Onderzoek gemeentelijke taken gemeente Schouwen-Duiveland

Transcriptie

1 Onderzoek gemeentelijke taken gemeente Schouwen-Duiveland Presentatie eindrapport 17 november Chrétien Sarton Hans van der Zwan

2 Inhoud Opening Opzet van het onderzoek Opzet van het eindrapport Bevindingen van de analyse van de functies Eindanalyse en conclusie

3 Resultaten Activiteiten stappen Opzet van het onderzoek Intake en voorbereiding Analyse begroting Verdere verdieping Concreet maken met de teams Rapportage en advies Intake met opdrachtgever Maken van werkafspraken Kiezen vergelijkingsgemeenten Verzamelen van informatie Inplannen van afspraken Maken van vergelijkingen uit verschillende doorsnedes van gemeenten Verklaringen geven obv expertise Kiezen van taken tbv verdieping Afstemming financiën Terugkoppeling opdrachtgever Informeren raad Verzamelen van structuurgegevens voor verdieping Verdiepen vergelijkingen door te relateren aan structuurgegevens Verklaren verschillen door onderzoek achtergronden Terugkoppeling opdrachtgever Voorbereiden sessies met medewerkers Bezuinigingmogelijkheden concretiseren en kwantificeren Maken overzicht van geconcretiseerde bezuinigingvoorstellen Terugkoppeling opdrachtgever Opstellen van rapportage Beoordelen van de bezuinigingvoorstellen Opstellen van advies Presenteren aan opdrachtgever Informeren raad Verwachtingen helder Informatie verkregen Werkafspraken gemaakt Afspraken in agenda s Eerste inventarisatie van afwijkingen Taken geselecteerd voor verdieping Raad is geïnformeerd Verdieping van eerste inventarisatie Eerste selectie bezuinigingmogelijkheden Concrete en reële voorstellen Draagvlak bij medewerkers Rapportage Onderbouwd advies Raad is geïnformeerd

4 Opzet van het onderzoek 1. Verschillende doorsnedes met andere gemeentelijke begrotingen over 2013, 2014 en De volgende 5 doorsnedes geven een goed eerste beeld: P10 gemeenten: Aa en Hunze, Berkelland, Borger-Odoorn, Hulst, Ooststellingwerf, Sluis en Westerveld; Toeristische gemeenten: Bergen NH, Gulpen-Wittem, Sluis, Texel, Valkenburg aan de Geul en Veere; Zeeuwse gemeenten: exclusief Vlissingen; Gemeenten met vergelijkbaar inwoneraantal, in gemeenten Gemeenten met een vergelijkbare sociale structuur en centrumfunctie, in gemeenten.

5 Eerste analyse: voorbeeld S chouwen- Duiveland Functie s 2015 Schouwe n- Duive la nd Ze e uwse ge me e nte n ge me e nte n grootte groe p Nettolasten per inwoner ( x 1) ge me e nte n soortge note n Hoofdfunctie 0, Alge me e n be stuur 001, Bestuursorganen , Bestuursondersteuning college van burgemeester en Wethouders , Burgerzaken , Baten secretarieleges burgerzaken , Bestuurlijke samenwerking , Bestuursondersteuning raad en rekenkamer T ota a l hoofdfunctie Hoofdfunctie 1, Ope nba re orde e n ve ilighe id 120, Brandweer en rampenbestrijding , Openbare orde en veiligheid , Opsporing en ruiming conventionele explosieven T ota a l hoofdfunctie Hoofdfunctie 2, Ve rke e r, ve rvoe r e n wa te rsta a t 210, Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen , verkeersmaatregelen te land 212, Openbaar vervoer , Parkeren , Baten parkeerbelasting , Zeehavens , Binnenhavens en waterwegen , Veerdiensten , Luchtvaart , Waterkering, afwatering en landaanwinning T ota a l hoofdfunctie Hoofdfunctie 3, Economische za ke n 310, Handel, ambacht en industrie , Baten markgelden , industrie 330, Nutsbedrijven , Agrarische productie en ontginning , Overige agrarische zaken, jacht en visserij T ota a l hoofdfunctie

6 Opzet van het onderzoek 2. Verschillende verdere analyses met andere gemeenten De volgende 4 nadere vergelijkingen zijn gemaakt voor het tweede beeld: P10 gemeenten; Toeristische gemeenten; Zeeuwse gemeenten; Gemeenten met vergelijkbaar inwoneraantal (2015) en met een vergelijkbare sociale structuur en centrumfunctie, die qua inwoneraantal het dichts bij Schouwen- Duiveland liggen en niet overlappen met andere referentiegroepen: Achtkaspelen, Epe, Gemert-Bakel, Halderberge, Midden-Drenthe, Noordwijk, Renkum en Tytsjerksteradiel. 3. Verdieping van resterende functies met medewerkers

7 Verdere analyse: voorbeeld Wegen, straten, pleinen De begrote uitgaven voor functie 210 zijn vergeleken met verschillende maatstaven voor de woningvoorraad, lengte van gemeentelijke wegen, de oppervlakten bebouwing en land. Het voorstel is om de uitgaven met de medewerkers verder te analyseren en daarbij na te gaan of er minder uitgaven mogelijk zijn en welke voorwaarden of consequenties dit met zich brengt. Daarbij is onder meer te onderzoeken of en in hoeverre er samenhang is met onder meer: het door het waterschap uitgevoerde beheer en onderhoud van wegen; grote infrastructurele projecten en de begrote uitgaven voor voorzieningen.

8 Opzet van het eindrapport Rapport met één vaste bijlage over de aansluiting op de kerntakendiscussie Separaat bijlagenboek met: Bevindingen eerste analyse, inclusief tabellen met de signaleringen Effecten van verschuivingen tussen functies Bevindingen verdere analyse, inclusief tabellen Rapport kan zelfstandig worden gelezen. Bijlagenboek dient ter verdere verdieping

9 Algemeen bestuur Het gaat om de volgende functies: Bestuursorganen Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders Bestuursondersteuning voor raad en rekenkamer Burgerzaken Bestuurlijke samenwerking In alle vergelijkingen zijn de kosten voor het democratisch functioneren lager voor Schouwen-Duiveland.

10 Openbare orde en veiligheid (1) Het gaat om de volgende functies: Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid Opsporing en ruiming conventionele explosieven Schouwen-Duiveland kent hogere uitgaven op deze functie. Verklaringen zijn: Algemene uren van juristen (circa 150 procedures voor illegale bewoning). Combinatie van uitgestrektheid van het gebied én de aard van het toerisme én het aantal evenementen, in combinatie met de keuzes voor veilige stranden (21 km) en veilige horecagebieden.

11 Openbare orde en veiligheid (2) Minder uitgaven door de volgende mogelijkheden: Meer integrale aanpak tussen BOA's. sus-teams en straatcoaches. Dit traject is reeds ingezet. Verminderen van het aantal evenementen(vergunningen), wat leidt tot minder toezicht en handhaving. Verlagen van de prioriteit en diverse toezicht- en handhavingstaken, wat kan leiden tot minder ureninzet. Gevolgen: Nadelig effecten op de openbare orde en beeldkwaliteit van de openbare ruimte.

12 Verkeer, vervoer en waterstaat Het gaat om de volgende functies: Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen Openbaar vervoer Parkeren en baten parkeerbelasting Zeehavens en Binnenhavens en waterwegen Waterkering, afwatering en landaanwinning Parkeren: de gemeente kent relatief minder inkomsten dan andere gemeenten. Deze zijn niet verder geanalyseerd omdat dit om een politieke afweging gaat. Op de functie Wegen, straten en pleinen kent de gemeente hogere uitgaven.

13 Wegen, straten en pleinen (1) Beleid: Kosten Waterschap voor wegenonderhoud zijn in 2013 geëvalueerd. Daaruit is gebleken dat 'de cijfers kloppen'. Het vastgestelde integraal beheer openbare ruimte (IBOR) bepaalt dat de beeldkwaliteit in de kernen "A" moet zijn en in de wijken "B". Verklaring hogere uitgaven: Kosten Waterschap bepaald door aantal kilometers wegen (25% van budget). In 2014 en 2015 voor 'wegen' een inhaalslag plaats gehad, vaak in combinatie met rioleringsprojecten. Dit betekende extra uitgaven voor onderhoud wegen. Bedrag van circa voor grote infrastructurele projecten is voor de begroting 2015 eenmalig. Bedrag is begin 2014 door de raad beschikbaar gesteld.

14 Wegen, straten en pleinen (2) Minder uitgaven door de volgende mogelijkheden: Verlagen van de A en B-kwaliteit. Voorstel in de maak, 'Beheer op orde (UOR), gericht op integraler beheer. Vermindering van onderhoudskosten door andere plantkeuzes. Inwoners betrekken bij leefomgeving (vermindering van schade, vandalisme en zwerfvuil). Gevolgen: Nadelig effect op toeristisch-recreatieve profiel waar de gemeente strategisch op inzet.

15 Economische zaken Het gaat om de volgende functies: Handel, ambacht en industrie Baten Marktgelden Nutsbedrijven Agrarische productie en ontginning Overige agrarische zaken, jacht en visserij Ten opzichte van de P10-gemeenten, de toeristische en de Zeeuwse gemeenten zijn de uitgaven voor handel, ambacht en industrie lager begroot. Ook ten opzichte van de soortgenoten en de groottegroep zijn de uitgaven lager, alleen is dat verschil kleiner.

16 Onderwijs Het gaat om de volgende functies: Basisonderwijs Speciaal (voortgezet) onderwijs Voortgezet onderwijs Onderwijshuisvesting Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs Volwasseneneducatie De totale uitgaven zijn, behalve ten opzichte van de toeristische gemeenten, gelijk of lager. Dit houdt verband met de geringe uitgaven voor speciaal en voortgezet onderwijs in Schouwen-Duiveland.

17 Cultuur en recreatie Het gaat om de volgende functies: Openbaar bibliotheekwerk Vormings- en ontwikkelingswerk Sport Groene sportvelden en terreinen Kunst en Musea Natuurbescherming Openbaar groen en openluchtrecreatie Overige recreatieve voorzieningen De uitgaven voor Musea houden nagenoeg volledig verband met het Stadsmuseum. Dit is niet nader geanalyseerd omdat dit een politieke afweging betreft. De uitgaven zijn voor de functie Openbaar groen en openluchtrecreatie hoger ten opzichte van andere gemeenten.

18 Openbaar groen en recreatie (1) Beleid IBOR bepaalt dat de beeldkwaliteit in de kernen "A" moet zijn en in de wijken "B". De gemeente heeft havens in eigen beheer. Onderhoudsniveau van de havens is schoon, heel en veilig. De havens zijn niet kostendekkend. De tarifering van de havens is al jaren niet herzien en enkel geïndexeerd. Verklaring hogere uitgaven: In 2015, 2016 en 2017 per jaar om op A-kwaliteit te komen. Raad heeft eenmalig en structureel beschikbaar gesteld voor onderhoud havens.

19 Openbaar groen en recreatie (2) Minder uitgaven door de volgende mogelijkheden: Verlagen van de A- en B-kwaliteit. Verlagen van onderhoudsniveau van de havens. Concentratie van de speelruimtes en betere inpassing in de openbare ruimte. Actieve inzet op verkopen van snippergroen. Gevolgen: Nadelig effect op toeristisch-recreatieve profiel waar de gemeente strategisch op inzet. Nadelige effecten hebben op 'schoon, heel en veilig van de havens. Kostendekkend maken van havens bedraagt obv begroting 2015 ca

20 Sociale voorzieningen Het gaat onder meer om de volgende functies: Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen en subsidies Sociale werkvoorziening Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid Re-integratie- en participatievoorzieningen Participatiewet WMO Op onderdelen wordt minder begroot, maar niet op het niveau van de hoofdfunctie. Uit de verdere analyse volgt dat: De mindere uitgaven voor Bijstandsverlening en armoedebestrijding ook blijken wanneer wordt gekeken naar populatiekenmerken. De hogere uitgaven per inwoner voor Sociale werkvoorziening voortkomen uit een hoge populatie SW-ers in Schouwen-Duiveland.

21 Volksgezondheid en milieu Het gaat om de volgende functies: Ambulancevervoer, Verpleeginrichtingen en Openbare gezondheidszorg Centra voor jeugd en gezin (jeugdgezondheidszorg) Afvalverwijdering en -verwerking Riolering Milieubeheer Lijkbezorging Reinigingsrechten, afvalstoffenheffing, rioolheffing en begraafplaatsrechten Uit de analyse volgt dat: De uitgaven voor riolering in de pas lopen met die van de referenties wanneer de toeristisch-recreatieve verblijfseenheden worden meegerekend. De uitgaven voor milieubeheer op de bovengrens liggen. Dit heeft vooral te maken met personele uitgaven voor bedrijven die de gemeente zelf vergunt en handhaaft. De Zeeuwse gemeenten hebben allemaal veel uitgaven. Afvalverwijdering en verwerking hogere uitgaven kent.

22 Afvalverwijdering en verwerking 1 Beleid: In 2008 gekozen om de afvalinzameling zelf te doen met hoog serviceniveau. De milieustraat is gratis toegankelijk voor burgers. Verklaring hogere uitgaven: 50% van de lasten gaat om contracten met OLAZ.

23 Afvalverwijdering en verwerking 2 Minder uitgaven door de volgende mogelijkheden: Verlagen van serviceniveau. Een vergoeding vragen voor afvalverwijdering en- verwerking op de milieustraat. Sluiten van andere contracten voor de afvalverwerking. Gevolgen: Als serviceniveau beperkt wordt scheelt dit circa 10 per aansluiting ( ). Kans op het aantreffen van afval in de openbare ruimte vergroot. Ander contract kan leiden tot lager bedrag (nu 47 voor Schouwen-Duiveland en 24 uit de benchmark).

24 RO en volkshuisvesting Het gaat om de volgende functies: Ruimtelijke ordening Woningexploitatie / woningbouw Stads- en dorpsvernieuwing Overige volkshuisvesting Bouwvergunningen (Omgevingsvergunningen) Bouwgrondexploitatie Uit de analyse volgt dat: De uitgaven Ruimtelijke ordening en van Overige volkshuisvesting hoger zijn dan de referentiegroepen.

25 RO en Overige volkshuisvesting 1 Beleid: Veel ambities op het gebied van ruimtelijke ordening. Zelfs tijdens crisis plannen tot ontwikkeling gebracht. Momenteel drie masterplannen: Zierikzee, Bruinisse en Renesse. Twee zijn omgezet in programma's. Daarnaast het programma Regiovisie-West. Een groot aantal uitvoeringsprojecten en complexe herstructureringsplannen. Met eigen mensen veel zelf doen (met minder mensen meer maken met meer kwaliteit). Hoge graad van dienstverlening. Verklaring hogere uitgaven: Veel ambities. Hoge graad van dienstverlening.

26 RO en Overige volkshuisvesting 2 Minder uitgaven door de volgende mogelijkheden: Lagere servicegraad. Verlagen van de ambities op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling. Een vermindering van het aantal bestemmingsplannen. Gevolgen: Initiatieven die beleidsmatig gewenst zijn en invulling geven aan de strategische visie niet meer ondersteunen. Minder duurzame, toeristische, economische of volkshuisvestelijke ontwikkelingen mogelijk. Minder bestemmingsplannen leiden op termijn tot een klein efficiencyvoordeel bij actualisering.

27 Financiering en dekkingsmiddelen Het gaat onder meer om de volgende functies: Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar Uitkeringen gemeentefonds Algemene baten en lasten Integratie-uitkering Sociaal domein Uitvoering Wet WOZ Diverse baten (belastingen) Reserves Uit de analyse blijkt dat: De hoge uitgaven voor de WOZ voortkomen uit de uitgaven voor de BAG, die op een andere functie geboekt moeten worden. De uitgaven voor de Algemene baten en lasten hoger zijn dan de referentiesgroepen.

28 Algemene baten en lasten Beleid: Centraal beheren van een budget, waaronder incidentele inhuur. Zo meer grip en overzicht. Verklaring hogere uitgaven: In 2015 budget hoger in verband met incidentele inhuur binnen sociaal domein. Daartegenover heeft de gemeente geen vaste formatie aangetrokken voor het sociaal domein. Gevolgen: Beperkte verschuiving in uitgaven die niet tot andere signalering leiden.

29 Eindanalyse: In lijn met toeristisch karakter Begroting wijkt qua uitgaven- en inkomstenniveau op aantal functies af van die van andere gemeenten. Afwijkingen houden verband met de volgende punten: Het toeristisch-recreatieve karakter van de gemeente (ook extra baten!). Keuzes voor voorzieningen, kwaliteiten van de openbare ruimte en voorzieningen, en in de ruimtelijke ontwikkelingen. Op hoofdlijnen baseren alle keuzes die leiden tot de hogere uitgaven op actueel beleid, dat na 2013 is vastgesteld of bewust is voortgezet. Sociaaleconomische populatiekenmerken.

30 Eindanalyse: kosten- en kwaliteitsbewustzijn Organisatie is actief met in beeld brengen en implementeren van onderzoeken naar verschillende taakuitvoeringen (LEAN). In gesprekken hoorden wij de volgende onderzoeken: Inventarisatie strandveiligheid en optimalisatie organisatie reddingsbrigade. Integrale aanpak tussen BOA's, sus-teams en straatcoaches. Mogelijkheden voor nieuwe contractvorming met aannemers. Voorstel voor 'Beheer op orde' (UOR) is in de maak. Bestand verkeersbebording wordt gesaneerd (minder onderhoud en vervanging). Onderzoek naar de kostendekkendheid van de leges scheepvaartrechten. Nieuw beleid mbt speeltuinen, wat mogelijk leidt tot concentratie van speeltuinen. Ander contract voor de afvalverwerking vanaf 2018.

31 Eindanalyse: relatie met kerntakendiscussie Signaleringen uit de analyses sluiten aan bij onderwerpen uit de kerntakendiscussie. De gemeente heeft in beeld op welke gebieden bij besparingen heroverwegingen aan de orde kunnen zijn. Takenonderzoek op basis van de begroting sluit aan bij de eerdere integrale afweging door de raad.

32 Eindconclusie De gemeente wijkt op bepaalde taken fors af van andere gemeenten. De afwijkingen in de uitgaven en inkomsten houden verband met het toeristischrecreatieve karakter van de gemeente en de (strategische) keuzes die daarvoor zijn gemaakt. Het aantal fte's ligt in lijn met de geconstateerde afwijkingen. De gemeente is bezig met onderzoeken naar verschillende taakuitvoeringen, die mogelijk tot optimalisaties kunnen leiden. Indien Schouwen-Duiveland op termijn verdere besparingen moet realiseren, dan zijn wij ervan overtuigd dat dit altijd beleidskeuzes door de raad vraagt. Dit vraagt om keuzes om beleid minder intensief uit te voeren of met andere kwaliteitskeuzes of met minder ambities.

33 Meer informatie KplusV organisatieadvies (026)