Safety Culture Bestelverkeer

Transcriptie

1 0 Safety Culture Bestelverkeer Annick Starren, Dolf van der Beek (TNO), Ruud van Weerd, Aart Steenbergen (EVO) In opdracht van het ministerie van V&W

2 1 Duo-presentatie TNO & EVO TNO: onderzoek naar veiligheidscultuur bij bedrijven met bestelbussen EVO: advies aan bedrijven met bestelbussen die concreet met veiligheidscultuur aan de slag willen programma Koers op Veilig, initiatief van ministerie van I&M

3 2 Structuur presentatie Introductie Doelstelling/ onderzoeksvragen Methoden Resultaten Conclusies Aanbevelingen

4 3 Inleiding urgentie & relevantie veilig rijden bestelbussen Aanleiding Groei voertuigenpark Voertuigkarakteristieken Voertuigdimensies Rijeigenschappen Geen apart rijbewijs Ongevallen Risico tegenpartij factor 2 hoger dan personenauto s Grootste deel van de slachtoffers valt bij de tegenpartij Met name buiten de bebouwde kom betrokken bij dodelijke ongevallen

5 4 Voorbeelden verkeersveiligheid Lading: Geen afscheiding tussen laadruimte en bestuurder Lading niet goed vastgesjorred op imperial Rijden met een niet afgedekte aanhanger (zorgplicht) ADR: vastzetten lading bij alle categorieen (bijv. gasfles) Snelheid: Overschrijden maximum snelheid Ontbreken begrenzer/ black box (niet verplicht) Maar ook: Vermoeidheid ( laatste half uurtje ) Alcohol- en drugsgebruik Niet dragen gordel Ontbreken dode-hoek spiegel Resulterend in: Materiaalschade Incidenten en ongevallen (SEH, ziekenhuisopname (poli), doden)

6 5 Doelstelling Achterhalen hoe bedrijven, die bestelbussen gebruiken, gestimuleerd kunnen worden om te investeren in verkeersveiligheid middels het concept safety culture. Subvragen: Wat kunnen bedrijven doen? Wat kan de overheid doen?

7 6 Vraagstelling van het project Hoe kunnen bedrijven in de bestelverkeersector waar op dit moment sprake is van een reactieve veiligheidscultuur, gestimuleerd worden tot een proactieve veiligheidscultuur? Waarin verschillen de bedrijven waar al sprake is van een proactieve veiligheidscultuur van de bedrijven waar verkeersveiligheid niet of nauwelijks aandacht krijgt? Wat zegt dit over mogelijke aanpakken die effectief zijn om de verkeersveiligheid te verhogen? Op welke wijze kan bewerkstelligd worden dat de veiligheidscultuur beter beklijfd bij bedrijven die werken met bestelbussen?

8 7 Aanpak project Werving van bedrijven (EVO) 10 bedrijfsbezoeken (interviews door TNO en EVO) Methodiek: Checklist veiligheidscultuur diagnose scan Opstellen lijst met maatregelen (TNO) Expertbijeenkomst ter toetsing van de resultaten aan de praktijk Rapportage

9 8 Protocol: scan Het model : bestaat uit structuur-, cultuur-, leer- en externe factoren die een potentiële link vormen tussen verkeersveiligheid en het primaire proces (meer effectief, efficient en acceptatie).. Extern Veiligheids Structuur Veiligheids Cultuur Extern Kern activiteiten Kern waarden Kern competenties VeiligheidsLeren Veiligheids- Extern prestaties

10 9 Resultaten algemeen Sectoren: o.a. wegenbouw, witgoed, installatie-techniek, groothandel en kabel- en montage. Voornamelijk technisch geörienteerde bedrijven. Rijtaak is puur ondersteunend aan primair proces Verkeersveiligheidsmaatregelen veelal beperkt tot technische maatregelen Gesproken met bedrijfsleiders of DGA s, wagenparkbeheerders en monteurs/ bestuurders. Geen intern veiligheidskundige aanwezig, maar de meeste hebben wel een KAM-coördinator. Een systematische koppeling van veiligheid met verkeersveiligheid wordt in het algemeen niet gelegd.

11 10 Resultaten veiligheidscultuurscan 10 bedrijven: 2 reactief, 3 calculatief, 5 proactief

12 11 Resultaten: aanhaakpunten voor veiligheid STRUCTUUR (de harde kant) Opname in bedrijfsbrede KAM/Arbo/HRM-beleid Verantwoordelijkheid voor (verkeers-)veiligheid belegd Technische voorzieningen/comfort Personeelsbeleid Een goede rittenplanning Beloning voor (verkeers)veiligheid Bedrijfsreglement /kwaliteitshandboek Onderhoud en schadepreventie Inhuur van personeel Verkeersveiligheid een permanente plek geven in managementbijeenkomsten en communicatie

13 12 Resultaten: aanhaakpunten voor veiligheid CULTUUR (de zachte kant) Status veiligheidsmanager Uitstraling management ten aanzien van veiligheid: voorbeeldgedrag Geloof in meerwaarde van verkeersveiligheid Zorg voor het personeel als waarde/collegialiteit Aanspreek cultuur

14 13 Resultaten: aanhaakpunten voor veiligheid LEREN Terugkoppeling van (rij)gedrag Registratie van verkeersincidenten, -schades en -ongevallen koppelen aan bestaande registratie en analysesystemen Leren van ongevallen als vast component verbetercyclus Training in verkeersveiligheid Innovatie

15 14 Verschillen tussen reactieve & proactieve bedrijven type klanten dwingen om aandacht te geven aan veiligheid. Het is de cultuur bij de klant die bepalend is met welke bedrijven ze in zee gaan. de aard van het werk bepaalt hoeveel ruimte er is voor veiligheid en hoe krap de planningen zijn, misschien trekt het ook bepaald type werknemers aan? waarden in het bedrijf zoals bijvoorbeeld goed voor de mensen zorgen zijn goed voor veiligheid de markt: de mate van concurrentie imago: met name bij grote bedrijven of bij bedrijven waarbij de naam van het bedrijf op de wagen straat, speelt veiligheid een belangrijke rol een actieve relatie met de verzekeraar die het advies heeft gegeven op basis van schadeverloop om aandacht te geven aan verkeerveiligheid aandacht voor KAM/Arbo (maar niet noodzakelijkerwijs aandacht voor verkeersveiligheid) management: wordt verkeersveiligheid gezien als woon-werk verkeer of als privé verkeer (eigen verantwoordelijkheid : je kent de verkeersregels toch? OF is het onderdeel van het vak, net als muren metselen of kabels leggen).

16 15 Conclusies Bedrijven besteden aandacht aan verkeersveiligheid; Het blijft echter veelal op het niveau van technische maatregelen; Maatregelen niet direct gericht op cultuur en gedrag (als een kans om de verkeersveiligheid prestaties te verbeteren). Bedrijven met een verschillend veiligheidscultuur niveau verschillen tevens in hun algemene bedrijfsstructuur, culturele waarden en leerprocessen. Maatregelen moeten hierop aangepast worden!

17 16 Maatregelen per veiligheidscultuurfase Fase REACTIEF A: niet welwillend (pathologisch) Overheidsmaatregelen A: hier werkt alleen dwingen CALCULATIEF B: potentieel welwillend B: Hier werken bewustwordings- & stimuleringsinitatieven Hier werken tools voor monitoring en verbetering PROACTIEF Hier is geen stimulatie nodig. Echter, monitoren is gewenst.

18 17 Experts: kansrijke maatregelen Intern KAM aansluiting: toolboxen VCA HRM systemen: verkeersveiligheidstrainingen, variabele beloning veilig rijgedrag, aannamebeleid Registratie en analyse (inzicht in ongevalsscenario s en gevolgen) Management betrokkenheid & besluitvorming Extern Bredere inzet en verspreiding Safety Scan / Monitor VCA certificatie: verkeersveiligheid opnemen als module Ondersteunen van zelfregulering of benchmarking initiatieven: MVO of Het Nieuwe Rijden Interactief internetplatform: uitwisseling goede praktijken Koers op Veilig

19 18 Reactieve bedrijven als uitdaging! Registratie en analyse van rijgedrag: Inzicht in schades en onveilig gedrag liggen aan de basis voor het stimuleren van een veiligheidscultuur De mogelijkheid om feedback te geven t.a.v. deze informatie stimuleert een leercultuur Voordelige effecten op de corebusiness van het bedrijf: Verbeterde efficientie (minder incidenten en hersteltijd, soepel lopend primair proces); en Kans op competentie-ontwikkeling personeel.

20 19 Bedankt voor het luisteren! Geïnteresseerd en/of wilt u meer informatie? F.A. (Dolf) van der Beek Msc. dolf.vanderbeek@tno.nl