Prijsvorming bij monopolie

Transcriptie

1 Prijsvorming bij monopolie Wanneer we naar het evenwicht van de monopolist op zoek gaan, gaan we op zoek naar die afzet en die prijs waar de monopolist een maximale winst bereikt (of minimaal verlies). Bij volkomen concurrentie moesten we enkel bepalen welke afzet de producent ging produceren, de prijs was voor iedere producent dezelfde, namelijk de prijs gevormd door vraag en aanbod op de markt. Een monopolist stelt zich 3 vragen: 1. Bij welke productiegrootte of productieomvang is mijn winst maximaal? 2. Welke prijs moet ik bepalen om een maximale winst te behalen? 3. Hoe groot is mijn maximale winst? (winst = TO TK) Mega-Ice heeft een marketingbureau ingeschakeld om te weten te komen hoeveel ijsbollen verkocht kunnen worden bij diverse prijzen. De boekhouding van Mega-Ice heeft een raming gemaakt van de totale kosten bij elke afzet. (zie handboek p. 111 en volgende). We kunnen op basis van onderstaande tabel bepalen bij welke afzet en welke bijhorende prijs de monopolist een maximale winst zal bereiken. We vinden dat indien Mega-Ice bollen produceert en verkoopt aan een prijs van 0,90 EUR per bol de winst maximaal is, namelijk EUR. Q P TO TK WINST 0 1, , , , , , , , ,

2 TO en TK Grafische voorstelling TO, TK en TW TO TK Q Bij bollen is het verschil tussen de opbrengsten en de kosten het grootst (TO > TK), dus bereiken we bij deze productiegrootte de maximale winst.

3 We kunnen de optimale productiegrootte eveneens bepalen door te kijken naar de marginale opbrengsten en marginale kosten (net zoals we deden bij de bepaling van de optimale productiegrootte bij een producent onder volkomen concurrentie). De marginale opbrengsten zijn de extra opbrengsten wegens het produceren van een extra eenheid (in dit geval bol). Zolang het produceren van een extra bol betekent dat de extra opbrengsten groter zijn dan de extra kosten (MO > MK), zal de winst toenemen. Wanneer bij het produceren van een extra bol de extra opbrengsten kleiner zijn dan de extra kosten (MO < MK), zal de winst afnemen. We vinden uiteraard opnieuw hetzelfde resultaat, namelijk dat de winst maximaal is bij bollen. Q P TO TK MO MK WINST 0 1, ,30 > 0, , ,10 > 0, , ,90 > 0, , ,70 > 0, , ,50 > 0, , ,30 < 0, , ,10 < 0, , ,10 < 1, ,

4 P = GO, MO, MK Evenwicht van de monopolist 1,60 1,40 1,20 Punt van Cournot 1,00 0,80 0,60 0,40 Prijsafzetlijn = vraagcurve van monopolist MO MK 0,20 0,00-0, Q Bepaling van het punt van Cournot, d.w.z. het punt met coördinaten waarbij de monopolist een maximale winst bereikt. De coördinaten van het punt van Cournot zijn de optimale hoeveelheid en de optimale prijs. 1. Bepaling van de optimale productiegrootte of winstmaximaliserende afzet of output. Bij een productie kleiner dan eenheden (bollen) doet de monopolist er goed aan meer te produceren, want MO > MK. Concreet wil dit zeggen dat de extra opbrengst van het produceren van een extra eenheid groter is dan wat het produceren van deze extra eenheid extra kost. Hierdoor zal de winst dus stijgen of toenemen. Van zodra de monopolist meer zal produceren dan bollen zal de extra opbrengst van de productie van een bijkomende bol kleiner zijn dat de extra kost van deze bijkomende bol (MO < MK). De winst zal dus dalen of afnemen. Vermits de winst eerst stijgt (tot bollen) en nadien daalt (productie van meer dan bollen) zal de winst maximaal zijn bij een productie van bollen.

5 MO > MK winst stijgt MO = MK winst is maximaal MO < MK winst daalt De optimale productiegrootte van deze monopolist bedraagt dus bollen. 2. Bepaling van de optimale of winstmaximaliserende prijs. Vanuit q = stuks laten we een loodlijn vertrekken tot aan de GO-curve = prijsafzetlijn van de monopolist. Deze lijn geeft weer hoeveel de consumenten bereid zijn te betalen voor de verschillende niveau s van afzet, d.w.z. de vraagcurve van de monopolist. Anders gezegd: deze lijn geeft weer hoeveel eenheden de consumenten zullen vragen bij een reeks van prijzen. Op de Y-as lezen we een prijs af van 0,90 EUR (per eenheid). Dit is de optimale prijs of de winstmaximaliserende prijs voor deze monopolist. Een hogere prijs is niet optimaal, want dan zal de monopolist de gewenste bollen niet meer kunnen verkopen, omdat de gevraagde hoeveelheid bij een prijs hoger dan 0,90 EUR kleiner is dan bollen. Een lagere prijs dan 0,90 EUR is eveneens de optimale prijs, want de consumenten zijn bereid 0,90 EUR te betalen voor de afzet van bollen, dus een lagere prijs kan nooit een maximale winst opleveren. Het gevonden punt op de GO-curve noemen we het punt van Cournot, het punt dat de hoeveelheid en prijs van de monopolist voorstelt waarbij de winst maximaal is. Samengevat: 1. Snijpunt van MO en MK optimale afzet 2. Loodlijn uit optimale afzet tot GO-curve optimale prijs

6 3. Grafische bepaling van de winst Q P TO TK MO MK WINST GO GTK 0 1, ,30 0, , ,30 1, ,10 0, , ,20 0, ,90 0, , ,10 0, ,70 0, , ,00 0, ,50 0, , ,90 0, ,30 0, , ,80 0, ,10 0, , ,70 0, ,10 1, , ,60 0,58

7 p = GP, MO, MK, GTK Winstbepaling monopolist 1,6 1,4 1,2 1 A 0,8 Winstrechthoek B MK 0,6 GO = p D 0,4 E GTK 0, ,2 C MO Winst = TO TK Q TO = p * q = GO * q = rechthoek ABCO = 0,90 EUR/bol * bollen = EUR TK = GTK * q = rechthoek DECO = EUR Winst = TO TK = rechthoek ABED = EUR