verwacht dat ze gelukkig zijn ( roze wolk zowel Kjdens zwangerschap als post partum). Zorgverleners herkennen niet Geduid als fysiologische (of pathologische) soma%sche klachten Kjdens zwangerschap Wordt niet naar gevraagd / op gescreend

12 WELKE RISICOFACTOREN VOOR DEPRESSIE HERKENT U IN DE CASUS?

13 WELKE RISICOFACTOREN VOOR DEPRESSIE HERKENT U IN DE CASUS? Slechte relake met partner Onvoldoende emokonele en sociale steun Ongeplande zwangerschap

14 NAAR WELKE RISICOFACTOREN WILT U NOG VRAGEN? (MAW: WAT IS NOG NIET BEKEND)

15 NAAR WELKE RISICOFACTOREN WILT U NOG VRAGEN? (MAW: WAT IS NOG NIET BEKEND) Voorgeschiedenis van depressieve episode/psychiatrische aandoeningen Familie anamnese mbt psychische aandoeningen Recente life events Chronische/huidige lichamelijke ziekten Seksueel of fysiek geweld in de voorgeschiedenis Huiselijk geweld Stress in zorg voor ander kind(eren)

16 HOE KAN WORDEN GESCREEND OP DEPRESSIEVE KLACHTEN?

17 HOE KAN WORDEN GESCREEND OP DEPRESSIEVE KLACHTEN? 2 vragen HeeR u zich, in de afgelopen maand, somber, depressief of wanhopig gevoeld? HeeR u, in de afgelopen maand, minder zin of minder plezier gehad in dingen die u eerder alkjd leuk vond om te doen? Self- report vragenlijsten, bijv Edinburgh postnatal depression scale (EPDS) Gebruik in de zwangerschap tot 8 weken post partum Gevalideerde vragenlijst 2-5 minuten, 10 items 0-30 punten, 10 punten of hoger grote kans dat de vrouw een depressieve stoornis heer

18 Marie Jansen CASUS EPDS: 15 à klinisch relevante depressieve symptomen, vermoeden depressieve stoornis

19 WELKE VOORLICHTING EN LEEFSTIJL ADVIEZEN GEEFT U?

20 Voorlich?ng Symptomen depressie, beloop, mogelijke risicofactoren en behandelopkes Benadrukken: voorkomende aandoening, ook in de zwangerschap, kan goed behandeld worden Aandacht voor skgmata, schuldgevoelens en schaamte Sociale omgeving (partner, familie) betrekken bij de behandeling Kans op recidief gedurende verdere leven groot WELKE VOORLICHTING EN LEEFSTIJL ADVIEZEN GEEFT U? Leefs?jl Dagritme aanhouden Voldoende beweging (=bewezen effeckef bij milde/makge depressie!) Geen alcohol of drugs gebruiken Zelkulpboeken

21 WAT VOOR BEHANDELING IS ER MOGELIJK?

22 PsychotherapeuKsche behandeling CogniKeve gedragstherapie (CGT/CBT) Interpersoonlijke psychotherapie (IPT) Medicamenteuze behandeling AnKdepressiva WAT VOOR BEHANDELING IS ER MOGELIJK?

23 WAT WEET U VAN COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE?

24 Cogni?eve en gedragsma?ge intervenkes Vaak sessies WAT WEET U VAN COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE? CogniKef: Gedachten of overtuigingen die betrekking hebben op zowel de persoon zelf als op de omgeving (ik wordt nooit een goede moeder of anderen zijn den veel betere moeder dan ik) Eerst idenkficeren van negakeve gedachten en onderliggende kernovertuigingen. Vervangen voor alternakeve, meer helpende gedachten (ik doe mijn best om een goede moeder te zijn, meer dan mijn best kan ik niet doen) GedragsmaKg: Onvoldoende posikeve ackviteiten, ackviteiten niveau is laag of neemt af. Geen voldoening en schuldgevoelens tov sociale omgeving. Verhogen van het ackviteitenniveau Plannen ackviteiten

25 WAT WEET U VAN INTERPERSOONLIJKE PSYCHOTHERAPIE?

26 Uitgangspunten: Verbeteren van de relakes met anderen WAT WEET U VAN INTERPERSOONLIJKE PSYCHOTHERAPIE? Ingrijpende veranderingen of verstoringen van relakes kunnen tot depressieve klachten leiden of deze verergeren Vier foci: Rouw Interpersoonlijke rolverandering Interpersoonlijk conflict Interpersoonlijk tekort Focus depressie?jdens zwangerschap/kraambed: rolverandering Kjdens zwangerschap of na de geboorte van de baby doel: de adaptake aan de (nieuwe) moederrol te bevorderen de kwaliteit van het interpersoonlijk funckoneren te verbeteren hierdoor depressieve symptomen te reduceren

27 WELKE TYPEN ANTIDEPRESSIVA KENT U?

28 WELKE TYPEN ANTIDEPRESSIVA KENT U? SelecKeve serotonineheropnameremmers (SSRI's) Richtlijn NVOG 2012 Klassieke ankdepressiva tricyclische ankdepressiva (TCA) MAO remmers TCA's en SSRIs niet teratogeen, MAO remmers wel

29 WAT ZIJN AANDACHTSPUNTEN BIJ (OVERWEGING OM TE) STARTEN MET ANTIDEPRESSIVA IN ZWANGERSCHAP?

30 WAT ZIJN AANDACHTSPUNTEN BIJ (OVERWEGING OM TE) STARTEN MET ANTIDEPRESSIVA IN ZWANGERSCHAP? Voor- en nadelen afwegen en bespreken Risico s medicake voor foetus/neonaat vs. persisteren van depressie Psychiater (liefst ervaring met zwangeren) start medicake SSRI's ( na ad 20 weken) verhoogt de kans op persisterende pulmonale hypertensie van de neonaat (PPHN). NB: Normaal 1-2:1000, bij SSRI 3:1000 SSRI: geen duidelijke voorkeur, alleen liever geen ParoxeKne NB: preconcepkoneel geldt: indien goed ingesteld op een bepaalde SSRI, dan deze conknueren TCA: voorkeur amitriptyline en nortriptyline

31 Marie Jansen CASUS De psychiater start sertraline 50 mg per dag

32 WELKE ADVIEZEN HEBT U NU TAV PARTUS EN KRAAMBED?

33 WELKE ADVIEZEN HEBT U NU TAV PARTUS EN KRAAMBED? Partus: ivm risico op PPHN Minimaal met plaatsindicake (B- D indicake) bevallen Minimaal 12 uur klinische observake (onder verantwoordelijkheid van kinderarts) Kraambed: 3 dagen observake symptomen van makge neonatale adaptake of serotonerge onqrekkingsverschijnselen door geïnstrueerde en geïnformeerde zorgverleners of ouders (dit kan ook thuis) MedicaKe in kraambed conknueren, niet overgaan op andere SSRI Borstvoeding kan gestart of geconknueerd worden

34 CASUS Marie Jansen Eind goed al goed? Wat zijn mogelijke gevolgen van depressie Kjdens zwangerschap/kraambed op de ontwikkeling van kinderen?

35 Foetus Laag geboortegewicht Vroeggeboorte Pasgeborene Moeder- kind binding verloopt moeizamer Babies prikkelbaarder, minder gezichtsexpressie, hogere corksol spiegels Kind Verhoogde kans op huilbaby HechKngsproblemaKek Vaker mishandeling CogniKeve, emokonele en gedragsproblemen GEVOLGEN?

36 TAKE HOME MESSAGES Depressie komt veel voor 7-13% Grote gevolgen voor moeder en kind Wordt vaak niet herkend of geduid als fysiologische klachten bij zwangerschap RouKnemaKg screenen op depressive, evt gebruik vragenlijst (EPDS) Snelle en efficiente samenwerking essenkeel bij behandeling van depressie in zwangerschap/kraambed Partner en sociale netwerk betrekken bij de behandeling Afweging ankdepressiva vs. niet- medicamenteuze behandeling ConsequenKes gebruik ankdepressiva voor partus en kraambed

37 LITERATUURLIJST A depressed pregnant woman: depression in pregnancy and the post partum period. Mijke Lambregtse- van den Berg, Inge van Kamp. Hoofdstuk 3 (in press). Psychologische behandeling van depressies en angststoornissen Kjdens de zwangerschap en post partum: state of the art. Beekman, ter Kuile. NTOG 2015, 128:35-9. Richtlijn NVOG. SSRI- gebruik in de zwangerschap en Kjdens de lactake. Landelijke kenniscentrum Psychiatrie en zwangerschap. FarmacotherapeuKsch kompas Depressie en ankdepressiva. Complex challenges in treakng depression during pregnancy. Chaudron. Am J Psychiatry 2013, 170: Psychiatrische stoornissen bij zwangeren en kraamvrouwen. Wewerinke et. al. NTvG 2006, 150:294-8.

38 DISCUSSIE Screenen op depressie Kjdens de zwangerschap en post partum? Door wie en wanneer? Hoe is de zorg bij u in het ziekenhuis rondom deze problemakek geregeld? Wel of geen ankdepressiva starten?