Willen voetbalclubs winnen of winst maken?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Willen voetbalclubs winnen of winst maken?"

Transcriptie

1 Willen voetbalclubs winnen of winst maken? En maakt dit enig verschil? Stefan Kesenne Department Economie Universiteit Antwerpen( UA) Departement Humane Kinesiologie Katholieke Universiteit Leuven (KUL) Lessen voor de 21ste eeuw, 16 maart 2009

2 Is voetbal pure commercie geworden? Is door de vele miljoenen investeringen in sport winst maken niet belangrijker geworden dan winnen? Of is winnen precies de beste manier om winst te maken en is winst maken de beste manier om goede spelers te kunnen aantrekken en dus te winnen?

3 Opzet van deze bijdrage Wetenschappelijk aantonen dat beide objectieven wel degelijk een verschil maken inzake: - het competitief evenwicht in een competitie - de hoogte van de spelerslonen - de totale inkomsten van de liga - de effecten van diverse reguleringen Hierbij gebruik makend van de micro-economische theorie toegepast op de sector van de professionele ploegsporten

4 Winstmaximalisatie Een club die zoveel mogelijk winst wil maken in een seizoen zal spelerstalent aanwerven indien de bijkomende opbrengst van dit talent groter is dan de bijkomende kost. In economisch jargon: als de marginale opbrengsten (MO) van talent groter is dan de marginale kosten (MK( MK= = c= eenheidskost van talent). Omdat de MO van talent dalen in functie van het aantal talenten, wordt het evenwicht bereikt waar de MO=c De MO-curve wordt dus de vraagcurve naar talent in functie van het loon.

5 Winmaximalisatie Een club die zoveel mogelijk wil winnen in een seizoen zal zoveel mogelijk spelerstalent aanwerven binnen de limieten van haar budget, d.i. totale opbrengsten (TO( TO) zijn gelijk aan aan totale kosten (TK( TK) ) (= breakeven situatie). In een breakeven situatie zijn dan ook de gemiddelde opbrengsten van talent (GO=TO/t) gelijk aan de gemiddelde kosten van talent (GK=TK/t = c=eenheidkost van talent) Omdat de GO van talent dalen in functie van het aantal talenten, wordt het evenwicht bereikt waar de GO=c De GO-curve wordt nu de vraagcurve naar talent in functie van het loon.

6 Vraagcurve naar talent bij winst- en winmaximalisatie Als de GO dalen in functie van talent ligt de MO-curve onder de GO-curve. Loon als eenheidskost van talent (c) Eenheidskost van talent c E is exogeen gegeven sinds de liberalisering van de Europese spelersmarkt door het Bosmanarrest (1995) c E MO GO t p t w Talent (t) Conclusie: een winmaximaliserende club werft meer talent aan dan een winstmaximaliserende club

7 Alternatieve voorstelling TO C TK R t p t pw t w t

8 C Competitief Evenwicht en Loonniveau bij winstmaximalisatie X: grote club Y: kleine club MO x MO y E p c p t y T P t x Aanbod van talent

9 Competitief evenwicht en loonniveau bij winst- en winmaximalisatie C GO x MO x GO y E w c w MO y E p c p t y T P T w t x Supply of talent Welvaartsverlies bij winmaximalistie door suboptimale allocatie van spelerstalent

10 Impact van transfersysteem Transfersysteem bepaalde dat: Einde-contractspelers niet vrij zijn naar een andere club over te stappen. Een overgang enkel mogelijk is als de oude en de nieuwe club een overeenkomst bereiken over de verschuldigde transfersom

11 Impacten van een transfersysteem (I) Een transfersysteem heeft geen effect op het competitief evenwicht bij winstmaximalisatie En een verwaarloosbaar klein effect bij winmaximalisatie

12 C MO x mo X MO y E p c p mo Y t y 50 / 50 t P t x TRANSFER SYSTEEM bij WINSTMAXIMALISATIE

13 C GO x GO y go X E w c e go Y t y 50 / 50 T w * T W t x TRANSFERSYSTEEM bij WINMAXIMALISATIE

14 Impacten van een transfersysteem (II) Een transfersysteem heeft een negatief effect op de spelerslonen bij winstmaximalisatie (door uitbuiting) en geen effect bij winmaximalisatie.

15 MONOPSONIE EN SPELERSLONEN BIJ WINSTMAXIMALISATIE c MK MO p E p AANBOD c E UITBUITING E c p MO t p t e t

16 MONOPSONY EN SPELERSLONEN BIJ WINMAXIMALISATIE C MK E w AANBOD = GK c w SPELERS OVERBETAALD GO MO w MO t w t

17 Impacten van opbrengstendeling Opbrengstendeling heeft: geen effect op het competitief evenwicht bij winstamaximalisatie,, maar het verlaagt wel de spelerslonen een positief effect op het competitief evenwicht bij winmaximalisatie en het verhoogt de spelerslonen

18 OPBRENGSTENDELING BIJ WINSTMAXIMALISATIE C MO X MO x * MO E p Y c 1 MO y * c 2 t y T p t x

19 OPBRENGSTENDELING BIJ WINMAXIMALISATIE C AR X AR Y c 2 c 1 E w t y T w * T w t x

20 IMPACTEN VAN SALARY CAPS Een salary cap legt alle clubs een zelfde maximum bedrag op dat ze mogen besteden aan spelerslonen, het stelt geen maximum bedrag aan de hoogte van de individuele spelerslonen Zowel bij winst- als winmaximalisatie bevordert een salary cap het competitief evenwicht en verlaagt het de spelerslonen.

21 SALARY CAP BIJ WINSTMAXIMALISATIE C CAP MO x MO y E p c p c p * t y T p * T P t x STEL DAT DE CAP ENKEL BINDEND IS VOOR DE GROTE CLUB c.t=cap c=cap/t

22 SALARY CAP BIJ WINMAXIMALISATIE C CAP GO x E p GO y c W c W * t y T W * T W t x STEL DAT DE CAP ENKEL BINDEND IS VOOR DE GROTE CLUB c.t=cap c=cap/t

23 Conclusie We hebben aangetoond dat verschillende objectieven van clubs wel degelijk verschillende effecten hebben op het competitief evenwicht en op de hoogte van de spelerslonen. Ook de impacten van diverse marktreguleringen zijn zeer verschillend. Tot op vandaag is er in de literatuur nog geen overtuigende test ontwikkeld die deze twee hypothesen (winst- of win maximalisatie) heeft kunnen onderscheiden.

24 Mogelijke examenvragen Vergelijk grafisch het evenwicht op de spelersmarkt bij winst-en winmaximalisatie Welk effect heeft opbrengstendeling op de hoogte van de spelerslonen bij winmaximalisatie? Welk effect heeft de afschaffing van het transfersysteem op de spelerslonen bij winstmaximalisatie?

Prijsvorming bij monopolie

Prijsvorming bij monopolie Prijsvorming bij monopolie Wanneer we naar het evenwicht van de monopolist op zoek gaan, gaan we op zoek naar die afzet en die prijs waar de monopolist een maximale winst bereikt (of minimaal verlies).

Nadere informatie

Oefeningen Producentengedrag

Oefeningen Producentengedrag Oefeningen Producentengedrag Oefening 1: Bij een productie van 10.000 eenheden bedragen de totale kosten van een bedrijf 90.000 EUR. Bij een productie van 12.500 bedragen de totale kosten 96.000 EUR. De

Nadere informatie

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Abstracte markt: vraag en aanbod bepalen de prijs (denkmodel)

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Abstracte markt: vraag en aanbod bepalen de prijs (denkmodel) Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Abstracte markt: vraag en aanbod bepalen de prijs (denkmodel) Kenmerken: Veel aanbieders Homogeen goed Vrije toe- uittreding Transparante

Nadere informatie

Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn?

Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn? Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn? 1 Intro Een onderneming produceert 3 000 eenheden van haar product en maakt daarbij 27 500 euro kosten. De variabele kosten verlopen

Nadere informatie

Markt. Kenmerken van marktvormen:

Markt. Kenmerken van marktvormen: 1 1 1 Markt 1 3 5 7 9 1 1 1 1 1 hoeveelheid 1 3 5 7 9 Qv Qa nieuw Qa Qv nieuw p Kenmerken van marktvormen: Volkomen concurrentie: Veel aanbieders Homogeen product(mais) Vrije toetreding Alle kennis van

Nadere informatie

EXAMENVRAGEN Bedrijfseconomie Januari 2018

EXAMENVRAGEN Bedrijfseconomie Januari 2018 EXAMENVRAGEN Bedrijfseconomie Januari 2018 (het examen bestaat uit 25 multiplechoice-vragen, u start op -5 en er is geen giscorrectie. De nadruk ligt op redeneren en economische mechanismes. ) 1) 1e wet

Nadere informatie

HOOFDSTUK 6: DE OUTPUTBESLISSING VAN DE ONDERNEMING. Centrale vraag : Kies outputvolume zodat winst gemaximaliseerd wordt.

HOOFDSTUK 6: DE OUTPUTBESLISSING VAN DE ONDERNEMING. Centrale vraag : Kies outputvolume zodat winst gemaximaliseerd wordt. 1 HOOFDSTUK 6: DE OUTPUTBESLISSING VAN DE ONDERNEMING Centrale vraag : Kies outputvolume zodat winst gemaximaliseerd wordt. 1. DE KOSTENANALYSE 1.1. Kosten op korte termijn Op korte termijn (# productiefactoren

Nadere informatie

Extra opgaven hoofdstuk 17

Extra opgaven hoofdstuk 17 Extra opgaven hoofdstuk 17 Opgave 1 De input-outputrelaties van een willekeurige ondernemer worden beschreven door de productietabel uit opgave 2 van hoofdstuk 9. We veronderstellen dat de onderneming

Nadere informatie

Sessie 9. Publiek sportbeleid en participatiesport. em. prof. Stefan Kesenne, UA en KU LEUVEN

Sessie 9. Publiek sportbeleid en participatiesport. em. prof. Stefan Kesenne, UA en KU LEUVEN Sessie 9 Publiek sportbeleid en participatiesport em. prof. Stefan Kesenne, UA en KU LEUVEN Publiek sportbeleid en participatiesport Spanning tussen doelstellingen en instrumenten (Economische) verantwoording

Nadere informatie

Oefeningen op monopolie

Oefeningen op monopolie Oefeningen op monopolie Oefening : De NV Imolex brengt als enige onderneming het product Mico op de markt. Met de op korte termijn gegeven productiecapaciteit kunnen maximaal 5.000 eenheden per maand worden

Nadere informatie

1 Volledige of volkomen competitieve markten Om te spreken van volkomen concurrentie moeten er 4 voorwaarden vervuld zijn:

1 Volledige of volkomen competitieve markten Om te spreken van volkomen concurrentie moeten er 4 voorwaarden vervuld zijn: Competitieve markten van 6 COMPETITIEVE MARKTEN Marktvormen Welke verschilpunten stel je vast als je het aantal aanbieders en het aantal vragers vergelijkt op volgende markten? a/ Wisselmarkt b/ Markt

Nadere informatie

OVER OMZET, KOSTEN EN WINST

OVER OMZET, KOSTEN EN WINST OVER OMZET, KOSTEN EN WINST De Totale Winst (TW) van bedrijven vindt men door van de Totale Opbrengsten (TO), de Totale Kosten (TK) af te halen. Daarvoor moeten we eerst naar de opbrengstenkant van het

Nadere informatie

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Abstracte markt: vraag en aanbod bepalen de prijs (denkmodel)

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Abstracte markt: vraag en aanbod bepalen de prijs (denkmodel) Concrete markt: vragers, aanbieders, roduct o een beaalde laats. Abstracte markt: vraag en aanbod bealen de rijs (denkmodel) Kenmerken: Veel aanbieders Homogeen goed Volkomen concurrentie vwo 5 herhaling

Nadere informatie

4.9. Samenvatting door K woorden 6 november keer beoordeeld Markt:

4.9. Samenvatting door K woorden 6 november keer beoordeeld Markt: Samenvatting door K. 1250 woorden 6 november 2012 4.9 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO 1.2 - Markt: Het geheel van vraag naar en aanbod van een bepaald product of dienst. Er zijn 4 marktsvormen:

Nadere informatie

Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie november /7

Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie november /7 Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie Prof. Dr. Jan Bouckaert Prof. Dr. André Van Poeck 15-19 november 2012 1. Welke uitspraak is fout? A. De curve van productiemogelijkheden illustreert het begrip

Nadere informatie

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! uitwerking totale winst. Frans Etman

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! uitwerking totale winst. Frans Etman Domein Markt Zie steeds de eenvoud!! uitwerking totale winst havo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1. Lees in de grafiek af hoe hoog de totale omzet (TO) en de totale kosten (TK) is bij een afzet van 3 producten,

Nadere informatie

Product 1 Misconceptie Opbrengst = Winst

Product 1 Misconceptie Opbrengst = Winst Product 1 Misconceptie Opbrengst = Winst Vakdidactiek Algemene Economie, Masters jaar 2 In opdracht van: dhr. Peter Voorend Instituut: Hogeschool van Amsterdam Gemaakt door: Natasha Pers Naam docent: Vak:

Nadere informatie

Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging

Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging Economie, een Inleiding Hoofdstuk 8: Volmaakte mededinging 1 Volmaakte mededinging - Inhoudstafel 1. Kenmerken van de competitieve marktvorm 2. Individueel aanbod van de competitieve onderneming 3. Het

Nadere informatie

De antwoorden tussen haakjes zijn de antwoorden die wij VERMOEDEN die juist zijn.

De antwoorden tussen haakjes zijn de antwoorden die wij VERMOEDEN die juist zijn. Examenvragen economie 12 juni 2002. De antwoorden tussen haakjes zijn de antwoorden die wij VERMOEDEN die juist zijn. --------------------------------------------------------------------------------- 1)

Nadere informatie

Domein markt: volkomen concurrentie

Domein markt: volkomen concurrentie Domein markt: volkomen concurrentie De markt / het marktmechanisme Vraag-aanbodcurve evenwicht, surplus Elasticiteiten E v p, E v i, E v1 p2, E a p Een van de vele aanbieders Opbrengst Kosten Winst TW

Nadere informatie

T3: Niet-competitieve en onvolkomen competitieve markten

T3: Niet-competitieve en onvolkomen competitieve markten Onvolkomen competitieve markten - 1 van 5 T3: Niet-competitieve en onvolkomen competitieve markten 1. Monopolie 1/ Wanneer spreken we van een monopolie? 2/ Geef enkel voorbeelden van ondernemingen met

Nadere informatie

Domein D markt. Zie steeds de eenvoud!! Grafieken en rekenen Uitwerkingen. Frans Etman

Domein D markt. Zie steeds de eenvoud!! Grafieken en rekenen Uitwerkingen. Frans Etman vwo 5 Frans Etman Domein D markt Zie steeds de eenvoud!! Grafieken en rekenen Uitwerkingen Opgave 1 1. Bereken het consumentensurplus en het producentensurplus. Consumentensurplus 3*3000*0,5= 4500 euro

Nadere informatie

Domein D: Concept markt. Havo 5 Module 2 en 3

Domein D: Concept markt. Havo 5 Module 2 en 3 Domein D: Concept markt Havo 5 Module 2 en 3 Domein D: Concept markt Winst = omzet kosten TW = TO TK TO = 2000 TK = 1500 TW = 500 Omzet per product = gemiddelde omzet = prijs = GO TO = 2000 Als afzet is

Nadere informatie

Domein D: markt. 1) Nee, de prijs wordt op de markt bepaald door het geheel van vraag en aanbod.

Domein D: markt. 1) Nee, de prijs wordt op de markt bepaald door het geheel van vraag en aanbod. 1) Geef 2 voorbeelden van variabele kosten. 2) Noem 2 voorbeelden van vaste (=constante) kosten. 3) Geef de omschrijving van marginale kosten. 4) Noem de 4 (macro-economische) productiefactoren. 5) Hoe

Nadere informatie

auteursrechtelijk beschermd materiaal

auteursrechtelijk beschermd materiaal OPLOSSINGEN OEFENINGEN Hoofdstuk 9 Open vragen OEFENING 1 a) Aantal Prijs Totale ontvangst Marginale ontvangst 1 9 9 9 2 8 16 7 3 7 21 5 4 6 24 3 5 5 25 1 6 4 24-1 7 3 21-3 8 2 16-5 9 1 9-7 10 0 0-9 b)

Nadere informatie

Domein D: markt (module 3) havo 5

Domein D: markt (module 3) havo 5 Domein D: markt (module 3) havo 5 1. Noem 3 kenmerken van een marktvorm met volkomen concurrentie. 2. Waaraan herken je een markt met volkomen concurrentie? 3. Wat vormt het verschil tussen een abstracte

Nadere informatie

Domein D: markt (module 3) vwo 4

Domein D: markt (module 3) vwo 4 1. Noem 3 kenmerken van een marktvorm met volkomen concurrentie. 2. Waaraan herken je een markt met volkomen concurrentie? 3. Wat vormt het verschil tussen een abstracte en een concrete markt? 4. Over

Nadere informatie

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats.

Concrete markt: vragers, aanbieders, product op een bepaalde plaats. Concrete markt: vragers, aanbieders, roduct o een beaalde laats. Abstracte markt: vraag en aanbod bealen de rijs (denkmodel) Volkomen concurrentie Kenmerken: Veel aanbieders Homogeen goed Transarante markt

Nadere informatie

PUURS 2005-2010. Puurs 2005-2010. K. Puurs Excelsior F.C. K.B.V.B. Stamnr. 3855 TERREINEN Kerkhofstraat Puurs. Beleidsplan 2005-2010

PUURS 2005-2010. Puurs 2005-2010. K. Puurs Excelsior F.C. K.B.V.B. Stamnr. 3855 TERREINEN Kerkhofstraat Puurs. Beleidsplan 2005-2010 PUURS 2005-2010 Puurs 2005-2010 K. Puurs Excelsior F.C. K.B.V.B. Stamnr. 3855 TERREINEN Kerkhofstraat Puurs Beleidsplan 2005-2010 VOETBAL IS VERANDERD VOETBAL IS IN BEWEGING Kinderen zijn veranderd Maatschappij

Nadere informatie

UIT doelstellingen en grafieken

UIT doelstellingen en grafieken Vraaglijn is prijs-afzetlijn. De vraaglijn die we kennen van de perfect werkende markt, zien we terug bij de niet perfecte marktvormen. Het drukt nu de betalingsbereidheid van de klant voor het specifieke

Nadere informatie

A ; B ; C ; D Géén van de alternatieven A, B en C is CORRECT.

A ; B ; C ; D Géén van de alternatieven A, B en C is CORRECT. Vraag 1 De vraagcurve voor herenoverhemden met een zuurstokdesign luidt Q d = 200 P. De aanbodcurve voor herenoverhemden met een zuurstokdesign luidt Q s = 2*P 40. Stel dat de overheid de totale omzet

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE 22 JUNI UUR UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE 22 JUNI UUR UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE 22 JUNI 2015 14.45 UUR 16.15 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene Economie 22 juni 2015 B / 11 2015 NGO - ENS B / 11 Opgave 1 (21 punten) Vraag

Nadere informatie

Herhaling vwo 4. Module 1, 2 en 3. Herhaling vwo 4 module 1, 2, 3. Domeinen ruil, schaarste, markt.

Herhaling vwo 4. Module 1, 2 en 3. Herhaling vwo 4 module 1, 2, 3. Domeinen ruil, schaarste, markt. Herhaling vwo 4 Module 1, 2 en 3 1 Problemen 1. Overzicht over de stof 2. Vergelijkingen oplossen 3. Oplosstappen TWmax 4. Tekenen van grafieken 5. Leerwerk verbeteren 6. Lezen van opgaven (m.i. grootste

Nadere informatie

Domein D markt UITWERKINGEN. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman

Domein D markt UITWERKINGEN. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman Domein D markt monopolie enzo Zie steeds de eenvoud!! UITWERKINGEN havo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1. Bij welke afzet geldt dat de MO-lijn de MK-lijn snijdt? q= 6 2. Teken een stippellijn naar de prijslijn

Nadere informatie

Domein D: markt. 1) Noem de 4 (macro-economische) productiefactoren. 2) Groepeer de micro-economische productiefactoren bij de macroeconomische

Domein D: markt. 1) Noem de 4 (macro-economische) productiefactoren. 2) Groepeer de micro-economische productiefactoren bij de macroeconomische 1) Noem de 4 (macro-economische) productiefactoren. 2) Groepeer de micro-economische productiefactoren bij de macroeconomische productiefactoren. 3) Hoe ontwikkelt de gemiddelde arbeidsproductiviteit als

Nadere informatie

Extra opgaven hoofdstuk 13

Extra opgaven hoofdstuk 13 Extra opgaven hoofdstuk 13 Opgave 1 Stel, dat een markt voor product X zich als volgt ontwikkelt. Aanvankelijk zijn er voor dit product veel aanbieders en veel vragers. Na verloop van tijd loopt de vraag

Nadere informatie

Extra opgaven hoofdstuk 19

Extra opgaven hoofdstuk 19 Extra opgaven hoofdstuk 19 Opgave 1 In de bij deze opgave behorende figuur is de fietsenmarkt van een gesloten economie weergegeven. Door een reclameactie van de fietsenfabrikant nemen de vraag naar en

Nadere informatie

Algemeen Het sportieve seizoen 2013/ 14.

Algemeen Het sportieve seizoen 2013/ 14. Algemeen Het sportieve seizoen 2013/ 14. Algemeen Het bedrijfsresultaat wordt berekend door de netto-omzet te verminderen met de bedrijfslasten. Het bedrijfsresultaat houdt geen rekening met incidentele

Nadere informatie

Samenvatting Economie Module 2

Samenvatting Economie Module 2 Samenvatting Economie Module 2 Samenvatting door S. 1008 woorden 3 januari 2013 6,7 62 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Praktische economie Module 2 Economie Module 2 Eenmaal, andermaal,verkocht

Nadere informatie

De Employability Scan Arbeidsmarktcongres 2013: Organisaties en inzetbaarheid

De Employability Scan Arbeidsmarktcongres 2013: Organisaties en inzetbaarheid De Employability Scan Arbeidsmarktcongres 2013: Organisaties en inzetbaarheid Jill Nelissen Doctoranda Onderzoeksgroep Personeel en Organisatie, KU Leuven Doctoraatsproject over het thema Employability

Nadere informatie

Examen Economie 30 januari 2012 Professor Koen Schoors

Examen Economie 30 januari 2012 Professor Koen Schoors Naam: Richting: Examen Economie 30 januari 2012 Professor Koen Schoors Algemeen 1. U hebt tijd van 13.30 tot 15.30 2. Dit examen bestaat uit 25 meerkeuzevragen (20 punten). 3. Beantwoord de meerkeuzevragen

Nadere informatie

Doelmatigheid van overheidssteun voor onderzoek en ontwikkeling

Doelmatigheid van overheidssteun voor onderzoek en ontwikkeling Doelmatigheid van overheidssteun voor onderzoek en ontwikkeling Belgisch Instuut voor Openbare Financiën, 26 september 2012 Michel Dumont Argumenten voor overheidssteun O&O Schatten impact overheidssteun

Nadere informatie

D O E LG R O E P V E R M I N D E R I N G E E R ST E A A N W E RVINGEN V E R ST E R K T

D O E LG R O E P V E R M I N D E R I N G E E R ST E A A N W E RVINGEN V E R ST E R K T D O E LG R O E P V E R M I N D E R I N G E E R ST E A A N W E RVINGEN V E R ST E R K T In haar relanceplan heeft de federale regering aangekondigd de doelgroepvermindering voor eerste aanwervingen te versterken.

Nadere informatie

Hoofdstuk 9: Monopolie

Hoofdstuk 9: Monopolie Economie, een Inleiding Hoofdstuk 9: Monopolie 1 Monopolie Vorig hoofdstuk: perfecte mededinging Agenten: prijsnemers Vraag- en aanbodzijde Dit hoofdstuk: monopolie Aanbodzijde Eén aanbieder Prijszetter

Nadere informatie

Extra opgaven hoofdstuk 12

Extra opgaven hoofdstuk 12 Extra opgaven hoofdstuk 12 Opgave 1 In dit hoofdstuk wordt gewerkt met een strakke definitie van het begrip marktvorm, waarna verschillende marktvormen zijn ingedeeld aan de hand van twee criteria. a.

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 1 600 bezoekers (2.800 2.200) 2 maximumscore

Nadere informatie

Grafieken Economie Hoofdstuk 7

Grafieken Economie Hoofdstuk 7 Economie: Grafieken Hoofdstuk 7 1 Inhoud Grafieken Economie Hoofdstuk 7 door ieter Nobels ONDERNEMERSGEDRG BIJ OLKOMEN CONCURRENTIE... 3 GLOBL MRKTEENWICHT... 3 ERSCHUIINGEN N RG- EN NBODCURE (GLOBLE MRKT)...

Nadere informatie

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag. Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit

Nadere informatie

Domein D markt UITWERKINGEN. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman

Domein D markt UITWERKINGEN. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman Domein D markt monopolie enzo Zie steeds de eenvoud!! UITWERKINGEN vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1. Bij welke afzet geldt dat de MO-lijn de MK-lijn snijdt? q= 6 2. Teken een stippellijn naar de prijslijn

Nadere informatie

Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL

Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL Internationale Economie KU Leuven 2016-2017 Prof. Dr. Jan Van Hove Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL Vraag 1: Handelseffecten van Migratie (50 % van het puntentotaal van

Nadere informatie

4. Welke uitspraak is fout? In het Solow-groeimodel leidt technologische achteruitgang tot:

4. Welke uitspraak is fout? In het Solow-groeimodel leidt technologische achteruitgang tot: Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie Prof. dr. Jan Bouckaert Prof. dr. André Van Poeck 12-15 december 2014 1. Stel dat het bruto nationaal inkomen 200 miljard euro bedraagt. Hoeveel bedraagt

Nadere informatie

Statische markttheorie. College 4, spm 1212

Statische markttheorie. College 4, spm 1212 Statische markttheorie College 4, spm 1212 1 Statische Markttheorie: SCP of SGR Marktstructuur Gedrag actoren Economische resulaten 2 Secundaire structuurkenmerken (basic conditions)! Groei of krimp! Vraagconcentratie!

Nadere informatie

JEUGD Selectiebeleid 2014-2017

JEUGD Selectiebeleid 2014-2017 JEUGD Selectiebeleid 2014-2017 Inhoudsopgave 1.0 Inleiding 3 1.1 Wat is selectie? 4 1.2 Waarom selecteren? 4 1.3 Selectie algemeen 4 1.4 Wat houdt selectie spelen in? 5 2.0 Doelstellingen 6 2.1 Uitgangspunten

Nadere informatie

Opdracht 1 Macro-economie [30p]

Opdracht 1 Macro-economie [30p] Opdracht 1 Macro-economie [30p] De effectieve vraag van land Angeloziё bestaat uit de voorgenomen consumptie van de gezinnen en de voorgenomen investeringen van de bedrijven. In dit land was het Bruto

Nadere informatie

Bijlage HAVO. economie. tijdvak 2. Bronnenboekje

Bijlage HAVO. economie. tijdvak 2. Bronnenboekje Bijlage HAVO 2018 tijdvak 2 economie Bronnenboekje HA-1022-a-18-2-b Opgave 1 verwachte opbrengsten en kosten van de Brabantse Avond euro 100 90 80 70 60 50 40 30 MO GO 20 10 MK = GVK 0 0 1 2 3 4 5 6 7

Nadere informatie

1 Markt en marktvormen

1 Markt en marktvormen 1 Markt en marktvormen Wat is het verschil tussen een markt en een marktvorm? Markt= Concrete markt, plaats waar vragers en aanbieders van een bepaald goed elkaar ontmoeten en transacties afsluiten Marktvorm

Nadere informatie

De online impact van een supertalent voor PSV

De online impact van een supertalent voor PSV De online impact van een supertalent voor PSV Klantcase Foto: Photo-Prestige KLANTCASE Hoe social ontplofte na de transfer van Hirving Lozano Transfers. Een grote happening die de gemoederen flink bezig

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 Samenvatting door S. 946 woorden 2 april 2017 8,1 1 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 De vraag naar producten Kernbegrippen 1) Individuele vraaglijn 2) Betalingsbereidheid

Nadere informatie

Domein D markt. Opgaven. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman

Domein D markt. Opgaven. monopolie enzo. Zie steeds de eenvoud!! Frans Etman Domein D markt monopolie enzo Zie steeds de eenvoud!! Opgaven vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1. Bij welke afzet geldt dat de MO-lijn de MK-lijn snijdt? 2. Teken een stippellijn naar de prijslijn van

Nadere informatie

Kruislingse prijselasticiteit Complementair aanvullend (negatief) Substituut vervangend (positief)

Kruislingse prijselasticiteit Complementair aanvullend (negatief) Substituut vervangend (positief) Prijs Ev = %Δq / %Δ Ev = Geen reactie volkomen rijsinelastisch Ev tussen en -1 Een beetje inelastisch (rimaire, normale goederen) Ev onder de -1 Veel elastisch (luxe goed) Toeassing inelastisch P stijgt

Nadere informatie

Samenvatting Economie Module 2, 3, 4

Samenvatting Economie Module 2, 3, 4 Samenvatting Economie Module 2, 3, 4 Samenvatting door een scholier 2744 woorden 2 mei 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Basiskennis: Indexcijfers Indexcijfers zijn makkelijk

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 3/7 samenvatting

Samenvatting Economie Hoofdstuk 3/7 samenvatting Samenva Economie Hoofdstuk 3/7 samenva Samenva door E. 2301 woorden 12 juli 2013 0 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie hoofdstuk 3/7 samenva HAVO 4 en 5 3.1 Markten Welke soorten markten

Nadere informatie

1 De bepaling van de optimale productiegrootte

1 De bepaling van de optimale productiegrootte 1 De bepaling van de optimale productiegrootte Voor wat zorgen de bedrijven en welk probleem treed zich op? De bedrijven zorgen voor het produceren van goederen en diensten. Er treed een keuzeprobleem

Nadere informatie

Algemeen Het sportieve seizoen 2012/ 13

Algemeen Het sportieve seizoen 2012/ 13 Algemeen Het sportieve seizoen 2012/ 13 Het seizoen 2012/ 13 begon op 5 augustus 2012 toen bekerwinnaar PSV en landskampioen Ajax traditioneel voetbalden om de Johan Cruijff Schaal. PSV wist beslag te

Nadere informatie

Regionale Verschillen in Loonkosten en Arbeidsproductiviteit. Jozef Konings & Luca Marcolin

Regionale Verschillen in Loonkosten en Arbeidsproductiviteit. Jozef Konings & Luca Marcolin Naamsestraat 61 bus 3550 B-3000 Leuven BELGIUM Tel. 032 16 326661 vives@kuleuven.be VIVES Briefings 2013 24 MEI Regionale Verschillen in Loonkosten en Arbeidsproductiviteit Jozef Konings & Luca Marcolin

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door R woorden 24 juni keer beoordeeld. Hoofdstuk 1. De kledingmarkt. Omzet = prijs x afzet

7,5. Samenvatting door R woorden 24 juni keer beoordeeld. Hoofdstuk 1. De kledingmarkt. Omzet = prijs x afzet Samenvatting door R. 1689 woorden 24 juni 2014 7,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1. De kledingmarkt Omzet = prijs x afzet Omzetindex = (prijsindex x afzetindex) : 100 Afzet = verkochte

Nadere informatie

SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING

SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING SYMPOSIUM 20 JAAR RAAP EENHOORN AMERSFOORT 26 MEI 2005 LEZING OVER DE VERHOUDING TUSSEN OVERHEID, MARKTWERKING EN PRIVATISERING PROF DR J.G.A. VAN MIERLO HOOGLERAAR OPENBARE FINANCIËN FACULTEIT DER ECONOMISCHE

Nadere informatie

Workshop 3 GIS-toepassingen Organisatie van de dienstverlening Hoe bepaal je de impact van een evenement? En kan dat ook voor het plaatsvindt?

Workshop 3 GIS-toepassingen Organisatie van de dienstverlening Hoe bepaal je de impact van een evenement? En kan dat ook voor het plaatsvindt? Workshop 3 GIS-toepassingen Organisatie van de dienstverlening Hoe bepaal je de impact van een evenement? En kan dat ook voor het plaatsvindt? (Antwerpen) 15 december Hoe de impact van een toekomstig publieksevenement

Nadere informatie

LESBRIEF VERVOER. havo 4 blok 3

LESBRIEF VERVOER. havo 4 blok 3 LESBRIEF VERVOER havo 4 blok 3 Inhoud Met de taxi of met de fiets (kosten, opbrengsten, winst, mo, mk) Verzekeren tegen risico (verzekeren) De lucht in (vraag, aanbod, surplus) Het beroepsgoederenvervoer

Nadere informatie

JAARVERGADERING 2/02/2019

JAARVERGADERING 2/02/2019 JAARVERGADERING 2/02/2019 AGENDA WELKOM NAAMAFROEPING OPENINGSWOORD NOTULEN JAARVERGADERING 3/2/2018 GOEDKEURING JAARVERSLAG 2018 FINANCIEEL VERSLAG 2018 BEGROTING 2019 VERKIEZINGEN CVB SEIZOEN 2018-2019

Nadere informatie

SINT-MARTINUS SPORT LUBBEEK Charter ouders en supporters

SINT-MARTINUS SPORT LUBBEEK Charter ouders en supporters SINT-MARTINUS SPORT LUBBEEK Charter ouders en supporters JEUGDSPELER STAAT CENTRAAL Mario Lermitte Jeugdcoördinator SMS Lubbeek De jeugd neemt binnen onze club SMS Lubbeek een centrale plaats in, want

Nadere informatie

DE 80 % REGEL OUD EN NIEUW

DE 80 % REGEL OUD EN NIEUW DE 80 % REGEL OUD EN NIEUW INHOUD Opfrissing Wat brengt de toekomst : blauw Het effect van de nieuwe vennootschapswetgeving : de 45.000 EUR Uitsmijter : de Wijninckx bijdrage wordt definitief OPFRISSING

Nadere informatie

Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling.

Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave ALGEMENE ECONOMIE DINSDAG 4 OKTOBER 2016 09.00 10.30 UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit 12 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle

Nadere informatie

Marketing leidt tot onvolkomen markten, doordat er meer verkocht word dan normaal.

Marketing leidt tot onvolkomen markten, doordat er meer verkocht word dan normaal. Samenvatting door K. 782 woorden 20 maart 2013 6,2 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Economie h14 Marketing leidt tot onvolkomen markten, doordat er meer verkocht word dan normaal.

Nadere informatie

Domein Markt. Uitwerking. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. Frans Etman

Domein Markt. Uitwerking. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. Frans Etman Domein Markt Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit Uitwerking vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1.Lees in de grafiek af hoe hoog de totale omzet (TO) en de totale kosten (TK) is bij een afzet

Nadere informatie

Vlaamse Hockey Liga vzw op facebook

Vlaamse Hockey Liga vzw op facebook NIEUWSBRIEF N 4 : NAJAAR 2013 Het hockeyseizoen is weer van start gegaan. Nieuwe spelers (jong en wat ouder) schreven zich in, trainers laten weer het beste van zichzelf zien en de competitie is weer volop

Nadere informatie

Errata Economie: oefeningen

Errata Economie: oefeningen 1 Errata Economie: oefeningen! Deze correcties gelden alleen voor de eerste druk van 2010! p. 11 Hoofdstuk 1 Open Vraag 1 e) We zetten nu voor het jaar 1990 het BBP van de randzone om in dollars. We delen

Nadere informatie

wel winst maakte, maar niet de maximale totale winst behaalde? Licht het antwoord toe met vermelding van gegevens uit bron 2.

wel winst maakte, maar niet de maximale totale winst behaalde? Licht het antwoord toe met vermelding van gegevens uit bron 2. Opgave 1 Zó kunnen we niet draaien! De gemeente Kreims verhuurt elk jaar gedurende de kermis alle standplaatsen voor attracties. De prijs per standplaats komt tot stand door een systeem van gesloten verhuur:

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2008-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2008-II Beoordelingsmodel Opgave 1 1 maximumscore 1 (primaire) inkomensrekening 2 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: De nieuwe productie-eenheid trekt ook toeleveringsbedrijven aan die zorgen

Nadere informatie

Onderneming en omgeving - Economisch gereedschap

Onderneming en omgeving - Economisch gereedschap Onderneming en omgeving - Economisch gereedschap 1 Rekenen met procenten, basispunten en procentpunten... 1 2 Werken met indexcijfers... 3 3 Grafieken maken en lezen... 5 4a Tweedegraads functie: de parabool...

Nadere informatie

Voetbal en. economie. Economisch Financiële Berichten. in dit nummer... Belgisch profvoetbal. in degradatiegevaar

Voetbal en. economie. Economisch Financiële Berichten. in dit nummer... Belgisch profvoetbal. in degradatiegevaar Economisch Financiële Berichten Maandelijks tijdschrift Jaargang 55 nr. 6 16 juni 2000 ISSN 1374-2132 in dit nummer... Voetbal en Voetbal en economie Belgisch profvoetbal in degradatiegevaar... 1 Kusttoerisme

Nadere informatie

De kleine Economie voor Dummies. Sean Masaki Flynn, PhD

De kleine Economie voor Dummies. Sean Masaki Flynn, PhD De kleine Economie voor Dummies Sean Masaki Flynn, PhD Amersfoort, 2016 Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Wat is economie, en wat heb jij ermee

Nadere informatie

auteursrechtelijk beschermd materiaal OPLOSSINGEN OEFENINGEN Hoofdstuk 11

auteursrechtelijk beschermd materiaal OPLOSSINGEN OEFENINGEN Hoofdstuk 11 OPLOSSINGEN OEFENINGEN Hoofdstuk Open Vragen OEFENING a) i. De vraagcurve van arbeid verschuift naar rechts. ii. Daar we in de korte termijn zijn, kan de kapitaalstock niet worden aangepast aan de stijging

Nadere informatie

Is er afstemming tussen economie en wiskunde?

Is er afstemming tussen economie en wiskunde? Is er afstemming tussen economie en wiskunde? Ab van der Roest In Euclides 92-4 was te zien dat er een groot verschil is tussen de manier waarop in het vmbo procenten werden behandeld in de economie- en

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: De Consument

Hoofdstuk 5: De Consument Economie, een Inleiding Hoofdstuk 5: De Consument 1 De Consument Gedrag verklaren Van consumenten (gezinnen) Op goederenmarkt Algemeen kader: Maximaliseren van doelstellingsfunctie Onder beperkingen 2

Nadere informatie

Vlaams Fonds voor Tropisch Bos

Vlaams Fonds voor Tropisch Bos Vlaams Fonds voor Tropisch Bos Projectoproep 2019 Beoordelingsmemorandum (BEMO) Fase 1 Conceptnota Algemene gegevens Code Titel 1. Projectgegevens: Uitvoerder/ Aanvrager Land, plaats Algemene doelstelling

Nadere informatie

Eindexamen m&o havo 2008-II

Eindexamen m&o havo 2008-II Opgave 6 Bij deze opgave horen vier informatiebronnen (informatiebron 5 tot en met 8) en een formuleblad. In informatiebron 5 staat een beschrijving van de aan voetbal gerelateerde activiteiten van Ajax.

Nadere informatie

Met deze sportieve succes namen ook de verwachtingen bij de achterban toe. Het bovengenoemde traject was intensief en het spanningsveld tussen

Met deze sportieve succes namen ook de verwachtingen bij de achterban toe. Het bovengenoemde traject was intensief en het spanningsveld tussen Financiële positie FC Twente heeft in de periode 2007 t/m 2013 op alle functionele gebieden een sterke groei doorgemaakt. De ambitie om de stap te maken van middenmoter naar top 5 club is, door te investeren

Nadere informatie

Verzoekschrift. over een opleidingsvergoeding voor jeugdspelers in het voetbal. Hoorzitting. Verslag

Verzoekschrift. over een opleidingsvergoeding voor jeugdspelers in het voetbal. Hoorzitting. Verslag stuk ingediend op 2165 (2012-2013) Nr. 1 22 augustus 2013 (2012-2013) Verzoekschrift over een opleidingsvergoeding voor jeugdspelers in het voetbal Hoorzitting Verslag namens de Commissie voor Cultuur,

Nadere informatie

Vrij verkeer van werknemers in de sport. mr. Eric Lankers, beleidsjurist WOS mr. Serge Rossmeisl, jurist FBO

Vrij verkeer van werknemers in de sport. mr. Eric Lankers, beleidsjurist WOS mr. Serge Rossmeisl, jurist FBO Vrij verkeer van werknemers in de sport mr. Eric Lankers, beleidsjurist WOS mr. Serge Rossmeisl, jurist FBO Den Haag 29 maart 2010 Werkgeversorganisatie in de Sport (WOS) Ledenbestand: alle sportbonden

Nadere informatie

Wat is het juiste antwoord? Of welk woord hoort in welke kolom? 2 Monopolistische. concurrentie. Zowel volkomen als volkomen concurrentie

Wat is het juiste antwoord? Of welk woord hoort in welke kolom? 2 Monopolistische. concurrentie. Zowel volkomen als volkomen concurrentie Extra opdrachten 1. Wat is het juiste antwoord? Of welk woord hoort in welke kolom? Soort 1 Volledige mededinging 2 Monopolistische Zowel volkomen als volkomen 3 Oligopolie (duopolie) Geen 4 Monopolist

Nadere informatie

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. vwo Frans Etman

Domein Markt. Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit. vwo Frans Etman Domein Markt Zie steeds de eenvoud!! totale winst, elasticiteit vwo Frans Etman Opgave 1 Opgave 2 1.Lees in de grafiek af hoe hoog de totale omzet (TO) en de totale kosten (TK) is bij een afzet van 3 producten,

Nadere informatie

Economie Module 2 & Module 3 H1

Economie Module 2 & Module 3 H1 Economie Module 2 & Module 3 H1 Module 2 1.1 De individuele vraag Individuele vraaglijn kent een dalend verloop: als de prijs daalt, stijgt als gevolg daarvan de gevraagde hoeveelheid. Men wil voor 1 appel

Nadere informatie

K.RUPEL BOOM F.C. INFOVERGADERING Jeugdwerking K.Rupel BoomFC 20 Maart 2014 AGENDAPUNTEN Visie jeugdwerking K.Rupel Boom FC - Afspraken & Regels Hervorming Jeugdvoetbal vlaanderen Samenstelling jeugdploegen

Nadere informatie

Modulefiche. Naam module: Bedrijfsbeheer (A3) Datum: 1 september 2012 ECONOMIE. Begincompetenties: Geen

Modulefiche. Naam module: Bedrijfsbeheer (A3) Datum: 1 september 2012 ECONOMIE. Begincompetenties: Geen Naam module: Bedrijfsbeheer (A3) Datum: 1 september 2012 ECONOMIE Begincompetenties: Geen Modulefiche Leerinhoud: Consumentengedrag o Inleidende begrippen Behoefte Schaarste Nuttigheid en keuzeprobleem

Nadere informatie

DE ARBEIDSMARKT VOOR BEROEPSSPORTERS

DE ARBEIDSMARKT VOOR BEROEPSSPORTERS UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2007 2008 DE ARBEIDSMARKT VOOR BEROEPSSPORTERS Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master in de Bedrijfseconomie

Nadere informatie

Enquête rond het familiebedrijf in België

Enquête rond het familiebedrijf in België www.pwc.be Enquête rond het familiebedrijf in België December 2010 Kernbevindingen 1. 1 op 2 respondenten ziet overheidsbeleid en regulering als één van de voornaamste externe uitdagingen voor hun onderneming.

Nadere informatie

Vraag 1 CORRECT Vraag 2 Stelling I JUIST Stelling II ONJUIST CORRECT Vraag 3 A B C CORRECT Vraag 4 CORRECT Vraag 5 CORRECT Vraag 6 CORRECT

Vraag 1 CORRECT Vraag 2 Stelling I JUIST Stelling II ONJUIST CORRECT Vraag 3 A  B C  CORRECT Vraag 4 CORRECT Vraag 5 CORRECT Vraag 6 CORRECT Vraag 1 Marktevenwicht: 200 P = 2*P 40. Dus: P * = 80, Q * = 120, TO * = 80*120 = 9.600. Een stijging van de omzet met 150 procent impliceert TO ** = 24.000. Als P = 120, dan geldt Q s = 200 en TO = 24.000.

Nadere informatie

VWO oefenopgave busonderneming ABV in problemen AM v1.1

VWO oefenopgave busonderneming ABV in problemen AM v1.1 Opgave 1. Busonderneming Arron Bus Vervoer (ABV) in de problemen. Arron Bus Vervoer (ABV) is een busonderneming in een grote stad, die het alleenrecht heeft gekregen van de gemeente om het gemeentelijke

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2005-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2005-I 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juist antwoord is: Een

Nadere informatie