Gemeente Den Haag Gemeenteraad RIS juni Rekeningencommissie RAPPORT VAN DE REKENINGENCOMMISSIE OVER HET JAAR 2011

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Gemeenteraad RIS Rekeningencommissie RAPPORT VAN DE REKENINGENCOMMISSIE OVER HET JAAR 2011

2 Rekeningencommissie ii INHOUDSOPGAVE DEEL A: HOOFDLIJNEN UITKOMST ONDERZOEK EN ADVIES Oordeel van de accountant Uitkomst onderzoek door de Rekeningencommissie Advies tot besluitvorming door de Raad... 4 DEEL B: UITKOMSTEN VAN HET ONDERZOEK OVER INLEIDING De onderzoeksobjecten van de Rekeningencommissie De werkwijze van de RC ter ondersteuning van de controlefunctie van de Raad BELANGRIJKSTE VERBETERPUNTEN EN ONTWIKKELINGEN INZAKE HET...8 FINANCIEEL BEHEER Inleiding Kwaliteitsbehoud financieel beheer Investeringen: beheersing en verantwoording Programmabegroting en realisatie Reserves Risico s verbonden partijen Financieel beheer DSO Financieel beheer van (nieuwe organisatie van) SZW en HGR Financieel beheer DPZ Leesbaarheid en inzichtelijkheid dienstjaarrekeningen OVERIGE VERBETERPUNTEN EN AANDACHTSPUNTEN INZAKE HET BEHEERSINGSINSTRUMENTARIUM EN DE VERSLAGGEVING Inleiding Centrale Vastgoedorganisatie Frictiekosten bezuinigingen Prioriteiten IDC Integriteit Voorziening Graven Overige opmerkingen en aanbevelingen Informatie specifiek voor vakcommissies...23 DEEL C: VERSLAG ACTIVITEITEN RC JULI 2011 T/M JUNI 2012 EN VOORNEMENS VANAF 2 e HALFJAAR Inleiding Onderzoek Aanvullend toezicht Werkbesprekingen Overige activiteiten Vooruitblik vanaf tweede helft

3 Rekeningencommissie 1 RIS Den Haag, Aan de gemeenteraad van de gemeente Den Haag Rapport van de Rekeningencommissie (RC) over de gemeentelijke jaarrekening, het jaarverslag, de rekeningen van de gemeentelijke diensten, het gemeentelijk bedrijf en van de Raadsorganisatie en de Rekenkamer over het jaar Deel A Deel B Deel C Hoofdlijnen van de uitkomsten van het onderzoek en het advies van de RC aan de Raad. Verslag van het onderzoek van de RC naar de jaarrekeningen over 2011, waaronder: bevindingen uit het onderzoek; reacties en toezeggingen van de betrokken leden van het college; gemeentebrede dan wel dienstoverstijgende verbeterpunten in het gemeentelijke beheersingsinstrumentarium en de gemeentelijke verslaggeving. Kort overzicht van de in de afgelopen periode door de RC behandelde onderwerpen. Tevens wordt in hoofdlijnen inzicht gegeven in de (voorlopige) planning van de werkzaamheden van de RC voor het komende jaar.

4 Rekeningencommissie 2 DEEL A: HOOFDLIJNEN UITKOMST ONDERZOEK EN ADVIES 1. Oordeel van de accountant De jaarrekening 2011 van de gemeente Den Haag is door de accountant voorzien van een goedkeurende verklaring voor zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het accountantsrapport bij de jaarrekening 2011 van de gemeente Den Haag (RIS ). 2. Uitkomst onderzoek door de Rekeningencommissie De Rekeningencommissie (RC) heeft de getrouwheid en de rechtmatigheid van de door het gemeentebestuur opgestelde jaarrekeningen over 2011onderzocht. De bevindingen van de accountant vormen hierbij een belangrijk aanknopingspunt. Op hoofdlijnen komt uit dit onderzoek naar voren dat het financieel beheer bij de gemeente als geheel toereikend is, vooral dankzij vooruitgang die de diensten Stedelijke Ontwikkeling, Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten en Publiekszaken in 2011 hebben geboekt. Een prettige constatering, maar geen reden om achterover te kunnen leunen. De belangrijkste opgave van het college is terugval voorkomen en doorpakken bij de op te lossen problemen. Deze boodschap is misschien niet sexy, maar essentieel in de context van aanhoudende recessie, bezuinigingen, nieuwe taken, fusies en omvangrijke reorganisaties. Voorkomen moet worden dat de aandacht en inzet in deze roerige tijden noodgedwongen moet worden verlegd naar beheersvraagstukken, in plaats van het uitvoeren van beleid voor onze inwoners. Het verleden heeft geleerd dat het op orde krijgen van het financieel beheer vaak lang duurt, veel inzet vraagt (waaronder de inzet van veel externen) en miljoenen euro s kost. Als voorbeeld kan DSO worden genoemd. Was daar tot voor kort nog ruimte voor, in de huidige context is dit niet het geval. De situatie zoals die zich nu voordoet in onder meer Rotterdam en Amsterdam moeten we voorkomen. Een deugdelijk financieel beheer is een essentiële randvoorwaarde voor het uitvoeren van gemeentelijk beleid. Veel van de op te lossen problemen raken de bedrijfsmatige doelmatigheid. Hier liggen ook kansen. De RC zal zich daarom meer dan tot nu toe richten op thema s zoals het ondoelmatige en kostbare planningsoptimisme rond investeringen, betere samenwerking tussen diensten, goed onderbouwde begrotingen, standaardisatie, beheersing van overhead en op benchmarking van de bedrijfsvoering. De RC heeft de financiële uitkomsten en positie over 2011 geanalyseerd. Deze analyse is van belang om de urgentie van de op te lossen problemen vast te stellen. In de gemeente is in 2011 ruim 2,5 miljard omgegaan. Hiervan komt ongeveer 50% voor bij de diensten Publiekszaken, Stedelijke Ontwikkeling en Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten. Er is sprake van een relatief beperkt nadelig resultaat over 2011 ( 4 miljoen), ruwweg bestaande uit 140 miljoen nadelen (vooral bijstand en grondexploitaties) en 136 miljoen voordelen. Uit de balans blijkt onder meer dat de gemeente voor 1,3 miljard heeft geïnvesteerd, over reserves tot een bedrag van 1,1 miljard beschikt, voor 0,4 miljard voorzieningen heeft getroffen (waaronder 0,3 miljard voor grondexploitaties) en dat in toenemende mate geld wordt uitgeleend ( 0,4 miljard) onder meer aan verbonden partijen zoals Vroondaal: ruim 0,1 miljard.

5 Rekeningencommissie 3 Financieel beheer 2011: vooruitgang in kwaliteit van financieel beheer tekortkomingen in de beheersing en verantwoording van investeringen onvoldoende zicht op oorzaken en gevolgen van onderbestedingen op programma s en reserves inzichtelijkheid jaarrekeningen verbeterd Bij zowel de programmabegroting, de reserves, als het Meerjaren Investeringsplan is sprake van planningsoptimisme, in combinatie met ondeugdelijke liquiditeitsprognoses en investeringsprognoses. Dit kost de gemeente veel geld. Het is zaak om reëel te ramen, realistisch te plannen, zicht te krijgen op de voortgang en doelmatigheidsprikkels in te bouwen in de processen. Hier ligt de tweede belangrijke opgave voor het college. Tot slot heeft de RC met genoegen vastgesteld dat zichtbaar vooruitgang is geboekt in de inzichtelijkheid en leesbaarheid van de jaarrekeningen. Dit komt de controlerende rol van de Raad ten goede. Deze lijn moet dan ook worden vastgehouden. Overigens is het digitaal beschikbaar stellen van dienstjaarrekeningen als een verrijking ervaren door de Raad en andere belanghebbenden. De RC heeft opnieuw geconstateerd dat verbeterpunten in de beheersing en verantwoording van investeringen en het Meerjaren Investeringsplan (MIP) niet zijn opgelost, ondanks eerdere bestuurlijke toezeggingen. Dit klemt des te meer nu gebleken is dat als gevolg van forse onderbestedingen (2011: 85 miljoen of 35%) en ondeugdelijke prognoses onnodig leningen zijn aangetrokken, waardoor de gemeente een nadeel heeft van 3 miljoen op jaarbasis. In de investeringsbegrotingen blijkt zich een hardnekkig planningsoptimisme te manifesteren. Naar de mening van de RC is er sprake van een structurele, dienstoverstijgende problematiek die nog dit jaar moet worden opgelost. De RC wil dat met ingang van de begroting voor 2013 haalbaarheid en doelmatigheid de belangrijkste criteria zijn voor het MIP. Ook heeft de RC vastgesteld dat de informatie in de begrotingen en jaarrekeningen over Belangrijkste verbeterpunten: investeringen programma s reserves bijstand weerstandsvermogen jaarrekeningen financieel beheer DSO, SZW en DPZ bestuurlijk relevante projecten verbetering behoeft, met als voorbeelden: stadsdeelkantoor Leyweg, Scheveningen Boulevard en Tramlijn 9. Niet alleen bij investeringen, ook op de meeste programma s bleek in 2011 sprake te zijn van onderbestedingen (in totaal 136 miljoen). De jaarrekeningen geven nog onvoldoende inzicht in de oorzaken en gevolgen van deze meevallers en of ze inderdaad voornamelijk een incidenteel karakter hebben. Zo is het de RC niet duidelijk geworden in hoeverre de geplande prestaties al dan niet zijn behaald. De vraag doet zich ook hier voor of de begroting realistisch en doelmatig was en voorzien was van een goede uitvoeringsplanning. Ondanks de recessie wordt ook dit jaar aanmerkelijk minder gebruik gemaakt van de middelen in de reserves dan bij de begroting is voorzien. De reservepositie is daardoor nagenoeg onaangetast gebleven op ruim 1,1 miljard. De beheersing van deze omvangrijke reservepositie blijft onveranderd een belangrijk aandachtspunt. Sommige reserves worden niet benut (reserve Assurantiën eigen risico: 5 miljoen) of nemen alleen maar toe (reserve kapitaallasten 87 miljoen), wat de noodzaak van realistisch begroten en een goede jaarplanning onderstreept. De grote hoeveelheid reserves die betrekking hebben op grondexploitaties, waarvan sommige met overeenkomstige of overlappende doelstellingen, maakt het lastig hierin vlot inzicht te krijgen. In totaal gaat het om circa 140 miljoen. De commissie wil dat dit nu voortvarend wordt opgepakt en verwacht dat een daadwerkelijke clustering dit jaar plaatsvindt. Verder zijn er geen heldere spelregels voor onttrekkingen uit de Reserve Grote Projecten. Deze spaarreserve kent eind 2011 een stand van 130 miljoen.

6 Rekeningencommissie 4 Het tekort op de bijstand over 2011 is bruto 44 miljoen en heeft naar verwachting een meerjarig karakter. Uit de verschillenanalyse van begroting versus uitkomst blijkt dat in de begroting is uitgegaan van een te laag aantal te verstrekken uitkeringen en een te laag gemiddeld uitkeringsbedrag. De RC onderstreept het belang van goede en realistische ramingen en verwacht dat hierin wordt voorzien bij de komende begroting. Verder heeft de RC het college opgeroepen om bij de berekening van het weerstandsvermogen van de gemeente en het Grondbedrijf alle reserves te betrekken die bedoeld zijn voor het opvangen van risico s en deze reserves te clusteren, waarna de afzonderlijke reserves kunnen vrijvallen. Vorig jaar heeft de RC veel aandacht besteed aan de inzichtelijkheid en leesbaarheid van dienstjaarrekeningen. Samen met de wethouder Financiën en ambtenaren van verschillende diensten is nagedacht over hoe de kwaliteit van dienstjaarrekeningen kon worden verbeterd. Met genoegen heeft de commissie vastgesteld dat dit jaar vooruitgang is geboekt. De RC verwacht dat deze verbeteringen volgend jaar ook worden doorgevoerd in de onderdelen waarvoor dit nog niet het geval is. Dit betreft het omvangrijke programma 19 (Ruimtelijke Ordening en Gebiedsontwikkeling), de informatievoorziening over bestuurlijk relevante projecten, de inzichtelijkheid van reserves die betrekking hebben op grondexploitaties en de resultaatanalyse (oorzaken en gevolgen, incidentele versus structurele verschillen). Na een moeizaam proces dat al in de vorige raadsperiode startte heeft DSO nu eindelijk een goede uitgangspositie bereikt voor een ordelijk financieel beheer. De noodzakelijke procesverbeteringen zoals die in het spoorboekje met de RC waren afgesproken zijn in 2011 gerealiseerd. Het is in het bijzonder bij DSO essentieel om het bereikte niveau vast te houden en de resterende verbeterpunten in 2012 op te lossen. Ook het financieel beheer van de dienst SZW is het afgelopen jaar aanzienlijk verbeterd. De RC is onaangenaam verrast dat eerder aangekondigde (volledige) samenvoeging van de dienst met de Haeghe Groep van de baan lijkt. De schaalvergroting zou positief hebben kunnen bijdragen aan zowel ontkokering, doelmatigheid als aan het financieel beheer. Dit laat onverlet dat er nog de nodige verbeterpunten zijn die vragen om een snelle en structurele oplossing. Het financieel beheer van de nieuwe dienst DPZ bleek bij aanvang onder de maat. De dienst lijkt nu op de goede weg te zijn in de verbetering van het financieel beheer. Daarbij bestaan nog aandachtspunten voor een kostendekkende tariefsbepaling, een reële begroting van belastingbaten en naleving van het concernkader Integriteit. Tot slot vraagt de RC aandacht voor onder meer de beheersing van frictiekosten en van de nieuwe Centrale Vastgoedorganisatie, het verbeteren van het inzicht in de risico s die met de verbonden partij Vroondaal samenhangen en voor prioriteiten in het financieel beheer bij het Intern Dienstencentrum. Verder is de RC alert op andere aspecten van de bedrijfsvoering, zoals de beheersing van informatiebeveiliging en op het aspect integriteit. 3. Advies tot besluitvorming door de Raad De RC heeft met betrokken wethouders gesproken over bovengenoemde punten. De verslagen hiervan zijn opgenomen in deel B van dit rapport, inclusief de toezeggingen die zijn gedaan om het financieel beheer te verbeteren. Waar de RC dit nodig vond is een nawoord toegevoegd. In deel B zijn ook de overige uitkomsten opgenomen van het onderzoek naar de jaarrekening De RC heeft de indruk dat de toezegde verbetermaatregelen voldoende tegemoetkomen aan de ernst van de aandachtspunten in relatie tot de risico s voor de getrouwheid en de rechtmatigheid van het financieel beheer. Het op orde houden van het beheer van de financiën is in deze roerige tijden essentieel, evenals het vergroten van de doelmatigheid van de bedrijfsvoering. Daarom zal de RC de vinger nauwgezet aan de pols houden en ook zelf initiatieven nemen.

7 Rekeningencommissie 5 Gezien het bovenstaande adviseert de Rekeningencommissie (RC) uw Raad: 1. de opmerkingen van de RC over de kwaliteit van het door het college gevoerde financieel beheer zoals weergegeven in dit rapport, over te nemen; 2. de constateringen van de RC aan de orde te stellen bij de beraadslagingen in de vakcommissies; 3. de jaarrekening 2011 vast te stellen, zoals bedoeld in artikel 198 van de Gemeentewet, en daarmee het college decharge te verlenen voor het gevoerde financiële beheer over 2011.

8 Rekeningencommissie 6 DEEL B: UITKOMSTEN VAN HET ONDERZOEK OVER INLEIDING 1.1 De onderzoeksobjecten van de Rekeningencommissie Op grond van de Verordening Rekeningencommissie 2003 heeft de Rekeningencommissie (RC) de door het gemeentebestuur opgestelde jaarrekeningen onderzocht. Zoals bedoeld in artikel 197 van de Gemeentewet en in artikel 2 van de Controleverordening van de gemeente Den Haag, zijn bij dit onderzoek betrokken de gemeentelijke jaarrekening (de concernjaarrekening), het jaarverslag, de jaarrekeningen van de gemeentelijke diensten, van het gemeentelijk bedrijf (het Intern Dienstencentrum), van de Raadsorganisatie en van de Rekenkamer Den Haag over het boekjaar Het rapport over het onderzoek, inclusief een advies over de vaststelling van de jaarrekening, wordt aan de Raad aangeboden. Het advies van de Rekeningencommissie richt zich op de gemeentelijke jaarrekening, die een samenvoeging is van alle hierboven genoemde verantwoordingen. De RC heeft deze verantwoordingen en de bijbehorende accountantsrapporten onderzocht, als noodzakelijke bouwstenen voor haar advies over de vaststelling van de gemeentelijke jaarrekening. De jaarrekening zal, indien het advies van de RC wordt gevolgd, door de gemeenteraad worden vastgesteld op 21 juni Daarmee kan worden voldaan aan de wettelijke voorschriften. Met het vaststellen van de jaarrekening door de Raad wordt de leden van het college decharge verleend ten aanzien van het financieel beheer over het betrokken jaar, behoudens later in rechte gebleken onregelmatigheden. 1.2 De werkwijze van de RC ter ondersteuning van de controlefunctie van de Raad De werkwijze van de RC inzake het onderzoek naar de jaarrekeningen is ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaande jaren. Deze werkwijze kent in hoofdlijnen de volgende drie stappen: 1. In opdracht van de gemeenteraad voert de Gemeentelijke Accountantsdienst (GAD) op onafhankelijke wijze jaarlijks de wettelijke controles uit op de deugdelijkheid van de administraties en de jaarrekeningen van diensten, van het gemeentelijk bedrijf en van de Raadsorganisatie, alsmede van de gemeentelijke jaarrekening. De GAD controleert hierbij als gemeentelijke accountant de getrouwheid van de jaarrekeningen en de rechtmatigheid van de daarin opgenomen baten, lasten en balansmutaties en brengt hierover verslag uit aan de Raad. De RC nodigt de controlerend accountants van de GAD uit voor het geven van een toelichting. De accountants geven in de vergaderingen van de RC een samenvatting van de belangrijkste bevindingen per dienst en van de concernrekening en geven een toelichting op vragen van de RC. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek bepaalt de RC welke onderwerpen voor bespreking met de leden van het college in aanmerking komen, respectievelijk (zonder bespreking) opgenomen zullen worden in het eindrapport van de commissie. 2. Na de besprekingen met de GAD bevraagt de RC de daartoe uitgenodigde collegeleden over bestuurlijk relevante punten van de jaarrekeningen. In voorkomende gevallen worden collegeleden ambtelijk bijgestaan, voor zover het technische toelichtingen betreft.

9 Rekeningencommissie 7 3. In de laatste stap wordt afsluitend het eindoordeel van de RC vastgelegd, te weten het advies over de vaststelling van de gemeentelijke jaarrekening. De bestuurlijke reacties en toezeggingen van de leden van het college op de door de RC gesignaleerde punten worden opgenomen in het rapport. Door middel van het overleg met het college is de RC in staat de jaarrekeningen optimaal te onderzoeken, leidend tot een goed inzicht in het financieel beheer. Het eindrapport van de RC bevat, naast het onderzoek van de jaarrekeningen en de accountantsrapporten, ook de reacties (waaronder bestuurlijke toezeggingen) van de collegeleden. Deze zijn waar nodig voorzien van een nawoord. Het rapport en het advies van de RC dienen ter ondersteuning van de Raad in zijn besluitvorming over het verlenen van decharge aan het college inzake het financieel beheer over het betrokken jaar. Het college zal evenals voorgaande jaren een reactie op het rapport van de RC aan de Raad uitbrengen, waarna besluitvorming over de vaststelling van de gemeentelijke jaarrekening over het dienstjaar 2011 door de gemeenteraad zal plaatsvinden. De RC zal de raadscommissies voorzien van de voor deze commissies relevante uitkomsten van haar onderzoek. Het is uiteraard aan de raadscommissies of de jaarrekeningen worden geagendeerd. De RC beveelt aan dat tenminste de commissie Bestuur de gemeentelijke jaarrekening behandelt. Ook nodigt zij de andere raadscommissies uit de voor hen relevante onderdelen uit het rapport te betrekken bij beraadslagingen over beleidsontwikkelingen. Bijvoorbeeld voor het beoordelen van beheersmatige consequenties van de voorstellen, maar ook voor de beoordeling van beleidsmatige gevolgen van tekortkomingen in het financieel beheer.

10 Rekeningencommissie 8 2. BELANGRIJKSTE VERBETERPUNTEN EN ONTWIKKELINGEN INZAKE HET FINANCIEEL BEHEER 2.1 Inleiding Bij het onderzoek naar de jaarrekeningen staat de getrouwheid en de rechtmatigheid van het financieel beheer centraal. De Rekeningencommissie (RC) heeft meerdere verbeterpunten vastgesteld. In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste verbeterpunten weergegeven, waarbij ook de vragen zijn opgenomen die aan collegeleden zijn gesteld en de antwoorden daarop. 2.2 Kwaliteitsbehoud financieel beheer De commissie stelt met genoegen vast dat de opgaande lijn in de kwaliteit van het financieel beheer zich in 2011 verder heeft doorgezet. Het is essentieel om deze lijn vast te houden, zeker in een tijd van recessie, bezuinigingen (ook op de financiële functie), reorganisaties en fusies. De RC heeft het college gevraagd hoe terugval in de kwaliteit voorkomen gaat worden en hoe de noodzakelijke verbeteringen in 2012 gerealiseerd gaan worden. De wethouder FS De wethouder Financiën en Stadsbeheer ziet vooruitgang in de kwaliteit van de jaarrekeningen ten opzichte van vorig jaar, mede vanwege het onderzoek dat de RC hiernaar verricht. De Hard Closures zijn ook dit jaar gecontinueerd, op basis van de goede ervaringen vorig jaar. Het maakt de diensten ervan bewust dat de administratie tijdig op orde moet zijn en het vergemakkelijkt het opstellen van de jaarrekeningen. Deze zijn het afgelopen jaar verbeterd op aspecten als de toelichting in hoofdstuk 1, verschillenverklaringen en uniformering van arbeidsgerelateerde reserves en voorzieningen. Er wordt door de gemeente Den Haag bezuinigd, ook op de financiële functie. De wethouder deelt de mening van de RC dat hierbij terugval in kwaliteit moet worden voorkomen en merkt op dat het afgelopen jaar reorganisaties zijn gestart zonder dat dit ten koste is gegaan van de financiële functie, juist ook bij de diensten met omvangrijke bezuinigingen zoals DSO en SZW. Om terugval te voorkomen en de nog noodzakelijke verbeteringen te realiseren onderstreept de wethouder het belang van de Hard Closures. Deze richten zich op zowel het financiële resultaat als de kwaliteit van financieel beheer zodat lopende het jaar tijdig bijgestuurd kan worden. Nawoord RC De RC wil onveranderd beschikken over de uitkomsten van de Hard Closures. Verder wijst de commissie op de kwetsbaarheid van de financiële functie en vraagt hiervoor expliciete aandacht van het college. 2.3 Investeringen: beheersing en verantwoording De RC constateert al meerdere jaren verbeterpunten in de beheersing en verantwoording van investeringen en het Meerjaren Investeringsplan (MIP). Ondanks de nodige bestuurlijke toezeggingen is er in 2011 geen sprake van verbetering geweest, eerder van verslechtering. Zo is er al een lange reeks van jaren sprake van forse onderbestedingen, waaronder op Verkeer.

11 Rekeningencommissie 9 Over 2011 gaat het in totaal om 85 miljoen of 35% (2010: 145 miljoen of 57%). Hierdoor is ook de reserve kapitaallasten opnieuw en onnodig toegenomen. Eind 2011 gaat het om 87 miljoen, zelfs ondanks een tussentijdse vrijval van 13 miljoen. Ook zijn de problemen rond de voorbereidingskosten niet opgelost. Net als vorig jaar verschillen DSO en DSB soms van inzicht over de beschikbaarheid en besteding hiervan, als gevolg van gebrek aan heldere schriftelijke afspraken en besluiten en aan tijdige onderlinge afstemming. Dit klemt des te meer vanwege meerdere grote projecten die nu in de voorbereidingsfase verkeren. Verder behoeft de tijdigheid van resultaatneming op grote infrastructurele projecten bij DSB nog steeds verbetering. De RC heeft vastgesteld dat toegezegde verbeteringen in de liquiditeitsprognoses (waarin de investeringsprognoses een belangrijke rol spelen) niet zijn gerealiseerd. Hierdoor zijn onnodig extra leningen tot een bedrag van 175 miljoen aangetrokken, leidend tot een nadeel van circa 3 miljoen op jaarbasis. Een rode draad hierin lijkt planningsoptimisme bij de investeringsportefeuille, bij projecten en bij de besteding van gelden uit reserves, hetgeen op deze punten heeft geleid tot niet reële begrotingen. De combinatie van ontoereikende prognoses, het gebrek aan kritische toetsing op het realiteitsgehalte daarvan en een niet effectief bonus/malus systeem heeft geleid tot een omvangrijk financieel nadeel. Naar de mening van de RC is er sprake van een structurele, dienstoverstijgende problematiek die nog dit jaar moet worden opgelost. De RC heeft de wethouder gevraagd welke maatregelen hij concreet gaat nemen en wanneer deze in de praktijk geëffectueerd zullen zijn. Verder behoeft de informatievoorziening over investeringen in de (begroting en) jaarrekening verbetering. Voor haar taken heeft de Raad behoefte aan zichtbare, begrijpelijke en inzichtelijke informatie over bestuurlijk relevante investeringsprojecten, met vermelding van alle financieringsbronnen en waar nodig projectrisico s. De RC heeft in 2011 drie bestuurlijk relevante projecten nader onderzocht, te weten stadsdeelkantoor Leyweg, Scheveningen Boulevard (DSB) en Tramlijn 9 langs de Koninginnegracht (DSO), waarbij dit niet het geval bleek. De RC heeft de wethouder FS verzocht de informatie over bestuurlijk relevante projecten met ingang van de komende begroting en jaarrekening te verbeteren en wil hierover graag met hem van gedachten blijven wisselen. De wethouder FS De wethouder onderkent dat er sprake is van planningsoptimisme bij diensten. Hij merkt op dat een ambitieuze planning vaak gebruikt wordt om de druk op de ketel te houden voor wat betreft de uitvoering van projecten, maar neemt geen genoegen met de huidige situatie. Hij wil dat de gemeente reëler gaat ramen en zo een betrouwbaarder begroting maakt. Daarmee wordt ook voorkomen dat rente moeten worden betaald voor onnodig aangetrokken leningen en kunnen de gevolgen van het wetsontwerp Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) minder ingrijpend zijn. De oplossing ligt in betere ramingen, betere planningen en spreiding van investeringen. Voor wat betreft de onderbestedingen op investeringen merkt de wethouder op dat onderbesteding op projectniveau doorgaans een incidenteel karakter heeft, maar dat de combinatie van onderbestedingen op meerdere projecten op programmaniveau vervolgens een structureel karakter krijgt. Hij noemt hierbij Verkeer en Onderwijs. Dit speelt ook bij bijvoorbeeld subsidies. Het onderscheid tussen incidenteel en structureel is dan ook niet gemakkelijk te maken. Wel wil hij in de volgende jaarrekening inzetten op een betere duiding van oorzaken en gevolgen van onderbestedingen. De wethouder zegt toe in 2012 te rapporteren over een herziening of aanscherping van de spelregels voor het begroten en beheersen van investeringen, waarbij ook het commitment van alle portefeuillehouders en

12 Rekeningencommissie 10 diensten moet worden verkregen. Hierin worden door hem het bonus/malus-syteem (incentives/prikkels) meegenomen (nu liggen de lusten bij de diensten en de lasten bij het concern) en de suggestie van de RC over het toepassen van het risicocumulatiemodel om planningsoptimisme te voorkomen. De begroting 2012 is al vastgesteld. De wethouder zegt toe dat bij de begroting 2013 zal worden aangegeven hoe wordt omgegaan met de problematiek rond de investeringen. Daarbij zal gemeld worden welke maatregelen in 2012 genomen kunnen worden en welke meer tijd vergen. Ondanks een nieuw protocol voor de samenwerking tussen DSO en DSB zijn de problemen rond de voorbereidingskosten niet opgelost. De wethouder zegt toe dit protocol in 2012 te evalueren. De wethouder wil de aanbeveling inzake de informatievoorziening over bestuurlijk belangrijke projecten overnemen. Hij treedt graag in overleg met de RC voor een praktische uitwerking hiervan, met het oog op de jaarrekeningen Nawoord RC Om beter inzicht te krijgen in mogelijkheden voor een realistischer begroting en planning van investeringen en het MIP wil de RC na het zomerreces een werkbespreking houden met de wethouder FS over dit onderwerp. Daarnaast zal de RC met de wethouder in overleg treden over een betere informatievoorziening in de jaarrekeningen over bestuurlijk relevante projecten. De RC richt dit jaar bijzondere aandacht op investeringen en heeft de Accountantsdienst verzocht drie specifieke projecten nader te onderzoeken. Eén daarvan is belegd bij DSO: het project Tramlijn 9 langs de Koninginnegracht. Binnen het totale budget voor dit project is geen helder voorbereidingsbudget voor DSO vastgesteld, waardoor geen sturing op de voorbereidingskosten mogelijk is. Hierover hadden afspraken tussen DSO en DSB gemaakt moeten worden, in het bijzonder gezien de opmerking die de RC vorig jaar over voorbereidingsbudgetten heeft gemaakt. Verder is de inhoudelijke en financiële voortgang van het project niet inzichtelijk en ontbreken analyses c.q. rapportages over afwijkingen ten opzichte van de begroting. De wethouder SVI De wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie (SVI) meldt dat voor wat betreft het project Tramlijn 9 eind 2011 heldere afspraken zijn gemaakt tussen DSO en DSB over verrekeningen, zodat de in 2011 geconstateerde problemen niet meer voor zullen komen. Nawoord RC De RC stelt vast dat de monitoring van de voorbereidingskosten en de financiële voortgang van het project Tramlijn 9 langs de Koninginnegracht niet inzichtelijk zijn. In de jaarrekening ontbreekt enige verantwoording ten aanzien van dit project. De RC wil alsnog nader geïnformeerd worden over de stand van zaken van dit project. 2.4 Programmabegroting en realisatie In voorgaande jaren heeft de RC de relatie tussen de door de Raad vastgestelde programmabegroting en de realisatie hiervan in haar onderzoek betrokken. Dit thema is dit jaar nadrukkelijk voortgezet. De exploitatie laat dit jaar naast helder toegelichte tekorten - een onderbesteding op programma s zien van in totaal circa 135 miljoen ten opzichte van de bijgestelde begroting. Daarbij springt opnieuw de grote onderbesteding op reserves in het oog (2011: 75 miljoen). Als belangrijkste oorzaak wordt aangegeven de vertraging die

13 Rekeningencommissie 11 projecten hebben opgelopen en het verschuiven van lasten naar het volgende jaar. Het verband met prestaties die al dan niet zijn gehaald, valt veelal niet te leggen. Verder zijn de verschillen tussen begroting en uitkomsten ook dit jaar in de meeste gevallen als incidenteel aangemerkt en niet als structureel, waarbij afwijkingen voorkomen met de bijlage incidentele baten en lasten. De RC stelt vast dat het belang van een juiste duiding is toegenomen door een uitspraak van de commissie BBV en door de aanwijzingen van de Provincie (begrotingscirculaire ), uit oogpunt van een materieel begrotingsevenwicht. De RC heeft geen goed zicht op de oorzaken van deze omvangrijke onderbestedingen en heeft de wethouder gevraagd inzichtelijk te maken wat de gevolgen zijn voor 2012 en volgende jaren. Verder wil de RC weten of met ingang van de komende begrotingen en jaarrekeningen strak de hand zal worden gehouden aan een juiste duiding van verschillen, waarbij oorzaken en gevolgen zullen worden toegelicht. De wethouder FS De wethouder Financiën en Stadsbeheer verwijst naar zijn antwoord ten aanzien van de investeringen, met zijn toezegging dat hij inzet op een betere duiding in de jaarrekeningen van oorzaken en gevolgen van onderbestedingen. Nawoord RC In de in paragraaf 2.3 genoemde werkbespreking over de begroting van investeringen zal ook een betere match tussen programmabegroting en realisatie worden meegenomen. Omdat regelmatig sprake is van voordelige resultaten op de begrote dividenden heeft de RC behoefte aan een toelichting op de wijze waarop deze dividenden worden begroot (uitgangspunten, afspraken, aannames, berekeningen). 2.5 Reserves De beheersing van de omvangrijke reservepositie van de gemeente van meer dan 1 miljard is onveranderd een belangrijk aandachtspunt van de RC. Ondanks de recessie wordt aanmerkelijk minder gebruik gemaakt van de middelen in de reserves dan bij de begroting wordt voorzien, zoals in paragraaf 2.4 reeds is opgemerkt. Sommige reserves worden niet benut of nemen alleen maar toe zoals de eerder genoemde bestemmingsreserve Kapitaallasten, hetgeen de noodzaak van realistisch begroten en een goede jaarplanning, in het bijzonder bij deze post, onderstreept. Met betrekking tot de Reserve Grote Projecten heeft de RC vorig jaar gewezen op de noodzaak van heldere spelregels hiervoor. De verslaggeving over deze reserve is niet duidelijk over de hiermee te realiseren doelstellingen, de hiervoor uit te voeren activiteiten en het daarop betrekking hebbende budget (de drie w s: wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen en wat mag het kosten?). Voor wat betreft de reserves die betrekking hebben op grondexploitaties en projecten van DSO gaat de RC ervan uit dat de clustering hiervan wordt opgepakt en in de begroting van 2013 en de jaarrekening 2012 volledig zal zijn uitgewerkt. De RC heeft de wethouder naar zijn reactie gevraagd op de voorgestelde beheersmaatregelen. Naar aanleiding van vragen van de RC over de Reserve Assurantiën heeft zij van de wethouder VDMO een suggestie ontvangen om deze reserve te laten vrijvallen en de hiermee af te dekken risico s te betrekken in het risicocumulatiemodel voor de berekening van het weerstandsvermogen. De RC kan zich hierin vinden.

14 Rekeningencommissie 12 De RC heeft de wethouder verzocht om bij de komende berekeningen van het weerstandsvermogen alle reserves te betrekken die bedoeld zijn voor het opvangen van risico s, waarna de afzonderlijke reserves kunnen vrijvallen. De wethouder FS De wethouder Financiën en Stadsbeheer zegt toe bij de begroting 2013 een nadere toelichting te geven op een verbetering van de spelregels voor grote projecten. De wethouder SVI heeft vorig jaar al toegezegd om de clustering van reserves die verband houden met grondexploitaties in 2012 op te pakken. Zoals blijkt uit de Voorjaarsnota zal de reserve Assurantiën vrijvallen en zijn de hiermee af te dekken risico s meegenomen in het risicocumulatiemodel. Hierdoor hoeft nog maar 10% van de oorspronkelijke middelen aangehouden te worden en wordt dood geld voorkomen. Voor het toepassen van deze handelwijze bij andere risicoreserves is de wethouder terughoudend. De reserve Grondbedrijf is bijvoorbeeld een gesloten systeem, waarin voor- en nadelen met elkaar worden verrekend en risico s worden opgevangen. Zonder deze reserve ontstaat er tussen diensten een onbalans in bestuurlijke risico s en financiële nadelen. Een vergelijkbaar principe geldt volgens de wethouder voor de reserve Financiering, de reserve WMO en de reserve WWB-I. De post onvoorzien is lastig mee te nemen in het model. Naar de mening van de wethouder is deze post geen dood geld, omdat de vrijval hiervan telkens in het daaropvolgende jaar wordt gebruikt als start voor het oplossen van knelpunten. Desgevraagd is de wethouder geen voorstander van het betrekken van de overige reserves in het risicocumulatiemodel. Dit leidt tot verlaging van de weerstandscapaciteit voor specifieke beleidsterreinen, waardoor tegenvallers niet meer kunnen worden opgevangen zonder direct drastisch te snijden in het beleid. De maatschappelijke impact is dan groot en kan ertoe leiden dat de gemeente als een onvoorspelbare overheid wordt ervaren. Nawoord RC Aanvullend op de informatie in de Voorjaarsnota wil de commissie beschikken over de uitkomsten van het onderzoek inzake de bestemmingsreserve Kapitaallasten, om een goed zicht te krijgen op de benodigde omvang en samenstelling van deze reserve. De RC heeft de wethouder SVI vorig jaar gevraagd om meer transparantie in de verantwoording van reserves, zoals voor reserves die samenhangen met grondexploitaties en andere fysiek ruimtelijke projecten. Het relatief grote aantal reserves bij de dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) komt het inzicht niet ten goede. In de jaarrekening 2011 is een begin gemaakt met het in de toelichting clusteren van de grote hoeveelheid, deels overlappende reserves van DSO. De RC verwacht dat dit vanaf de komende begroting verder wordt vereenvoudigd door het daadwerkelijk terugbrengen van het aantal reserves volgens de volgende driedeling: o de Reserve Grondbedrijf voor niet te voorziene risico s (weerstandsvermogen); o dekkingsmiddelen voor planwijzigingen in lopende projecten; o voorbereidingsbudgetten en anticiperende werkzaamheden voorafgaand aan grondexploitaties. Met het oog op het inzicht voor de Raad in de mogelijkheden voor het uitvoeren van fysiek ruimtelijke projecten, hoort daarbij tevens een toelichting inzake de budgetten die hiervoor in de begroting aanwezig zijn. Onder verwijzing naar de eerdere toezegging van de wethouder SVI gaat de RC ervan uit dat de daadwerkelijke clustering van reserves wordt opgepakt en in de begroting van 2013 volledig zal zijn uitgewerkt, voorzien van een meerjarig perspectief en een transparante toelichting.

15 Rekeningencommissie 13 De wethouder SVI De wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie (SVI) is van mening dat in het clusteren van reserves die te maken hebben met grondexploitaties reeds belangrijke stappen zijn gezet en ziet geen dringende noodzaak voor verdere clustering, gezien de beperkte toegevoegde waarde daarvan. Teveel clustering beperkt de mogelijkheid tot sturing, ook door de Raad. Hij zegt echter toe om samen met de directie Financiën en de Accountantsdienst een verdere clustering te onderzoeken. Hij wil daarbij graag input van de Rekeningencommissie. Nawoord RC De RC wil meer transparantie over doel en bestemming van reserves die verband houden met grondexploitaties. Daarvoor is een heldere indeling op basis van het doel van de reserve nodig, in plaats van bijvoorbeeld een verdeling tussen portefeuillehouders. Voor de controlerende taak van de Raad is inzicht in deze reserves noodzakelijk. De RC houdt daarom onverkort vast aan de eerder voorgestelde clustering van reserves inzake grondexploitaties, ingaande de begroting 2013 en verwacht snel een voorstel voorgelegd te krijgen. Verder wijst de RC erop dat voor de berekening van het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf alle daarop betrekking hebbende (te clusteren) reserves in ogenschouw moeten worden genomen, en niet alleen de reserve Grondbedrijf. Voorts wil de RC vóór de begroting 2013 inzicht hebben in het doel en noodzaak van de reserve Parkeren, eventueel in combinatie met het doelmatigheidsonderzoek naar reserves. In het onderzoek naar de jaarrekening 2010 heeft de RC reeds bij de vakcommissie onder de aandacht gebracht dat het vanuit het budgetrecht van de Raad wenselijk is om deze reserve periodiek te evalueren. 2.6 Risico s verbonden partijen Ten aanzien van de grootschalige grondexploitatie Vroondaal schiet de projectadministratie tekort en is het zaak om de informatievoorziening vanuit DSO met betrekking tot deze verbonden partij te verbeteren. Er is nu geen goed zicht op de risico s die met dit project samenhangen. Dit bemoeilijkt de Centrale Treasury in haar toetsende rol als bankier voor te verstrekken leningen en garantstellingen. De door de Raad vastgestelde Handreiking Beheersing Verbonden Partijen beveelt aan periodiek een scan door de Accountantsdienst te laten uitvoeren op de kwaliteit van financiële informatie. De RC vraagt het college deze aanbeveling voor wat betreft Vroondaal over te nemen. De commissie verneemt graag wanneer een raadsvoorstel over de nieuwe uitwerking aan de Raad zal worden voorgelegd, gezien de komende wijziging van het bestemmingsplan. De wethouder SVI Bij de begroting van 2013 krijgt de commissie Ruimte in het kader van Grip op grote projecten een overzicht van projecten, waarin ook de PPS Vroondaal is opgenomen. Het aangepast stedenbouwkundig plan van de nieuwe visie voor Vroondaal is onlangs door het college vastgesteld en wordt vóór de zomer ter informatie naar de Raad gezonden. De wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie (SVI) ziet reden voor verhoogde dijkbewaking bij de PPS Vroondaal en houdt zelf de vinger aan de pols. De wethouder zegt toe in het najaar van 2012 een financiële rapportage over Vroondaal aan de Raad te zenden. Het nieuw vast te stellen bestemmingsplan zal medio 2013 aan de Raad worden voorgelegd.

16 Rekeningencommissie 14 Nawoord RC De door de Raad vastgestelde Handreiking Beheersing Verbonden Partijen beveelt aan periodiek een scan door de Accountantsdienst te laten uitvoeren op de kwaliteit van financiële informatie. De RC vraagt het college deze aanbeveling voor wat betreft Vroondaal over te nemen. 2.7 Financieel beheer DSO De commissie stelt met genoegen vast dat de in het spoorboekje voorgenomen verbeteringen in het financieel beheer van DSO in 2011 in belangrijke mate zijn gerealiseerd. Verder is er sprake geweest van een normaal jaarrekeningproces. Mede gezien de moeilijke omstandigheden, zoals de aanhoudende recessie, de bezuinigingen en reorganisaties, is dit een knappe prestatie en een compliment waard. Naar de mening van de RC verschuift de focus nu naar het op orde houden van het financieel beheer en het verhelpen van de resterende verbeterpunten. De RC heeft de wethouder SVI gevraagd naar zijn verdere ambities ten aanzien van kwaliteitsbehoud en verbetering van het financieel beheer. Ondanks de vooruitgang in de kwaliteit van het financieel beheer gedurende het afgelopen jaar zijn er immers nog meerdere specifieke aandachts- en verbeterpunten. De wethouder is gevraagd in het bijzonder in te gaan op onderstaande onderwerpen. a) Doorrekening IpSO in het najaar: mede met het oog op een normaal jaarrekeningproces houdt de RC vast aan een doorrekening van het IpSO in het najaar zodat eventuele herwaarderingen van grondexploitaties tijdig kunnen worden verwerkt. b) Grondexploitaties en apparaatslasten: door de overgang van actieve naar passieve grondexploitaties worden lagere apparaatslasten verwacht. Onlangs is de toerekening van apparaatslasten aan plankosten verhoogd bij de vaststelling van het nieuwe beleidskader hiervoor. De RC wil beschikken over de evaluatie van deze plankostenscan. c) Samenwerking met andere diensten: vorig jaar kwam uit het onderzoek van de RC naar voren dat voor de verrekening van voorbereidingskosten tussen DSO en DSB betere afspraken nodig waren. Dit jaar bleek dit opnieuw voor het project Tramlijn 9. Ook is een openstaande factuur van DSB van 25 miljoen nog niet voldaan, is de informatievoorziening aan de Centrale Treasury inzake de PPS Vroondaal onvoldoende en schort het aan een goede afstemming met de dienst Publiekszaken over invordering van bouwleges. De commissie verneemt graag welke verbeteringen het college hierin het komende jaar gaat realiseren. d) Top-indicatoren: voor acht top-indicatoren zijn geen definitieve uitkomsten bekend en voor één topindicator kon de betrouwbaarheid van de gegevens niet worden vastgesteld. Dit betreft de indicator voor parkeerdruk. Gezien het belang hiervan voor de Raad wil de commissie hierover nader worden geïnformeerd. e) Salarisproces: in het salarisproces worden mutaties op personeelsgebied nog steeds niet systematisch preventief en à tempo gecontroleerd, waardoor hiervoor financiële risico s blijven bestaan. De RC wil graag worden geïnformeerd over de te nemen beheersmaatregelen ter zake. De RC zal bij de eerstvolgende Hard Closure toetsen of alle aanbevelingen die de accountant heeft gedaan zijn opgevolgd en wil daarom over de uitkomsten daarvan beschikken. De wethouder SVI De wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie (SVI) dankt de commissie voor het compliment over de verbetering in het financieel beheer van DSO en geeft deze graag door aan de medewerkers van DSO, in het bijzonder aan de controller. Voor het financieel beheer ligt nu de nadruk op

17 Rekeningencommissie 15 consolidatie. Met de reorganisatie krimpt de financiële functie naar rato, daarnaast kan ook het wegvallen van functies elders in de organisatie effect hebben op de uitvoering van financiële processen. Dit maakt dat alleen al het vasthouden van het huidige niveau een zware opgave zal zijn. De wethouder stelt zich verder ten doel het jaarrekeningproces komend jaar net zo goed te laten verlopen als dit jaar, ondanks de gevolgen van de reorganisaties. Specifieke aandachts- en verbeterpunten : - doorrekening van het IpSO geschiedt in het voorjaar bij de begroting 2013, evenals een doorrekening van grote projecten, waaronder Vroondaal. Aan het eind van het boekjaar vindt hierop een mutatieberekening plaats ten behoeve van de waardering voor de jaarrekening; - er loopt op dit moment een evaluatie naar de plankostenscan die in het najaar afgerond zal zijn. De wethouder zegt toe dat bij de jaarrekening 2012 de RC informatie ontvangt over een passende toerekening van apparaatslasten bij passieve grondexploitaties; - eind 2011 zijn heldere afspraken gemaakt tussen DSO en DSB over verrekeningen, waardoor de in 2011 geconstateerde problemen dus niet meer voor kunnen komen. De verbetering van de informatievoorziening door DSO aan de Treasury is onderhanden. Ook met DPZ worden op dit moment wederzijdse afspraken gemaakt. Dit betreft vooral de bouwleges; - voor acht topindicatoren is DSO voor de aanlevering van gegevens afhankelijk van derden, te weten corporaties en het stadsgewest. Aanlevering geschiedt pas in mei, waardoor de gegevens niet in de dienstjaarrekeningen van DSO kunnen worden verwerkt. De wethouder zegt toe uiterste inspanning te doen de cijfers toe te zenden voorafgaand aan de behandeling van de gemeentelijke jaarrekening in de Raad; - het salarisproces van DSO is vanaf 2013 op orde. Dit jaar worden de problemen opgelost, onder meer in samenwerking met het Fiscaal Adviesteam (FAT). De wethouder zegt toe dat de RC zal worden geïnformeerd over de voortgang van het financieel beheer bij DSO via de reguliere rapportages van het college over de Hard Closures. De rest van de informatie volgt in de jaarrekening van DSO. Nawoord RC De RC is van mening dat de informatie over de door de Raad vastgestelde topindicatoren tijdig bekend moet zijn en verwacht dat het college hierin voortaan voorziet, zo nodig door middel van specifiek te maken afspraken met derden. 2.8 Financieel beheer van (nieuwe organisatie van) SZW en HGR De commissie stelt met genoegen vast dat het financieel beheer van de dienst SZW in 2011 aanzienlijk is verbeterd. Vorig jaar is tijdens de behandeling van de jaarrekening 2010 door de wethouder SWE toegezegd dat het financieel beheer van de dienst SZW per 1 oktober 2012 op orde zal zijn en dat de dienst daarmee startklaar zal zijn voor de voorgenomen samenvoeging met de Haeghe Groep (HGR). Tevens heeft hij aangegeven dat een dergelijke reorganisatie risico s met zich meebrengt. In dit verband heeft de RC gevraagd zichtbaar te maken hoe de kwaliteit van het financieel beheer in de nieuwe organisatie wordt geborgd en hoe het risico op terugval hierin als gevolg van de reorganisatie wordt beheerst. Dit is des te meer van belang omdat bezuinigingen vanuit de Rijksoverheid in welke vorm dan ook een extra beslag zullen leggen op de capaciteit van de dienst. In de RC-vergadering van 15 december 2011 heeft de wethouder SWE aan de RC toegezegd inzicht te geven in de uitgangspunten van de financiële functie voor de nieuwe organisatie door in april 2012 een eerste uitwerking aan de RC te zenden. Naar aanleiding van haar onderzoek van de jaarrekeningen van SZW en HGR over 2011 onderstreept de RC nogmaals het belang van een gedegen ontwerp van de financiële functie

18 Rekeningencommissie 16 van de nieuwe organisatie en van een kwalitatief toereikend financieel beheer. De commissie heeft de wethouder SWE onder meer gevraagd of hij op koers ligt en hoe de GAD hierin wordt betrokken. Aanvullend is de RC van mening dat een samenvoeging tot vergroting van de doelmatigheid kan leiden en daarmee een gunstig effect heeft op het financieel beheer. De hiermee gepaard gaande ontschotting kan een bijdrage leveren aan optimalisatie van de bedrijfsvoering. De RC wil dat in de planvorming en -uitvoering grote prioriteit wordt gegeven aan ontschotting en ontkokering tussen beide diensten. De wethouder SWE De wethouder Sociale Zaken, Werkgelegenheid en Economie is blij dat de RC zijn conclusie deelt dat het financieel beheer van de dienst SZW aanzienlijk is verbeterd in 2011, evenals de leesbaarheid van de jaarrekening. Hij merkt op dat de dienst bij de jaarrekeningcontrole ruim binnen de goedkeuringstoleranties is gebleven. De wethouder geeft aan dat er naar verwachting geen volledige fusie tussen SZW en HGR zal plaatsvinden. Dit is nog niet door hem met het college en met de commissie Samenleving besproken, dus hij loopt nu op de troepen vooruit. In de huidige plannen zullen sommige taken wel door beide diensten gezamenlijk uitgevoerd gaan worden. De impact op het financieel beheer hiervan is beperkter dan bij een volledige fusie en het zal daarom gemakkelijker zijn om het financieel beheer van de diensten gezamenlijk verder op orde te brengen. De wethouder noemt enkele redenen voor het besluit de diensten SZW en HGR niet volledig te laten fuseren. De Wet Werken naar Vermogen gaat niet door per 1 januari 2013; wanneer wél een wetswijziging van kracht zal worden is nog onduidelijk. Daarnaast is het verstrekken van uitkeringen bedrijfsmatig en qua cultuur verschillend van de bedrijfsvoering van een sociale werkplaats die wordt omgevormd tot een nieuw werkbedrijf en waar het accent ligt op (sociaal) ondernemerschap. Zonder nu een definitieve uitspraak te kunnen doen over de organisatorische richting zal de relatie tussen de sociale dienst en het nieuwe werkbedrijf op basis van opdracht geven/opdracht nemen vorm kunnen krijgen. Een dergelijke wijze van werken is bekend van de dienst SZW. Deze wordt reeds toegepast bij de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), waarbij door externe partijen uitvoering wordt gegeven aan de WMO in opdracht van de dienst. De wethouder benadrukt dat ingezette ontwikkelingen als het omvormen van de HGR van een mensontwikkelingsbedrijf naar een productiebedrijf vooralsnog niet zullen worden gestopt, mits hij alternatieve financiering voor de herstructurering weet te vinden. Hij is zelf voorstander van ontschotting, zoals ook met de Wet Werken naar Vermogen werd beoogd. De gemeenten hadden echter bezwaren tegen de financiële randvoorwaarden van deze wet. De wethouder zegt toe bij de toezending van de nieuwe plannen inzake samenbrenging van SZW en HGR aan de vakcommissie in juni, de RC op hoofdlijnen te informeren over de inrichting van de financiële functie in deze gewijzigde plannen. De Accountantsdienst wordt hierbij expliciet betrokken. De RC heeft verder enkele verbeterpunten vastgesteld die van belang zijn voor de hierboven genoemde startpositie. De commissie heeft de wethouder SWE gevraagd wanneer deze structureel verholpen zijn. a) De voorschriften met betrekking tot Persoonsgebonden Budgetten (PGB s) bieden de gemeente de mogelijkheid om de juistheid van de besteding van PGB s te controleren (programma 15: Maatschappelijke Ondersteuning). Deze controles worden door SZW niet uitgevoerd, omdat vertrouwd wordt op de waarborgen die aan de voorkant zijn ingebouwd bij toekenning. De RC heeft de wethouder SWE gevraagd of voortaan jaarlijks een risicoanalyse gaat plaatsvinden en of steekproefsgewijze controle achteraf aan de orde is; b) Op de balans is een schuld van 2,5 miljoen opgenomen inzake woonvoorzieningen (programma 15: Maatschappelijke Ondersteuning). De accountant heeft zich geen oordeel kunnen vormen over de juistheid van deze verplichting, als gevolg van het ontbreken van een goede onderbouwing;