Op bezoek bij professor A. Toom

Transcriptie

1 SPELLINGBOEK 6 DEEL B

2

3 LES 1 Op bezoek bij professor A. Toom DIT KAN IK AL! Ik weet hoe ik verkleinwoorden moet vormen. Hoe was het ook alweer? Lees de zin. Vul de juiste vorm van het werkwoord in. Tegenwoordige tijd ontbijten Elke werkdag de bouwvakker om half zes s ochtends. antwoorden De ploegbaas op de s van haar cliënteel. lijden je aan slapeloosheid? vroeg de ploegbaas aan de bouwvakker. Verleden tijd afleiden Kok Miet Huizentruit was door de leuke deuntjes op de radio. verbranden De kokkin haar vingers. roepen Vervolgens ze om hulp. Deze les gaat over... Lees de tekst over professor A. Toom aandachtig. Ken je professor A. Toom? Waarschijnlijk denk je al: In welk stripverhaal ben ik dat mannetje tegengekomen? Maar de professor bestaat echt! Alfons en zijn vrouwtje Xia Ion wonen in een pittoresk woninkje in het land van de rijzende zon, China. Alfons, de Belgische uitvinder, leerde de Chinese Xia kennen tijdens een congres voor uitvinders. Al enkele jaren doet Xia het secretariaatswerk van haar man. Ze houdt het agendaatje van haar man bij. In haar bureautje hangt een fotootje van hun rode autootje tegen de muur. In de ruimte ernaast vind je het werkatelier van professor Toom. Momenteel is hij bezig met het ontwerpen van blikjes die biologisch afbreekbaar zijn. Dat zou de afvalberg drastisch doen verminderen! 104

4 Telkens als een blikje wordt geopend, komt er zuurstof in het blikje. Door de hoeveelheid aanwezige zuurstof die zich met het blikje mengt, ontstaat het afbraakproces. Voorlopig wordt alleen getest met dranken die geen koolzuurgas bevatten. De uitvinding, die nog in de kinderschoenen staat, kent nu al een groot succes. s Werelds grootste drankenproducent Woca Wola besloot om mee te werken aan het project. Wel een beetje raar om onderaan het blikje Made in China te zien staan, wetende dat de uitvinder met Belgische nationaliteit het brein achter de uitvinding is. Dankzij het uitvindinkje heeft de man al een aardig sommetje op zijn bankrekening staan. Regelmatig verwent Alfons zijn vrouw met een mooi kettinkje, een peperduur gsm etje met ingebouwd cameraatje of een heerlijk dinertje in een plaatselijk cafeetje met als dessert een goudkleurig puddinkje. Om toegang tot zijn laboratoriumpje te krijgen, moet je eerst de code van het slot kennen. Is het nu een zonnetje, een belletje of een sterretje achter het cijfer 8? Alleen de uitvinder weet het antwoord! Rangschik de onderstreepte woorden in de juiste groep. Zoek zelf verkleinwoorden die tot die groepen behoren. Noteer ze in de lege vakjes. Het grondwoord eindigt op -ing. Het grondwoord eindigt op een klinker. Verkleinwoord waarbij je de medeklinker moet verdubbelen Andere woorden 105

5 Oefening 1 In het land van de rijzende zon Noteer het verkleinwoord onder elk woord. Noteer de verkleinwoorden op de juiste plaats in de zinnen. paraplu ketting taxi collega woning sterren wandeling individu Alfons en Xia wonen samen met hun kinderen in een pittoresk in China. Alfons wordt in zijn vriendenkring beschouwd als een raar. Een De uitvinder schenkt een duur omschrijft Alfons als een verstrooide professor. aan zijn vrouw. Om boodschappen in het centrum te doen, raadt Xia je een aan. Dat brengt je snel op de plaats van bestemming. Aangezien het weer altijd onvoorspelbaar is, neem je het best een mee. Geniet van een in het mooie stadspark met veel verschillende boomsoorten. s Avonds is het centrum de plaats bij uitstek voor romantische koppeltjes die de aan de hemel bewonderen. 106

6 Oefening 2 Heerlijke Chinese pudding! Maak verkleinwoorden van de volgende woorden. Noteer de verkleinwoorden op de juiste plaats in de zinnen. café - taxi - diploma - pudding - flamingo - beloning - wandeling In het bureau van Xia hangt haar Alfons verraste zijn zoon met een aan de muur. : een voetbaltruitje van zijn favoriete ploeg! Aanrader: bezoek het gezellige een Combineer dat met een met chocoladesaus! Mmmm... op het plein en geniet van langs enkele prachtige Chinese tuinen. Wist je dat een roze is van kleur door het voedsel dat hij eet? Ben je te moe of wil je je wandeling inkorten? Neem dan zeker een. Vul zelf een passend verkleinwoord in. Xia genoot van een heerlijk. In de zoo is een geboren. Als beloning kreeg de dochter des huizes een. 107

7 Oefening 3 Verkleinde prentjes Jiali is het vierjarige dochtertje van Alfons en Xia. Ze toont enkele prentjes in een boekje. Noteer het juiste verkleinwoord onder elke prent. 108

8 Oefening 4 In dial Ontwerp een stripverhaal met tekstballonnen. In dat stripverhaal moeten de personages Alfons, Xia en hun dochtertje Jiali voorkomen. Zoek de verkleinwoorden bij de prenten. Die woorden moeten in het stripverhaal voorkomen. Flits! Noteer de gedicteerde woorden. 1 Een heerlijk met scampi s is het favoriete gerecht van Xia. 2 Het pasgeboren is de blikvanger voor de bezoekers van de zoo. 3 De zoo voorziet een met daarop een uitgestippeld in het park. 4 Tijdens een pauzemoment verorbert Jiali haar met frambozensmaak. Noteer de gedicteerde zinnen. Een foutje mag. Schrijf het hier eenmaal goed. Vertel me hoe je het doet! DIT HEB IK VANDAAG GELEERD! Ik herhaalde het schrijven van verkleinwoorden. Opmerkingen Tijdens deze les voelde ik mij: Tijdens deze les kon ik makkelijk volgen: 109

9 LES 1 Op bezoek bij professor A. Toom TAALBENDEDOELEN Spelling De leerlingen schrijven verkleinwoorden juist. Taalbeschouwing De leerlingen denken na over de bedoeling van het gebruik van verkleinwoorden in bepaalde situaties (verwerking). De leerlingen denken na over de vorming van verkleinwoorden in relatie tot het grondwoord (verwerking). De leerlingen gebruiken de term verkleinwoord (verwerking). LESVERLOOP 1 Dit kan ik al! Ik weet hoe ik verkleinwoorden moet vormen. 2 Deze les gaat over... Verkleinwoorden. 3 Aan de slag! Oefenen 4 Flits! Dictee 5 Reflectie VOOR DE LES Je kopieert de BLOON-taak voor alle leerlingen. LEERLIJNEN Dit leerden we vorig schooljaar. De leerlingen schrijven verkleinwoorden juist. De leerlingen denken na over de bedoeling van het gebruik van verkleinwoorden in bepaalde situaties (verwerking). De leerlingen denken na over de vorming van verkleinwoorden in relatie tot het grondwoord (verwerking). De leerlingen gebruiken de term verkleinwoord (verwerking). De leerlingen schrijven woorden met een bijzondere uitspraak, zoals zachtjes en lichtjes, juist. Dit leren we nu. De leerlingen schrijven verkleinwoorden juist. De leerlingen denken na over de bedoeling van het gebruik van verkleinwoorden in bepaalde situaties (verwerking). De leerlingen denken na over de vorming van verkleinwoorden in relatie tot het grondwoord (verwerking). De leerlingen gebruiken de term verkleinwoord (verwerking). De leerlingen schrijven woorden met een bijzondere uitspraak, zoals zachtjes en lichtjes, juist (verwerking). MATERIAAL Spellingboek p BLOON-taak (kopieerblad 9.1) Tekengerei en papier voor alle leerlingen NA DE LES Je verbetert het dictee. Je deelt de BLOON-taak uit. 1.1

10 LESVERLOOP 1 Dit kan ik al! spellingboek p. 104 DIT KAN IK AL! Ik weet hoe ik verkleinwoorden moet vormen. Hoe was het ook alweer? Hoe was het ook alweer? Bij de lesstart wordt kort teruggekeerd naar de vorige les over werkwoordspelling. De leerlingen lezen de zin. Ze noteren de juiste vorm van het werkwoord. De leerlingen maken de oefeningen zelfstandig. Verbeter de oefening klassikaal. Waar nodig geef je extra uitleg. spellingboek p. 104 Hoe was het ook alweer? Lees de zin. Vul de juiste vorm van het werkwoord in. Tegenwoordige tijd ontbijten Elke werkdag ontbijt de bouwvakker om half zes s ochtends. antwoorden De ploegbaas antwoordt op de s van haar cliënteel. lijden Lijd je aan slapeloosheid? vroeg de ploegbaas aan de bouwvakker. Verleden tijd afleiden Kok Miet Huizentruit was afgeleid door de leuke deuntjes op de radio. verbranden De kokkin verbrandde haar vingers. roepen Vervolgens riep ze om hulp. Deze les gaat over

11 2 Deze les gaat over... In het verhaal maken de leerlingen kennis met professor Alfons Toom en zijn gezin. Die personages zijn de spilfiguren in thema 9. De leerlingen lezen het verhaal over professor Toom klassikaal. Als inleiding kun je kort het woord atoom verklaren. Atomen zijn de bouwstenen waaruit alles op aarde is opgebouwd. Een andere naam voor atoom is chemisch of scheikundig element. Daarna lezen de leerlingen de tekst in stilte opnieuw en rangschikken ze de onderstreepte woorden in duo s. Bespreek de structuur van de onderstreepte woorden met de leerlingen. Er is altijd een grondwoord waaraan iets wordt toegevoegd. Soms blijft het grondwoord onveranderd en soms wijzigt de vorm van het grondwoord. Vraag aan enkele leerlingen om voor enkele onderstreepte woorden uit te leggen hoe het verkleinwoord wordt gevormd. Voorbeelden Wanneer een grondwoord op een klinker eindigt, moet er omwille van de uitspraak een klinker worden toegevoegd: bv. foto - fotootje. Laat de leerlingen ook 'fototje' zien en uitspreken om het verschil te ervaren. Soms moet omwille van de uitspraak een medeklinker worden verdubbeld, zoals in bel - belletje. Laat de leerlingen ook beletje zien en uitspreken om het verschil te ervaren. Deze les gaat over... spellingboek p. 104 Lees de tekst over professor A. Toom aandachtig. Ken je professor A. Toom? Waarschijnlijk denk je al: In welk stripverhaal ben ik dat mannetje tegengekomen? Maar de professor bestaat echt! Alfons en zijn vrouwtje Xia Ion wonen in een pittoresk woninkje in het land van de rijzende zon, China. Alfons, de Belgische uitvinder, leerde de Chinese Xia kennen tijdens een congres voor uitvinders. Al enkele jaren doet Xia het secretariaatswerk van haar man. Ze houdt het agendaatje van haar man bij. In haar bureautje hangt een fotootje van hun rode autootje tegen de muur. In de ruimte ernaast vind je het werkatelier van professor Toom. Momenteel is hij bezig met het ontwerpen van blikjes die biologisch afbreekbaar zijn. Dat zou de afvalberg drastisch doen verminderen! 1.3

12 spellingboek p. 105 Telkens als een blikje wordt geopend, komt er zuurstof in het blikje. Door de hoeveelheid aanwezige zuurstof die zich met het blikje mengt, ontstaat het afbraakproces. Voorlopig wordt alleen getest met dranken die geen koolzuurgas bevatten. De uitvinding, die nog in de kinderschoenen staat, kent nu al een groot succes. s Werelds grootste drankenproducent Woca Wola besloot om mee te werken aan het project. Wel een beetje raar om onderaan het blikje Made in China te zien staan, wetende dat de uitvinder met Belgische nationaliteit het brein achter de uitvinding is. Dankzij het uitvindinkje heeft de man al een aardig sommetje op zijn bankrekening staan. Regelmatig verwent Alfons zijn vrouw met een mooi kettinkje, een peperduur gsm etje met ingebouwd cameraatje of een heerlijk dinertje in een plaatselijk cafeetje met als dessert een goudkleurig puddinkje. Om toegang tot zijn laboratoriumpje te krijgen, moet je eerst de code van het slot kennen. Is het nu een zonnetje, een belletje of een sterretje achter het cijfer 8? Alleen de uitvinder weet het antwoord! Rangschik de onderstreepte woorden in de juiste groep. Zoek zelf verkleinwoorden die tot die groepen behoren. Noteer ze in de lege vakjes. Het grondwoord eindigt op -ing. woninkje uitvindinkje puddinkje kettinkje Het grondwoord eindigt op een klinker. agendaatje fotootje autootje cameraatje cafeetje Verkleinwoord waarbij je de medeklinker moet verdubbelen mannetje sommetje zonnetje belletje sterretje Andere woorden bureautje vrouwtje blikje(s) gsm etje dinertje laboratoriumpje bankrekeningetje 1.4

13 3 Aan de slag! De leerlingen werken zelfstandig of in duo s. Oefeningen 1 (aanloop) en 2 (uitdaging) zijn in te zetten als differentiatie. Oefening 1 In het land van de rijzende zon diff.: aanloop De leerlingen noteren het verkleinwoord onder de gegeven woorden. De verkleinwoorden worden daarna in zinnen genoteerd. Oefening 1 In het land van de rijzende zon Noteer het verkleinwoord onder elk woord. Noteer de verkleinwoorden op de juiste plaats in de zinnen. spellingboek p. 106 oefening 1 paraplu ketting taxi collega parapluutje kettinkje taxietje collegaatje woning sterren wandeling individu woninkje sterretjes wandelingetje individuutje Alfons en Xia wonen samen met hun kinderen in een pittoresk woninkje in China. Alfons wordt in zijn vriendenkring beschouwd als een raar individuutje. Een collegaatje De uitvinder schenkt een duur kettinkje omschrijft Alfons als een verstrooide professor. aan zijn vrouw. Om boodschappen in het centrum te doen, raadt Xia je een taxietje aan. Dat brengt je snel op de plaats van bestemming. Aangezien het weer altijd onvoorspelbaar is, neem je het best een parapluutje mee. Geniet van een wandelingetje in het mooie stadspark met veel verschillende boomsoorten. s Avonds is het centrum de plaats bij uitstek voor romantische koppeltjes die de sterretjes aan de hemel bewonderen

14 diff.: uitdaging Oefening 2 Heerlijke Chinese pudding! Met de gegeven grondwoorden zoeken de leerlingen het verkleinwoord. Die verkleinwoorden worden op de juiste plaats in de gegeven zinnen genoteerd. In het tweede deel van deze oefening krijgen de leerling een zin waarbij woorden ontbreken. De leerlingen vullen zelf een passend verkleinwoord in. spellingboek p. 107 oefening 2 Oefening 2 Heerlijke Chinese pudding! Maak verkleinwoorden van de volgende woorden. Noteer de verkleinwoorden op de juiste plaats in de zinnen. café - taxi - diploma - pudding - flamingo - beloning - wandeling In het bureau van Xia hangt haar diplomaatje Alfons verraste zijn zoon met een beloninkje aan de muur. : een voetbaltruitje van zijn favoriete ploeg! Aanrader: bezoek het gezellige cafeetje een puddinkje Combineer dat met een wandelingetje met chocoladesaus! Mmmm... op het plein en geniet van langs enkele prachtige Chinese tuinen. Wist je dat een flamingootje roze is van kleur door het voedsel dat hij eet? Ben je te moe of wil je je wandeling inkorten? Neem dan zeker een taxietje. Vul zelf een passend verkleinwoord in. Xia genoot van een heerlijk harinkje, wandelingetje. In de zoo is een gorillaatje, zebraatje, flamingootje geboren. Als beloning kreeg de dochter des huizes een puddinkje, kettinkje. 1.6

15 Oefening 3 Verkleinde prentjes De leerlingen bekijken de prenten en noteren het juiste verkleinwoord. spellingboek p. 108 oefening 3 Oefening 3 Verkleinde prentjes Jiali is het vierjarige dochtertje van Alfons en Xia. Ze toont enkele prentjes in een boekje. Noteer het juiste verkleinwoord onder elke prent. menuutje karretje parapluutje fotootje / fototoestelletje kettinkje zebraatje belletje slaatje koninkje / kroontje flamingootje gsm'etje / telefoontje cafeetje / gesprekje 110 DTBS6BO_th9.indd :06 1.7

16 spellingboek p. 109 oefening 4 Oefening 4 In dial Deel tekengerei uit. De leerlingen ontwerpen een stripverhaal met de personages Alfons, Xia en hun dochtertje Jiali. Deze verkleinwoorden moeten in het stripverhaal voorkomen: kettinkje, puddinkje, fotootje. spellingboek p Flits! Werkwijze Lees eerst het hele dictee. Herhaal het vetgedrukte woord. De leerlingen noteren het woord. Dictee 1 Een heerlijk slaatje met scampi s is het favoriete gerecht van Xia. 2 Het pasgeboren gorillaatje is de blikvanger voor de bezoekers van de zoo. 3 De zoo voorziet een plannetje met daarop een uitgestippeld wandelingetje in het park. 4 Tijdens een pauzemoment verorbert Jiali haar puddinkje met frambozensmaak. Dicteer daarna de volgende twee zinnen. Wie het ringetje van die oude dame vindt, krijgt een beloninkje. Op de vernieuwde website staan vijf fotootjes van het jonge flamingootje. Bespreek en verbeter samen met de leerlingen. Peil welke fouten de leerlingen hebben gemaakt en remedieer waar nodig. 5 Reflectie spellingboek p. 109 DIT HEB IK VANDAAG GELEERD! Ik herhaalde het schrijven van verkleinwoorden. De leerlingen reflecteren. Wat is soms lastig aan het schrijven van verkleinwoorden? Hoe kunnen we van een woord een verkleinwoord maken? Welke verkleinwoorden verdienen extra aandacht? De leerlingen geven hun evaluatie ook in hun spellingboek aan door de smileys te kleuren. Jij noteert je indruk van de les in het spellingboek van elke leerling. Bespreek eventuele verschillen. 1.8

17 woninkje autootje bureautje gsm etje uitvindinkje cameraatje wandelingetje laboratoriumpje puddinkje cafeetje individuutje taxietje agendaatje sommetje parapluutje beloninkje fotootje belletje bankrekeningetje flamingootje De Taalbende, Plantyn Thema 9 Kopieerblad 9.1