Vergaderstukken Raad 06 november 2013

Transcriptie

1 Vergaderstukken Raad 06 november 2013 Orgaan: Raad Datum: woensdag 6 november 2013 Aanvang: 14:00 uur Locatie: De raadszaal van het stadhuis, Ambtmanstraat 13 te Tiel.

2 Concept agenda Opening Vaststellen van de agenda Ingekomen stukken Eerste mondelinge termijn van de raad over - 2e Voortgangsrapportage Programmabegroting Schorsing Reactie van het college op de inbreng tijdens de eerste mondelinge termijn van de raad Maaltijd om uur Tweede mondelinge termijn van de raad met de mogelijkheid voor onderling debat, het bespreken van eventueel ingediende moties of amendementen en eventueel nog een korte reactie van de zijde van het college Voor kennisgeving aannemen van de 2e voortgangsrapportage 2013 en in te stemmen met de daarin opgenomen financiele mutaties 10. A. Vaststellen van de programmabegroting B. de 1e wijziging van de programmabegroting 2014 (gevolgen septembercirculaire) Lokale heffingen 2014 Wijzigen tarieventabel Leges Vragenuurtje 14. Rondvraag

3

4 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Amendementen en moties 5 Programma's 1. Veiligheid 9 2. Dienstverlening Economische ontwikkeling Mobiliteit Ruimtelijke ontwikkeling Openbare ruimte Onderwijs Maatschappelijke voorzieningen Het besturen van de stad 31 Paragrafen C. Onderhoud Kapitaalgoederen: integrale planning stadsbeheer 35 D. Financiering 41 E. Bedrijfsvoering 43 F. Verbonden partijen 45 H. TSOb 47 Ombuigingen en bezuinigingen 51 Financiële stand van zaken 57 Besluitvorming 65 Bijlagen: 1. Voortgang ombuigingen en bezuinigingen Financiële mutaties 71

5 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 2

6 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 3 Inleiding Aan de raad Voor u ligt de tweede voortgangsrapportage van de begroting van Deze rapportage beslaat de periode april - september U vindt in deze voortgangsrapportage alleen de afwijkingen in de voortgang van de voorgenomen activiteiten voor 2013 qua planning, inhoud en/of financiën en de eventuele consequenties daarvan. Geen bericht is dus in dit geval goed bericht: als er niets gemeld wordt, betekent dat, dat de voorgenomen activiteit volgens planning is of wordt uitgevoerd. Amendementen en moties In de afgelopen periode zijn enkele moties en amendementen door u overgenomen. De voortgang daarin treft u aan vóór de programma's. Voorlopige uitkomst Op basis van deze voortgangsrapportage ramen we nu een tekort over We zullen alles in het werk stellen om dit te voorkomen en in voorkomende gevallen met voorstellen komen om zaken niet meer of anders te doen in Wij denken u met deze voortgangsrapportage inzicht te geven in de actuele stand van zaken. College van Burgemeester en Wethouders.

7 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 4

8 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 5 Amendementen en Moties Motie Christen Unie en Groen Links: Fair Trade gemeente De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 15 mei 2013: verzoekt het college: het burgerinitiatief van de Wereldwinkel Tiel om Tiel op de kaart te zetten als Fair Trade gemeente te ondersteunen door de reeds bestaande werkgroep van een ambtelijk aanspreekpunt te voorzien; hiervoor (ambtelijke uren deelname werkgroep) te zoeken via de perspectievennota. Er wordt deelgenomen in de werkgroep van onder andere de Wereldwinkel. Daarvoor is in de conceptbegroting opgenomen. Verdere initiatieven van de werkgroep worden afgewacht. jk zijn afspraken gemaakt over de deelname in de werkgroep Motie namens PvdA en Groen Links: stimuleren maatschappelijk en sociaal ondernemen De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: verzoekt het college voor de begrotingsbehandeling met voorstellen te komen om maatschappelijk ondernemen en sociaal ondernemen in de gemeente Tiel te stimuleren. Het college biedt de commissie Samenleving op 5 november 2013 een nota aan met mogelijkheden die het college ziet en wil benutten om maatschappelijk ondernemen en sociaal ondernemen in de gemeente Tiel te stimuleren. Motie namens CDA en VVV: achterstallig onderhoud openbare ruimte De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: roept het college op: de raad te informeren op welke terreinen er sprake is van achterstallig onderhoud, hoe hoog de bijbehorende kosten om de achterstand in te lopen en wat de mogelijkheden zijn om versneld het achterstallig onderhoud in te lopen; een overzicht te geven van alle onderhoudsprogramma's, zijn deze afdoende? voor de begrotingbehandeling 2014 het bovenstaande in beeld is gebracht, zodat de raad deze informatie in haar financiële afweging kan meenemen. In de gemeenteraad van oktober wordt u het antwoord op deze motie aangeboden. Motie namens Groen Links, D66 en PvdA; vervanging openbare straatverlichting De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: spreekt uit dat de in de Perspectievennota 2013 genoemde incidentele , beschikbaar komt voor de vervanging van 363 traditionele SOX lampen door LED lampen. De uitvoering van deze motie vindt plaats in 2014, de middelen zijn in de begroting opgenomen. Motie namens PvdB, CDA, Christen Unie, Pro Tiel en Groen Links: hulp bij huishouden De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: verzoekt het college: 1. om initiatieven uit de markt gericht op nieuwe vormen van organisatie van zorgverlening actief te ondersteunen waar mogelijk.

9 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 6 De gemeente vraagt aanbieders van Hulp in het Huishouden naar nieuwe ideeën voor zorg en ondersteuning en bespreekt met hen ook gemeentelijke initiatieven. Daarnaast is de uitwerking van de samenhangende transities op lokaal niveau en in regionaal verband er mede op gericht goede initiatieven uit de markt voor nieuwe vormen van (organiseren van) zorgverlening te stimuleren. Dit sluit ook aan bij de motie inzake een casus- en planregisseur. Motie namens PvdA, VVD, CDA en D66: verbreding en reconstructie rijksweg A15 De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 17 juli 2013: roept het college op: in regioverband het probleem van de verkeersopstopping in de regio rond en op de A15 nadrukkelijk met cijfers te onderbouwen en onder de aandacht te brengen van de verantwoordelijke minister en gedeputeerde en hen aan te sporen om een verbreding en reconstructie van de A15 van twee maal twee naar twee maal drie rijstroken voortvarend op te pakken; om aansluiting te zoeken bij de al in gang gezette lobby van uit het bedrijfsleven in de Regio Rivierenland in de richting van het Ministerie in Den Haag en de Provincie in Arnhem. Regio Rivierenland voert intensief overleg met betrokken gemeenten langs de A15 in Gelderland en Zuid-Holland, en met economische en maatschappelijke partners in en buiten de regio om de verkeersproblematiek op de A15 onder de aandacht te brengen van Gedeputeerde Staten en de Minister van Infrastructuur en Milieu. Onderzoek voor de nadere onderbouwing van de problematiek is aangemeld voor een financiële bijdrage in het kader van het programma Stedelijke Bereikbaarheid van de Provincie. Amendement van CDA, VVD, D66, Groen Links, PvdB, Christen Unie: vervanging houten bruggen Rauwenhof De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: besluit het beslispunt ten aanzien van de 1 e voortgangsrapportage gewijzigd en als volgt vast te stellen: 1. Deze voortgangsrapportage voor kennisgeving aan te nemen. 2. In te stemmen met de financiële mutaties van de voortgangsrapportage, met dien verstande dat wordt bestemd voor de vervanging van de houten bruggen in Rauwenhof. 3. De twee weggehaalde bruggen op zo'n kort mogelijke termijn worden vervangen. Bij voorkeur voor het starten van het nieuwe schoolseizoen op 2 september a.s. 4. Voor de twee overige bruggetjes geldt dat het moment van weghalen ook het moment van terugplaatsen van de nieuwe bruggetjes wordt. Door onduidelijkheid in de verkeerssituatie door aangrenzende projecten worden vóór de herfstvakantie noodbruggen aangelegd. De realisatie van de bruggen vindt in december plaats. Amendement van CDA, PvdA, D66, GL: verkeersveiligheid De raad van de gemeente Tiel, in vergadering bijeen op 19 juni 2013: besluit het beslispunt ten aanzien van de perspectievennota gewijzigd en als volgt vast te stellen: 1. Deze perspectievennota voor kennisgeving aan te nemen. 2. De in deze perspectievennota aangegeven richting voor het te voeren financieel beleid en de nieuwe uitgaven als uitgangspunt voor de op te stellen begroting , met dien verstande dat wordt bestemd voor Duurzaam Veilig Tiel. Dit wordt in Programmabegroting meegenomen.

10 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 7 Programma's

11 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 8

12 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 9 Programma 1 Veiligheid Integrale veiligheid / Brandweer /Bureau Toezicht en Handhaving / Milieu / Bouw- en Woningtoezicht Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Nationale politie Het maandelijkse basisteamoverleg van de negen gemeenten, onder voorzitterschap van de burgemeester van Tiel, is gestart. De landelijke plaatsingsprocedure en inrichting van de basisteams (inclusief de uitbreiding van wijkagenten) gaat nu lopen en beslaat de periode 2013 en Brandweer De brandweer is per 1 januari 2013 daadwerkelijk geregionaliseerd. Dit betekent dat alle beroepsmedewerkers en vrijwilligers nu in dienst zijn van de regionale brandweer Gelderland- Zuid Bureau Toezicht en Handhaving In de raad van 17 juli jl. is besloten BTH in te besteden bij AVRI. Op dit moment wordt gewerkt aan het sociaal plan en de dienstverleningsovereenkomst (DVO). Zoals toegezegd leggen wij deze DVO aan u voor. In maart 2014 vindt de daadwerkelijke overgang naar de AVRI plaats. Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) De nieuwe ODR-organisatie is op 1 april 2013 van start gegaan. De ODR heeft meer tijd dan voorzien nodig om een aantal zaken in de voorwaardenscheppende sfeer, waaronder ICT, te organiseren, waardoor implementatie daarvan niet vóór 1 oktober is voltooid. Wat doen we in 2013? Speerpunt 3 Verhogen verkeersveiligheid voor specifieke groepen In november 2013 start de voorbereiding van het project 'duurzaam veilig'. Uitvoering daarvan in 2014 is begroot op Speerpunt 5 Terugdringen van het aantal woninginbraken De daling in het aantal woninginbraken zet zich voort. In de eerste acht maanden van dit jaar zijn de woninginbraken met 74 (ruim 20%) gedaald. Om het aantal woninginbraken nog verder te laten dalen houdt de aanpak hoge prioriteit. Een tweede speerpunt is de aanpak van de criminele groep. Dit betekent dat in het najaar 2013 de focus nog meer komt te liggen op: intensievere opsporing door politie uitvoering van het plan van aanpak woninginbraken (onder andere witte voetjes project, opzetten van buurtpreventieprojecten, verhogen van de deelname burgernet, informatieavonden, versturen zogenaamde 'besmettingsbrieven') aanschaf mobiele camera afronding van het project 'Camera in beeld' integrale aanpak van de criminele groep (opsporing en wrap around aanpak) opzetten van een aantal projecten 'Waaks' (oplettende hondenbezitters)

13 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 10 organiseren van de 'week van de veiligheid' (tweede week oktober). In deze week zijn er twee informatieavonden en een ontbijtbijeenkomst voor ondernemers. Daarnaast is er veel communicatie rond woninginbrakenaanpak en start het donkere dagen offensief start van een pilot digitaal opkoopregister. Ook regionaal vindt er een aantal extra activiteiten plaats in het kader van de aanpak woninginbraken, zoals een regionale krant over dit thema eind november. Bevorderen van de kwaliteit van natuur- en milieu Tien van de achttien sportverenigingen met een eigen accommodatie hebben gebruik gemaakt van het aanbod voor een gratis energiescan. In totaal zijn er 108 energiebesparende maatregelen geadviseerd. Circa de helft van de adviezen betreft quickwins: maatregelen die direct winst opleveren. De commissie bestuur krijgt dit najaar de eindrapportage ter kennisname aangeboden. In opdracht van de provincie is door Kema een studie verricht naar de haalbaarheid van een lint van zonnepanelen langs de rijksweg A15, waarbij diverse businesscases zijn verkend. De uitkomst is dat grootschalige toepassing van zonnepanelen vooralsnog onhaalbaar is door het prijsverschil tussen grijze stroom en zonnestroom. Wanneer lokale ondernemers willen investeren, biedt dat dankzij bepaalde fiscale voordelen meer mogelijkheden. Twee partijen hebben aangegeven concreet met dit idee aan de slag te willen gaan. De versoepelde subsidieregeling voor de isolatie van particuliere koopwoningen slaat aan: sinds medio april 2013 de WOZ-waarde als criterium is vervallen en ook subsidie voor het aanbrengen van HR++ glas mogelijk is, zijn er 60 aanvragen ingediend. Vooruitlopend op de provinciale subsidieregeling 'Asbest eraf, zonnepanelen erop' is aan de agrariërs in de gemeente het aanbod gedaan voor een gratis advies op maat voor zonneenergie. Zeven agrariërs hebben zich aangemeld en kunnen daardoor een betere afweging maken of inhaken op de provinciale subsidieregeling voor hen interessant is.

14 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 11 Tabel 1: Maatschappelijk effect- en resultaat indicatoren programma Veiligheid Raadsperiode bron nulmeting norm 1) Jeugd * 2014 (2010) Aantal meldingen jeugdoverlast Politie 406 x Aantal hinderlijke jeugdgroepen Politie 2 x Aantal overlastgevende jeugdgroepen Politie 1 x Aantal criminele jeugdgroepen Politie 0 x Aantal risicojongeren < 18 jaar x G/VH 59 x Aantal risicojongeren > 18 jaar x MDT 14 x Aantal veelplegers < 24 jaar 1 x x G/VH 5 x Aantal jongeren in preventienetwerk x G 40 x % perceptie overlast jongeren (komt vaak voor) 16 x x VM 15 x VM = Veiligheidsmonitor; MDT = Multidisciplinair team; G = gemeente; VH = Veiligheidshuis *`Cijfers 2013 zijn de cijfers tot , voorzover bekend. Raadsperiode bron nulmeting norm 2) Drugs (2010) % jongeren harddrugs gebruik* E movo 4* x % jongeren softdrugs gebruik* E movo 7* x Aantal meldingen overlast drugs Politie 11 x Incidenten drugshandel Politie x x * Nulmeting 2010 zijn cijfers van Cijfers 2011, 2012 en 2013 zijn cijfers van het onderzoek Het E movo onderzoek wordt eens in de vier jaar uitgevoerd. Raadsperiode bron nulmeting norm 3) Verkeer (2010) Aantal verkeersongevallen met dodelijke afloop Politie x x Aantal verkeerongevallen met letselschade Politie x x Aantal verkeersongevallen met materiële schade Politie x x % te hard rijden komt vaak voor* 13 x x VM x x x = gegevens onbekend * Cijfers uit veiligheidsmonitor. Niet meer opgenomen in leefbaarheidsmonitor.

15 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 12 Raadsperiode bron nulmeting norm 4) Geweld (2010) Aantal aangiftes huiselijk geweld Politie x x Aantal opgelegde huisverboden Politie x x Aantal aangiftes mishandeling Politie x x Aantal geregistreerde gevallen geweld tegen hulpverleners en/of ambtenaren x 4 x Politie en Gemeente x x Raadsperiode bron nulmeting norm 5) Woninginbraken (2010) Aantal aangiften woninginbraken Politie % huizen met politie keurmerk veilig wonen 10 9,8 x Politie 9,7 15 x = gegevens onbekend

16 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 13 Programma 2 Dienstverlening Burgerzaken / Publieksvoorlichting / Dienstverlening / Kadaster en kaarten Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Het Rijk is van plan om per 1 januari 2014 landelijk een maximum legestarief in te voeren van 38,48 voor rijbewijzen. Het Tielse tarief bedraagt op dit moment 41,30. Een en ander leidt vanaf 2014 tot een lagere opbrengst van Het Rijk heeft aangekondigd dat de extra leges die gemeenten vragen bij vermissing van reisdocumenten en rijbewijzen per 1 januari 2014 landelijk worden afgeschaft. Dat betekent vanaf 2014 een lagere legesopbrengst van Binnen de politieregio Oost Nederland is een convenant in voorbereiding met alle gemeenten ter bestrijding van identiteitsfraude, een vorm van fraude met grote financiële gevolgen voor de maatschappij. In verband hiermee is een systeem ontwikkeld (Id-burger), waarmee snel en eenvoudig identiteitsbewijzen kunnen worden gecontroleerd en dat zekerheid biedt over de identiteit van een burger. Het systeem bestaat uit software gecombineerd met een documentreader. De eenmalige kosten van het systeem bedragen en de jaarlijkse onderhoudskosten

17 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 14 Tabel 1: Maatschappelijk effect- en resultaat indicatoren programma Dienstverlening Raadsperiode bron nulmeting norm 1) Wettelijke eisen (2011) Tiel voldoet aan de audits voor: altijd geslaagd Gemeentelijke basisadministratie (GBA) Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG) geslaagd n.v.t. Publiekszaken geslaagd geslaagd n.v.t. niet geslaagd n.v.t. heraudit nov 2013 Website DigiD n.v.t. n.v.t. Tiel voert nieuwe wetgeving rond basisregistraties op tijd in (o.a. 2011: koppeling BAG- GBA) op tijd Publiekszaken op tijd altijd op tijd Raadsperiode bron nulmeting norm 2) Klanttevredenheid Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek balie n.v.t. n.v.t. * BMPZ 7,8 (2010) 7,8 Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek telefoon n.v.t. n.v.t. * BMPZ 7,5 (2010) 7,5 Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek digitaal n.v.t. n.v.t. * BMPZ 6,8 (2010) 7,5 Aantal klachten dat aan de externe klachtencommissie: wordt voorgelegd gegrond is verklaard AJZ 2 (2011) 0 (2011) Raadsperiode bron nulmeting norm 3) Digitalisering e kw 2014 Aantal gemaakte afspraken digitaal 536** Webteam 0 (2010) 700 Aantal digitaal ingevulde formulieren Webteam 395 (2010) 450 Aantal digitale transacties Webteam 142 (2010) 200 Aantal dagen per jaar dat het netwerk eruit ligt door hackersaanval/veiligheidslek: ICT Website ICT Webteam 0 (2011) 0 (2011) * In 2013 en 2014 a.g.v. bezuinigingen geen financiële middelen beschikbaar; bij de Perspectievennota 2014 zullen middelen worden gevraagd voor het houden van een klanttevredenheidsonderzoek in 2015 (gekoppeld aan ontwikkelingen in samenwerking Culemborg-Geldermalsen-Tiel en de eigen organistatie-ontwikkelingen) ** Vanaf 10 maart

18 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 15 Programma 3 Economische ontwikkeling Economische ontwikkeling / recreatie en toerisme / markten / havens / werkgelegenheid / bijstandsverlening / minimazorg / Beursplein Rivierenland Welke beleidsontwikkelingen zijn er? De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Participatiewet Met de Participatiewet komt er één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt: het vangnet voor iedereen met enig arbeidsvermogen. Het wetsontwerp Participatiewet wordt eind 2013 voorgelegd aan de Tweede Kamer. De beoogde inwerkingtreding is per 1 januari De belangrijkste wijzigingen in het huidige wetsontwerp: Het instrument loondispensatie is vervangen door loonkostensubsidie ook voor mensen die in de beschutte werkomgeving gaan werken. De financiering hiervoor wordt opgenomen in het budget voor de uitkeringen. Mensen met een Wajong uitkering van het UWV krijgen een herbeoordeling op arbeidsvermogen. Is er enig arbeidsvermogen dan gaan zij over naar de Participatiewet. Er komt geen Quotumregeling die werkgevers verplicht om een aantal mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Via het Sociaal Akkoord hebben werkgevers, ook overheidswerkgevers, zich garant gesteld voor op termijn banen voor mensen met een arbeidsbeperking. De eerste meting hiervan gebeurt in Er komen regionale werkbedrijven in de 35 arbeidsmarktregio's als schakel tussen werkzoekenden met een arbeidsbeperking en banen bij werkgevers. Het gaat om een eenduidige regionale aanpak. De uitwerking van deze werkbedrijven gebeurt in eerste aanleg in de zogenaamde Werkkamer. Dit is een overlegplatform van de VNG met werkgevers en werknemers. Vervolgens is het wel de bedoeling dat deze sociale partners in de 35 regio's elkaar vinden in een goede samenwerkingsvorm. Gemeenten hebben daarbij een leidende rol. Tiel bereidt zich, in regionale samenwerking, voor op dit nieuwe stelsel. Arbeidsmarktbeleid Voor Tiel omvat de arbeidsmarktregio heel Rivierenland. Werkgevers in onze regio hebben een positieve grondhouding om succesvol met de lokale overheden samen te werken. In 2013 en 2014 maakt Regio Rivierenland gebruik van de landelijke subsidieregeling voor de aanpak van Jeugdwerkloosheid, daarbinnen heeft Tiel de Startersbeurs aangedragen. Het convenant met de rijksoverheid is in september getekend. Tiel bereidt een subsidieaanvraag voor bij de provincie om in 2014 het arbeidsmarktbeleid te stimuleren Industrieschap Medel, gemeente Tiel en WAPR werken nauw samen om de kansen die uitbreiding van Medel biedt, te benutten voor de werkzoekenden in Tiel en de regio. Regionale samenwerking en dienstverlening Beursplein Rivierenland De beoogde regionale infrastructuur werk (RIW) moet aansluiting krijgen bij de werkbedrijven zoals bedoeld vanuit de Participatiewet en het Sociaal Akkoord, die zich richten op de werkzoekenden met een arbeidsbeperking. De voorbereiding en uitwerking van de RIWorganisatie is in volle gang. Tiel speelt in dit proces een actieve rol. De bedoeling is de uitwerking eind 2013 of begin 2014 aan u voor te leggen.

19 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 16 Wet werk en bijstand Eind maart heeft Tiel een beroep gedaan op de MAU (meerjarige aanvullende uitkering) in verband met budgettekorten. De aanvraagprocedure is eind 2013 afgerond. Onderdeel van de aanvraag is een verbeterplan. Een dergelijk plan is sowieso de werkwijze om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen. Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn Bijzondere bijstands- en minimabeleid Het budget 2013 is eenmalig met verhoogd om uitgaven op te vangen van destijds nog niet afgehandelde aanvragen bijzondere bijstand De achterstand in de behandeling van aanvragen bijzondere bijstand is ingelopen en beheersbaar. De ontwikkeling van de uitgaven lijkt gelijke tred te houden met die in Minimazorg Het budget Langdurigheidstoeslag is met overschreden en het budget voor categoriale bijzondere bijstand voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen met Incidentele aanvragen kunnen de komende maanden voor een grotere overschrijding zorgen. Naar verwachting kunnen deze overschrijdingen binnen het totale budget bijzondere bijstand 2013, inclusief de eenmalig toegevoegde , opgevangen worden. Omdat minimaregelingen zogenaamde 'open einde'-regelingen zijn, is geen sturing mogelijk. Schuldhulpverlening Budgetbeheer De pilot budgetbeheer heeft vertraging opgelopen. Gebleken is dat budgetbeheer rechtstreeks uitgevoerd door een gemeente nog onbekend is in de bankwereld. Het maken van afspraken met een bank over budgetbeheer rekeningen voor cliënten verliep daardoor moeizaam. De gemeente heeft aansluiting gezocht bij de brancheorganisatie Branchevereniging van Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders (BPBI). De eerste fase van de daarvoor verplichte audit heeft plaatsgevonden. De afronding kan echter alleen plaatsvinden als daadwerkelijk budgetbeheer wordt uitgevoerd. Het is bijna zover dat de eerste schuldenaren in gemeentelijk budgetbeheer komen; daarna is definitieve toelating tot de BPBI mogelijk. Verlenging van de pilotfase met 6 maanden is daarvoor nodig. Dat heeft geen financiële consequenties. Verhogen arbeidsparticipatie en verminderen werkloosheid In het perspectief van de MAU aanvraag moet het Wwb volume nog aanzienlijk verder worden teruggebracht. Het jaarprogramma reïntegratie 2013 wordt daartoe aangescherpt.

20 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 17 De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen rek 2011 rek 2012 norm 2013 rek 2013 Aantal banen in Tiel * (inclusief parttimers en uitzendkrachten) > Aantal openstaande vacatures in Tiel Aantal nieuwe vacatures >300 > Werkloosheidspercentage in Tiel (niet werkende werkzoekenden: potentiële beroepsbevolking) 5,6 5,7 max 1% boven landelijk % 6,48 (1.804) Landelijk werkloosheidspercentage (niet werkende werkzoekenden: potentiële beroepsbevolking) 4,3 4,3 nvt 5,78 Bron: afdeling Werk, Inkomen en Zorg augustus 2013 * Provinciale werkgelegenheidsenquête 2012 werkloosheidspercentage gerelateerd aan potentiële beroepsbevolking Verhogen arbeidsparticipatie rek 2012 norm 2013 rek 2013 Reïntegratieprogramma naar participatieladder: Trede 6. bemiddelen en plaatsen Trede 5. werken met ondersteuning Trede 4. werken met uitkering Trede 3. reïntegratie en scholing Trede 2. activering en participatie Trede 1. zorg Trede 0. intake en diagnose afname Aantal WW (uwv) Aantal AO uitkeringen (uwv) afname Participatiegraad beroepsbevolking (AM GLD) 75% 76% 76% Bron: afdeling Werk, Inkomen en Zorg ** cijfers 2 e kwartaal * Opmerking: veel wordt met eigen personeel uitgevoerd ten laste van budget reïntegratie Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn rek 2011 rek 2012 norm 2013 rek 2013 Uitkeringen algemeen Meldingen voor Wwb Instroom aantal Wwb Uitstroom aantal Wwb Bestand Wwb uitkeringen Bron: afdeling Werk, Inkomen en Zorg **cijfers 2 e kwartaal

21 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 18 Economische ontwikkeling Medel Voor de grenscorrectie is in het kader van de wet Arhi (Algemene regels herindeling) de inspraakperiode doorlopen. Voorbereidingen worden getroffen om voor de grenscorrectie ook de mutaties in de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) op te nemen. Regionale economische ontwikkelingen Speerpunt 1 Voldoende en passende werkgelegenheid behorende bij de regiofunctie van Tiel Afsprakenkader Regionale Samenwerking bedrijventerreinen Regio Rivierenland Op 11 juli 2013 heeft de programmaraad Welvarend ingestemd met het Afsprakenkader Regionale Samenwerking bedrijventerreinen Regio Rivierenland. Het convenant Bedrijventerreinen Rivierenland komt hiermee te vervallen. In de tweede helft van 2013 wordt het afsprakenkader aangeboden aan de gemeenten ter besluitvorming in de gemeenteraden. Logistieke Hotspot Rivierenland Voor de Logistieke Hotspot Rivierenland is een organisatiemodel in ontwikkeling waarin naast overheden (gemeenten en provincie) ook het bedrijfsleven een positie kunnen nemen. Het besluitvormingstraject hiervoor zal eind 2013 / begin 2014 worden doorlopen. De Logistieke Hotspot Rivierenland heeft zich gepresenteerd op de Provada (vastgoedbeurs) en contacten gelegd met nationale en internationale bedrijven. Bedrijven onder dak Het onderzoek, waarin ondernemers de waardering geven van hun huidige bedrijfspand en omgeving en welke huisvestingswensen zij hebben voor de toekomst, is afgerond en de uitkomsten zijn in september door de Kamer van Koophandel gepresenteerd. Herstructurering Kellen In het compromisvoorstel uitbreiding Medel heeft de provincie een bijdrage in het vooruitzicht gesteld voor de herinrichting 'vrachtroute Kellen' onder voorwaarde dat hiervoor een aanvraag wordt ingediend op basis van het provinciaal herstructureringsprogramma. Om aan de voorwaarden te kunnen voldoen wordt voor Kellen een Businessplan voor de Bedrijfsomgeving opgesteld (BvB). Dit BvB zal de basis zijn voor de subsidieaanvraag. Regionale detailhandelsvisie De bureaustudies zijn afgerond. Aan visievorming wordt momenteel gewerkt. Eind 2013 zal het besluitvormingsproces starten.

22 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 19 Programma 4 Mobiliteit Verkeersregeling / verkeersveiligheid / openbaar vervoer / parkeren / voetveer Wat doen we in 2013? Speerpunt 2 Goede ontsluiting per openbaar vervoer van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden; versterking ketenmobiliteit Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft besloten een derde spoor aan te leggen bij station Elst. Tiel voert overleg met de provincie en de betrokken stakeholders om de doorgaande treinverbinding Tiel-Arnhem te behouden. Regio Rivierenland voert intensief overleg met betrokken gemeenten langs de A15 in Gelderland en Zuid-Holland, en met economische en maatschappelijke partners in en buiten de regio om de verkeersproblematiek op de A15 onder de aandacht te brengen van Gedeputeerde Staten en de Minister van Infrastructuur en Milieu. Onderzoek voor de nadere onderbouwing van de problematiek is aangemeld voor een financiële bijdrage in het kader van het programma Stedelijke Bereikbaarheid van de provincie. In de begroting is een bedrag van gereserveerd als cofinanciering voor aanpassing van de spoorkruising voor langzaam verkeer bij station Tiel Centraal. Tiel voert overleg met ProRail over nut en noodzaak van aanpassing van de verkeerssituatie en een bijdrage in de kosten van uitvoering. Een tijdpad voor uitvoering van de maatregelen is nog niet bekend. Daarom stellen wij voor het gereserveerde bedrag over te hevelen naar Speerpunt 3 Goede parkeervoorzieningen in en om de binnenstad Het college heeft in 2013 besloten de zaterdagen in de maanden juli, augustus en september vrij te stellen van betaald parkeren in het belang van de ondernemers in de binnenstad. Hierdoor is er sprake van een minderopbrengst van in het parkeerfonds. Echter, gemiddeld genomen zijn de parkeergelden per 1 oktober al ca meer dan begroot, ondanks deze minderopbrengst. De minderopbrengst heeft dus geen nadelige gevolgen voor de begroting. De opbrengsten als gevolg van de uitgifte van de parkeervergunningen inclusief bezoekerspassen is naar verwachting hoger dan begroot door de invoering van de 2 e parkeerschil rond het centrum. De verwachting is dat er dit jaar nog ca. 500 vergunningen bijkomen. Tegenover de genoemde extra opbrengsten staan echter ook meer uitgaven (ca ) voor drukwerk en voorinvesteren in de aanschaf van de verschillende soorten kaarten. Daarnaast is er een aanzienlijke toename van het aantal klantcontacten, zowel aan de balie als telefonisch. Uw besluit dat de nieuwe vergunninghouders in de schil het eerste boekje met bezoekerspassen gratis ontvangen, brengt ca aan eenmalige kosten met zich mee. In 2013 is ook het programma Permit aangeschaft, dat jaarlijks vaste kosten met zich meebrengt. De verwachting is echter dat deze kosten wegvallen tegen de efficiencybesparing door het programma bij de uitvoerende afdelingen Publiekszaken en Financiën. Door een hogere betalingsbereidwilligheid worden er minder boetes uitgeschreven. Tevens worden er in de zomermaanden (door het gratis parkeren op zaterdag) geen naheffingen uitgeschreven.

23 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 20 Speerpunt 4 Goede lokale auto-ontsluiting Op het duurzaam veilig -project Dreef is een tekort ontstaan door een hoger uitvallende aanbesteding van In het bestemmingsplan Tiel Zuid is de Rondweg Passewaaij opgenomen. De procedure voor het vaststellen van dit bestemmingsplan loopt. Veerdienst De inkomsten uit overzettingen van het veer lopen achter op het verwachte aantal overzettingen. Doordat de weersomstandigheden in het voorjaar slecht zijn geweest hebben er minder recreatieve overzettingen plaats gevonden. Verwacht wordt dat er minder inkomsten zijn.

24 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 21 Tabel 1: Maatschappelijk effect- en resultaat indicatoren programma Mobiliteit 1) Regionale auto ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag): Grotebrugse Grintweg (Amsterdam- Rijnkanaal) N835 (A15 Laan van Westroijen) N834 (Schaarsdijkweg komgrens) Lingeweg (Inundatiekanaal) * Op basis van vervoersmodel x Raadsperiode bron nulmeting norm * x tellingen (2009) (2009) (2010) (2010) Raadsperiode bron nulmeting norm * 2) Regionale OV ontsluiting Dekkingsgraad bushaltes (% woningen binnen 300 m. van een bushalte): Tiel centrum Tiel oost Tiel west Tiel noord Passewaaij Bergakker Zennewijnen Wadenoijen Kapel-Avezaath In- en uitstap cijfers trein aantal reizigers per etmaal (werkdag): Tiel Centraal (richting Utrecht) Tiel Centraal (richting Arnhem) Tiel Passewaaij (totaal) * Op basis van vervoersmodel x x x x Provincie Gelderland (2009) x 950 (2008) x x = gegevens (nog) onbekend

25 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 22 Raadsperiode bron nulmeting norm 3) Parkeervoorzieningen binnenstad ** 2014 Bezettingsgraden parkeervoorzieningen * Afdeling SB Burgemeester Hasselmanplein (34pp) Het Taluud (279pp) Oude Haven (112pp) (112%) 395 (14%) 836 (74%) 312 (91%) 287 (10%) 823 (73%) 71,4% 7,5% 70,3% De Waalkade (432pp) (20%) 476 (11%) 16,0% Bleekveld (141pp) (25%) 401 (28%) 17,8% Koninginnestraat (67pp) (57%) 330 (49%) 48,4% * Parkeergegevens in betaalde uren op de woensdag (representatief). De tellingen fluctueren per dag, donderdagavond en zaterdag veelal 'vol' (90% - 105%). De gegevens zijn zonder vergunninghouders, ontheffinghouders en kraskaarthouders. ** Parkeergegevens 2013 worden bij de eerste voortgangsrapportage 2014 herijkt. maximaal 85% 85% 85% 85% 85% 85% Raadsperiode bron nulmeting norm * 4) Goede lokale auto ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag) tellingen Lokstraat (Esdoornstraat Westroijensestraat) Nieuwe Tielseweg (Waardenburglaan - Teisterbantlaan) Schaarsdijkweg (Dr. J.M. Den Uyllaan - Lingeweg) Rivierenlandlaan (Burg. Meslaan - Wilhelmina Druckerstraat) Laan van Westroijen (Predikbroedersweg - Gasthuislingelaan) x x x (2009) (2010) (2009) (2009) (2009) * Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025 Raadsperiode bron nulmeting norm 5) Rol van de fiets Bezettingsgraad fietsparkeervoorziening Oude Haven Onderhoud fietsvoorzieningen onvoldoende ** Fietspaden en fietsstroken (62%) m 2 5,7 % (58%) x*** x 4.747* (20%) m 2 5,02 % Afdeling SB Afdeling SB (CROW) x x (100%) m 2 (100%) * Tot en met juni 2013 x = gegevens (nog) onbekend ** Op basis van de CROW normeringen (minimaal niveau) *** In 2012 geen inspecties uitgevoerd

26 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 23 Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke ordening / wonen / woonwagenzaken / gemeentelijke eigendommen / grondexploitatie / monumenten Welke beleidsontwikkelingen zijn er? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting worden verder vormgegeven Op dit terrein zijn geen afwijkingen te rapporteren. Goed wonen in Tiel voor iedereen Op dit terrein zijn geen afwijkingen te rapporteren. Versterken van de historische identiteit van Tiel Op dit terrein zijn geen afwijkingen te rapporteren.

27 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 24

28 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 25 Programma 6 Openbare ruimte Groen / verhardingen / civiele kunstwerken / straatreiniging / verlichting / watergangen / rioleringen / begraven / wijkbeheer Wat doen we in 2013? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van wegen Voor het inlopen van het achterstallig onderhoud wegen wordt de Reserve Wegen ingezet. Er is een traject gestart om te komen tot een integraal bestek Civiele Werken dat in 2014 op de markt gezet kan worden. Dit is het begin van de inhaalslag. Projecten zijn in gang gezet, maar nog in de voorbereidingsfase, gemiddeld duurt een werk, inclusief voorbereiding anderhalf tot twee jaar. Daarom stellen we voor het restant van het in de 1 e voortgangsrapportage aangevraagde budget terug te storten in de reserve en volgend jaar opnieuw ter beschikking te stellen. In 2013 heeft een herverdeling plaatsgevonden bij de toerekening van waterschapslasten. Voorheen was dit 50/50 wegen en strategisch bezit. Aangezien de verdeling van de oppervlakte van de wegen ten opzichte van strategisch bezit 90/10 is, is besloten tot herverdeling van deze kosten ( ). Het is niet mogelijk gebleken om voor het begin van het nieuwe schooljaar vier voetgangers/fietsbruggetjes te vervangen. Het college heeft besloten tot aanleg van twee noodbruggetjes, waarmee het beschikbare budget met ca is overschreden. Schoonhouden van de straat Er zijn dit jaar (nog) geen nieuwe verzoeken binnengekomen voor de aanleg van nieuwe hondenuitlaatplaatsen. We verwachten hierdoor minder uit te geven in Reiniging van de hondenpoeplocaties met een poepzuiger is sinds april dit jaar opgenomen in het integrale dagelijkse (groen)onderhoudsbestek, dat uitgaat van minder vaak structureel reinigen dan voorheen. Als er meer klachten komen, is extra reiniging mogelijk. Dit levert in 2013 een besparing op van (onderdeel B-lijst). In verband met voldoende voorraad zijn minder hondenpoepzakjes aangeschaft dan verwacht. Dat levert een eenmalige meevaller op van Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van het openbaar groen De meeste projecten op dit terrein lopen in 2014 nog door. We stellen voor het restant budget (tussen en ) terug te storten in de reserve en in 2014 opnieuw ter beschikking te stellen. In april is gestart met het invoeren van het integrale dagelijkse (groen)onderhoudsbestek (het samenvoegen van diverse losse bestekken). Bij de jaarrekening zal duidelijk zijn welke besparing dit in 2013 heeft opgeleverd. Deze wijze van werken maakt onderdeel uit van de opdracht om in 2014 door slimmer en efficiënter te gaan werken een bezuiniging van te halen (B-lijst). Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater Vanwege het faillissement van de Stichting SOM Nijmegen ontstaat er een overschrijding van het budget 'Afkoppelen van riolering in Tiel West' met Dit kan gedekt worden uit het rioleringsfonds.

29 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 26 Het Waterschap heeft laten weten dat de vervanging van het inlaatgemaal in de haven van Tiel drie à vier maanden langer gaat duren. Het huidige inlaatgemaal moet daardoor langer gehuurd worden (kosten à 8.667). Aan het einde van het project wordt een herberekening gemaakt van de meer- en minderkosten voor het Waterschap en de gemeente. Gladheiddienst Door de lange winter van is de zout-voorraad opgeraakt. Het budget voor inkoop voor strooizout wordt overschreden met

30 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 27 Programma 7 Onderwijs Onderwijs huisvesting / financieel toezicht / gemeenschappelijke lasten onderwijs / lokaal stimuleringsbeleid / Plantage Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Op dit terrein zijn geen afwijkingen te rapporteren. Wat doen we in 2013? Op dit terrein zijn geen afwijkingen te rapporteren.

31 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 28

32 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 29 Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Maatschappelijke ondersteuning / prestatievelden Wmo / verstrekkingen Wmo / ouderen en gehandicapten / allochtonen / jeugd / sociaal cultureel werk / lokaal gezondheidsbeleid / OGGZ en maatschappelijke opvang / sport / spelen / cultuurbeleid / bibliotheek / museum / schouwburg Agnietenhof / stads- en regionaal archief / evenementen en volksfeesten Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Hulp bij het Huishouden In regionaal verband vindt overleg plaats met vertegenwoordigers van de gecontracteerde aanbieders van Hulp bij het Huishouden. Het overleg is gericht op het opvangen van de effecten van de landelijke bezuinigingen op gebied van de Hulp bij het Huishouden. Aanbieders en gemeenten zijn zich er bewust van dat samenwerking (en ontwikkeling) belangrijk is. De per 1 januari 2013 aangegane contracten en het voeren van keukentafelgesprekken hebben tot effect dat de daling van de inkoop van de uren hulp bij het huishouden ook in de tweede helft 2013 is voortgezet. Individuele vervoersvoorzieningen De samenwerking met de Hartingbank/Ligtvoet, leverancier van Wmo hulpmiddelen, wordt na 2013 voortgezet. Kostenbeheersing is van belang en is onderdeel geweest van de afspraken over de voortzetting van de samenwerking. Medio 2013 zijn nieuwe contractafspraken gemaakt die een aanzienlijke structurele besparing op de geraamde onderhoudskosten met zich meebrengen. De ontwikkeling van algemene voorzieningen zoals deelgebruik van scootmobielen en (algemene) rolstoelen en het bevorderen van de particuliere markt bieden mogelijkheden tot (verdere) beheersing van de kosten. Dit najaar gebruiken we om dat concreter vorm te gaan geven. Regiotaxivervoer De eerder uitgesproken verwachting (1 e voortgangsrapportage) dat het Wmo zonegebruik in belangrijke mate zal afnemen wordt concreter. De prognose is dat de afname rond de zones ( in plaats van ) zal bedragen. De verwachte besparing in de kosten kan op dit moment nog niet ingeboekt worden. Het eerste aanbestedingsjaar loopt nog. In het bestek is de prognose met betrekking tot de inkoop van zones opgenomen. Nu deze prognose ver onderschreden wordt, wordt overleg gevoerd tussen de provincie en de vervoerder en de provincie en de gemeente. Na afronding van dit overleg wordt het pas mogelijk om de daadwerkelijke besparing in de inkoopkosten van de Wmo zones vast te stellen. Het aantal reguliere Openbaar Vervoer zones, (aandeel provincie in Regiotaxi voor niet Wmo geïndiceerden) dat gereisd wordt per Regiotaxi, is ook enorm teruggelopen. Wij verwachten dat wij u in de jaarrekening volledig kunnen informeren over de financiële afwikkeling van het Wmo Regiotaxivervoer 2013.

33 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 30 Wat doen we in 2013? Wet maatschappelijke ondersteuning In januari is de Wmo-visie vastgesteld, in maart is op een beeldvormingsavond gesproken over de afbakening en het dienstverleningsconcept. U heeft in de raad van juli het nieuwe Wmo Beleidskader vastgesteld. Extra middelen zijn vooralsnog niet nodig. Beleidsterrein 7 en 8: Maatschappelijke opvang / Geestelijke gezondheidszorg De aanvraag in de 2 e tranche van GSO IV voor de realisatie van enkele woonunits voor de onderste trede woonladder in samenwerking met de ketenpartners is gehonoreerd (zie ook paragraaf H). Vitale en aantrekkelijke stad Vanwege andere noodzakelijke prioriteiten (onder andere WLP, convenant Plantage 2013 t/m 2016 en convenant Agnietenhof 2013 t/m 2016), komt de aangekondigde cultuurnota niet meer dit jaar. In het Presidium is afgesproken dit op te pakken in de nieuwe bestuursperiode. Door het slechte weer tijdens het evenementenweekend viel het aantal bezoekers dit jaar tegen. Dit heeft ook financiële consequenties gehad, met name voor de exploitatie van het transferium. In totaal is er een overschrijding op de kosten van

34 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 31 Programma 9 Het besturen van de stad Verkiezingen / raad en commissies / burgemeester en wethouders / bestuursondersteuning / bestuurlijke samenwerking / juridische zaken / wijkgericht werken / stadspromotie Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband Regio Rivierenland In het kader van de evaluatie van de organisatie en het functioneren van Regio Rivierenland (RRL) heeft op 29 mei een grote radenconferentie plaatsgevonden. Vervolg daarop is een bezoek van het bestuur van RRL aan alle raden in het najaar. In december vindt opnieuw een grote radenbijeenkomst plaats. Stadspromotie De visie stadspromotie is op 5 maart door het college vastgesteld en besproken in de commissie Bestuur van 28 maart De hierin geformuleerde doelen voor 2013 zijn voor de helft uitgevoerd en voor de helft in uitvoering. Wat doen we in 2013? Tiel is erin geslaagd als gaststad te fungeren van het jaarlijkse Gelderse Sportgala. Dit evenement vindt plaats op donderdag 12 december 2013 in schouwburg Agnietenhof. Maandelijks brengt stadspromotie een nieuwsbrief uit. Hierin wordt vanaf september ook de nieuwsinformatie van het museum opgenomen. De gezamenlijke webshop van het museum en Zaak van de Stad is actief. Er is een intensievere gezamenlijke PR tot stand gebracht met Appelpop, waarbij het beeldmerk van de stad (Flipje) prominent naar voren kwam. Er zijn samen met de wijkorganisaties twaalf wijkschouwen georganiseerd in de acht Tielse wijken en dorpen. Een aantal projecten, waarvoor de wijkbudgetten worden ingezet, is in voorbereiding of uitvoering (onder andere rotonde Rivierenlandlaan, parkeerplaatsen station Passewaaij, kleinschalige buurtinitiatieven in meerdere wijken op het gebied van sociale cohesie en onderhoud). In afstemming met de Tielse begeleidingscommissie Rekenkamer en de rekenkamercommissie Geldermalsen wordt een voorstel voorbereid om de krachten te bundelen. Dit voorstel wordt aan de nieuwe raad voorgelegd.

35 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 32

36 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 33 Paragrafen

37 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 34

38 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 35 Paragraaf C Onderhoud Kapitaalgoederen: integrale planning stadsbeheer Rang schik king Centrum 1 Molenstraatje, Veemarkt, Pr. Beatrixstraat en Dr. Schaepmansstraat a Nieuw: Kleine coupures Integrale planning Stadsbeheer 2013 nieuwe fysieke projecten Locatie Omschrijving Stand van zaken Vervanging riolering. In het Molenstraatje wordt grootonderhoud uitgevoerd en pluimessen worden vervangen Herstelwerkzaamheden in samenwerking met het Waterschap (stadswal) Waalstraat en Waterpoort Noord 2 Oranjebuurt, Irenelaan 50% herstraten voetpad en oplossen schade boomwortels Voorbereidingsfase. Bodemonderzoek is afgerond. Gestart wordt met het maken van het bestek. Gereed. Initiatieffase. Planvorming. 3 De Praam Renovatie speelplek Aanbestedingsfase. Uitvoering in het najaar/winter Schepenbuurt en de Hennepe Onderhoud verharding Initiatieffase. Planvorming. b Nieuw: Pres. Kennedylaan Herinrichting kruispunt bij het Ziekenhuis Gereed. en Pres. Kennedylaan, Duurzaam Veilig c Nieuw: bruggen Rauwenhof e.o. Vervanging van vier voetgangers/fietsbruggen Aanbestedingsfase. Verwachte uitvoering begin december Er worden tijdelijk noodvoorzieningen aangelegd. Oost 5 Kuiperij, Meeslaan, Wilglaan Renovatie speelplek Aanbestedingsfase. Uitvoering in het najaar/winter d Nieuw: Fabriekslaantje Prins Willem Alexanderschool en omgeving Ontwerpfase. Voorlopig ontwerp wordt voorbereid. (initiatief van Stadsontwikkeling) West 6 Ridderweide Onderhoud verharding Initiatieffase. Planvorming. 7 Maurikstraat/Avezaathstraat Renovatie speelplek Voorbereidingsfase: kinderparticipatie afgerond. Bezwaren uit de omgeving. 8 Hertogenwijk Vervanging huisaansluitingen en onderhoud verharding Voorbereidingsfase: bodemonderzoek is afgerond. Gestart wordt met het maken van het bestek.

39 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 36 Rang schik Locatie Omschrijving Stand van zaken king 9 Diderik Vijghstraat en Relining riolering Voorbereidingsfase. Uitvoering 4 e kwartaal Diderik Vijghstraat in Burgemeester Altenastraat Nieuwe Tielseweg (tussen Rioolvervanging en groot onderhoud asfalt Voorbereidingsfase: hoogtemetingen zijn verricht. Bodemonderzoek is Brugstraat en Heiligestraat) afgerond. Gestart wordt met het maken van het bestek. Passewaaij e Nieuw: Station Passewaaij Uitbreiding parkeervoorzieningen Voorbereidingsfase. Locatie is vastgesteld. Watervergunning is aangevraagd bij het Waterschap. Hierover vindt nog overleg plaats. Kleine kernen en buitengebied 11 Buitengebied Vervanging minigemalen en stelselgemalen Gereed. f Nieuw: Wadenoijen Onderhoud voetpaden Uitvoeringsfase. Algemeen 12 Diverse lokaties Natuurvriendelijke oevers en plasbermen Voorbereidingsfase: bodemonderzoek, archeologisch onderzoek en onderzoek flora en fauna zijn gedaan. Gestart wordt met het maken van het bestek. Eind 2013/begin 2014 uitvoering in Tiel Noord en West. Integrale planning Stadsbeheer 2011/2012 fysieke projecten die doorlopen in 2013 Rang schik Locatie Omschrijving Stand van zaken king Centrum 1 Echteldsedijk Vervanging inlaatgemaal met leidingwerk; Uitvoeringsfase. Vertraging. Gereed in oktober samen met het Waterschap 2 Varkensmarkt Voegen herstellen Gereed. 3 Rioterrein, 2 e fase Nieuwe aanleg. Initiatief bij afdeling Start dit jaar nog met het aanleggen van parkeerplaatsen. Stadsontwikkeling Noord 4 Burg. Meslaan (Drumpt) Esdoorns worden vervangen door Liriodendrons. Aanvulling met bomen en 30% herstraatwerk, beide in rabatstrook. Aanleg plateaus en drempels in het kader van Duurzaam Veilig Uitvoeringsfase. In het najaar/winter worden de bomen gepland en wordt het project afgerond.

40 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 37 Rang schik king Locatie Omschrijving Stand van zaken 5 Gallencamp Renovatie speelplek Gereed. 6 Boerhavenlaan Renovatie speelplek Aanbestedingsfase. Uitvoering in het najaar/winter Oranjebuurt/Kloosterbuurt/ Zorgkwartier/Spoorbuurt/ Start opstellen plan aanleg herkenbare groenstructuur. Tegelijk worden de Uitgesteld naar 2014 (ligt een koppeling met uitvoering van het restgroenbeleid). Burg. Meslaan aanwezige speelvoorzieningen bekeken. Esdoorns vervangen door Liriodendrons 8 Predikbroedersweg/Kloosterhof Populieren vervangen. Esdoorns eventueel Uitgesteld naar 2014 (als gevolg van ontbreken financiële middelen). vervangen. Herstel rijbaan 9 Händelstraat Vergroting riolering. Tegelijk wordt gekeken Voorbereidingsfase. naar de wegen, het groen en de verkeerssituatie Oost 10 Konijnenwal Vervanging riolering, aanbrengen drainage, 30 km inrichting, schilparkeren, verbetering Gereed. 11 Vogelbuurt: Wulpstraat, Meeslaan, Kievitstraat, Zwaluwstraat, Meeuwstraat, Gruttostraat, Sperwerstraat en Leeuweriklaan groeimogelijkheden voor de bomen Vervanging riolering, aanbrengen drainage, afkoppelen, herbestraten en uitbreiding parkeren (project van SO) 12 Kijkuit / J.D. van Leeuwenstraat Vervanging riolering (in het kader van de basisinspanning), ondergrondse voorzieningen, vervanging deklaag straten, en vervangen Lindes Uitvoeringsfase. Vertraging als gevolg van meerdere hoogwaterperiodes in Hervatting werkzaamheden na bouwvakantie. Afronding in het 1 e kwartaal Uitvoeringsfase. Werk is afgerond op de bomen na. 13 Hoveniersweg/Bakkerstraat e.o. Vervanging riolering en herinrichting straten Uitvoeringsfase. Richtlandstraat, Hilversumstraat en Bakkerstraat gereed op de bomen na. De overige straten nog in uitvoering. 14 Nachtegaallaan Aanleg drainagestelsel. Initiatief van Stadsontwikkeling Uitgesteld tot In 2014 wordt de riolering vervangen. Aanleg drainage wordt hierin meegenomen (integrale aanpak). 15 Voor de Kijkuit e.o. Vervanging van de keermuur Voorbereidingsfase. Het ontwerp is klaar en het bestek wordt voorbereid. Verwachte uitvoering in oktober. 16 Algemeen Oost Groene daken (onderdeel Future cities) Uitvoeringsfase. Nog niet het gehele geplande aantal m² gehaald.

41 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 38 Rang schik king West 17 Teisterbantlaan / Nieuwe Tielseweg - Wadenoijenlaan Locatie Omschrijving Stand van zaken Afwikkeling verkeer en vervanging riolering bij rotonde 18 Bloemenbuurt Vervanging riolering. Grootonderhoud straten. Beplanting Dahliastraat Project is betrokken bij de verplaatsing van Kwadrant naar de plek van het voormalige Westlede. Project is opgepakt door SO. Teisterbantlaan vanaf de Nieuwe Tielseweg tot aan het Cruiff Court, wordt hierbij integraal betrokken. Geld wordt in P-nota van 2014 aangevraagd t.b.v. de uitvoering in Voorbereidingsfase. Bodemonderzoek is uitgevoerd. Sanering is noodzakelijk. Voorlopig ontwerp is gemaakt. Bewonersavond is geweest en het definitieve ontwerp is klaar. Kan naar aanbestedingsfase. 19 Moluksewijk Afkoppelen Uitgesteld naar eind 2013, als gevolg van de plannen van de SCW (integrale aanpak). Nu vertraging door capaciteitsproblemen (langdurige ziekte en voorrang andere projecten). 20 Inundatiekanaal Herstel oude bruggen (in samenwerking Gereed. met het Waterschap en de Provincie) 21 Kruising spoor/provinciale weg Verbreden van stuw in knijpconstructie Uit de watersysteemanalyse blijkt dat deze constructie niet meer nodig is. De wateropgave spitst zich nu op het aantakken op het Inundatiekanaal. Lift mee in de planning van nr. 17. Passewaaij 22 Passewaaij buurt 7 Ontwikkeling nieuwe buurt. Initiatief van Stadsontwikkeling Uitvoeringsfase. Vertraging als gevolg van economische recessie. Zie ook onder nr Vuadabos Afvoer water Passewaaij (incl. buurt 7) Gereed (conclusie na overleg met Waterschap: geen opgave meer voor de gemeente; wel nog een opgave voor de ontwikkelaar van buurt 7). 24 Passewaaij algemeen Reparaties aan het riool Gereed. 25 Vuadabos Bos uitdunnen Voorbereidingsfase (overleg geweest met Staatsbosbeheer). Uitvoering najaar Goudhaver Renovatie speelplek Gereed. Kleine kernen en buitengebied 27 Dreef (Wadenoijen) Duurzaam veilig inrichten, inclusief parkeervoorziening 28 Buitengebied Aanleg open water bij de A15 (vergroting waterplas bij Laan van Westroijen). Initiatief van afdeling Stadsontwikkeling Gereed. Gereed.

42 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 39 Rang schik king Locatie Omschrijving Stand van zaken 29 Buitengebied Duurzaamveilig Waalbandijk. Herstel Gereed. asfalt, aanbrengen fietssuggestiestroken en herstel bermen Industrieterreinen 30 Kellen Waterberging Linge Voorbereidingsfase. Vertraging als gevolg van archeologische ondergrond van de oorspronkelijke locatie. Uitvoering ligt bij Waterschap. Verwachting is dat de waterberging Industrieweg uitgevoerd gaat worden eind De waterberging bij de Linge is afhankelijk van een perceelsruil tussen Waterschap en Staatsbosbeheer. 31 Kellen algemeen Reparaties aan het riool Gereed.

43 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 40

44 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 41 Paragraaf D Financiering De wet Fido geeft twee verplichte richtlijnen voor de bewaking en beheersing van de renterisico's: de kasgeldlimiet voor de korte financiering (< 1 jaar) en de renterisiconorm voor de lange financiering (> 1 jaar). Het kader van het financieringsbeleid is vastgelegd in het Treasury Statuut. Dit statuut beschrijft de doeleinden, de organisatorische en financiële kaders, de informatievoorziening en de administratieve organisatie. Het huidige statuut dateert van augustus Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet voor 2013 is vastgesteld op Dit is 8,5% van het begrotingstotaal per 1 januari De ruimte die de kasgeldlimiet biedt, wordt zoveel mogelijk benut. De tarieven voor de korte financiering zijn zeer laag. Het tarief voor een kwartaal kasgeld is medio september 0,25% (september 2012: 0,30%). Omschrijving 1 e kwartaal 2 e kwartaal Vlottende schuld Vlottende middelen Netto vlottende schuld Kasgeldlimiet Ruimte (+) Overschrijding (-) De verwachting is dat we het derde kwartaal een ruimte binnen de kasgeldlimiet hebben en dat er in het vierde kwartaal een overschrijding van de kasgeldlimiet zal plaatsvinden.. De tarieven voor langlopende leningen met looptijd van 20 jaar liggen medio september op 3,14% (2012 3,02%). Renterisiconorm De renterisiconorm stelt dat per jaar maximaal 20% van het begrotingstotaal in aanmerking mag komen voor herfinanciering en/of renteherziening. De renterisiconorm voor dit jaar is De verwachting is dat we dit jaar geen langlopende lening aan hoeven te trekken, omdat we zo optimaal mogelijk gebruik maken van de ruimte die de kasgeldlimiet ons biedt.

45 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 42

46 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 43 Paragraaf E Bedrijfsvoering Organisatieontwikkeling: expeditie Tiel In Expeditie Tiel werken we er naar toe dat onze gemeente een frisse dienstverlenende organisatie is die met kwaliteit en service haar inwoners, ondernemers, instanties en bestuur van dienst is. Én waar medewerkers zich ontwikkelen en met plezier en enthousiasme hun bijdrage leveren en de organisatie glans geven. Waar organisatie en medewerkers regelmatig reflecteren en elkaar scherp houden 'Doen we nog de goede dingen?' en 'Doen we de dingen ook goed?'. Meest in het oog springt de aankomende reorganisatie, die per 1 januari 2014 zijn beslag moet krijgen. Aan de gewenste nieuwe structuur en cultuur is afgelopen tijd hard gewerkt. Medewerkers en OR zijn hier actief bij betrokken middels een dialoog in 'grof- en fijn'-groepen. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een organisatierapport. Dit is begin juli door het college vastgesteld. De OR heeft geadviseerd en is overwegend positief, maar geeft wel een aantal adviezen mee voor de verdere uitwerking en implementatie. In het najaar loopt de werving en selectie van de teammanagers. Alle medewerkers zijn geïnformeerd over hun plaatsing en hun normfunctie op grond van het nieuwe functieboek HR21. Vervolgens zijn er nog een paar maanden om de laatste losse eindjes te regelen, zodat we op 1 januari 2014 een start kunnen maken in een nieuwe teamgerichte organisatiestructuur rond de dienstverlening aan al onze klanten. Arbeidsomstandigheden In de 1 e Voortgangsrapportage 2013 maakten wij melding van het te houden onderzoek naar de klimaatomstandigheden op het Beursplein. De onderzoeksresultaten zijn aanleiding geweest om een aantal maatsregelen door te voeren die naar verwachting leiden tot het oplossen van de klachten. De kosten hiervan (een kleine ) worden ten laste gebracht van de meerjaren onderhoudsvoorziening. In het kader van 'veiligheid in het uitoefenen van de openbare functie' zijn verschillende maatregelen getroffen ten behoeve van het College van B&W. Vooraf heeft hier overleg over plaatsgevonden met het Presidium. Inkoop en aanbesteding Volgend op de besluitvorming eerder dit jaar is, vanuit de eigen organisatie, een projectleider aangesteld die samen met het management een inkooporganisatie gaat vormgeven. Hierbij wordt een verbinding gelegd met Culemborg en Geldermalsen, omdat inkoop deel uitmaakt van de samenwerking met de genoemde gemeenten. Samenwerking CGT In alle drie de gemeenten hebben de gemeenteraden de raadsvoorstellen voor samenvoeging van IM/ICT en Financiën en P&O behandeld en conform vastgesteld. Dat is een belangrijke stap in de voorbereidingen voor de samenwerking. Het streven is de samenvoeging per 1 januari 2014 in te laten gaan. Op dit moment worden de implementatieplannen uitgewerkt. In oktober zal blijken of deze datum haalbaar is.

47 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 44 Bureau Hiemstra & de Vries is geselecteerd om de drie gemeenten te begeleiden bij het beantwoorden van het governance vraagstuk: hoe sturen de drie gemeenten op de doelen die zij gezamenlijk willen bereiken, te denken valt aan juridische vormgeving, bestuurlijke en ambtelijke aansturing, organisatorische vormgeving en fysieke huisvesting. De bedoeling is dat in oktober 2013 op al deze onderdelen een antwoord is en dat er in de stuurgroep een besluit kan worden genomen. Hierover zal de raad in een speciale bijeenkomst nader worden geïnformeerd.

48 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 45 Paragraaf F Verbonden partijen Gemeenschappelijke regelingen Regio Rivierenland De fusie van de GGD Tiel met de GGD Nijmegen plus de overheveling van de milieutaken naar de ODR leiden tot frictiekosten bij de Regio van in totaal meer dan Deze zullen zoveel mogelijk binnen de bestaande begrotingen worden opgelost, dus zonder een extra beroep op een extra gemeentelijke bijdrage. Dit is mede mogelijk dankzij een BTW-restitutie over voorgaande jaren. De bestuursrapportage 2013 van de Regio bevat geen bijzonderheden, de uitvoering van de begroting ligt grotendeels op schema en er zijn ook nauwelijks financiële afwijkingen die van belang zijn voor de gemeentelijke bijdrage. Regionaal Archief Rivierenland (RAR) De nieuwbouw is in het tweede kwartaal van 2012 in gebruik genomen. De financiële afwikkeling van de nieuwbouw en de toegekende subsidies moet nog plaatsvinden. Daarnaast is er een overschot op de aangegane lening voor de nieuwbouw. Voordat met de nieuwbouw van het RAR werd begonnen, was de aanname dat de bijdrage per inwoner zou oplopen tot meer dan 14,-- per inwoner. Dankzij meevallers in de nieuwbouw en de fusie met twee andere archiefinstellingen is de bijdrage 5,-- per inwoner lager. Lander Werk & Integratie De begroting van Lander is opgesteld tegen de achtergrond van het beleidsplan voor de periode 'Werken en Leren' en in aanvulling daarop het plan 'Tijd voor prioriteit'. De intentie was een nieuw beleidsplan te maken vóór Gelet op de onduidelijkheden in de aanstaande Participatiewet wordt dit waarschijnlijk niet gedaan. Het wetsvoorstel Participatiewet wordt eind 2013 aan de Tweede Kamer voorgelegd. Deze nieuwe wet inclusief een nieuwe vorm van beschut werk moet per 2015 ingaan. Tot op heden hebben de deelnemende gemeenten geen bijdrage hoeven te verstrekken aan Lander. In de Lander begroting 2014 wordt vanaf 2016 een tekort op de vermogenspositie voorzien van 1,4 miljoen. Hierbij is uitgegaan van een negatief bedrijfsresultaat in de komende jaren van respectievelijk miljoen, miljoen en miljoen. Wordt dat realiteit dan is een gemeentelijke bijdrage te verwachten. Die zal voor Tiel dan zijn in 2016 en in Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR) Van de BSR is een bestuursrapportage ontvangen. Hieruit blijkt dat ook in deze regio het aantal bezwaren tegen de WOZ-waarde fors toeneemt. De bijdrage over 2013 zal ongeveer hoger zijn dan we eerder raamden. Bedrijfschap Medel De grondexploitaties voor Medel I en de uitbreiding Medel zijn vastgesteld. Om snel weer grote kavels beschikbaar te krijgen is verder invulling gegeven aan het Provinciaal Inpassingplan (PIP). Momenteel wordt een stedenbouwkundige studie voor de uitbreiding van Medel (waarbinnen het PIP-gebied ligt) gemaakt. Voor de grenscorrectie loopt de Wet Arhi (Algemene regels herindeling) procedure. In september vindt behandeling plaats van het herindelingsontwerp in Provinciale Staten van Gelderland (PS).

49 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 46 Als PS met het herindelingsontwerp instemt, kan de grenscorrectie per 1 januari 2014 een feit zijn. Voorbereidingen worden getroffen om de wijzigingen op te nemen in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) De nieuwe ODR-organisatie is op 1 april 2013 van start gegaan. De ODR is gehuisvest in het gebouw waar Regio Rivierenland was gevestigd, die naar het voormalig GGD-gebouw is verhuisd. De gemeente Tiel voert samen met Geldermalsen en Culemborg de facilitaire dienst uit voor de ODR. Over de verdeling van de kosten en opbrengsten over deze gemeenten vindt nog overleg plaats. Door middel van een bestuursrapportage is de begroting 2013 geactualiseerd. Voor Tiel betekent dit een kleine verhoging van de bijdrage 2013 met Deelnemingen BNG Bank De winst over het eerste halfjaar 2013 is met 36 miljoen gedaald ten opzichte van Gezien alle onzekerheden acht de bank het niet verantwoord een uitspraak te doen over de verwachte nettowinst Vitens N.V. Het nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Vitens N.V. bedraagt over ,6 miljoen. De uitkering per aandeel bedraagt 2,57. Over 2012 is aan Tiel dividend uitgekeerd. Dat is minder dan begroot.

50 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 47 Paragraaf H TSOb Wat willen we? Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO) In het tweede kwartaal is de Tielse aanvraag in kader van de 2 e tranche GSO, gehonoreerd. Op 26 juni is een nieuw stadscontract opgesteld waarin de afspraken voor de 2 e tranche en de aanvullende provinciale bijdrage van miljoen is verwerkt. Het provinciale onderzoek naar de acht sleutelprojecten in Gelderland heeft geresulteerd in een handelingsperspectief voor de provincie ten aanzien van de sleutelprojecten, en per stad een aantal bevindingen en aanbevelingen. De provincie gaat gesprekken met de steden aan over de uitkomsten. Regiocontract Ook voor het Regiocontract is de aanvraag in het kader van de 2 e tranche gehonoreerd voor Wat doen we in 2013? GSO IV Binnenstedelijke ontwikkeling De situatie met betrekking tot de ontwikkeling van het Veilingterrein is niet veranderd ten opzichte van de 1 e Voortgangsrapportage. Sleutelproject Waalfront Het ontwikkelen van de Westluidense Poort is op 17 juli jl. voorlopig gegund aan het consortium VolkerWessels. Voor FluviaTiel is de reservering in het stadscontract van april 2012 omgezet in een beschikking. Ook heeft de provincie vanuit het programma Waalweelde aanvullend 1.2 miljoen beschikbaar gesteld. Stedelijke infrastructuur inclusief centrumvoorzieningen De gemeente is in gesprek met ontwikkelaar, de grondeigenaar en de toekomstige gebruiker over de gewenste ontwikkeling van het zuidelijk deel van Retailpark Latenstein. Diverse acties zijn besproken om tot realisatie te komen. Begin september komen de partijen bijeen om kennis te nemen van de resultaten van die acties. Een bureau stelt in opdracht van Tiel, Culemborg en Zaltbommel een regionaal voorzieningenplan sport op, onder andere op basis van een inventarisatie van de Gelderse Sport Federatie bij de andere regiogemeenten. Doel is toegankelijke bovenlokale sportvoorzieningen voor de inwoners van Rivierenland die bovendien kostenefficiënt beheerd kunnen worden. De middelen die bestemd waren voor een regionaal voorzieningenplan cultuur worden met instemming van de provincie ingezet om een regionaal cultuur- en erfgoedpactprogramma van de grond te tillen. Het RSG Lingecollege heeft voor het havo- en vwo niveau het Technasium ontwikkeld: een onderwijsconcept waarin leerlingen in groepen samenwerken aan een door het bedrijfsleven aangeleverde opdracht en daar een praktische oplossing voor creëren. Inpandig wordt de daarvoor noodzakelijke goed geoutilleerde omgeving gecreëerd. Ook aan de buitenkant van het gebouw komt een zichtbare verwijzing naar het Technasium.

51 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 48 Economie, leefbaarheid, veiligheid In Tiel West wordt 'Werk aan de winkel' voortgezet met onder meer afronding van het Gevelplan voor het Hertogenplein. In mei heeft een mediterrane markt plaats gevonden ter afronding van het Gevelplan en als start voor intensievere samenwerking tussen de winkeliers aan het plein. Op een braakliggend terrein van een projectontwikkelaar wordt een buurtmoestuin ingericht, waarvoor veel belangstelling is. De vrouwen van 'Werelds Koken' hebben bij veel gelegenheden (voor de ondernemersvereniging, voor bewonerscommissies) in het kader van de mediterrane markt, hun kookvaardigheden kunnen tonen. Er wordt toegewerkt naar verzelfstandiging. Daarnaast werkt SCW aan het opknappen van de portiek- en galerijflats en aan de Molukse Wijk. In de 2 e tranche is een bijdrage gekregen voor de sociaal maatschappelijke ondersteuning van complexe doelgroepen met behulp van leer-werktrajecten. In afstemming met vergelijkbare projecten vanuit het Veiligheidshuis en de regionale aanpak van multiprobleemsituaties, wordt een projectplan opgesteld. De voorbereidende gesprekken voor het realiseren van Woonunits aan de onderkant van de woonladder zijn gestart. Regiocontract In de programmaraden worden de middelen uit het regiocontract toegekend aan concrete projecten. Tiel participeert in en draagt bij aan projecten die aansluiten bij de Tielse prioriteiten. ISV III De voorbereiding van het Waterplein Tiel Oost is, na de verwerving van het TKV-gebouw, van start gegaan. De provincie levert vanuit Impulsgelden Wonen een extra bijdrage van De (voorbereiding van de) sanering Papesteeg 102 is gestart nadat de meerkosten gedekt zijn vanuit resterende ISV gelden. Future Cities In het tweede kwartaal ontstond de mogelijkheid om Future Cities nogmaals met een jaar te verlengen tot eind 2014, echter alleen voor projecten die een aanvulling vormen op de activiteiten van de afgelopen jaren in Future Cities. Rond oktober 2013 geeft Europa uitsluitsel over deze extra tranche.

52 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 49 Ombuigingen en bezuinigingen

53 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 50

54 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 51 Ombuigingen en bezuinigingen Zoals u van ons gewend bent rapporteren we ook in deze voortgangsrapportage over de stand van zaken van de ombuigingen en bezuinigingen waartoe u besloten heeft. Op dit moment lopen er drie ombuigings- c.q. bezuinigingsoperaties: de bezuinigingen gebaseerd op het coalitieakkoord 2010; de bezuinigingen gebaseerd op de Perspectievennota 2011; de bezuinigingen waartoe is besloten bij de vaststelling van de begroting Conform de systematiek van rapporteren op afwijkingen treft u in deze paragraaf de voortgang van de ombuigingen en bezuinigingen die we nog niet (volledig) realiseren vanaf 2013, met af en toe een doorkijkje naar 2014 en volgende jaren. De bezuinigingen waarover we niet rapporteren worden naar verwachting gewoon gerealiseerd. Alles overziende kunnen we concluderen dat we behoorlijk op schema liggen met de realisering van de bezuinigingen. De bezuinigingen die nog onzeker zijn monitoren we goed en indien noodzakelijk zoeken we alternatieven. In bijlage 1 treft u een overzicht van de stand van zaken aan. Zoals in de vorige voortgangsrapportage aangekondigd kiezen we er voor om dit keer alleen de bezuinigingen te vermelden waarvan nog niet zeker is dat we ze realiseren. Daarbij onderscheiden we: oranje: concrete invulling van de bezuiniging moet nog plaatsvinden rood: bezuiniging wordt (waarschijnlijk) niet gerealiseerd, naar een alternatief wordt gezocht Bezuinigingen Bedrijfsvoering (oplopend naar in 2016) Het ging oorspronkelijk in totaal om 2 miljoen, waarvan de eerste miljoen al in detail is vastgelegd en van de tweede miljoen inmiddels een kleine In 2011 is besloten om hierbij ook de nog openstaande ombuiging 'elektronische en papieren dienstverlening' en de aanstelling van een I-manager hierbij te betrekken en in 2012 is daar bijgekomen de taakstelling 'personeelkosten terugdringen' van Daarmee is de tweede miljoen nu opgelopen tot bijna 2,7 miljoen. Ten aanzien van de eerste miljoen kunnen we melden dat de verkoop van het pand Ambtmanstraat nog niet is gerealiseerd. We zijn daarbij afhankelijk van de markt. Voor het overige ligt een en ander op schema. De taakstelling van de tweede miljoen is de eerste jaren nog beperkt. Inmiddels is een bedrag van 0,7 miljoen gerealiseerd, waarmee we tot en met 2013 voorlopen op de taakstelling. In 2014, 2015 en 2016 staan nu nog respectievelijk 0,3 miljoen, 0,8 miljoen en 0,9 miljoen open. Wij zetten daarbij met name in op de sporen pensioengangers en inkoop. In elk geval in 2014 zullen we langs die twee sporen de benodigde taakstelling realiseren. Daarnaast worden op langere termijn voordelen verwacht via de samenwerking Culemborg- Geldermalsen-Tiel en door de processen 'lean' te maken. Wegreclames De bedoeling hiervan is om de revenuen van de mast op Medel die op grond staat die door de gemeente Tiel wordt beheerd, in de kas van de gemeente Tiel te laten vloeien in plaats van in de exploitatie van Medel. We willen dit oppakken bij de overdracht van gronden in Medel naar de gemeente. Dit betekent wel dat de taakstelling in 2013 niet wordt gerealiseerd.

55 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 52 Bezuinigingen Kostenbesparing voetveer Uit het bedrijfsplan van het voetveer blijkt dat de bezuiniging haalbaar is nadat een nieuwe boot is aangeschaft. In 2013 is dat nog niet het geval. Dit betekent dat we in 2013 de bezuiniging niet realiseren. Geen externe bezwarencommissie vanaf 2014 Het helemaal afschaffen van de externe bezwarencommissie vinden we niet wenselijk. Op dit moment worden twee sporen onderzocht om de bezuiniging toch te realiseren: samenwerking met Culemborg en Geldermalsen eenvoudige zaken ambtelijk afdoen, complexere zaken via de commissie. Intussen huren we minder juridische expertise in en realiseren we de bezuiniging op die manier. B-lijst onderzoeken De zogenaamde B-lijst betreft een aantal onderzoeken die moeten leiden tot een bezuiniging van in totaal Over het eerste onderwerp van deze lijst, de insourcing van Bureau Toezicht en Handhaving naar de AVRI, heeft u in juli een besluit genomen, terwijl een soortgelijk besluit voor Beheer Openbare Ruimte voor oktober is geagendeerd. Andere onderwerpen die worden onderzocht zijn vastgoedbeheer en sportaccommodaties. Wij verwachten dat we uiteindelijk meer dan voldoende besparing zullen bereiken om de bezuiniging te realiseren. Daarbij moet wel als kanttekening worden geplaatst dat de insourcing ook een taakstelling met zich meebrengt voor het terugdringen van overheadkosten. Bezuinigingen Verminderen bijdrage Halt structureel Het moment van besluitvorming over deze bezuiniging maakte het niet mogelijk om Halt tijdig te informeren hierover. De bezuiniging wordt vanaf 2014 wel gerealiseerd. Kanalen internet, telefoon, balie en post meer integraal aanpakken vanuit klantvraag structureel vanaf 2014 Deze bezuiniging kan niet worden gerealiseerd in 2014 en Of dat in 2016 en volgende jaren wel zal lukken zal volledig afhangen van de opbouw van de nieuwe bedrijfsvoeringsorganisatie voor CGT en de besluitvorming op het gebied van het KCC voor CGT. Maandagmarkt Er is een juridische onderbouwing nodig om de maandagmarkt zo snel mogelijk af te kunnen bouwen. Hier wordt momenteel aan gewerkt, de maandagmarkt kan derhalve om juridische redenen niet per januari 2014 gesloten worden. Opruimen huisuitzettingen doorbelasten aan corporaties structureel Vanaf 2014 worden de huisuitzettingen niet meer door de gemeente Tiel maar door de woningbouwcorporaties gedaan. De bezuiniging wordt verwerkt. Schapen- en paardeweitjes verhuren structureel De bezuiniging kan niet worden gerealiseerd. Er blijken te weinig weitjes te zijn die voor verhuur in aanmerking komen. Onderhoud Medel structureel Met het Industrieschap en ondernemerscoöperatie Medel wordt overlegd over de overdracht van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte van de gemeente naar Medel vanaf Daarin wordt deze bezuiniging meegenomen.

56 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 53 Subsidie Mozaïek in 2014, vanaf 2015 Voor 2014 wordt, in overleg met Mozaïek, deze bezuiniging doorverwerkt in de subsidie. In 2014 wordt de discussie gevoerd over hoe deze bezuiniging slim wordt gerealiseerd. Taakstelling 10% bij fusies GGD structureel vanaf 2014 De GGD Gelderland-Zuid heeft deze bezuiniging niet overgenomen, wellicht kan deze bezuiniging (gedeeltelijk) worden gedekt door het voordeel dat ontstaat door het afstoten van de logopedie-plus taken. Speelplekken opheffen in 2014, vanaf 2015 Doel van deze bezuiniging is bewoners zelf verantwoordelijk laten zijn voor het beheer of opheffen als er geen behoefte meer is. Van deze bezuiniging kan in worden gerealiseerd door eventuele renovatie niet in 2014 uit te voeren. Opheffen of overdracht van beheer en eventuele vernieuwing wordt dan opgenomen in een nieuwe kijk op speelplaatsen, eerste halfjaar van 2014 met de commissie te bespreken. Subsidies korten of schrappen (dubbelingen eruit) structureel vanaf 2014 Doorlichten van de verschillende subsidies heeft uitgewezen dat er geen letterlijke dubbelingen in zitten. Wel hebben subsidies in een aantal gevallen een zelfde doel. Met name in het sociale domein wordt momenteel, in het licht van de decentralisaties en het bevorderen van de eigen kracht van burgers, bezien welke ondersteuning in de vorm van subsidies daarbij past, gegeven de bezuinigingsopgave. Reserve frictie ombuigingen De stand van de reserve frictie ombuigingen bedroeg aan het begin van het jaar In de begroting is al een aantal stortingen en onttrekkingen geraamd. Op basis van bovenstaande rapportage stellen wij nog een aantal onttrekkingen voor: Stand per Stortingen 2013 Eerder gerealiseerde bezuiniging organisatiekosten Eerder gerealiseerde bezuiniging regionaal archief Eerder gerealiseerde bezuiniging catering Onttrekkingen 2013 Inhuur i.v.m. organisatie-ontwikkeling Nog niet gerealiseerd bezuiniging versnelde afschrijving Niet realiseren taakstelling Zaak van de Stad Niet realiseren taakstelling veerpont Niet realiseren uitvoering speelbeleidsplan vertragen Nog niet realiseren verminderen bijdrage Halt Niet realiseren bezuiniging verkiezingsborden Niet realiseren verhuur schapen- en paardeweitjes Niet realiseren Medel zelf onderhouden Stand per Onttrekking 2014 Minder bezuiniging op veiligheidsmonitor (correctie) Taakstelling Zaak van de Stad

57 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 54

58 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 55 Financiële stand van zaken

59 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 56

60 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 57 Financiële stand van zaken In dit hoofdstuk kijken we per programma eerst naar de uitgaven, waarbij het streven is om overschrijdingen op uitgaven op te vangen binnen het programma. Vervolgens kijken we naar de inkomsten en doen we voorstellen om deze wel of niet als vrij besteedbaar te beschouwen. Aan het eind van het hoofdstuk doen we vervolgens voorstellen hoe om te gaan met de verschillende uitkomsten hiervan. Daarmee geven we u als raad meer mogelijkheden om hierin zelf ook te sturen, dit conform de richtlijn van de zogenaamde Tielse Zalmnorm. Alle mutaties die zijn genoemd zijn incidenteel, tenzij anders vermeld. Programma 1 Veiligheid Uitgaven: nadelig Onze bijdrage aan slachtofferhulp was niet correct in de begroting opgenomen, er moet worden bijgeraamd. Inkomsten: nadelig De legesopbrengsten in het kader van de APV vallen tegen. In 2013 zullen waarschijnlijk geen leges voor sloopvergunningen worden ontvangen in verband met wijziging van de wetgeving. Geraamd was De structurele gevolgen moeten we nog nader onderzoeken. Programma 2 Dienstverlening geen meldingen Programma 3 Economische Zaken Uitgaven: nadelig De toename van het aantal bijstandsuitkeringen leidt tot een tegenvaller van Op dit moment zijn er uitkeringsgerechtigden, in de begroting gingen we uit van 990. Inkomsten: nadelig Ondanks toegenomen uitgaven is de rijksbijdrage voor bijstandverstrekking lager dan geraamd. We moeten deze met naar beneden bijstellen. Reden hiervoor is dat de Meerjarige Aanvullende Uitkering, als we deze al ontvangen, lager zal zijn dan we bij de 1 e voortgangsrapportage nog verwachtten. De eigen bijdrage die voor onze rekening komt zal waarschijnlijk 7,5% zijn, terwijl we in de 1 e voortgangsrapportage nog uitgingen van 3%. Ook de bijdrage voor Bijstand Zelfstandigen is lager, omdat besloten is een normering in te voeren voor te ontvangen aflossingen op leningen. Doordat we in peiljaar zeer veel BBZ hebben toegekend is het onmogelijk om aan deze normering te voldoen. De verlaging bedraagt voor ons Daar staan iets hogere terugontvangsten tegenover ten bedrage van Programma 4 Mobiliteit Uitgaven Extra uitgifte van parkeervergunningen leidt tot extra kosten voor drukwerk en dergelijke en ook extra onderhoudskosten voor de gebruikte software. In totaal extra kosten. Het saldo van inkomsten minus uitgaven wordt in het parkeerfonds gestort en heeft dus geen invloed op de uitkomst van deze voortgangsrapportage.

61 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 58 Inkomsten: nadelig Ondanks het besluit dat in de zomermaanden op zaterdagen vrij geparkeerd kan worden zijn de parkeeropbrengsten hoger dan geraamd. Door de uitbreiding van de tweede schil is ook de opbrengst van de parkeervergunningen hoger, We zien een verbetering van het betaalgedrag en daardoor is de opbrengst van parkeerboetes juist lager. De inkomsten uit overzettingen van het veer lopen achter op het verwachte aantal overzettingen. Doordat de weersomstandigheden in het voorjaar slecht zijn geweest hebben er minder recreatieve overzettingen plaats gevonden. Verwacht wordt dat aan overzettingen wordt omgezet, dat is minder dan geraamd. Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling Uitgaven nadelig We hebben extra kosten moeten maken in verband met een rechtszaak tegen de NS over bodemverontreiniging. Daarnaast extra kosten voor beheer van de corsohallen. Inkomsten voordelig Het pand Agnietenstraat 24 is verkocht. De opbrengst bedraagt na aftrek van kosten. Hier trekken we van af in verband met een nog openstaande taakstelling bij vastgoed. De raming huurinkomsten verlagen we met Bij de overdracht van gronden aan Industrieschap Medel bleek dat een aantal gemaakte uren ten onrechte niet waren toegerekend. Dit was alsnog mogelijk, wat tot een voordeel leidt van Programma 6 Openbare ruimte Uitgaven: nadelig De waterschapslasten onbebouwd verdeelden we voorheen 50/50 wegen en strategisch bezit. Aangezien de verdeling van de oppervlakte van de wegen ten opzichte van strategisch bezit 90/10 is, stellen wij voor om deze kosten te herverdelen. Dit betekent een extra belasting van voor de post wegen. Het voordeel bij strategisch bezit komt niet in het saldo van deze voortgangsrapportage terecht maar wordt gecorrigeerd op de boekwaarde in de balans. In uw vergadering van 19 juni 2013 heeft u een krediet van beschikbaar gesteld voor de vervanging van vier voetgangers/fietsbruggetjes. U had gevraagd om zo mogelijk de vervanging van de bruggen voor het nieuwe schooljaar te realiseren. Dit is niet mogelijk gebleken. Wel hebben we besloten tot aanleg van twee noodbruggetjes. Het beschikbare budget wordt hierdoor met ca overschreden. Wij hebben besloten tot het ontruimen van een terrein aan de Latensteinse Rondweg als gevolg van handhaving. De kosten waren tevoren niet voorzien en zijn niet verhaalbaar. Om ongewenst gebruik (hennepplantage of autosloop) te voorkomen was het noodzakelijk om snel te handelen. De kosten worden geschat op De kosten voor bestrijding van overlast door hondenpoep zijn lager dan begroot. Belangrijkste oorzaak is dat we minder hondenpoepzakjes hoefden aan te schaffen door de nog aanwezige voorraad. Ook is de hondenpoepzuiger minder vaak ingezet en zijn er minder hondenuitlaatplaatsen aangelegd. Door de lange winter van is de zout voorraad opgeraakt. De inkoop van zout is in de zomerperiode gedaan zodat de prijs significant lager is dan in de winterperiode. Het budget voor inkoop voor strooizout wordt overschreden met Programma 7 Onderwijs Uitgaven: nadelig De kosten van onderwijshuisvesting overschrijden het budget met , met name door extra kosten voor gymonderwijs van de Cambier van Nootenschool na sloop van de gymzaal. Inkomsten: voordelig Extra huuropbrengsten leiden tot een meevaller van

62 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 59 Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Uitgaven: voordelig Binnen de Wmo vallen de uitgaven mee daarvan zit in de vervoersvoorzieningen, bij de contractverlenging zijn lagere prijzen afgesproken. Bij huishoudelijke hulp vinden we de andere door afname van het aantal uren dat wordt ingehuurd. Het schrappen van de logopedie-plus taken door de GGD leidt tot een besparing van , terwijl kleinere mutaties binnen de GGD-begroting nog een keer een voordeel opleveren van Via de algemene uitkering ontvangen we, naast de al eerder ontvangen , nog eens voor de transitie van jeugdzorg naar de gemeenten. We stellen voor om dit hiervoor te bestemmen. Het Regionaal Archief had een overschot op de jaarrekening Hierdoor ontvangen wij terug. In de 1 e voortgangsrapportage hebben we u voorgesteld om de bezuiniging op ons eigen semi-statisch archief terug te draaien en dit te dekken uit een lagere bijdrage aan RAR vanaf In die lijn stellen we voor om in van het rekeningresultaat 2012 van het RAR te gebruiken voor conserveringsmaatregelen van ons stadsarchief. Op de kosten van het evenementenweekend is een overschrijding ontstaan van ongeveer Door het slechte weer zijn er minder mensen vervoerd met de pendeldienst en het veer, waardoor de inkomsten lager waren dan begroot. Ook moesten er extra rijplaten worden neergelegd op het transferium en moesten er extra camera's worden geplaatst. Programma 9 Besturen van de stad Uitgaven: nadelig De voorgenomen stadsgesprekken en een symposium over Leren en Werken leiden tot een extra kostenpost van , terwijl voor de beeldvormingsavonden een budget nodig is van Een correctie, samengesteld uit diverse kleine bedragen, op de begrote bijdrage aan Regio Rivierenland betekent een extra last van in de begroting. Voor beveiligingsmaatregelen is een bedrag van aan kosten gemaakt. Na de benoeming van de burgemeester is in 2013 een niet geraamde vergoeding voor dubbele woonlasten uitgekeerd van Dit conform de geldende rechtspositieregeling voor burgemeesters. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Uitgaven: nadelig De kosten van de BSR zijn hoger als gevolg van een toename van het aantal bezwaarschriften en een ontslagvergoeding van een medewerker. Diverse kleine verschillen verspreid over de programma's betekenen een extra last van Inkomsten: nadelig Bij de belastingopbrengsten zien we een meevaller van bij de OZB, met name bij het onderdeel niet-woningen. De hondenbelasting levert extra op. Zoals wij in een brief van 12 juni jl. al aan u hebben geschreven valt de algemene uitkering voor 2013 flink tegen. Wij hebben op basis van de meicirculaire berekend dat deze lager zal zijn dan in de begroting was geraamd. Onderuitputting op de uitgaven bij het Rijk in 2012 en het besluit om binnen de rijksbegroting 2013 geen prijscorrectie toe te passen leiden via de 'trap op trap af' systematiek tot deze aanzienlijke verlaging. In de brief van 12 juni gingen we nog uit van een tegenvaller van , maar door bijstelling van een aantal van onze eigen maatstaven is het bedrag dus lager. Binnen de renteparagraaf hebben we te maken met een tegenvaller van De belangrijkste oorzaak is dat het met ingang van dit jaar niet meer is toegestaan rente toe te rekenen aan niet-rendabele grondexploitatie-projecten. Hiermee hadden we in de begroting nog geen rekening gehouden. Dit betekent dat toekomstige verliezen op projecten kleiner worden en we deze lasten dus niet meer voor ons uitschuiven.

63 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 60 Verder zijn dit jaar gronden overgedragen aan Industrieschap Medel, waardoor we hier geen rente meer aan kunnen toerekenen. Het dividend van Vitens is lager dan geraamd. In de jaren zijn investeringen gedaan in sportinvesteringen waarover we BTW hebben afgedragen. De regelgeving met betrekking tot deze investeringen is de afgelopen jaren gewijzigd en op grond hiervan hebben we een suppletie-aangifte gedaan. Dit heeft, na aanvankelijke afwijzing, in een bezwaarschriftenprocedure geleid tot een teruggave van In de 1 e voortgangsrapportage zijn de kapitaallasten ad van de nieuwbouw van corsohallen afgeraamd. Daar staat tegenover dat de opbrengst van de bestaande hallen ook vervalt. Hiervoor was geraamd, die we dus niet ontvangen. Bedrijfsvoering Uitgaven: voordelig Op de salarislasten in combinatie met inhuur van derden zijn overschrijdingen van in totaal , met name bij de afdelingen Publiekszaken en WIZ. Bij Publiekszaken gaat het vooral om vervangingen, bij WIZ is de toename van het aantal klanten de belangrijkste oorzaak. De afrekening 2012 van de energielasten voor het Stadhuiscomplex leidt tot een extra kostenpost van In de begroting is een storting in de reserve automatisering geraamd van Deze reserve kent inmiddels een stand van 2 miljoen. Uit analyse is gebleken dat deze 2 miljoen niet volledig nodig is voor het geldende vervangingsplan. Mede ter dekking van bovengenoemde overschrijdingen stellen we voor om de geraamde storting in 2013 achterwege te laten. De komende tijd onderzoeken we de benodigde omvang van deze reserve. Inkomsten nadelig Het opzeggen van de huur door Lander leidt tot een tekort op de exploitatie van Beursplein Rivierenland van ongeveer Budgettair neutrale mutaties Naast de bovenstaande mutaties die invloed hebben op het saldo van deze voortgangsrapportage stellen we nog de volgende budgettair neutrale mutaties voor (inkomsten en uitgaven stijgen of dalen): Omschrijving bedrag Hogere baten reclamebelasting gaan naar ondernemersfonds Extra uitgaven klimaatbeleid gedekt door detacheringsvergoeding voor een medewerkster Bijdrage grondexploitatie t.b.v. presentatie in Zaak van de Stad Onderzoekskosten B-lijst te dekken uit de daarvoor bestemde reserve Vergoeding verzekering fraude WIZ terugstorten in algemene reserve Overdracht brandweerkazerne tegen boekwaarde Parkeren (zie toelichting bij programma 4) Restitutie BTW oude jaren voor GGD, doorschuiven naar Regio Rivierenland

64 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 61 Verloop post onvoorzien Het verloop van de post onvoorziene uitgaven 2012 is tot nu als volgt: Beginstand Sanering asbest Fabriekslaantje en Lijsterstraat Vervolgtraject Logistieke Hotspot Rivierenland Versterken concurrentiepositie VO en MBO Asbestsanering daken garageboxen Lijsterstraat Herbestemming voormalig slachthuis J.D. van Leeuwenstraat Verplaatsing visboer Rob Resteert Investeringen Doortrekking Laan van Westroijen De Laan van Westroijen is eind 2012 geopend. Het uitgavenbudget is licht overschreden: Oorzaken hiervoor waren: de vertraging die is ontstaan doordat de kabels en leidingen van de Betuweroute niet op kaart waren aangegeven het feit dat de funderingsdikte onder een deel van de bestaande weg niet voldoende was voor het verkeer dat in de nieuwe situatie van de weg gebruik zou maken. Deze overschrijding werd grotendeels opgevangen door de verkoop van gronden binnen het projectgebied. De overschrijding bedroeg 3% van het beschikbare budget, zijnde Bij de financiële afwikkeling van het project is de toegezegde subsidie voor het fietspad aangevraagd. Na de uitsplitsing van de facturen bleek dat de kosten voor het fietspad lager waren dan was berekend. Hierdoor werden we geconfronteerd met minder dekking aan subsidie dan was verwacht. Het totale tekort komt hiermee op ( meer uitgaven en minder inkomsten). Wel konden na de aanleg van de weg nog enkele gronden in de omgeving worden verkocht. De opbrengst van ruim is in mindering gebracht op het project strategisch bezit. We stellen voor om de totale overschrijding van af te schrijven in 15 jaar, waardoor vanaf 2014 een extra kapitaallast ontstaat van Bij een positief rekeningresultaat kan alsnog besloten worden om deze tegenvaller ineens ten laste van 2013 te nemen. Vogelbuurt In de 6 e begrotingswijziging 2013 heeft u besloten uit de algemene reserve beschikbaar te stellen voor de Vogelbuurt. Dit in verband met de herhuisvesting van de TKV in de voormalige gemeentewerf aan de Bulkweg. Van de provincie hebben we extra impulsgelden ontvangen voor de Vogelbuurt. Hierdoor kunnen we deze bijdrage uit de algemene reserve terugdraaien. Sloop Prins Willem-Alexanderschool In verband met de sloop van de Prins Willem-Alexanderschool moet een aantal nog niet afgeschreven investeringen versneld worden afgeschreven. Hiermee is in het krediet voor de nieuwbouw geen rekening gehouden. De extra afschrijving kost in , maar leidt wel tot een vrijval van kapitaallasten van vanaf We stellen voor om de extra afschrijving te dekken uit de algemene weerstandsreserve en het structurele voordeel te gebruiken om dit weer aan deze reserve terug te betalen. Daarmee verloopt een en ander budgettair neutraal.

65 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 62 Woonunit Industrieweg Wij hebben voor een woonunit geplaatst aan de Industrieweg. Deze wordt in twee jaar afgeschreven, de kapitaallasten dekken we uit de beschikbare middelen voor de onderste trede van de woonladder. Kunstgrasvelden De aanbesteding van de vervanging van de kunstgrasvelden bij RKTVC heeft geleid tot een voordeel van ten opzichte van het begrote bedrag. Dit leidt tot lagere kapitaallasten vanaf Doorschuiven van budgetten Van een aantal, vooral eenmalige, budgetten verwachten we een overschot aan het eind van het jaar, terwijl de verplichtingen nog wel doorlopen. Wij stellen u voor om deze budgetten door te schuiven naar 2014 en dit direct te verwerken in de jaarrekening. Het gaat om de volgende budgetten. Omschrijving Budget Verwacht overschot Opleidingskosten Frictiebudget organisatie-ontwikkeling Actualisatie meerjarenonderhoudsplan onderwijs Transitiebudget jeugdzorg Transitiebudget AWBZ-taken Aankoop NS gronden Verbetering spoorkruising Tiel Resumé Na de eerste voortgangsrapportage hadden we een saldo van Daar ging van af door het besluit van uw raad om nog dit jaar nieuwe bruggetjes aan te leggen in Rauwenhof. Blijft een saldo van De uitkomst van deze voortgangsrapportage is negatief waardoor we nu op een tekort uitkomen van We zullen alles in het werk stellen om een jaarrekeningtekort te voorkomen en in voorkomende gevallen met voorstellen komen om zaken niet meer of anders te doen in 2013.

66 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 63 Besluitvorming

67 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 64

68 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 65 Besluitvorming Resumerend stellen wij u het volgende voor: 1. Deze Voortgangsrapportage voor kennisgeving aan te nemen. 2. In te stemmen met de financiële mutaties van deze Voortgangsrapportage.

69 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 66

70 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 67 Bijlage

71 2 e voortgangsrapportage 2013 Pagina 68

72 2e Voortgangsrapportage 2013 Pagina 69 Nog te realiseren ombuigingen en bezuinigingen bijlage 1 Stand van zaken per: Nog te realiseren bedrag Afdeling Voortgang Bezuinigingen coalitieakkoord 1 Bedrijfsvoering en organisatiekosten div. acties lopen, o.a. Ambtmanstraat staat te koop, maar zal in 2013 niet meer verkocht worden, medewerkers gaan met pensioen en worden niet vervangen 1 Bedrijfsvoering en organisatiekosten: huurlasten Zaak van de Stad FB kan pas gerealiseerd worden na voltooiïng WLP 1 Bedrijfsvoering en organisatiekosten; aanvullend bedrag div. acties via projectgroep Scherp aan de Wind opgezet, worden nu verder in uitvoering genomen 7 Meer geld halen uit wegreclames: concreet wordt bedoeld om de revenuen van de mast op Medel die op grond staat die door de gemeente Tiel wordt beheerd, in de kas van de gemeente Tiel te laten vloeien i.p.v. in de exploitatie van Medel SO/SB wordt opgepakt samen met overdracht gronden van Medel Bezuinigingen Perspectievennota Kostenbesparing voetveer SB te realiseren na vervanging Hendrikus 31 Schrappen schoolzwemmen (vanaf 2016, bij afloop contract met meenemen in nieuw contract met SFT SFT) OW B-lijst onderzoeken div. onderzoeken lopen Bezuinigingen begroting Door komst nieuwe casino is de verwachting dat de leges om hoog zullen gaan (200 nieuwe speelautomaten) 2.5 De kanalen Internet, telefoon, balie en post meer integraal aanpakken vanuit de vraag van de burger en de vragen in de samenleving afhankelijk van start casino PU pas haalbaar als samenwerking met Culemborg en Geldermalsen vorm heeft gekregen 3.3 Opheffen maandagmarkt SB juridisch onderzoek nodig; niet haalbaar 6.1 Meer schapen en paardweitjes verhuren (m.n. buiten bebouwde SB bezuiniging niet haalbaar; er zijn te weinig geschikte weitjes kom), uitbreiding mogelijkheden restgroen 6.2 Medel zelf onderhouden bijvoorbeeld per eind 2013 (opnemen in de bestekken) en geen voorziening opbouwen voor groot onderhoud SB actie is opgestart; bedrag wordt in 2013 niet gerealiseerd, inzet is nu realisatie vanaf 2014 (zoals ook niet bij Kellen en Latenstein wordt gedaan). Beheerovereenkomst met Medel loopt eind 2012 af. 8.6 Bijdrage aan CJG verlagen OW wordt voorlopig gedekt uit opgebouwde reserve; vraag is of de bezuiniging structureel te realiseren is 8.7 Subsidie Mozaïek OW bezuiniging 2014 wordt doorgevoerd; eerste ideeën wijze invulling worden in 2014 uitgewisseld 8.9 Taakstelling bij fusie GGD's OW in begroting GGD niet meegenomen; wellicht beperkte alternatieve dekking via afstoten logopedie-plus taken 8.12 Speelplekken opheffen tenzij er een vereniging van bewoners is die de speelplaats in beheer neemt (gemeente Geldermalsen). Alleen nog kosten beperkt beleid en toezicht (ca. 200) SB uitwerking wordt in 1e halfjaar 2014 met commissie besproken 8.19 Opbrengst kermissen is al jaren lang Aanpassen aan PV in de loop van 2014 oppakken i.v.m. aflopend contract inflatie. div Subsidies korten of afschaffen OW geen dubbelingen in subsidies gevonden, nader voorstel volgt Totaal nog te realiseren N.B. Bezuinigingen waarvan al besloten is deze te laten vervallen of tijdelijk te dekken uit de frictiereserve zijn niet in dit overzicht meegenomen

73 voortgangsrapportage

74 2e Voortgangsrapportage 2013 Pagina 71 Mutaties 2e voortgangsrapportage 2013 bijlage 2 uitgaven 2013 inkomsten 2013 Programma 1 Slachtofferhulp Legesopbrengst APV Leges sloopvergunningen Programma 2 Programma 3 Bijstandverlening Rijksvergoeding bijstand/mau Bijstand zelfstandigen Programma 4 Opbrengst veer Programma 5 Juridische ondersteuning Verkoop panden Kleine verschillen gebouwenbeheer Toerekening kosten gronden Medel Programma 6 Waterschapslasten onbebouwd Noodbruggetjes Rauwenhof Ontruimen terrein Latensteinse Rondweg Hondenpoepbestrijding Gladheidsbestrijding Programma 7 Onderwijshuisvesting Programma 8 Verstrekkingen WMO Kosten GGD Transitiekosten jeugdzorg Regionaal archief Rivierenland Evenementenweekend Programma 9 Stadsgesprekken en symposium Beeldvormingsavonden raad Regio Rivierenland Beveiligingskosten Woonlastenvergoeding Algemene dekkingsmiddelen Kosten BSR OZB Hondenbelasting Algemene uitkering Renteparagraaf Dividend Vitens Belastingteruggaven sport Opbrengst corsohallen Diverse kleine verschillen Bedrijfsvoering Salarissen en inhuur derden Tekort Beursplein Afrekening energielasten Niet storten in reserve automatisering Totaal voor- en nadelen Totaal budgettair effect

75 accountant

76 2 e Voortgangsrapportage 2013 Vraag van 1. Groen Links Onderdeel Pagina Vraag Antwoord Programma 1 Veiligheid 10 Bevorderen kwaliteit natuur- en milieu, 2 e bolletje Wat is de status van de voortgang van realisatie van zonnepanelen langs de A15 door de twee (markt) partijen? Stichting Dockt heeft aangegeven rond de jaarwisseling een omgevingsvergunning aan te vragen voor de plaatsing van zonnepanelen op het geluidsscherm langs de A15. De go/no go beslissing van de investeerder valt waarschijnlijk medio Bij een positief besluit kunnen over circa een jaar panelen geïnstalleerd worden. Er is een 40-tal ondernemers nodig voor de afname van de opgewekte zonnestroom. 2. CDA 3. CDA 4. PvdA 5. PvdA Programma 1 Veiligheid Programma 1 Veiligheid Programma 1 Veiligheid Programma 1 Veiligheid 11 Uit de eerste tabel blijkt een explosieve stijging van het aantal meldingen jeugdoverlast. Wat is de oorzaak? En wat wordt gedaan met al die meldingen? Kunt u tevens aangeven wat er als jeugdoverlast wordt gemeld? 11 Uit de tweede tabel blijkt een stevige stijging van het aantal meldingen overlast drugs. Wat is de oorzaak? En wat wordt gedaan met al die meldingen? 11 Volgens de veiligheidscijfers is het aantal meldingen van jeugdoverlast 307 in de eerste drie maanden van het jaar 2013 (gemiddeld meer dan 100 per maand). Dat zou betekenen dat dit veel hoger ligt dan het aantal in 2012 (gemiddeld minder dan 40 per maand). Klopt dat? Waaraan is dat te wijten? 11 In de tabel op pagina 11 is een stijging van het aantal risicojongeren onder de 18 zichtbaar (van 96 naar 118). Is dit een nieuwe groep (opkomende) jongeren waarmee wij te maken 1 DNV/Kema heeft aangegeven een haalbaarheidsonderzoek te starten naar panelen aan de overzijde van de A15; op het scherm van de Betuwelijn. De hier opgewekte stroom zou via een aan te leggen privaat net rechtstreeks aan de achterliggende bedrijventerreinen geleverd kunnen worden. Het haalbaarheidsonderzoek is naar verwachting voorjaar 2014 afgerond. Het onderschrift onder de tabel ( ) is foutief en moet zijn Er is derhalve sprake van een zeer lichte stijging van het aantal meldingen jeugdoverlast. Jeugdoverlast is een breed begrip en behelst vele zaken zoals geluidsoverlast, overlast 'hangjongeren', overlast spelen. Er is inderdaad sprake van een stevige stijging van het aantal meldingen drugsoverlast. De politie kan hiervoor geen directe reden aangeven. De meldingen zijn verspreid over heel Tiel toegenomen. Wellicht is een reden dat de politie hier actiever in is en daardoor meer wordt geregistreerd. Dit klopt inderdaad niet. Zie ook beantwoording vraag 2. Dit zijn de cijfers van 2011 en Voor de stijging zijn twee redenen aan te geven.

77 2 e Voortgangsrapportage VVD 7. PvdA 8. Groen Links 9. PvdA 10. CDA 11. VVD Programma 1 Veiligheid Programma 3 Economische ontwikkeling Programma 3 Economische ontwikkeling Programma 3 Economische ontwikkeling Programma 3 Economische ontwikkeling Programma 3 Economische ontwikkeling hebben als gemeente, of zijn deze aangesloten bij de reeds bekende criminele jongerengroep? 11 Drugs Wat is de oorzaak van de sterke stijging van het aantal meldingen overlast drugs? Welke actie wordt ondernomen dit terug te brengen? 16 Het budget 2013 voor bijzondere bijstands- en minimabeleid is eenmalig met verhoogd om uitgaven op te vangen van destijds nog niet afgehandelde aanvragen bijzondere bijstand Er staat dat 'de achterstand in de behandeling van aanvragen bijzondere bijstand is ingelopen en beheersbaar' (zo ook uitgelegd in commissie Samenleving). Maar geldt dit ook in de toekomst? M.a.w.: welke maatregelen neemt het college/heeft het college genomen met het oog op de toekomst om herhaling te voorkomen? 16 Schuldhulpverlening Wordt de pilotfase daadwerkelijk verlengt of betreft het uitstel dat mogelijk tot afstel leidt? 17 De norm die voor het werkloosheidspercentage geldt, is 'max 1% boven landelijk %'. Uit de cijfers wordt echter niet duidelijk hoe de gemeente Tiel het doet ten opzichte van dit percentage. Voldoen we hieraan? 17 M.b.t. de het verhogen van de arbeidsparticipatie lopen de resultaten in het algemeen flink achter (basis cijfers 1e helft 2013) op de verwachtingen. Zijn er nog extra initiatieven te verwachten om het een en ander ten positieve te keren? 17 Uitkeringen algemeen Het bestand Wwb uitkeringen geeft nu al, eind tweede kwartaal, een stijging van meer dan 10% ten opzichte van hetgeen was 2 1. De partners van het veiligheidshuis zitten bovenop de jongerenproblematiek, waardoor meer zichtbaar wordt en meer wordt geregistreerd. 2. Jongeren worden eerder dan voorheen besproken om juist te voorkomen dat zij afglijden en in de criminaliteit terecht komen. Zie beantwoording vraag 3. Overlast rond de coffeeshops wordt direct aangepakt door de coffeeshophouders (10 puntenplan). Aandacht voor overlast drugs blijft bij politie en BTH een aandachtspunt. Dit wordt ook sterk gemonitoord binnen de veiliger wijkteams. De formatie voor deze werkzaamheden is uitgebreid. Processen zijn efficiënter ingericht. De pilotfase wordt daadwerkelijk verlengd met als doel ervaring op te doen met budgetbeheer door de unit schuldhulpverlening en zo mogelijk te komen tot structurele inbedding van het 'product' budgetbeheer. De tabel op blz. 17 beschrijft dat het werkloosheidspercentage van Tiel 6,48% is. In de regel daaronder is het vergelijkbare landelijk percentage aangegeven. Dat is 5,78% In augustus voldeed Tiel aan zijn doelstelling. In de rapportage is de stand per 30 juni opgenomen. De resultaten en bestedingen worden beïnvloedt door de aard van het bestand en de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Er is continu aandacht voor deze resultaten en bestedingen. Op dit moment resteert nog van het budget van 2.3 mln. Het Wwb bestand stabiliseert zich op dit moment, eind oktober, op uitkeringen.

78 2 e Voortgangsrapportage D Groen Links Programma 3 Economische ontwikkeling Programma 4 Mobiliteit 17/ 53 begroot, als deze trend zich doorzet komen er in de tweede helft van 2013 nog eens 100 nieuwe Wwb uitkeringen bij. Heeft dit financiële gevolgen of wordt er vanuit het rijk gecompenseerd? Lagere inkomsten MAU D66 wil graag een verklaring van de verschillen: 1. Kunt u aangeven hoeveel aanvragers (bijstand) u denkt te gaan behandelen? 2. Hoe is de verhouding bij die afhandeling tussen eigen personeel en extern ingehuurde medewerkers? 3. Daarnaast lezen wij dat er te weinig tijd is voor (interne?) verbetermaatregelen, voor het indammen van de toestroom en voor het bevorderen van de uitstroom. Klopt het dat hiervoor geen externen zijn ingehuurd? 4. In het verleden heeft D66 begrepen dat aan genoemde problematiek juist erg veel, in ieder geval in voldoende mate, aandacht is geschonken. Is dit beeld onjuist? 19 Wat doen we in 2013, speerpunt 2, 3 e bolletje Wat is de reden dat het overleg met ProRail zo lang duurt i.c. het tijdpad voor uitvoering van de maatregelen maar niet gemaakt wordt? Het toenemende WWB volume leidt tot toenemende uitgaven. Voor 2013 is een tekort berekend van 1.2 mln. Hiervoor is een MAU aanvraag voor een aanvullende rijksuitkering bij het ministerie van SZW gedaan. In de voortgangsrapportages is het te verwachten tekort verwerkt waardoor de uitgaven Wwb zijn gedekt voor We behandelen in aanvragen % wordt afgehandeld door eigen personeel en 25% door inhuur derden. 3. Voor projecten gericht op verhogen uitstroom zijn drie externen ingehuurd. 4. Er is constante aandacht voor de problematiek van instroombeperking en uitstroombevordering. We worden echter geconfronteerd met een economische crisis. Als gevolg van de crisis is de uitkeringspopulatie vanaf 2009 met 25% toegenomen. Over 2013 steeg de uitkeringspopulatie van Tiel met 10%. Dit niveau ligt iets onder het landelijke gemiddelde. ProRail stelt zich op het standpunt dat de spoorkruising bij Tiel Centraal een perronontsluiting is, die door langzaam verkeer wordt misbruikt als interwijkverbinding. Naar aanleiding van ambtelijk overleg is op 13 september 2013 een ambtelijk schrijven van ProRail ontvangen, waarin wordt aangegeven dat in de toekomst alle overpaden worden vervangen door een ongelijkvloerse toegang, tenzij: 3 1. de maaswijdte van het fietsnetwerk zodanig is dat een alternatieve route leidt tot een te grote omrijdfactor of 2. de mutaties ten aanzien van het oorspronkelijke gebruik contractueel zijn vastgelegd of 3. het gebruik al geruime tijd wordt gedoogd of

79 2 e Voortgangsrapportage de kosten voor een ongelijkvloerse oplossing als disproportioneel worden beschouwd. 14. CDA 15. CDA 16. PvdA Programma 4 Mobiliteit Programma 4 Mobiliteit Programma 4 Mobiliteit 19 In de afgelopen maanden gold op de zaterdagen vrijstelling van betaald parkeren. Heeft dit meer winkelend publiek van buiten de gemeente getrokken? M.a.w. is dit een juiste PR-ondersteuning voor de ondernemers geweest? 19 Gezien de hoge parkeeropbrengsten, mogen we de conclusie trekken dat er meer bezoekers naar Tiel toekomen? 19 Welke voordelen of gebruiksmogelijkheden heeft het Permit programma voor de inwoners? Wat heeft dit systeem gekost en wat levert het op? 4 Het college ziet in de beschreven randvoorwaarden aanknopingspunten voor verder overleg met ProRail de spoorwegvergang aan te passen. Voor zover ons bekent is, zijn er geen 'harde metingen' geweest naar 'bezoek van buiten de gemeente'. Tevens is de Zaak van de Stad op zaterdag niet geopend, dus zijn er ook geen gegevens wat 'toeristische' bezoekers betreft. Uit gesprekken en reacties met ondernemers is wel het beeld dat de zaterdagen, in het algemeen, beter bezocht zijn. Anderzijds is ook opgemerkt dat de indruk bestaat dat dit ten koste ging van het bezoek op de donderdagavond. De betaalgegevens voor de koopavond bevestigen dit beeld. Ondernemers geven ook terug dat consumenten zeer positief hebben gereageerd op deze actie. Deze conclusie kunnen wij niet trekken. De hogere parkeeropbrengsten zijn namelijk ook een gevolg van het verder uitbreiden van het schilparkeren rond het centrum. We hebben wel geconstateerd dat degene die gebruik maken van betaald parkeren, langer zijn gebleven. Permit heeft als voordeel dat aan de publieksbalie op een snelle en eenvoudige manier een parkeervergunning kan worden aangemaakt. Ook het wijzigen van een kenteken gaat snel en eenvoudig. Daarnaast beschikt Permit over een koppeling met de RDW waardoor de tenaamstelling van voertuigen digitaal kan worden gecontroleerd. Dat betekent voor de burger dat hij niet ieder jaar opnieuw zijn kentekengegevens hoeft door te geven bij de verlenging van de parkeervergunning en wordt de vergunning automatisch verlengd. Alleen bij wijzigingen is dan nog apart actie noodzakelijk. Het systeem werkt echter op dit moment nog niet optimaal. De koppelingen met de financiële systemen zijn nog niet op orde met als gevolg dat er nog de nodige zaken handmatig moeten worden verricht. Verder kampt het systeem met de nodige kinderziektes. Wij verwachten dat in 2014 deze zaken wel op orde zullen zijn waardoor er

80 2 e Voortgangsrapportage CDA 18. D Groen Links Programma 4 Mobiliteit Programma 6 Openbare ruimte Programma 6 Openbare ruimte 20 Organisatie Uiterwaarde meldt dat dit jaar een goed jaar is geweest voor de veerdiensten en voor de recreatieve overzettingen. In de voortgangsrapportage meldt u dat het aantal recreatieve overzettingen slecht zijn geweest. Kunt u dat nader verklaren? 25 Wanneer worden de fietspaden aan de Kennedylaan/ Siependaallaan verbeterd? Deze vraag is al bij de 1 e voortgangsrapportage gesteld (pag 7): Kan het zijn dat ik de fietspaden rond het zorgeiland mis? Dat had bij mijn weten in 2012 al moeten gebeuren en zou dus in dit lijstje moeten staan. Antwoord bij 1 e voortgangsrapportage: De Rivierenlandlaan is uitgevoerd. Daarom staat het niet meer in de lijst. Het werk aan de Kennedylaan/Siependaallaan wacht op de afronding van de reconstructie van de ingang van het ziekenhuis, maar worden daarna weer opgepakt. In feite wordt werk gezien als afgerond. Daarom staat het niet meer in de lijst. Ondanks dat, is er nog steeds niet gebeurd. Wanneer dit werk was gecombineerd met de afronding van de reconstructie van de ingang van het ziekenhuis, was het een goed voorbeeld van integraal werken geweest. 1. Waarom is dat niet gebeurd? 2. Waarom is dit werk nog niet uitgevoerd? Er is ruim tijd geweest voor een aanbesteding en de uitvoering, omdat het einde van de uitvoering van de reconstructie van de ingang van het ziekenhuis goed in te schatten was. 25 Wat doen we in 2013, onderhoud wegen, 1 e aandachtsbolletje Het voorbereiden, inclusief aanbesteding van een 'werk' duurt 1½ tot 2 jaar. Wat wordt hier verstaan onder een 'werk'? Is dat het totale onderhoud aan alle wegen of per weg? volledig digitaal kan worden gewerkt. Het systeem heeft gekost. Permit is een hulpmiddel dat efficiënter werken als voordeel heeft. De opbrengst van het vergunningparkeren bedraagt ongeveer per jaar. Dit bedrag zal nog toenemen in verband met de uitbreiding van het schilparkeren. De werkelijke opbrengsten blijven achter op wat begroot was. De enige verklaring die wij hiervoor kunnen geven is de relatief laat begonnen zomer dit jaar en daardoor het achterblijven van het aantal toeristen dat jaarlijks bij ons oversteekt. Er is hier echter geen onderzoek naar gedaan. Dit werk had inderdaad al uitgevoerd moeten zijn. Op de Rivierenlandlaan is echter op dit moment sprake van terugkerende schade. De oorzaak is nog onbekend. We zijn nu bezig om te onderzoeken wat de oorzaak kan zijn. We zoeken naar verborgen wortels en wortels aan de randen van het asfalt. Om te voorkomen dat hetzelfde euvel ook aan de Kennedylaan en Siependaallaan gaat optreden, wachten we de uitkomsten van het onderzoek eerst af. Als dat snel bekend is, kunnen dit jaar de asfaltwerkzaamheden nog plaats vinden. De afwerking met nieuwe slijtlagen zal echter moeten wachten tot het voorjaar. De komende seizoenen zijn hiervoor ongeschikt. Als we spreken over 'n werk, dan hebben we het in principe over het onderhoud van één weg of een groep van wegen (in een buurt). Zo is de in de 1 e voortgangsrapportage genoemde Varkensmarkt 'n werk, maar ook de Bloemenbuurt (meerdere straten). De benaming heeft o.a. te maken 5

81 2 e Voortgangsrapportage CDA 21. PvdA 22. VVD 23. PvdA Programma 6 Openbare ruimte Programma 6 Openbare ruimte Programma 6 Openbare ruimte Programma 6 Openbare ruimte 25 Wie kunnen verzoeken indienen voor nieuwe hondenuitlaatplaatsen? 25 Hoeveel hondenpoepzakjes worden er jaarlijks aangeschaft. Wat zijn de kosten? 25 Rioleringsstelsel Waarom lijdt het faillissement van Stichting SOM Nijmegen tot een overschrijding van ? 25 Wat is de Stichting SOM Nijmegen en wat heeft hun faillissement te maken met het afkoppelen van de riolering in Tiel West? met de aanbestedingsregels. Daar wordt onderscheid gemaakt tussen een werk of een dienst en beide hebben eigen spelregels en drempelbedragen op basis waarvan bijvoorbeeld al dan niet Europees moet worden aanbesteed. Voorbeeld: een werk als de Varkensmarkt hoeft niet lang te duren. Het gaat immers om een vrij klein oppervlak en we weten wat er moet gebeuren. Echter, overleg met bijvoorbeeld de ondernemers kan er voor zorgen dat de uitvoering op zich laat wachten. Het overleg is onderdeel van de voorbereiding, net als het maken van een programma van eisen, een bestek, de aanbesteding en de aanvraag van de benodigde vergunningen. Dit kost veel tijd. De daadwerkelijke uitvoering is binnen een week gedaan. Alle inwoners van Tiel. Daarna wordt gekeken of de locatie geschikt is (is er voldoende ruimte en is de locatie niet te dicht bij woningen in verband met standoverlast). Dat verschilt per jaar. In 2011 zijn er rode plastic zakken en papieren zakjes met opdruk besteld. Kosten: ruim In 2012 zijn er rode plastic zakjes en papieren zakken met opdruk besteld. Kosten: ruim In 2013 zijn er tot nu toe rode zakjes en papieren zakken met opdruk besteld. Kosten tot nu toe: bijna We hoeven dit jaar minder te bestellen, want we hebben nog voldoende zakjes over van de voorgaande jaren. De Stichting SOM Nijmegen heeft als voorschot subsidie ontvangen voor het afkoppelen van daken van de riolering namens een aantal dakeigenaren in Tiel West (gemeente Tiel, SCW, SVT en Lingecollege). SOM is failliet gegaan terwijl de werkzaamheden niet zijn uitgevoerd. Het voorschot voor het afkoppelen is terug geëist maar de kans daarop is klein als gevolg van het faillissement. De Stichting SOM Nijmegen is een stichting op het gebied van onderwijs en milieu en voert opdrachten uit op het grensvlak communicatie en water/milieu. Voor het afkoppelen van riolering in Tiel is een afkoppelcoördinator aangesteld. Deze was ingehuurd bij deze stichting. 6

82 2 e Voortgangsrapportage CDA 25. CDA 26. Groen Links 27. Groen Links 28. CDA Programma 7 Onderwijs Programma 7 Onderwijs Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen 27 Aangegeven wordt dat er geen afwijkingen te rapporteren zijn. Toch laat de programmabegroting op pagina 88 zien dat er een duidelijke afname van de buitenschoolse activiteiten van de Plantage is dit komt doordat de gemeenten Buren, Zaltbommel zijn afgehaakt en Culemborg een structurele bezuiniging heeft doorgevoerd. Dit is natuurlijk erg jammer. Kunt u iets zeggen of er nog meer gemeenten in onze regio zijn die overwegen minder geld beschikbaar te stellen m.b.t. de Plantage? 27 Er zijn tijdens de presentatie van de plannen Plantage aan de raad en de commissie vanuit de raads/commissieleden suggesties gedaan om nieuwe buitenschoolse activiteiten te ontplooien richting zorginstellingen samen muziek maken met ouderen en gehandicapten etc. Werkt de Plantage nog aan nieuw plannen zo ja wat is de status? 29 Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Hulp in het huishouden Zijn het aantal uren gedaald of de inkoopkosten van de hulp. M.a.w.: vragen er nu minder mensen om hulp? Zoja, zijn keukentafelgesprekken enige oorzaak? 29 Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Regiotaxivervoer De passage over de prognose is lastig te lezen en op meerdere manieren uit te leggen. Kunt u het anders/beter toelichten? Bijvoorbeeld in een tabel inclusief reden van de onderschrijding 29 Regiotaxivervoer De bezuiniging ziet er op papier goed uit maar er zijn nog steeds heel veel klachten over de regiotaxi, wie bewaakt de kwaliteit? Met uitzondering van Culemborg en Tiel zijn er geen andere gemeenten die een overeenkomst hebben met De Plantage voor de uitvoering van cultuureducatieve activiteiten. Met Culemborg zijn wij nog in overleg naar aanleiding van de voorgenomen bezuinigingen van Culemborg. Enkele gemeenten zijn voornemens om een structurele subsidie beschikbaar te stellen voor het Servicepunt en Kultuurkonnekt (beiden onderdeel van De Plantage). De Plantage draagt in de periode zorg voor de realisering van de overeengekomen prestaties zoals vermeld in het convenant interne verzelfstandiging. Een onderdeel van de overeenkomst is het aanbod voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit maakt al vele jaren deel uit van het aanbod van de Plantage en dat blijft zo (zie art. 3.1 convenant Plantage). Een specifiek aanbod voor ouderen is er niet. De vraag is of dit nodig is aangezien veel ouderen al gebruik maken van het aanbod door deelname aan koren, instrumentaal onderwijs, samenspel, beeldende kunst en kunsthistorie. Het aantal geïndiceerde uren Hulp bij het Huishouden is gedaald. Het aantal mensen dat om hulp vraagt neemt door toenemende informatie over de verwachte zelf- en samenredzaamheid af. In combinatie met de keukentafelgesprekken draagt dat in belangrijke mate bij aan vermindering van de kosten voor inkoop Hulp bij het Huishouden. De reden voor onderschrijding is dat het gebruik van aantal Wmo zones achterblijft ten opzichte van de verwachting. Een provinciale analyse wijst onder andere uit dat wijzigingen binnen de AWBZ vervoersvergoedingen leidt tot andere keuzes voor vervoer. De kwaliteit wordt bewaakt door het beheerbureau Regiotaxi Gelderland, Het beheerbureau is onderdeel van de provincie Gelderland en wordt mede gefinancierd door gemeenten bij de inkoop van de Wmo zones. Het beheerbureau voert periodiek overleg met de vervoerder. 7

83 2 e Voortgangsrapportage VVD 30. Groen Links 31. Groen Links 32. PvdA Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Paragraaf C Onderhoud kapitaallasten Paragraaf C Onderhoud kapitaallasten Paragraaf E Bedrijfsvoering 30 Vitale en aantrekkelijke stad. Er is een overschrijding van van de kosten voor de exploitatie van het transferium in het evenementenweekend. Hoeveel minder gebruikers waren er dan?hoeveel zijn de totale kosten? Hoe is parkeerbehoefte ingevuld tijdens dit weekend? 36 Tabel integrale planning stadsbeheer etc. nr. 3 Rioterrein 2e fase Op welke wijze past het aanleggen van parkeerplaatsen in de verdere ontwikkeling van dit terrein? 37 Tabel integrale planning stadsbeheer etc. nr. 16 groende daken Tiel Oost Wat is de reden dat het aantal geplande m 2 nog niet gehaald is? 43 Hoe verloopt de werving van de teammanagers? Wordt dit allemaal intern ingevuld en zo niet, zorgen externen nog voor extra kosten? Tijdens het evenementenweekend hebben er ongeveer personen minder gebruik gemaakt van de veerdienst/pendelbus. De totale kosten zijn nog niet bekend, aangezien nog enkele facturen ontvangen moeten worden. De evaluatie (waarbij ook de exacte aantallen en totale kosten worden meegenomen) wordt begin november afgerond. Deze evaluatie wordt daarna aan uw raad aangeboden. Er is begonnen met het schoonmaken van het Vahstal terrein (weghalen zand en asfalt). Er gaan in eerste instantie slechts negen woning gebouwd worden. De bouw van 92 appartementen wordt vooralsnog uitgesteld. De rest van het terrein wordt nu met parkeren ingericht ter compensatie van de omliggende wijken en bedrijven waar schilparkeren is ingevoerd, en voor de bouw van de WLP. Hotel Van de Valk was voornemens een groen dak te realiseren. Hiervoor is subsidie toegekend vanuit Future Cities. Dit heeft ze echter nog niet waar kunnen maken. Omdat het project Future Cities gebonden is aan een deadline, is besloten de subsidie aan Van de Valk in te trekken. Dat betekende dat er opnieuw gezocht moest worden naar een nieuwe kandidaat. De werving van de teammanagers is in volle gang. De verwachting is dat het college binnen 2/3 weken de interne kandidaten kan benoemen. Het is inmiddels duidelijk dat niet alle vacatures intern opgevuld kunnen worden. Met instemming van de OR start deze week de externe werving. Hier is rekening mee gehouden binnen de begroting van de nieuwe formatie. Op dit moment zijn er 10 niet-functievolgers. Hier tegenover staan enkele formatieplaatsen die nog niet zijn opgevuld. Deze ruimte kan nog verder toenemen indien interne kandidaten worden geplaatst op de functie van teammanager. De komende periode wordt bezien hoe we de niet-functievolgers en de formatieve ruimte met elkaar in overeenstemming kunnen brengen. 8

84 2 e Voortgangsrapportage CDA 34. PvdA 35. PvdA 36. VVD Paragraaf F Verbonden partijen Paragraaf F Verbonden partijen Paragraaf F Verbonden partijen Paragraaf H TSOb 45 M.b.t. bedrijfsresultaat van Lander, is er al een beeld hoe zich dat in 2013 ontwikkelt. Geven deze ontwikkelingen al eventueel een verandering van het beeld van de negatieve verwachtingen in 2014? 45 In de alinea over Lander staat dat er vanaf 2016 een gemeentelijke bijdrage verwacht zal worden van en in 2017 meer dan een miljoen. Zijn in deze berekeningen al rekening gehouden met de (positieve of negatieve) effecten van het sociaal akkoord? 45 Aantal bezwaren tegen WOZ-waarde is fors toegenomen. Wat is hier de oorzaak van? Hoe lang duurt het voordat de BSR de stroom van bezwaren heeft afgehandeld? 47 Wat is resultaat van de acties tot realisatie van Retailpark Latenstein? De autosloperij van Reuvers past binnen het bestemmingsplan op de locatie Vijverterrein. Wat heeft dit voor effect op de ontwikkeling van Fluvia Tiel en de eventuele plannen om woningbouw naast het terrein van Reuvers te realiseren? Op basis van het resultaat 1e halfjaar is de jaarverwachting -/- 1,76 mln. De financiële resultaten over het eerste halfjaar laten zien dat sprake is van een lichte resultaatsverbetering. Deze resultaatsverbetering is toe te schrijven aan een positieve ontwikkeling in de netto-gefactureerde omzet. Verwacht wordt dat deze ontwikkeling zich niet zal voortzetten in de zomerperiode. Vanaf september wordt wel weer rekening gehouden met een licht herstel. Juist vanwege het voorlopige karakter van de resultaatsverbetering dienen de resultaten met de nodige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd. Het beeld voor 2014 is nog niet gewijzigd. Financiele effecten van het sociaal akkoord zijn, voor lokale of regionale prognoses, nog niet beschikbaar. Bovendien is er in oktober een begrotingsakkoord vastgesteld. Wat dat voor het sociaal akkoord betekent is eveneens nog niet duidelijk. Zoals in de VGR staat vermeld is het aantal bezwaarschriften in de regio fors gestegen. Bedoeld wordt bij de deelnemers aan BSR. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de toename van het aantal bureaus dat op 'no- cure, no-pay' basis grote aantallen bezwaren indient voor belastingplichtigen. Deze bureaus zijn niet begaan met het lot van belastingplichtigen doch zijn uitsluitend uit op het incasseren van proceskostenvergoedingen. Dit is een landelijk beeld. Momenteel wordt er gewerkt aan aanpassing van de regelgeving, zodat het niet meer aantrekkelijk wordt voor dergelijke bureaus om hun diensten aan te bieden. BSR verwacht eind van dit jaar alle bezwaren te hebben behandeld. Met de ontwikkelaar Reggestede en de eigenaar van het overgrote deel van de betrokken gronden, de heren Duijts, zijn diverse gesprekken gevoerd over een gedeeltelijke invulling van de kleine variant van het retailpark (het zuidelijk deel). Ook deze gedeeltelijke invulling bleek eind oktober jl. niet haalbaar zonder een grote extra financiële 9

85 2 e Voortgangsrapportage CDA 38. VVD 39. Groen Links 40. VVD Paragraaf H TSOb Ombuigingen en bezuinigingen Ombuigingen en bezuinigingen Ombuigingen en bezuinigingen 47 Is er al een beeld van de gewenste ontwikkeling van het zuidelijk del van het zuidelijk deel van Retailpark Latenstein. Dit n.a.v. de bespreking met o.a. de ontwikkelaar in september. 52 Voetveer Waarom is de nieuwe boot nog niet aangeschaft? Wanneer wordt hij wel gekocht? 52 Bezuinigingen , externe bezwarencommissie Nu huren we gewoon minder juridische hulp in om de bezuiniging te realiseren. a. Is die financiële ruimte er dan? b. Wie maakt deze keuze/afweging? c. Wat zijn de risico s? 52 Kanalen internet enz. Waarom kan bezuiniging niet worden gerealiseerd in 2014 en in 2015? inspanning van de gemeente. De keuze ligt nu voor in hoeverre de gemeente hierin mee wil gaan. Een nieuwe boot zoals een voetveer is zo specifiek dat deze nieuw gebouwd moet worden. Op dit moment zitten we tegen de aanbestedingsfase aan. Het programma van eisen is opgesteld en het bestek wordt geschreven. Dan kan de feitelijke aanbesteding plaatsvinden. De verwachting is dat het bouwen van een boot zeker een half jaar duurt. Dat betekent dat als alles meezit, we in ieder geval in de tweede helft van 2014 met de nieuwe boot kunnen gaan varen. Van belang is dat besluiten op bezwaar juridisch correct zijn; dat voorkomt eventuele kosten in de beroepsfase. Wij vinden het daarom belangrijk dat we in meer complexe zaken juridische expertise in de vorm van een bezwarencommissie kunnen blijven inhuren. Als gevolg hiervan kunnen we minder externe juridische deskundigheid inhuren t.b.v. juridische casuïstische vraagstukken. Dat betekent dat Juridische Zaken die advisering op zich neemt. De productgroep Juridische Zaken weegt daarbij de tijdsinvestering die noodzakelijk is voor een kwalitatief goed juridisch advies af tegen de kosten en het beperkte budget dat aanwezig is voor externe juridische advisering. Wij schatten in dat het risico beperkt is. In de laatste twee jaar is de inhuur van extern juridisch advies op casusniveau al verminderd. Voorwaarde om deze bezuiniging te realiseren is de samenwerking Culemborg, Geldermalsen en Tiel op het terrein van de bedrijfsvoering en het KCC. Voor de bedrijfsvoering heeft besluitvorming plaatsgevonden maar nog niet voor het KCC. Er wordt vanuit gegaan dat de CGT samenwerking op het gebied van de bedrijfsvoering IM/ICT op 1 januari 2014 van start gaat. Daarmee zijn op termijn voordelen te behalen. Daarom is de ingeboekte bezuiniging voor de jaren 2014 en 2015 niet realiseerbaar. 10

86 2 e Voortgangsrapportage PvdA 42. VVD 43. VVD 44. Cristen Unie 45. VVD 46. Groen Links 47. VVD Ombuigingen en bezuinigingen Ombuigingen en bezuinigingen Ombuigingen en bezuinigingen Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken 52 De maandagmarkt kan om juridische redenen voorlopig niet afgebouwd worden. Waarom is dit niet gemeld toen de bezuiniging (markt opheffen) werd voorgesteld? 53 Welke invloed heeft de raad op het budget en de bezuinigingsdoelstellingen bij de GGD Gelderland Zuid? 53 Speelplekken opheffen Bezuinigingen op speelplekken moeten worden behaald door het onderhoud bij bewoners te leggen of speelplaatsen af te stoten. In 2013 worden er een groot aantal speelplekken gerenoveerd, worden deze al overgedragen aan bewoners? Wie is verantwoordelijk voor het onderhoud? 58 Kosten voor bestrijding van overlast door hondenpoep zijn lager dan begroot. Is dit niet onwenselijk gezien het feit dat het aantal meldingen hondenpoep op straat van 40 naar 140 (pagina 77 programmabegroting) is gegaan? Had meer op bestrijding kunnen worden ingezet? De hondenbelasting levert nl. ook nog eens extra op (pagina 59). 58 Onderwijs Waaruit bestaan de extra kosten van gymonderwijs? 59 Programma 8, maatschappelijke voorzieningen a. Wat was de reden voor extra camera s bij het transferium? b. Op welke wijze is daartoe besloten? 59 Besturen van de stad Wie is verantwoordelijk voor budgetbeheersing van Regio Rivierenland? Waardoor worden extra uitgaven aan de regio veroorzaakt? 11 Toen waren deze juridische consequenties nog niet in beeld. Deze invloed is beperkt, zeker nu we onderdeel uitmaken van een groter verband. Via de zienswijze-procedure kunt u uw oordeel over het budget geven. Uiteindelijk beslist het AB van de GGD bij meerderheid van stemmen. De gerenoveerde speelplekken zijn niet overgedragen aan bewoners. Het onderhoud blijfteen gemeentelijke verantwoordelijkheid totdat we het beleid daadwerkelijk hebben veranderd. Daarmee gaan we op korte termijn aan de slag. De kosten zijn lager omdat het hier gaat om het niet hoeven aanschaffen van extra hondenpoepzakjes. Deze zijn nog in voorraad. We nemen dus niet minder maatregelen. Dat het aantal meldingen stijgt, is een gevolg van onze oproep aan de inwoners van Tiel om vooral poepoverlast te melden, zodat we precies weten waar de meeste overlast is en de handhaving heel gericht ingezet kan worden. Antwoord volgt nog Er is abusievelijk vermeld dat er extra camera's zijn geplaatst. Dit is echter niet het geval. Wel is er besloten tot het plaatsen van een extra lichtkrant aan de overkant van de Waal, met tot doel het publiek vanuit die richting te kunnen informeren (bij calamiteiten). Tevens heeft er extra bewaking plaatsgevonden op het transferium in verband met de grote hoeveelheid (extra) rijplaten. Aanleiding hiervoor was diefstal van rijplaten vorig jaar en signalen dat dit weer kon gebeuren. Het besluit voor de lichtkrant is binnen 14 dagen voor het evenement genomen. De extra rijplaten waren het gevolg van het slechte weerscenario en is in de laatste dagen voor het evenement genomen. De regio is zelf verantwoordelijk voor de budgetbeheersing. De gemeenteraden van de deelnemende gemeenten kunnen alleen bij vaststelling van de begroting hun zienswijze indienen. Indirect hebben gemeenten invloed via

87 2 e Voortgangsrapportage VVD 49. VVD 50. VVD 51. D CDA 53. Groen Links Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Financiële stand van zaken Bijlage Nog te realiseren ombuigingen en bezuinigingen 59 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien De kosten van BSR zijn hoger, onder andere veroorzaakt door een ontslagvergoeding van een medewerker. Waarom komt deze vergoeding voor rekening van gemeente Tiel? 60 Budgettair neutrale mutaties Wat is de status van de fraudezaak WIZ? Wat is inmiddels verhaald? Wat komt voor rekening van de gemeente? 61 Investeringen Wie is verantwoordelijk voor het juist weergeven van kabels en leidingen bij het Kadaster? Zijn deze extra kosten verhaalbaar? 62 Wij hebben voor een woonunit geplaatst aan de Industrieweg Was dit het oorspronkelijk begrote bedrag? 62 M.b.t. het mogelijk jaarrekening tekort schrijft u dat u alles in het werk zal stellen om dit te voorkomen. Kunt u al aangeven welke voorstellen/acties u wilt voorstellen om een negatief resultaat af te wenden? 69 Voor 2013 staat er nog een bedrag van open aan bezuinigingen die niet of voorlopig niet gerealiseerd gaan worden. Op welke wijze gaat dit bedrag gecompenseerd worden? hun AB-leden. De regio geeft zelf aan dat de voor- en nadelen in de bestuursrapportage tegen elkaar wegvallen, echter het voordeel van het product milieubeleid van is door Tiel gebruikt als dekking van de bijdrage aan de ODR. Daardoor hebben we in onze begroting per saldo een nadeel. De kosten komen ten laste van alle deelnemers, het aandeel van de gemeente Tiel bedraagt De verzekeraar heeft een bedrag van uitgekeerd en de gemeente heeft zich als benadeelde partij gevoegd in het strafproces tegen de verdachten voor een bedrag van De zaak ligt momenteel bij de rechtercommissaris voor het horen van getuigen. Een definitieve datum waarop de zaak inhoudelijk door de rechter wordt behandeld is nog niet bekend. De instantie die werken laat uitvoeren is verantwoordelijk dat gegevens bij het Kadaster worden verwerkt. De kosten voor deze tijdelijke maatwerkoplossing (de woonunit aan de Industrieweg) zijn gemaakt binnen het daarvoor beschikbare/begrote budget voor het realiseren van oplossingen voor de onderste trede van de woonladder. We kijken daarbij o.a. naar budgetten die nu nog niet volledig zijn besteed en of bepaalde werkzaamheden kunnen worden uitgesteld tot Ook kunnen wellicht sommige investeringen vervallen of kunnen stortingen in reserves achterwege blijven. Daarmee hebben we voldoende vertrouwen dat een rekeningtekort kan worden afgewend. Deze dekken we uit de frictiereserve ombuigingen. 12

88 Openstaande vraag 2 e Voortgangsrapportage 2013 Vraag van 45. VVD Onderdeel Pagina Vraag Antwoord Financiële stand van zaken 58 Onderwijs Waaruit bestaan de extra kosten van gymonderwijs? Tot de sloop van de gymzaal Rozenstraat was deze in gebruik als gymlocatie voor o.a. de Cambier van Nootenschool. Ter overbrugging van de periode sloop gymzaal Rozenstraat tot ingebruikname nieuwbouw incl. gymzaal aan is gezocht naar een voor deze school passende invulling van het bewegingsonderwijs. Dit resulteerde in extra zwemlessen en fitness. 1

89

90

91 accountant

92 Inhoudsopgave programmabegroting Paginanummer Deel 1: Programmaplan Aanbiedingsbrief 1. Inleiding 1 2. Algemene beschouwingen 3 3. Financiële beschouwingen Vaststellingsbesluit 21 Programma's 1. Veiligheid Dienstverlening Economische ontwikkeling Mobiliteit Ruimtelijke ontwikkeling Openbare ruimte Onderwijs Maatschappelijke voorzieningen Het besturen van de stad 111 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 121 Deel 2: Paragrafen A. Lokale heffingen 131 B. Weerstandsvermogen 145 C. Onderhoud kapitaalgoederen 157 D. Financiering 167 E. Bedrijfsvoering 173 F. Verbonden partijen 183 G. Grondbeleid 195 H. TSOb 199 I. Subsidies 203 Deel 3: Financiële begroting Financiële begroting 209 Overzicht van baten en lasten

93

94 Programmabegroting 2014 Pagina 1 1. Inleiding Aan de Raad Voor u ligt de begroting Deze begroting is de vierde en laatste in de huidige raadsperiode. Zoals u ziet is deze programmabegroting anders van vormgeving dan de voorgaande jaren. We hebben gekozen voor een liggend model vanwege de doelenbomen per programma en de brede horizontale tabellen met indicatoren. Arie van Vliet (tekenaar van de Flipje stripboeken) heeft de kaft- en tussenbladen ontworpen. De programma's In 2011 is afgesproken dat in deze raadsperiode voor ieder programma speerpunten zouden worden vastgesteld, uitgewerkt in een doelenboom en indicatoren. Dit is gelukt. In de begroting 2012 is een begin gemaakt met programma 1. In de begroting 2013 zijn ook voor de programma s 2 t/m 4 doelenbomen en indicatoren opgenomen. In deze begroting zijn de overige programma s 5 t/m 9 uitgewerkt. Het is niet gelukt om voor ieder speerpunt een geschikte indicator te vinden. De voorgestelde indicatoren voor programma 8 (maatschappelijke ontwikkelingen) zullen eerst nog verder moeten worden uitgewerkt. Zij zullen apart worden voorgelegd aan de commissie Samenleving en kunnen na vaststelling in de begroting 2015 worden opgenomen. De grootste inhoudelijke veranderingen hebben zich voorgedaan in programma 8, dit als gevolg van het nieuwe Wmo-beleid. In de tabellen met indicatoren zijn niet overal prognoses opgenomen. Ook voor de prognoses die wel opgenomen zijn, geldt dat deze vaak afhankelijk zijn van (nog niet gemaakte) beleidskeuzes en/of toekomstige niet altijd goed voorspelbare ontwikkelingen.

95 Programmabegroting 2014 Pagina 2 De paragrafen De opzet van de paragrafen is ten opzichte van vorig jaar niet wezenlijk veranderd. De kwaliteitsslag die toen gemaakt is, hebben we vastgehouden. Financiële begroting Deze begroting is gebaseerd op de uitgangspunten die zijn vastgesteld in de Perspectievennota In de financiële beschouwingen gaan we in op de aanpak van te realiseren bezuinigingen die moeten leiden tot een sluitend meerjarenperspectief In verband met wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording is in de financiële begroting meer informatie opgenomen over incidentele uitgaven en inkomsten per programma en structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves. College van Burgemeester en Wethouders, de secretaris, de burgemeester,

96 Programmabegroting 2014 Pagina 3 2. Algemene beschouwingen Inleiding Tiel is het centrum van de Betuwe. Een compacte stad met een historisch centrum, cultuur, bedrijvigheid en evenementen. Tiel is een aantrekkelijke woon- en werkstad en economische motor in de regio. Bovendien een stad in het centrum van het land, aan het spoor, de A15, de Waal en het Amsterdam-Rijn Kanaal en temidden van aantrekkelijk groen (landbouw en fruitteelt) en blauw (rivieren). Een stad die leefbaar en overzichtelijk is en waar nog sprake is van een menselijke maat en korte lijnen. Kortom, een levendige stad met ambitie. Wij willen samen, met én voor de inwoners en ondernemers, van Tiel een attractieve centrumstad maken, de werkgelegenheid en (arbeids-)participatie bevorderen en de veiligheid en leefbaarheid in de stad vergroten. Daarbij heeft Tiel steeds als motto 'aanpakken, kansen grijpen, ondernemen en plannen uitvoeren: gewoon doen!' gehanteerd. Coalitieprogramma De nu voorliggende begroting 2014 is de laatste begroting van deze raadsperiode. Hoewel een begroting vooral toekomstgericht is, is het in dit geval ook wel een goed moment om op hoofdlijnen even terug te blikken op de hoofdlijnen uit het coalitieprogramma We beperken ons hierbij tot de speerpunten, de meetbare doelen en de financiële taakstelling. het project Westluidense Poort (WLP) is zover gevorderd dat in 2014 de 'schop de grond in kan' voor de Brede School Tiel Oost zijn de Regenboog en de Achtbaan vernieuwd en is in 2013 begonnen aan de nieuwbouw van de Prins Willem-Alexanderschool de herstructurering van de Vogelbuurt is vrijwel afgerond; eind 2013 worden de rioleringswerken afgerond en in 2014 wordt het Waterplein opgeleverd. Het werkloosheidspercentage in Tiel is met het landelijk percentage meegestegen en ligt 1% boven het landelijk gemiddelde (tweede kwartaal 2013). Het voornemen om het minimabeleid op peil te houden is gerealiseerd: de uitgangspunten van het minimabeleid zijn de afgelopen jaren in stand gehouden.

97 Programmabegroting 2014 Pagina 4 Ten aanzien van het voornemen dat de scores van 2013 voor veiligheid en leefbaarheid in de leefbaarheidsmonitor ten opzichte van 2009 gestegen zijn, kan vermeld worden dat in 2012 de opzet van de veiligheidsmonitor op landelijk niveau is aangepast: er zijn aanpassingen doorgevoerd in de onderzoeksmethode en de vragenlijst is grondig herzien. Door deze methodebreuk zijn de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor niet meer vergelijkbaar met de uitkomsten van de Integrale veiligheidsmonitor (IVM) zoals uitgevoerd in de periode In absolute zin blijkt uit de jaarlijkse politiecijfers dat Tiel in 2013 op veel punten veiliger is geworden. Naast een sterke daling van het aantal woninginbraken wordt er minder uit voertuigen gestolen, zijn er minder (brom)fietsen gestolen, is er minder vernieling en overlast van jeugd en minder winkeldiefstal. Bureau Toezicht en Handhaving (BTH) is ontwikkeld tot een professioneel veiligheids- en leerbedrijf. Daarnaast is, in het kader van een bezuinigingsopdracht, besloten om de taken van BTH in te besteden bij de AVRI. Wij zijn er in geslaagd om elk jaar een sluitende begroting te presenteren. De bezuinigingstaakstelling van 3,9 miljoen euro is vrijwel gerealiseerd. Voor de bedrijfsvoering moet voor 2014, 2015 en 2016 nog respectievelijk 3, 7 en 9 ton concreet worden ingevuld. Inmiddels is een implementatieplan opgesteld om te zorgen dat deze bezuinigingen worden gerealiseerd. Hierin zijn de volgende deelprojecten benoemd die hieraan moeten bijdragen: natuurlijk verloop pensioengangers en vacatures LEAN maken werkprocessen inkoop samenwerking Culemborg, Geldermalsen, Tiel. Eén en ander moet voor de behandeling van deze begroting in de raad leiden tot een concrete invulling van de nog openstaande bedragen. Mede door de problemen op de woningmarkt is in deze raadsperiode het economische tij verder verslechterd. Dit heeft onder andere tot gevolg gehad dat de ontwikkeling van Passewaaij stagneert waardoor (voorlopig) afgezien moet worden van een derde hoofdontsluiting Passewaaij. Decentralisaties in het sociaal domein Een ingrijpende en diep in de gemeente ontwikkeling voor de komende jaren is de transitie op sociaal gebied. Er spelen drie decentralisaties in het sociaal domein. Deze decentralisaties worden, naar nu wordt verwacht, per 1 januari 2015 ingevoerd. Het betreft: 1. de AWBZ-functie 'begeleiding naar de Wmo', 2. Jeugdzorg en 3. de uitvoering van de Participatiewet. Die overdracht van taken gaat gepaard met een overheveling van budget naar de gemeente en een daaraan gekoppelde bezuiniging. Over de precieze omvang van het budget zal rond de behandeling van de perspectievennota 2014 meer bekend zijn. Eén en ander houdt in dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor nieuwe taken, die zij geacht worden efficiënter uit te voeren.

98 Programmabegroting 2014 Pagina 5 Dit betekent dat gemeenten scherpe keuzes moeten maken. De uitvoering van taken zal voor een deel door inwoners (de actieve/zelfredzame burgers) zelf gedaan moeten worden of zal niet meer worden gedaan. Partners en gemeenten zullen deze taken efficiënter moeten uitvoeren, bijvoorbeeld door het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden. Ruimtelijke ontwikkeling Tiel heeft aanzienlijke ruimtelijke ontwikkelambities, waarvan de belangrijkste zijn terug te vinden in de masterplannen Waalfront en Stationsomgeving. Met de uitvoering van deze ambities is de afgelopen jaren een belangrijke start gemaakt (WLP, FluviaTiel). Ruimtelijke ontwikkeling is, mede door de situatie op de woningbouwmarkt, niet meer hetzelfde als 5 jaar geleden. De rol van de overheid in het ruimtelijke domein verandert. Waar voorheen de nadruk lag op het via ruimtelijke procedures faciliteren of beperken van plannen, wordt er nu meer gevraagd. In het ruimtelijke domein zal de overheid randvoorwaarden moeten scheppen om ontwikkelingen op gang te brengen: meer vrijheid binnen plannen, 'schaarste' creëren door gericht woningbouw mogelijk te maken en investeren in structuurversterking (lokt weer investeringen uit). Dit vraagt investeringen van overheidswege. College en raad zijn het afgelopen jaar begonnen met prioritering van ruimtelijke opgaven. Economische situatie Ten aanzien van de economische situatie in ons land, kunnen we spreken van een lange en hardnekkige crisis, waarvan het einde nog niet in zicht is. Dit betekent dat het kabinet op Prinsjesdag een aanvullend pakket bezuinigingen heeft gepresenteerd. Een deel van deze bezuinigingen komt naar verwachting ook weer terecht bij de gemeenten. Voor 2015 en de jaren daarna staan wij dus opnieuw voor een volgende bezuinigingsopgave. Wij blijven proberen te laveren tussen enerzijds de tering naar de nering zetten en (het al dan niet met steun van derden) realiseren van onze ambities. Dit is een niet geringe opgave. Samenwerking In deze situatie is het van belang om te blijven zoeken naar efficiënte werkwijzen. Samenwerking met andere partners zoals woningbouwcorporaties en welzijns- en zorginstellingen kan daar een bijdrage aan leveren. Maar ook samenwerking met andere (lokale) overheden, zoals met Culemborg en Geldermalsen op het terrein van (vooral) de bedrijfsvoering, de samenwerking met een aantal regiogemeenten, Lander en UWV ten aanzien van de vorming van een Regionale Infrastructuur voor Werk en Inkomen en de samenwerking met 10 gemeenten ten aanzien van een beter waterbeheer, enz. Organisatie-ontwikkeling Expeditie Tiel is de naam van de organisatieontwikkeling van de gemeente Tiel. Dit proces is in 2011 in gang gezet en heeft als belangrijkste doel -en had als belangrijkste aanleiding- dat er in de organisatie flink achterstallig onderhoud was opgetreden. Zowel op het terrein van cultuur, sturing, regionalisering, organisatie en dienstverlening is beweging gewenst. De doelstelling van Expeditie Tiel is deze beweging op gang te brengen en zo de fase van achterstallig onderhoud in de periode over te laten vloeien in een permanente organisatieontwikkeling die leidt tot het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie.

99 Programmabegroting 2014 Pagina 6 In Expeditie Tiel werken we er naar toe dat onze gemeente een frisse dienstverlenende organisatie is die met kwaliteit en service haar inwoners, ondernemers en instanties van dienst is. Én waar medewerkers zich ontwikkelen en met plezier en enthousiasme samen hun bijdrage leveren en de organisatie glans geven. En waar organisatie en medewerkers regelmatig samen reflecteren en elkaar scherp houden op 'Doen we nog de goede dingen'? en 'Doen we de dingen ook goed'? De begroting 2014 op hoofdlijnen De begroting 2014 is niet alleen de laatste van deze raadsperiode, maar het is ook een begroting die wordt opgesteld in een tijd waarin de maatschappelijke verhoudingen aan het wijzigen zijn. Er is sprake van een terugtredende overheid. Bewoners, ondernemers en organisaties zullen vaker en meer zelf verantwoordelijkheid moeten dragen voor maatschappelijke opgaven. Bezuinigingen maken dit noodzakelijk. Deze nieuwe verhoudingen vragen om een andere rolverdeling en een herijking van wederzijdse verwachtingen. Wat doet de overheid niet meer wat zij voorheen wel deed? Denk daarbij aan de transities in het sociale domein. Welke nieuwe vragen roept dit op? Hier ligt voor u als raad een uitdaging om hierover in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen met elkaar het debat te voeren. Hieronder noemen wij enkele belangrijke aandachtspunten uit de begroting Deze zijn in de programma's zelf verder uitgewerkt. Veiligheid De vier prioritaire thema's in dit programma zijn jeugd, drugsoverlast, verkeersveiligheid en geweld. Jaarlijks wordt een 'wisselspeerpunt' benoemd. Voor 2013 ligt de focus op jeugd en aanpak woninginbraken en dit wordt in 2014 gecontinueerd. De politie, het Veiligheidshuis en de veilige wijkteams werken daartoe nauw samen. In het najaar 2014 wordt het 'wisselspeerpunt' 2015 benoemd. Het project Normalisatie woonwagens wordt in 2014 afgerond. Dienstverlening Met de omvorming van de gemeentelijke ambtelijke organisatie (met de werknaam Expeditie Tiel) beogen wij een impuls te geven aan het centraal stellen van onze klant en dienstverlening in het realiseren van de juiste resultaten. Op het gebied van de dienstverlening (onder meer Informatiemanagement en ICT) werken we steeds nauwer samen met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen.

100 Programmabegroting 2014 Pagina 7 Economische ontwikkeling Ondanks de economische situatie waarin we verkeren, blijven we, in samenwerking met het lokaal georganiseerde bedrijfsleven, ons inzetten op het behoud en versterken van de lokale economie. De uitbreiding van Medel, de ontwikkeling van de regio Rivierenland als Logistieke Hotspot en de kwaliteitsverbetering van het bedrijventerrein Kellen zullen de komende jaren belangrijke ontwikkelingen zijn. Het kabinet wil samen met werknemers en werkgevers de grote onderwerpen op de arbeidsmarkt aanpakken. Bij de uitwerking van de Participatiewet worden de onderdelen van het wetsvoorstel Wet Werken naar Vermogen gebruikt en worden de bouwstenen die in het regeerakkoord zijn afgesproken meegenomen. De Participatiewet zal waarschijnlijk 1 januari 2015 in werking treden. De voorbereidingen op de transities in het sociaal domein worden voortgezet. Zo ook de vormgeving van de regionale samenwerking, zoals de Regionale Infrastructuur Werk. Mobiliteit De belangrijkste mobiliteitsopgave voor Tiel ligt in het bieden van een goede bereikbaarheid van de stad als geheel en het faciliteren van ruimtelijke en economische ontwikkelingen, met name Stationsgebied/Burense Poort, Santwijcksepoort en Passewaaij 9, 10 en 11. In de Mobiliteitsvisie en de Structuurvisie zijn voor de invulling van deze opgave onder andere de derde hoofdontsluiting Passewaaij, de parallelle route langs het spoor (oostelijke en westelijke ontsluiting van het Stationsgebied, de Burense poort en het westelijk deel van de binnenstad) en de reconstructie van de Binnenhoek opgenomen. De realisatie van deze projecten is enerzijds voorwaardescheppend en anderzijds afhankelijk van de ontwikkeling van de desbetreffende gebieden. De raad heeft recent een prioritering gemaakt in ruimtelijke opgaven. De consequenties hiervan worden op dit moment nader uitgewerkt en kunnen effect hebben op de mobiliteitsopgaven voor de komende jaren. In ieder geval start in 2014 de reconstructie van de Binnenhoek. Op het gebied van parkeervoorzieningen wordt door de bouw van de Westluidense Poort (start 2014) vanaf 2016 de eerste gemeentelijke parkeergarage in Tiel geopend. Daarmee wordt een belangrijke bouwsteen van de Tielse parkeeropgave gerealiseerd. Ruimtelijke ontwikkeling In 2014 gaan we aan de slag met het opstellen van een ruimtelijk investeringsprogramma, waarvoor de raad in juni 2013 vijf projecten heeft gekozen die de komende jaren de centrale speerpunten zijn voor Tiel. Demografische en marktontwikkelingen hebben eerder al geleid tot de noodzaak voor herijking van de woningbouwprogrammering in In het verlengde daarvan is ook de Woonvisie herijkt en volgt vanaf 2014 de uitvoering van diverse acties, zoals prestatieafspraken, deelbeleid diverse doelgroepen en de integratie van wonen en Wmo-beleid.

101 Programmabegroting 2014 Pagina 8 Openbare ruimte In 2014 ligt het accent vooral op het wegwerken van het achterstallig onderhoud aan de wegen in Tiel. We werken ook in 2014 samen met meerdere gemeenten in Rivierenland en het Waterschap Rivierenland op het gebied van de waterketen. Doel is om hiermee de besparing te halen uit het Bestuursakkoord 2011 dat is afgesloten tussen Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven. Onderwijs Ons Wmo-beleid wordt op basis van de Wmo-nota doorontwikkeld. Dit beleid heeft raakvlakken met en hangt als een paraplu boven een aantal in dit programma genoemde beleidsontwikkelingen. We gaan onderzoek doen naar welke bijdrage huisvesting kan bieden om de concurrentiepositie van het Lingecollege te verbeteren. Hiervoor worden een Plan van Aanpak en een Plan van Eisen opgesteld. We gaan met scholen en schoolbesturen in geografisch afgebakende verbanden samenwerken om de zorgplicht voor het passend onderwijs waar te kunnen maken. We willen in 2014 passende huisvesting realiseren c.q. verbouwen en renoveren voor De Bataaf, de Prins Willem-Alexanderschool (onderdeel Brede School Tiel Oost), de Brede Zorgschool Cambier van Nooten/'s Heeren Loo en De Waaijer, locatie Wadenoijen. Hoewel de financiering door het Rijk van de maatschappelijke stages vervalt, willen wij de komende jaren investeren in samenwerking met de Tielse scholen op voortzetting van de stages. We gaan in overleg met betrokkenen om te bespreken op welke wijze dat ingevuld kan worden. Hierbij ligt een relatie met de combinatiefuncties. Wij continueren, weliswaar in afgeslankte vorm, het coördinatiepunt 'Kultuurconnect' ondanks het feit dat de provincie de subsidie heeft beëindigd. Het project 'Ieder kind een Instrument' wordt gecontinueerd en het project 'Muziek in de klas' wordt met behulp van subsidies doorontwikkeld. Op een aantal basisscholen worden schoolbibliotheken ingericht, waarbij de lees- en mediacoaches hun expertise inzetten.

102 Programmabegroting 2014 Pagina 9 Maatschappelijke voorzieningen Het Wmo-beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd in samenspraak en in co-creatie met onze burgers en onze partners, op basis van vertrouwen. Het overkoepelende Wmo-beleid is de basis voor de verdere voorbereiding en uitvoering van de drie transities in het sociaal domein, waarvoor in 2014 nog veel werk verzet zal moeten worden om in 2015 de taken die hiertoe behoren op een adequate wijze te kunnen uitvoeren. Indien in 2013 het sportaccommodatiebeleid is vastgesteld, gaan we in 2014 hieraan uitvoering geven, waarbij het in stand houden van de bestaande voorzieningen uitgangspunt is. In 2014 zal de nota lokaal gezondheidsbeleid worden opgesteld. In 2014 zal de organisatie van het Cultuurkwartier Westluidense Poort verder worden voorbereid evenals de afstemming tussen de culturele partners met betrekking tot de samenwerking op het terrein van programmabeheer, publiciteit, publieksservice en het facilitair beheer. In 2014 worden de publieksruimten van Schouwburg en Filmtheater Agnietenhof verbouwd. Besturen van de Stad Er is sprake van een terugtredende overheid en een samenleving die zelf meer verantwoordelijkheid gaat/moet nemen. Dit vraagt om een andere rolverdeling en een herijking van wederzijdse verwachtingen. De steeds verdergaande regionale samenwerkingsinitiatieven vragen om een nieuw sturingsconcept waarbij de rollen van opdrachtgever, eigenaar en afnemer van regionale samenwerking en diensten op een goede manier met elkaar worden gecombineerd. In de regio Rivierenland bezinnen we ons op de toekomst van de regio en van de regionale samenwerking. Het streven is om in het kader van de samenwerking met Culemborg en Geldermalsen op het gebied van bedrijfsvoering in 2014 de taken Financiën, Personeel en Organisatie en ICT/IM samen te voegen. In 2014 worden de gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees Parlement gehouden.

103 Programmabegroting 2014 Pagina 10

104 Programmabegroting 2014 Pagina Financiële beschouwingen Inleiding Zoals we in de Perspectievennota 2013 al konden aankondigen is ons financieel meerjarenperspectief voor de korte termijn redelijk positief, terwijl we op de langere termijn forse tekorten voorzien. Dit betekent enerzijds dat we dit moment geen extra maatregelen aan u hoeven voor te stellen om tot een sluitende begroting 2014 te komen, anderzijds moeten we ons voorbereiden op een nieuwe bezuinigingsronde vanaf In deze financiële beschouwingen gaan we in op de uitgangspunten van deze begroting, de verschillen met de Perspectievennota, de nieuwe uitkomst van de meerjarenbegroting en de wijze waarop we hiermee om willen gaan. Uitgangspunten begroting Bij het opstellen van deze begroting hebben we de Perspectievennota 2013 als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat we het voorgenomen nieuw beleid hebben verwerkt in deze begroting, inclusief de extra middelen voor LED-verlichting en Duurzaam Veilig, conform de aangenomen motie en amendement in de raadsvergadering van 19 juni Ook verwerkt is de aangenomen motie over Fair Trade. Hiervoor is een bedrag van opgenomen in programma 1. Met het vaststellen van deze begroting worden deze nieuwe uitgaven formeel door u goedgekeurd. Voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn we uitgegaan van de meicirculaire Over de hoofdlijnen van deze circulaire hebben we u al geïnformeerd in een brief van 12 juni Na het verschijnen van deze circulaire is duidelijk geworden dat het kabinet meer moet bezuinigen dan toen nog werd verondersteld. De gevolgen van deze extra bezuinigingen zijn op Prinsjesdag en in de septembercirculaire bekend gemaakt. De gevolgen voor onze begroting zullen wij in een afzonderlijke brief, die u ruim voor de behandeling in commissie en raad ontvangt, verwerken. Verder hebben we in deze begroting rekening gehouden met de verwachte loon- en prijsstijgingen, zowel voor de uitgaven als de inkomsten. Voor de lonen gaan we daarbij uit van de nullijn wat betreft de CAO-lonen en 1% stijging van de werkgeverslasten, voor de prijzen gaan we uit van een stijging van 1,75%. Daarbij is wel per budget de afweging gemaakt of een verhoging echt noodzakelijk is.

105 Programmabegroting 2014 Pagina 12 In de begroting verwerkte aanpassingen In aanvulling op de voorstellen uit de Perspectievennota stellen we de volgende aanpassingen voor die financieel verwerkt zijn in deze begroting. Onderhoud brandweerkazerne Uit een onderhoudsplan uit 2010 blijkt dat structureel nodig is. Dit is vorig jaar bij de Perspectievennota aangemeld, maar toen niet gehonoreerd. Belangrijkste motief was dat het eerste jaar dat er echt grotere bedragen voor onderhoud nodig zijn 2017 is en dat viel toen nog buiten de planperiode. Had dus eigenlijk nu moeten terugkomen, maar dat is niet gebeurd. De kazernes gaan waarschijnlijk over naar de Veiligheidsregio, maar die zullen wel eisen dat we de zaken op orde hebben. Leges Burgerzaken Uit analyse blijkt dat de legesopbrengst voor Burgerzaken de komende jaren lager wordt geraamd dan de opbrengst tot nu toe was. Doordat de werkzaamheden op de backoffice daarentegen alleen maar toenemen vinden wij het niet verantwoord om de formatie ook te verlagen. Verhoging van de tarieven levert ook weinig op, omdat van de producten die het meest bijdragen aan de opbrengst de tarieven zijn gemaximeerd. Stelpost onderuitputting kapitaallasten De realisatie van investeringen loopt vaak achter bij de verwachtingen. Het gevolg is dat kapitaallasten die waren geraamd in de praktijk pas een later jaar nodig zijn. Vanuit deze wetenschap nemen we al jarenlang in de begroting een stelpost onderuitputting kapitaallasten op van Nu het volume van de investeringen afneemt en we ook de raming van de kapitaallasten beter kunnen laten aansluiten op de werkelijkheid zien we dat we die taakstelling niet meer realiseren. Ons voorstel is dan ook om de stelpost te halveren. Daar staat tegenover dat we ook minder kapitaallasten ramen dan in vorige begrotingen. Per saldo is het effect gemiddeld over meerdere jaren gezien budgettair neutraal. Watersysteemheffingen Het AB van het Waterschap Rivierenland heeft op 28 juni 2013 besloten tot een tariefdifferentiatie voor verharde openbare wegen. Dit betekent dat de gemeenten als eigenaar van deze wegen meer moeten gaan betalen. Het gaat voor Tiel om in 2014, oplopend naar in Door (bijna) alle gemeenten uit het beheergebied van het Waterschap aan wie de heffing is opgelegd is een zienswijze ingediend. Vooralsnog verwerken wij de heffing in onze begroting, maar wij hopen dat het Waterschap alsnog tot een ander besluit hierover komt. MFC Passewaaij Zoals het nu naar uitziet zal er in 2014 geen functionerend MFC Passewaaij zijn. Dit betekent dat de exploitatielasten voor 2014 kunnen worden afgeraamd. Dit leidt tot een eenmalige besparing van

106 Programmabegroting 2014 Pagina 13 Huurlasten RBB/PI-school De RBB/PI-school aan de Hertog Reinaldlaan betaalt op dit moment een verlaagde huurlast die is gebaseerd op een overeenkomst met de SVT. De SVT kon deze lagere last hanteren door verwachte extra inkomsten voor woningbouw op die plek. Deze woningbouw is niet gerealiseerd. De extra inkomsten vervallen dus, reden waarom de SVT alsnog de volledige huurprijs in rekening brengt. Dit betekent een extra huurlast voor deze school van Algemene uitkering Onze brief van 12 juni 2013 was gebaseerd op een eerste globale doorrekening van de meicirculaire. Onder andere nieuwe informatie over onze maatstaven en de interpretatie van de circulaire leiden tot een positieve bijstelling van de raming. Urenbesteding Een deel van onze structurele formatiekosten wordt gedekt door investeringswerken en grondexploitatie. Door de afname van het aantal investeringswerken met economisch nut en (rendabele) GREX-projecten kunnen hieraan steeds minder uren worden toegeschreven. Hierdoor komen deze uren ten laste van de algemene middelen in plaats van de investeringen en de GREX. Aan de ene kant is dit belastend voor de uitkomst van de begroting, aan de andere kant willen we steeds meer af van deze vorm van onzekere dekking. Dit gaat niet in één keer, voor dit jaar bouwen we deze post af met Leegstand Beursplein Er is sprake van leegstand bij het Beursplein. Lander is in de loop van 2013 minder m² af gaan nemen en huurt per 1 januari 2014 enkel twee ruimtes of helemaal niets. Hiermee komt de hele tweede etage van Beursplein leeg te staan. Het is nauwelijks mogelijk om hierop in exploitatielasten te besparen, de leegstand brengt enkel een kleine besparing op afval- en schoonmaakkosten met zich mee. Om het tekort volledig op te lossen is het streven om het gebouw zo spoedig mogelijk te verhuren (aan bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden) of de vierkante meters gemeentebreed voordeliger in te zetten, waardoor we een gebouw kunnen afstoten. Deze mogelijkheden worden nu onderzocht. Vooralsnog ramen we een tekort op de exploitatie van Verstrekkingen Wmo Dankzij scherp onderhandelen is het gelukt om in ieder geval t/m 2015 een inkoopvoordeel van te realiseren op de vervoersvoorzieningen in het kader van de Wmo. Ook op andere onderdelen van de Wmo is het uitgavenverloop positief. In totaal verlagen we de budgetten met Vanaf 2015 vindt een korting plaats via de algemene uitkering die na verloop van jaren oploopt tot Voor rolstoelen en scootmobielen geldt vanaf dan een plicht tot hergebruik. Door de verlaging van de budgetten kunnen we stellen dat we deze taakstelling nu al realiseren.

107 Programmabegroting 2014 Pagina 14 Doorschuiven investeringen Investering GBA De geplande investering van voor een nieuw GBA kan een jaar doorgeschoven worden. Hierdoor ontstaat een eenmalig voordeel van Nieuwbouw PWA-school De nieuwbouw van de PWA-school is naar verwachting in 2015 gereed. Dit betekent dat er pas kapitaallasten hoeven te worden geraamd vanaf Dit leidt tot een eenmalig voordeel van in Investeringen Agnietenhof In verband met de voorgenomen verbouwing van de Agnietenhof schuiven enkele investeringen door van 2013 naar Dit betekent in 2014 eenmalig minder kapitaallasten. Westluidense Poort De huidige verwachting is dat de investeringen in de Westluidense Poort eind 2016 gereed zijn. Dit betekent dat de kapitaallasten en de exploitatiekosten pas vanaf 2017 hoeven te worden geraamd. Een en ander heeft ook gevolgen voor de parkeeropbrengsten. Bij de begroting 2012 is besloten om de parkeertarieven met 25% te verhogen en de extra inkomst niet toe te voegen aan het parkeerfonds. Deze extra inkomst ad werd t/m 2015 ingeboekt, daarna niet meer, omdat bij het realiseren van de Westluidense Poort veel huidige openbare parkeerplaatsen verdwijnen. Nu duidelijk is dat de afronding van WLP doorschuift naar 2017 kan deze extra inkomst ook een jaar langer worden ingeboekt. N.B.: Uw raad heeft via een motie besloten dat bij een positief rekeningresultaat die alsnog in het parkeerfonds wordt gestort, maar dat staat los van de raming in de begroting. Renteparagraaf In deze begroting gaan we voor nieuwe investeringen uit van 4% rentetoerekening, dat was 4,75%. Daarmee zitten we dichter bij de huidige marktrente. Dit betekent wel dat het renteresultaat, dat is het verschil tussen de rente die we daadwerkelijk betalen en de rente die we in de begroting toerekenen, ook kleiner wordt. Daarnaast mogen we geen rente meer toerekenen aan grondexploitatie-projecten die verliesgevend zijn. Bovendien zijn gronden in Medel II aan het Industrieschap Medel overgedragen, waardoor we ook daar geen rente meer aan kunnen toerekenen. Tenslotte hebben we bij de laatste bezuinigingsronde een stelpost geraamd van eenmalig in 2013 en 2014 als gevolg van de lage rentestand. De stelpost is nu vervallen en verdeeld over de hele begroting. Een en ander leidt tot een lager renteresultaat van in 2014, die dus voor een deel wordt gecompenseerd door kleine voordelen verspreid over de hele begroting. Hoewel bovenstaande oorzaken een structureel karakter hebben loopt vanaf 2015 het renteresultaat toch weer op, dit komt omdat dan een aantal grote investeringen gereed zijn, waaraan de rente kan worden toegerekend.

108 Programmabegroting 2014 Pagina 15 Verschil index inkomsten en uitgaven In onze begroting hebben wij voor de prijsgevoelige budgetten rekening gehouden met een verhoging van 1,75% en voor de lonen/werkgeverslasten met 1%. In de algemene uitkering is een vergoeding voor loon- en prijscompensatie opgenomen van 1,75%, terwijl we conform ons beleid de OZB verhogen met 2,5%. Een en ander betekent dat de inkomsten vanuit de indexering meer toenemen dan de uitgaven. Dit leidt tot een voordeel van ongeveer Uitkomst begroting en verschillen met de Perspectievennota De uitkomst van de begroting is als volgt: 2014: : : : Deze uitkomst verschilt ten opzichte van de Perspectievennota. In onderstaande tabel een overzicht van de verschillen die in de vorige paragraaf zijn toegelicht. bedragen x Uitkomst volgens Perspectievennota Gevolgen meicirculaire volgens brief aan de raad d.d. 12 juni Beginstand inclusief meicirculaire Mutaties deze begroting Onderhoud brandweerkazerne Leges burgerzaken Stelpost onderuitputting kapitaallasten Watersysteemheffingen MFC Passewaaij 240 Huurlasten RBB/PI school Algemene uitkering Urenbesteding GREX/investeringen/riolering/parkeren Leegstand Beursplein Verstrekkingen Wmo Vertraging investering GBA 50

109 Programmabegroting 2014 Pagina 16 bedragen x Vertraging investering PWA-school 200 Vertraging investeringen Agnietenhof 87 Vertraging investeringen WLP 656 Renteparagraaf Verschil index uitgaven-inkomsten Diverse verschillen Uitkomst begroting Overige onderwerpen, geen direct gevolg voor de begroting Strategisch budgetteren Bij de bezuinigingen waartoe werd besloten bij de coalitievorming werd ook het strategisch budgetteren ingevoerd. Van budgetten die niet goed waren onderbouwd werd 15% afgezonderd, die pas mocht worden besteed nadat gemotiveerd was aangegeven dat deze nodig was. In de jaarrekeningen 2011 en 2012 heeft deze systematiek al tot besparingen geleid, die we deels ook structureel konden maken. Nu we dit een aantal jaren hebben gedaan is duidelijk geworden welke budgetten kunnen worden afgeraamd en welke toch op niveau moeten blijven. We stellen daarom voor om vanaf 2014 met deze systematiek te stoppen en de betreffende budgetten of af te ramen of te handhaven. Als we dat doen kunnen we nu als besparing inboeken. We stellen voor om dit in mindering te brengen op de taakstelling bedrijfsvoering, zoals bij de coalitiebesprekingen was afgesproken. Bouwleges De opbrengst bouwleges blijft tegenvallen. Vorig jaar hebben we de opbrengstraming verlaagd van naar en vervolgens weer verhoogd met door het tarief te verhogen met 14%. De verwachting is echter dat we structureel niet hoger uitkomen dan In 2013 en 2014 zou het nog kunnen meevallen door de bouwaanvragen voor de Westluidense Poort en Van der Valk. Een verdere besparing op de kosten wordt niet reëel geacht. Vorig jaar is er al een bezuiniging toegepast van en zijn er nog wel veel werkzaamheden voor kleine bouwvergunningen en overleg met aanvragers die uiteindelijk (nog) niet tot een formele aanvraag leiden. Aan de andere kant willen we vasthouden aan het principe van kostendekkendheid. Om dat te handhaven zullen waarschijnlijk vanaf 2015 de tarieven verhoogd moeten worden en/of moet worden bespaard op de kosten. Vooralsnog handhaven we de raming opbrengst bouwleges op structureel, waarbij we de kanttekening plaatsen dat waarschijnlijk vanaf 2015 de tarieven verhoogd moeten worden en/of moet worden bespaard op de kosten. Daarnaast hebben we een risico opgenomen voor een nog lagere opbrengst.

110 Programmabegroting 2014 Pagina 17 Lagere inkomsten MAU (Meerjarig Aanvullende Uitkering) Het afgelopen voorjaar is een aanvraag ingediend voor een meerjarige aanvullende uitkering in het kader van de tekorten op bijstandverlening. Tegelijk werd geconstateerd dat de afdeling WIZ een capaciteitstekort heeft om enerzijds de toegenomen cliëntaantallen te kunnen bedienen en anderzijds de noodzakelijke verbetermaatregelen te nemen die nodig zijn om voor de MAU in aanmerking te komen. De uitkeringskosten nemen sterk toe en worden niet geheel gecompenseerd door de toename van het beschikbaar gesteld budget uitkeringskosten. Slechts 2,5% van het tekort op uitkeringskosten (budget-werkelijke uitkeringen) wordt gecompenseerd door een aanvullende uitkering van het Rijk. Daarnaast neemt de caseload toe waardoor de uitvoeringskosten stijgen. De impact voor de bedrijfsen met name personele kosten is in een Berenschotrapport van eind 2012 ook voor Tiel berekend en onderbouwd. Besloten is om hiervoor beschikbaar te stellen, te betalen uit de te ontvangen MAU. Uit de eerste berichten blijkt dat, àls we de MAU zullen ontvangen, deze onvoldoende zal zijn om deze extra te kunnen dekken. Daarop is bekeken welke andere dekkingsmogelijkheden er zijn om de extra lasten te kunnen dekken. Deze kunnen gedeeltelijk worden gevonden in extra doorbelasting aan de drie contractgemeenten. Voorwaarde hiervoor is dat de onderhandelingen met de regiogemeenten over de nieuwe dienstverleningsovereenkomsten succesvol worden afgerond. Ook kunnen we kosten toerekenen aan het TSOb-project Dynamiek, waardoor deze niet meer op de begroting drukken. Er blijft een tekort over van circa in 2014 en Om deze extra lasten te kunnen opvangen worden de onderstaande maatregelen voorgesteld. 1. Uitvoeringskosten. Het participatiebudget wordt ingezet om de personeelskosten voor medewerkers die bovenwettelijke taken verrichten gedeeltelijk te dekken. In de begroting 2014 wordt nu ruim ingeboekt voor dekking van de uitvoering van bovenwettelijke taken. In 2012 en 2013 werd ruim toegerekend vanuit het participatiebudget. In 2014 zullen de bovenwettelijke taken die worden uitgevoerd qua omvang en kosten in de lijn liggen met 2012 en De toerekening van deze kosten aan het participatiebudget zullen in 2014 ook in lijn met 2012 en 2013 worden gebracht. In totaal zal in 2014 voor extra, bovenop de nu ingeboekte bijdrage van ruim , worden toegerekend aan de personeelslasten ten laste van het participatiebudget. Ditzelfde geldt ook voor Uitkeringskosten In het kader van gestelde voorwaarden voor de MAU-aanvraag heeft het MT WIZ een verbeterplan opgesteld om het aantal uitkeringsgerechten over een periode van twee jaar per saldo met 80 terug te brengen. Dit levert over een periode van twee jaar een financieel resultaat op van 1,1 miljoen door besparing op uitkeringskosten. De taakstelling voor 2014 bedraagt het terugbrengen van het aantal uitkeringsgerechtigden met 40 personen. Dit levert, bij een gemiddelde bijstandsuitkering van , een besparing op van Het netto effect van deze actie op de begroting is circa (Het lagere effect op de begroting wordt veroorzaakt doordat, bij realisatie van de doelstelling, de Gemeente Tiel over 2014 geen MAU uitkering zal ontvangen). De besparing op de uitkeringskosten wordt ingezet ter dekking van de uitvoeringskosten.

111 Programmabegroting 2014 Pagina 18 Precarioheffing kabels en leidingen Het voornemen tot afschaffing van de mogelijkheid om precariorechten te heffen over kabels en leidingen is nog niet tot uitvoering gekomen. De minister heeft besloten meer tijd te nemen voor het onderzoek hiernaar. Dit betekent dat we in 2014 hoogstwaarschijnlijk door kunnen gaan met de heffing. We hebben onderzoek gedaan naar de tarieven in andere gemeenten. Hieruit blijkt dat Tiel met een tarief van 3,-- per meter ongeveer in de middenmoot zit en dat er ruimte is voor verhoging. Wij stellen voor om het tarief precarioheffing voor kabels en leidingen in 2014 te verhogen naar 4,-- per meter. Voorzichtigheidshalve ramen we de opbrengst van nu nog niet, maar pas bij de 1 e voortgangsrapportage Bezuinigingen In de afgelopen raadsperiode hebben we drie bezuinigingsrondes meegemaakt. De eerste maakte onderdeel uit van het coalitieakkoord, de tweede werd voorgesteld bij de Perspectievennota 2011 en de laatste bij de begroting In totaal werd 8 miljoen bezuinigd. Als we de genomen maatregelen analyseren zien we dat de bezuinigingen vooral intern voelbaar zijn geweest en nog veel minder extern. Met andere woorden, de stad heeft tot nu toe nog weinig van de bezuinigingen gemerkt. Wel hebben we bij de laatste bezuinigingsronde gemerkt dat het steeds moeilijker werd om dit vol te houden. Ook moet een deel van de bezuinigingsmaatregelen de komende jaren nog verder geëffectueerd worden, waardoor ze steeds meer voelbaar zullen worden. Gezien het meerjarenperspectief ontkomen we er niet aan dat we ook in de volgende raadsperiode moeten gaan ombuigen om weer tot een sluitend perspectief te komen. Verder denken we dat we dit keer niet meer kunnen ontkomen aan keuzes die voelbaar zullen zijn in de samenleving. Wij vinden het niet meer op onze weg liggen om voorstellen voor die keuzes te doen. Wel willen wij een overdrachtsdocument maken met daarin een breed palet aan keuzemogelijkheden die een nieuwe raad kan maken. Dit document gaan wij de komende maanden opstellen. We willen ons daarbij niet alleen focussen op de budgetten van de begroting, maar zeker ook kijken naar de rol die we als gemeente nog willen vervullen in de samenleving. Daarbij richten we ons ook naar buiten: hoe doen andere gemeenten het en welke ideeën hebben onze externe partners hierover? Op die manier willen we zoveel mogelijk creativiteit en denkkracht verzamelen die ons helpt om tot een zo breed mogelijk pakket te komen. Omdat er iets te kiezen moet zijn zal dit pakket minimaal 1,5 keer het benodigde bedrag van de bezuinigingen moeten bevatten. Wellicht moet dit nog meer zijn, als we ook nog ruimte willen creëren voor nieuwe investeringen en/of nieuw beleid. Ons doel is om het pakket begin januari aan u te presenteren, zodat het een rol kan spelen in de verkiezingscampagne. Vervolgens kunnen bij de coalitievorming keuzes worden gemaakt die leiden tot een sluitend meerjarenperspectief

112 Programmabegroting 2014 Pagina 19 Weerstandsvermogen en risico's In het voorgaande is al een aantal risico's vermeld. De belangrijkste vindt u terug in de top 10 van de paragraaf Weerstandsvermogen. Hieruit blijkt dat deze risico's vooral uit Den Haag komen, via de algemene uitkering en via de diverse decentralisaties die met forse kortingen op ons af zullen komen. Een goede voorbereiding op deze nieuwe taken zal essentieel zijn om deze risico's nog enigszins te beheersen. We kunnen wel concluderen dat we onze risico's nog steeds voldoende hebben afgedekt, waarbij wel de algemene weerstandsreserve nodig is om ook de risico's binnen de grondexploitatie te kunnen opvangen. Voorstel en conclusies Het stemt ons tot tevredenheid dat wij ook dit jaar er weer in geslaagd zijn om een sluitende begroting 2014 aan u te kunnen voorleggen, met zelfs een overschot van 1 miljoen. Overigens verwachten wij dat als gevolg van de septembercirculaire dit bedrag nog naar beneden zal moeten worden bijgesteld. Zoals gezegd zullen wij u hierover in een afzonderlijke brief informeren. Ondanks alle bezuinigingen die we de afgelopen jaren over ons heen gekregen hebben kunnen we Tiel nog steeds als een financieel gezonde gemeente kwalificeren, terwijl tegelijkertijd onze woonlasten het laagst zijn van de regio. Tegelijkertijd zien we een meerjarenperspectief dat zeker op de langere termijn behoorlijk negatief is, waardoor pijnlijke keuzes opnieuw onvermijdelijk zijn. Verder blijft de financiële onzekerheid groot als gevolg van rijksbezuinigingen en nieuwe taken die op ons af komen met minder geld.

113 Programmabegroting 2014 Pagina 20

114 Programmabegroting 2014 Pagina Vaststellingbesluit De raad van de gemeente Tiel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 24 september 2013; gelet op de artikelen 189 tot en met 191 van de Gemeentewet; besluit: A. de Programmabegroting vast te stellen voor wat betreft de jaarschijf 2014, hetgeen inhoudt: 1. de bestaande exploitatielasten 2014; 2. de nieuwe exploitatielasten en investeringen voor 2014; 3. de daarvoor aangewezen dekking. B. de Programmabegroting voor de jaren 2015 t/m 2017 voor kennisgeving aan te nemen en te gebruiken als basis voor het toekomstige beleid. Aldus besloten in de openbare vergadering van 6 november 2013, de griffier, de voorzitter,

115 Programmabegroting 2014 Pagina 22

116

117 accountant

118 Programmabegroting 2014 Pagina 23 Programma 1 Veiligheid Integrale veiligheid /Brandweer / Bureau Toezicht en Handhaving / Milieu / Bouw- en Woningtoezicht Wat willen we? Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is. Veiligheid is een breed en subjectief begrip. Het heeft niet alleen te maken met criminaliteit of vandalisme, maar bijvoorbeeld ook met veiligheid van bouwwerken, verkeersveiligheid, rampen, brand of diverse vormen van milieuverontreiniging. Dit komt tot uitdrukking in de brede scope van het integraal veiligheidsbeleid. Tiel moet een veilige gemeente zijn en blijven. 'Blauw op straat' is daarbij belangrijk, maar veiligheid is meer dan dat. Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad. Een plezierige woonomgeving draagt bij aan een veilige woonomgeving. De meeste inwoners van Tiel voelen zich veilig in de eigen wijk of het dorp. Het gevoel van veiligheid is erg incident gevoelig. Een schietincident, een vechtpartij of een andere vorm van geweld, kan het gevoel van veiligheid abrupt beïnvloeden. Veiligheid vraagt voortdurende aandacht van de overheid, maar ook van de inwoners. Door oplettendheid en eigen verantwoordelijkheidsgevoel van burgers kan de veiligheid vergroot worden. In een gezamenlijke verantwoordelijkheid van inwoners en overheid streeft de gemeente ernaar dat meer Tielenaren zich veilig voelen in de eigen stad of het dorp. De lokale overheid stelt ook grenzen en heeft daarbij een bijzondere positie. De geloofwaardigheid van de overheid is gebaseerd op consistentie en daadkracht. In dit kader is de normalisatie van de woonwagenlocaties van belang. Daarnaast willen we de natuurwaarden voor Tiel beschermen. Bijzondere aandacht daarbij heeft de natuur langs de Waaloever (onder andere de Kleine Willemspolder).

119 Programmabegroting 2014 Pagina 24 Doelenboom Veiligheid Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is Wat willen we bereiken? Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Terugdringen van overlast van groepen jongeren en verminderen van jeugdcriminaliteit 1. Aanpak jeugdoverlast in de buurt 2. Elke risicojongere een individueel plan van aanpak 3. Voor iedere geïndiceerde jeugdgroep volgens de Beke systematiek is een plan van aanpak opgesteld 4. Beleid vaststellen voor ontmoetingsplekken en voorzieningen voor jongeren 5. Nader onderzoek naar rol van licht verstandelijk beperkten als dader of slachtoffer 6. Regie vanuit gemeente en integrale aanpak. Dit richt zich op het netwerk rond jongeren (professionals en burgers) 7. Intensiveren vroegtijdig signaleren en aanpak schoolverzuim 8. Participatie van jongeren zelf (eigentijds) 9. Actief monitoren van problematiek en aanpak 2. Terugdringen van hinderlijk gebruik van drugs in de openbare ruimte en tegengaan van handel in soft- en harddrugs inclusief hennepteelt 1. Terugdringen drugsgebruik door scholieren 2. Aanpak dealen en of in nabijheid van scholen 3. Overlast verminderen in de nabijheid van coffeeshops (inclusief doorverkoop op straat) 4. Integrale aanpak (ook bestuurlijke aanpak) van drugsgerelateerde criminaliteit 5. Verminderen aantal coffeeshops door middel van sterfhuisconstructie (n.a.v. uikomsten onderzoek) 3. Verhogen van de verkeersveiligheid voor specifieke doelgroepen zoals woongebieden, scholen, winkelgebieden en tegengaan overlast verkeer en parkeren 1. Integrale aanpak van verkeersinrichting (duurzaam veilig) en verkeerseducatie jongeren en ouderen 2. Participatie van weggebruikers en wijkbewoners 3. Actief monitoren van problematiek en aanpak 4. Veilige schoolomgeving 4. Tegengaan geweldscriminaliteit en huiselijk geweld, verminderen van het aantal geweldsmisdrijven en horeca gerelateerd geweld verminderen 1. Aanpak huiselijk geweld 2. Aanpak geweld op straat 3. Aanpak geweld rond uitgaan 4. Aanpak geweld tegen hulpverleners en ambtenaren 5. Aanpak geweld op scholen 5. Terugdringen van het aantal woninginbraken Samen met de politie is een plan van aanpak opgesteld. De gemeente richt zich op: 1. Stimuleren technische maatregelen (politiekeurmerk veilig wonen) 2. Geven van goede voorlichting aan burgers om woninginbraken te voorkomen 3. Burgerparticipatie vergroten (buurtpreventieprojecten) 4. Actief monitoren problematiek en aanpak (samen met politie) 5. Inventarisatie aanwezigheid camera s binnen de gemeente 6. Actieve communicatie na inbraak aan omwonenden

120 Programmabegroting 2014 Pagina 25 Indicatoren Veiligheid Raadsperiode bron nulmeting norm 1 Jeugd (2010) Aantal meldingen jeugdoverlast Politie Aantal hinderlijke jeugdgroepen 2 2 Politie 2 2 Aantal overlastgevende jeugdgroepen 0 0 Politie 1 0 Aantal criminele jeugdgroepen 1 1 Politie 0 0 Aantal risicojongeren < 18 jaar G/VH 49 x Aantal risicojongeren > 18 jaar MDT 10 x Aantal harde kernjongeren x 16 VH 6 x Aantal veelplegers < 24 jaar x 0 G/VH 5 x Aantal jongeren in preventienetwerk 12 min: - nieuwe aanmeldingen Aantal jongeren in preventienetwerk 12 min: - nieuwe aanmeldingen + vervolgbesprekingen G 38 0 x x Aantal jongeren in preventienetwerk 12 plus: - nieuwe aanmeldingen Aantal jongeren in preventienetwerk 12 plus: - nieuwe aanmeldingen + vervolgbesprekingen G 36 0 x x % perceptie overlast jongeren 16 * VM 15 x G = Gemeente; MDT = multidisciplinair team; VH = Veiligheidshuis; VM = Veiligheidsmonitor Raadsperiode bron nulmeting norm 2 Drugs (2010) % jongeren harddrugs gebruik 1 1 E movo 4 (2007) x % jongeren softdrugs gebruik 5 5 E movo 15 (2007) x Aantal incidenten overlast drugs Politie 64 x Raadsperiode bron nulmeting norm 3 Verkeer (2010) Aantal verkeersongevallen met dodelijke afloop 0 0 Politie 1 x Aantal verkeerongevallen met letselschade Politie 37 x Aantal verkeersongevallen met materiële schade Politie 267 x % te hard rijden komt vaak voor 13 * VM x x * Door andere opzet veiligheidsmonitor geen vergelijking mogelijk

121 Programmabegroting 2014 Pagina 26 Raadsperiode bron nulmeting norm 4 Geweld (2010) Aantal aangiftes huiselijk geweld Politie 73 < 70 Aantal opgelegde huisverboden 6 9 Politie 1 x Aantal aangiftes mishandeling Politie 159 < 150 Aantal geregistreerde gevallen geweld tegen hulpverleners en/of ambtenaren x 4 Politie en gemeente 2 < 5 Raadsperiode bron nulmeting norm 5 Woninginbraken (2010) Aantal aangifte woninginbraken Politie % huizen met politie keurmerk veilig wonen 9,8 9,7 Politie 9,7 15 x = gegevens onbekend Wat hebben we aan beleid? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid Kadernotitie integraal veiligheidsbeleid 'veilig zijn en veilig blijven' uitvoeringsplan Uitvoeringsplan verkeer (najaar 2013) Gemeentelijk rampenplan 2012 Beleidsvisie externe veiligheid 2009 Goede vergunningverlening en handhaving Nota Bouw- en Woningtoezicht 2005 Welstandsnota Tiel 2010 Ontheffingenbeleid Wet geluidhinder 2009 Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid) Notitie klimaatbeleid Milieuvisie , inclusief uitvoeringsprogramma milieu Lokale bodemnota 2012 Regionale bodemnota 2012 Plan van aanpak Zonne-energie 2012 Beleidskader bodemenergie 2013

122 Programmabegroting 2014 Pagina 27 Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid Veiligheidsbeleid Het veiligheidsbeleid kenmerkt zich steeds meer door een geïntegreerde aanpak waarbij vele partijen zijn betrokken. Hierbij komt de regie steeds meer bij de gemeente te liggen. Voorbeelden hiervan zijn de 'Wrap-around'-methode, de begeleiding van ex-gedetineerden, de veiliger wijkteams en de bestrijding van georganiseerde misdaad in de vorm van een Regionaal Informatie Expertise Centrum. Het Veiligheidshuis, dat we graag willen voortzetten, speelt bij dit alles een belangrijke rol. Focus ligt op de aanpak van woninginbraken, overlast jeugd en drugsoverlast. Normalisatie woonwagens In 2014 wordt het project Normalisatie Woonwagens, waarbij schouwen plaatsvinden op woonwagencentra, bewoners worden aangesproken op overtredingen en handhavend wordt opgetreden, afgerond. Bureau Toezicht en Handhaving Het bureau Toezicht en Handhaving ontwikkelt zich verder tot een kwalitatief hoogwaardig veiligheidsbedrijf conform de met de raad gemaakte afspraken in Op 17 juli 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met het inbesteden van de taken van het bureau bij de AVRI. Er wordt een DienstVerleningsOvereenkomst (DVO) opgesteld waarin afspraken worden vastgelegd over de producten, de kwaliteit en de financiën. De DVO zal, alvorens het af te sluiten, voor wensen en/of bedenkingen eerst in de commissie Bestuur worden besproken. Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid) Versterking NME In 2014 eindigt de vierjarige uitvoeringsovereenkomst met Stichting Duurzaam Rivierenland (SDR) voor het uitvoeren van taken op het gebied van Natuur- en Milieu-educatie en milieucommunicatie. Er is sprake van een versterking van de positie van NME; enerzijds doordat SDR een nauwe samenwerking is aangegaan met een landelijk opererende organisatie en anderzijds omdat er gebouwd wordt aan regionale coördinatie. Deze ontwikkelingen spelen mee in de besluitvorming over het uitbesteden van de NME-taken na 2014.

123 Programmabegroting 2014 Pagina 28 Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Actiepunten Jeugd Iedere jeugdgroep een plan van aanpak Integrale, multidisciplinaire aanpak criminele groep Drugs Tegengaan overlast rond coffeeshops Onderzoek naar verplaatsing coffeeshops Verkeersveiligheid Realiseren van snelheidsremmende maatregelen op diverse woonstraten en inventarisatie en aanpak knelpunten rond schoolomgevingen en thuisschoolroutes (Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot) Handhaving Fietsparkeren rond gebruik van fietsenstalling en rekken in het centrum van Tiel en op de beide stationsomgevingen Geweld Gericht toezicht en handhaving op openbare weg Huiselijk geweld Woninginbraak Aanpak criminele groep Heling aanpak (invoeren DOR: digitaal opkoop register) Overige onderwerpen Vergunningverlening en handhaving Vaststellen integraal handhavingsplan Concrete afspraken maken met Avri in verband met overdracht Bureau Toezicht en Handhaving Overdracht wettelijke milieutaken naar de Omgevingsdienst: per 1 april 2013 zijn de wettelijk verplichte milieutaken (vergunningverlening, handhaving, klachtenbehandeling) overgedragen aan de Omgevingsdienst Rivierenland. Daar waar het eerste jaar nog ruimte was voor oplossingen voor kinderziektes en rafelrandjes, zal in 2014 een verdere professionaliseringsslag gaan plaatsvinden vanuit de rol van de gemeente Tiel als opdrachtgever van de Omgevingsdienst.

124 Programmabegroting 2014 Pagina 29 Overige onderwerpen Natuur en Milieu Stimulering zonne-energie: de toepassing van zonnepanelen wordt blijvend actief gestimuleerd door het gericht aanspreken van diverse doelgroepen. Een voorbeeld daarvan is particulieren die niet beschikken over een geschikt eigen dak maar die waarschijnlijk dankzij het nationale Energie-akkoord mogelijkheden krijgen op andermans dak in de buurt. Vervolg op energieconvenant: in 2014 wordt de balans opgemaakt van het Tiels Energie Convenant (TIEC), waarbij een dertigtal organisaties en bedrijven zich in de periode 2010 t/m 2013 hebben ingespannen om een CO²-reductie van 12% te halen. De bedoeling is dat dit convenant een vervolg krijgt in een netwerk van ondernemingen en organisaties die elkaar willen stimuleren in duurzaam ondernemen. Verduurzaming woningvoorraad: er ligt nog een enorme uitdaging in het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Met de corporaties worden in het kader van de vernieuwing van de prestatieafspraken opnieuw afspraken gemaakt over de gewenste energielabels en het beoogde tempo bij verbetering van de bestaande huurvoorraad. Voor de particuliere voorraad is het idee om een lokaal consortium op te richten van bedrijven die energiebesparende maatregelen kunnen treffen en die de woningeigenaar kan 'ontzorgen'. Afvalscheiding: het afvalscheidingspercentage in het werkgebied van AVRI bedraagt 55%, terwijl de streefwaarde volgens het Landelijk Afvalstoffenplan 65% bedraagt. Het invoeren van een gedifferentieerd tarief voor volume én frequentie is één van de middelen om het scheidingspercentage te verhogen (besluitvorming AB Regio Rivierenland is voorzien eind 2013).

125 Programmabegroting 2014 Pagina 30 Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x werkelijk 2012 begroot 2013 begroot 2014 begroot 2015 begroot 2016 begroot 2017 Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

126 Programmabegroting 2014 Pagina 31 Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam bedrag 1.1 Integrale veiligheid Brandweer Bureau Toezicht en Handhaving Milieu Bouw- en woningtoezicht 841 Totaal programma Verschillenverklaring begroting 2013 en begroting 2014 Het voordelig verschil van wordt als volgt verklaard bedragen x Lagere doorbelastingen ambtelijke uren, grotendeels veroorzaakt door overheveling milieutaken naar ODR V 509 Hogere bijdrage ODR, gedekt uit lagere personeelskosten / lagere inhuur derden en dienstverlening van Tiel aan de ODR (facilitair bedrijf) N 536 Lagere directe kosten milieu i.v.m. vorming ODR V 107 Eénmalige transitiekosten ODR in 2013 V 43 Hogere kapitaallasten en onderhoudskosten i.v.m. aanschaf mobiele camera N 16 Hogere kosten onderhoud brandweerkazerne Teisterbantlaan, o.a. toevoeging aan voorziening N 18 In 2013 heeft de overdracht van brandweermaterieel plaatsgevonden aan VRGZ, dit gaf in 2013 een incidenteel voordeel N 114 Hogere bijdrage Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (prijsindex) N 52 Eenmalige lagere kosten outsourcen bureau Toezicht en Handhaving V 458 Eenmalige lagere kosten project bodemsanering Papesteeg V 93 Lagere kosten project Cool Nature V 80 Diverse kleine verschillen V 6 Totaal resultaat na bestemming V 560

127 Programmabegroting 2014 Pagina 32 Nieuwe uitgaven In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x netto inv. bedrag jaarlasten 2014 jaarlasten 2015 jaarlasten 2016 jaarlasten 2017 Aanschaf mobiele camera Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in Naam reserve stand per toevoeging rente overige toevoegingen onttrekkingen stand per Reserve onderhoud brandweer Reserve Stichting Duurzaam Rivierenland Reserve klimaatbeleid

128

129 accountant

130 Programmabegroting 2014 Pagina 33 Programma 2 Dienstverlening Burgerzaken / Publieksvoorlichting / Dienstverleningsconcept / Kadaster en kaarten Wat willen we? Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert. De eisen die burgers stellen aan overheidsdienstverlening zijn veranderd. Burgers willen zelf bepalen hoe (schriftelijk, telefonisch, elektronisch of persoonlijk) en op welk moment (tijdens of na kantoortijden) zij contact hebben met de gemeente. Daarbij willen burgers tegenwoordig ook zelf een vinger aan de pols kunnen houden over de afhandeling van de door hen aangevraagde producten of diensten. De gemeente Tiel wil in antwoord daarop 'Vraaggerichte, geïntegreerde diensten verlenen'. Vraaggericht wil zeggen dat de vraag van de klant leidend is bij de inrichting van onze dienstverlening. De klant kan daarbij een individuele burger zijn, een bedrijf, een instelling of een collectieve groep van burgers (bijvoorbeeld een bewonersvereniging). De gemeente streeft naar één integrale frontoffice (KlantContactCentrum) waar burgers met al hun vragen terecht kunnen via verschillende communicatiekanalen (multichannel) en waar zij geholpen worden door medewerkers die hiervoor zijn toegerust. Door middel van een kennisbank / website zorgen we voor een goede informatievoorziening naar de klant. Wij zetten de samenwerking met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg op het gebied van klantcontacten bij zowel front- als backoffice activiteiten met als doel de kosten te verlagen, de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen, voort. Tenslotte willen we overbodige regels en onnodige ingewikkelde of tegenstrijdige regels verminderen en/of voorkomen. De regels die overblijven, moeten helder en duidelijk worden gecommuniceerd, opdat iedereen weet waar hij/zij aan toe is. De ambities liggen in de lijn met voorgaande jaren binnen de huidige tijdgeest en de ter beschikking gestelde middelen.

131 Programmabegroting 2014 Pagina 34 Doelenboom Dienstverlening Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert Wat willen we bereiken? Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Voldoen aan alle wettelijke eisen 1. Ieder keer slagen voor de wettelijk verplichte GBA-audit 2. De invoering van de basisregistraties loopt op schema 3. Slagen voor de audit voor de DigiD gebruikende website en BAG 4. Voorbereiden op elektronische verklaring omtrent gedrag 2. Verhogen van de klanttevredenheid met betrekking tot de dienstverlening in het KCC (balie, telefoon en digitaal) 1. Verhogen telefonische bereikbaarheid (steeds meer eerstelijns vraagafhandeling in het KCC, toewerken naar één nummer, aansluiten op 14+) 2. Toerusten van medewerkers door middel van training/coaching/opleiding 3. Verder integreren van receptiebalie en telefoniewerkzaamheden van WIZ en Achterweg; één loket gedachte 3. Uitbreiden mogelijkheden voor digitale dienstverlening 1. Uitbreiden waar mogelijk met producten en dienstenaanbod via 2. Meer dienstverlening op afspraak via 3. De veiligheid van onze digitale dienstverlening is op orde (slagen voor audit) 4. Meer regionale samenwerking op gebied van IM / ICT 1. Inventariseren huidige ICT infrastructuur, hardware, software 2. Ontwerpen blauwdruk voor de toekomst (met input van dienstverlening en IM) 3. Jaarkalenders voor ICT-projecten onderling afstemmen, prioriteit in tijd stellen 4. Toewerken naar regionaal KCC / regionale kennisbank

132 Programmabegroting 2014 Pagina 35 Indicatoren Dienstverlening Raadsperiode bron nulmeting norm 1 Wettelijke eisen (2011) Tiel voldoet aan de audits voor: - Gemeentelijke basisadministratie (GBA) - Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG) - Website DigiD Tiel voert nieuwe wetgeving rond basisregistraties op tijd in Geslaagd n.v.t. n.v.t. Geslaagd n.v.t. n.v.t. dec Heraudit in nov. Preaudit in nov./dec. Publiekszaken Op tijd Publiekszaken Geslaagd n.v.t. n.v.t. Op tijd Altijd geslaagd Raadsperiode bron nulmeting norm 2 Klanttevredenheid* ** 2014 Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek balie x x x BMPZ 7,8 (2010) 7,8 Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek telefoon x x x BMPZ 7,5 (2010) 7,5 Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek digitaal x x x BMPZ 6,8 (2010) 7,5 Aantal klachten dat aan de externe klachtencommissie: - wordt voorgelegd - gegrond is verklaard Algemene Juridische zaken 2 (2011) 0 (2011) Raadsperiode bron nulmeting norm 3 Digitalisering ** 2014 Aantal gemaakte afspraken digitaal 536*** Webteam 0 (2010) 700 Aantal digitaal ingevulde formulieren Webteam 395 (2010) 450 Aantal digitale transacties Webteam 142 (2010) 200 Aantal dagen per jaar dat het netwerk eruit ligt door hackersaanval/veiligheidslek: - ICT - Website I & A Webteam 0 (2011) 0 (2011) 0 0 BMPZ = Benchmark Publiekszaken x = gegevens onbekend * In 2013 en 2014 zijn a.g.v. bezuinigingen geen financiële middelen beschikbaar. Bij de Perspectievennota 2014 zullen middelen worden gevraagd voor het houden van een klanttevredenheidonderzoek in 2015 (gekoppeld aan de ontwikkeling samenwerking met Culemborg en Geldermalsen en de eigen organisatie-ontwikkeling). ** Tot en met juli 2013 *** Vanaf 10 maart 2011 Altijd op tijd 2 0

133 Programmabegroting 2014 Pagina 36 Wat hebben we aan beleid? Dienstverleningsvisie 'De burger/klant van de gemeente Tiel van vandaag en morgen' 2007 Strategische visie 'Vraaggerichte Dienstverlening' 2006 Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Landelijk De landelijke kaders op gebied van dienstverlening zijn vastgelegd in het Implementatie Nationaal Uitvoeringsprogramma (INUP). De belangrijkste speerpunten zijn: 1) gemeenten worden dé poort tot publieke dienstverlening; dat betekent dat gemeenten ook het eerste aanspreekpunt worden voor taken die bij andere overheden (zoals Rijk, Provincie, Waterschap, etc.) liggen 2) alle gemeenten hebben één (multichannel) KlantContactCentrum en werken zoveel mogelijk samen 3) alle gemeenten werken transparant. In 2010 heeft de VNG haar visie op de publieke dienstverlening geactualiseerd. De persoonlijke benadering van klanten staat daarbij centraal. Daarvoor is het noodzakelijk dat 'de basis op orde is'. Dit betekent niet alleen dat de technische ondersteuning (IM / ICT) goed geregeld moet zijn, maar ook dat er eisen worden gesteld aan de houding en het gedrag van medewerkers. De uitvoering van het INUP (overheidsbrede implementatie-agenda dienstverlening e-overheid), brengt soms verplichte nieuwe investeringen met zich mee. In onze begroting is hiermee geen rekening gehouden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over het tempo en het kwaliteitsniveau van de invoering hiervan. Regionaal Met vier andere gemeenten (Zaltbommel, Culemborg, Maasdriel en Neerijnen) wordt samengewerkt aan de doorontwikkeling van een regionale kennisbank en vulling van de verschillende websites. Met alle gemeenten in de Regio wordt in meer of mindere mate samengewerkt op het gebied van de basisregistraties. De inwerkingtreding van de Wet Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), is uitgesteld tot eind Daarnaast werkt de gemeente Tiel intensief samen met Geldermalsen en Culemborg op het gebied van IM / ICT. Er wordt gestreefd naar een organisatorische samenvoeging van alle IM / ICT functies per 1 januari Het doel is de kosten te verlagen (minder meer), de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen. Er is een sterke relatie tussen IM / ICT en dienstverlening. De dienstverlening is leidend voor de inrichting van diverse processen en systemen. IM / ICT is daarbij randvoorwaardelijk.

134 Programmabegroting 2014 Pagina 37 Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Wettelijke eisen Klanttevredenheid Digitalisering Regionale samenwerking Actiepunten Doorgaande voorbereiding op DigiD audit Het breed regionaal opzetten van BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) Onderzoeken van mogelijkheden tot meten van klanttevredenheid anders dan via BMPZ (Benchmark Publiekszaken) Meer cijfermatig inzicht krijgen in bereikbaarheid Digitaliseren van statisch archief Burgerzaken Continueren van bestaande samenwerking, afstemmen van dienstverleningsvisies Voorbereiding invoeren BRP (Basis Registratie Personen) wordt breder regionaal opgezet dan CGT (CulemborgGeldermalsenTiel) samenwerking

135 Programmabegroting 2014 Pagina 38 Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x werkelijk 2012 begroot 2013 begroot 2014 begroot 2015 begroot 2016 begroot 2017 Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten 140 baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

136 Programmabegroting 2014 Pagina 39 Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam bedrag 2.1 Burgerzaken Publieksvoorlichting Dienstverlening Kadaster en kaarten 576 Totaal programma Verschillenverklaring begroting 2013 en begroting 2014 Het nadelig verschil van wordt als volgt verklaard bedragen x Digitalisering persoons- en woningkaarten V 19 Hogere afdracht leges N 16 Lagere legesontvangsten N 69 Bezuiniging integrale aanpak kanalen internet, telefoon, balie en post V 26 Incidentele kosten 2013 o.a applicaties t.b.v. basisregistratie V 66 Hogere doorbelasting ambtelijke uren N 13 Overheveling budgetten vanuit programma 6 (onderhoudscontracten programmatuur) N 10 Diverse kleine verschillen N 6 Totaal resultaat na bestemming N 3

137 Programmabegroting 2014 Pagina 40 Nieuwe uitgaven Voor dit programma zijn geen nieuwe uitgaven aan de orde. Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

138

139 accountant

140 Programmabegroting 2014 Pagina 41 Programma 3 Economische ontwikkeling Economische ontwikkeling / Recreatie en toerisme / Markten / Havens / Werkgelegenheid / Bijstandsverlening / Minimazorg Wat willen we? De gemeente stimuleert het economische klimaat in Tiel op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. Het verbeteren en ontwikkelen van bedrijfslocaties is een middel om de werkgelegenheid te behouden cq. te vergroten. Ook het versterken van de detailhandelstructuur met daarbij speciale aandacht voor de binnenstad, perifere locaties en de wijkwinkelcentra speelt hierbij een belangrijke rol. Afstemming en samenwerking vindt zoveel mogelijk plaats met de regio Rivierenland en het lokaal georganiseerde bedrijfsleven. Ingezet wordt op de verdere uitbreiding van het bedrijvenpark Medel, de kwaliteitsverbetering van het bedrijventerrein Kellen en de ontwikkeling van Rivierenland als Logistieke Hotspot. Ter versterking van de detailhandelsstructuur en vergroting van de koopkrachtbinding blijft het de ambitie om het winkelaanbod in Tiel nog gevarieerder en aantrekkelijker te maken. Hierbij wordt verder ingezet op de thematische clustering en ingespeeld op de marktontwikkelingen op het gebied van e-commerce Recreatie en toerisme maken steeds meer onderdeel uit van de Tielse economie. De ambitie is om de aantrekkelijkheid van Tiel voor recreanten en toeristen te versterken (cultuuraanbod, evenementen, winkelen, overnachtingsmogelijkheden, fiets- en wandelroutes, etc.). In Tiel staan relatief veel mensen door werkloosheid ongewild aan de kant. Terwijl betaalde arbeid de kans biedt om in eigen levensonderhoud te voorzien en een zinvolle manier is om volwaardig aan de samenleving deel te nemen. Ook gelet op de demografische bevolkingsontwikkeling is verhoging van de arbeidsmarktparticipatie noodzakelijk. De beschikbare arbeidsplaatsen en de beroepsbevolking van Tiel sluiten zoveel mogelijk op elkaar aan. Er zijn relatief veel mensen laag opgeleid in Tiel. Veel jongeren hebben door voortijdig schoolverlaten geen uitzicht op werk. Dit vraagt specifieke aandacht. Het begeleiden van werkzoekende mensen naar de arbeidsmarkt vraagt om maatwerk. Een passend aanbod van scholing en/of werkervaring. Deze aanpak doen wij steeds meer vanuit een regionaal perspectief in samenwerking met diverse ketenpartners, ondernemers en opleidingsinstituten. Wij realiseren deze beleidsinzet ondanks de fors afnemende financiële middelen hiervoor van de rijksoverheid. Mensen, die (nog) niet of niet meer aan de slag kunnen, mogen niet worden uitgesloten van gemeentelijke ondersteuning. Wanneer zij buiten hun schuld in de problemen (dreigen te) komen, kunnen zij rekenen op een rechtvaardig minimabeleid.

141 Programmabegroting 2014 Pagina 42 Doelenboom Economische ontwikkeling De gemeente Tiel stimuleert het economische klimaat op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. De gemeente stimuleert inwoners opdat iedereen participeert naar zijn of haar (arbeids)capaciteiten. Wat willen we bereiken? Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Voldoende en passende werkgelegenheid behorende bij de regiofunctie van Tiel 1. Zorgen voor behoud en toename van werkgelegenheid door o.a. de ontwikkeling en uitbreiding van Medel en revitalisering/herstructurering van bedrijfslocaties 2. Behouden en versterken van de detailhandelstructuur met speciale aandacht voor binnenstad, wijkwinkelcentra en perifere detailhandelslocaties 3. Versterken van de koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing 4. De ontwikkelingsmogelijkheden onderzoeken voor bedrijvigheid aan het water (regionaal onderzoek natte bedrijventerrein/logistieke hotspot) 2. Verhogen van het aantal passende arbeidsplaatsen 1. Activeren en intensiveren van de afstemming van EZ-beleid, ruimtelijke ontwikkeling- en arbeidsmarktbeleid gericht op een visie op de werkgelegenheidsontwikkeling 2. Vergroten van de afstemming van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid op het arbeidsaanbod van Tielse burgers gericht op een visie op de arbeidsmarktontwikkeling 3. Activeren, ondersteunen en intensiveren van de werkgeversbenadering door enkele contacten, bijeenkomsten met werkgeversorganisaties en ondernemersverenigingen 3. De arbeidsparticipatie verhogen; verminderen van de werkloosheid 1. Beursplein positioneren als centrale plaats voor dienstverlening aan werkgevers, werknemers en jongeren > 18 jaar zonder startkwalificatie voor scholing. Deze dienstverlening is gericht op het beperken of verminderen van de werkloosheid in Tiel 2. Beleid en uitvoering organiseren op regionaal niveau ten behoeve van schaalgrootte, variëteit en kwaliteit 3. Beschikbaar reïntegratiebudget effectief inzetten op arbeidstoeleiding Wwb, waardoor het huidige Wwb volume wordt beperkt. Daarnaast wordt de WSW optimaal benut 4. Mensen die niet (meer) aangewezen zijn op arbeid worden vanuit een ketensamenwerking een aanbod gedaan vanuit Wmo, AWBZ, minimavoorzieningen, jeugdhulp 5. Mensen laten werken naar hun vermogen in relatie tot Wmo, AWBZ, jeugdzorg

142 Programmabegroting 2014 Pagina 43 Indicatoren Economische ontwikkeling Raadsperiode bron nulmeting norm 1 Voldoende en passende werkgelegenheid Werkgelegenheid (aantal banen) in Tiel: (100%) (100%) - overige dienstverlening (32%) Gelijk Gelijk PWE (32%) Niet lager - handel (21%) aan aan en 2012* (21%) dan regionale / - delfstoffen, industrie / nutsbedrijven (13%) (13%) provinciale - financiële en zakelijke dienstverlening (15%) (15%) cijfers - vervoer (10%) (10%) Aantal bedrijven in Tiel Aantal bedrijven in Regio Rivierenland Aantal bedrijven in Gelderland Aantal detailhandelsbedrijven heel Tiel: - exclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak - inclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak Aantal detailhandelsbedrijven binnenstad Tiel: - exclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak - inclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak Aantal passanten binnenstad Tiel: - zaterdag - donderdag - koopavond - totaal Koopstroom onderzoek: - algemeen oordeel over binnenstad (cijfer) - % lokale koopkrachtbinding dagelijks - % lokale koopkrachtbinding niet-dagelijks - % regionale koopkrachtbinding dagelijks - % regionale koopkrachtbinding niet-dagelijks (85.807) 348 (94.260) 175 (28.900) 209 (34.771) , (81.840) (28.491) Geen actuele cijfers beschikbaar ** Geen actuele cijfers beschikbaar ** 0 Gelijk aan (84.389) 328 (88.735) 168 (31.124) 199 (34.531) Geen actuele cijfers beschikbaar ** Geen actuele cijfers beschikbaar ** Gelijk aan 2012 Verwachting idem Verwachting idem PWE 2011 en 2012* Locatus 2011 Locatus 2011 Koopstroom onderzoek 2011** Koopstroom onderzoek 2011** (85.807) 348 (94.260) 175 (28.900) 209 (34.771) , Niet lager dan regionale / provinciale cijfers Per branche niet lager dan vergelijkbare steden Per branche niet lager dan vergelijkbare steden Toename Toename * De gegevens van de PWE komen voort uit het lidmaatschap van de regio op de Provinciale Werkgelegenheid Enquête (PWE). ** Het koopstroomonderzoek wordt, bij beschikbaarheid van financiële middelen, één keer in de 5 jaar uitgevoerd. Eind 2013 zijn de gegevens passantentelling van Locatus beschikbaar.

143 Programmabegroting 2014 Pagina 44 Raadsperiode bron nulmeting norm 2 Verhogen passende arbeidsplaatsen Aantal banen in Tiel PWE > Aantal openstaande vacatures in Tiel Aantal nieuwe vacatures in Tiel Werkloze werkzoekenden naar beroepsgroep: - % economisch administratief - % technisch + industrie - % verzorging + dienstverlening - % transport UWV UWV Gelijk Afname Afname Afname > 300 > 100 Raadsperiode bron nulmeting norm 3 Verhogen arbeidsparticipatie Aantal WWB Instroom WWB Uitstroom WWB WIZ Het aantal uitgevoerde reïntegratie trajecten per trede op de participatieladder (met bijbehorend budget) * Trede 6. bemiddelen en plaatsen Trede 5. werken met ondersteuning Trede 4. werken met uitkering Trede 3. reïntegratie en scholing Trede 2. activering en participatie Trede 1. zorg Trede 0. intake en diagnose Aantal WW (UWV) Aantal AO-uitkeringen (UWV) Werkloosheidspercentage in Tiel Ten opzichte van het landelijke percentage / / % participatiegraad beroepsbevolking ,7 4,3 5,7 4, WIZ 79/ UWV WIZ 5,7 4, / Afname Afname Afname naar max. 1% boven landelijk % Arbeidsmarkt Monitor Gelderland * Conform de afspraken met de raad in januari 2012

144 Programmabegroting 2014 Pagina 45 Wat hebben we aan beleid? Het economisch klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden Convenant bedrijventerreinen Rivierenland Detailhandelsnota Beleidsnota Recreatie en Toerisme 2006 Programma Welvarend, hierin zijn opgenomen: Toeristisch recreatieve visie regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen' Kansenkaart Recreatie & Toerisme Rivierenland Regionaal Sociaal Economische Visie met actieprogramma 2009 Regionaal economisch programma- en ontwikkelingsdocument (EPO) 2009 Regionaal Programma Bedrijventerreinen Rivierenland (RPB) 2012 Master-plan en Businessplan Logistieke Hotspot Rivierenland Kampeerbeleid 2009 Convenant Subsidieverstrekking Ondernemersfonds Tiel 2009 Structuurvisie Tiel 2020 Gemeenschappelijke Regeling Industrieschap Medel De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Visie en beleid Beursplein Rivierenland 2005 Besluit Stuurgroep WAPR 31 januari 2012 inzake Werkgevers Adviespunt Rivierenland Reïntegratiebeleid WWB Besluit B&W 24 april 2012 met betrekking tot deelname ontwikkeling RIW (Regionale Infrastructuur Werk) Raadsbesluit 17 april 2013 met betrekking tot Nota inhoudelijk model RIW (Regionale Infrastructuur Werk) Besluit participatie in het RSA (regionaal sociaal akkoord) april 2012 Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn Beleidsplan Schuldhulpverlening in Tiel Nota Gedifferentieerd Controleren 2006 Notitie Bijstandbesluit Zelfstandigen 2003 Nota bijzondere bijstand en voorzieningen voor minima 2008 Verordening langdurigheidtoeslag gemeente Tiel 2009 Notitie Budgetbeheer gemeente Tiel Samenwerkingsovereenkomst en financiering Jeugdsportfonds

145 Programmabegroting 2014 Pagina 46 Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden Economisch en recreatief / toeristisch beleid Ook in 2014 ligt de nadruk op samenwerking en uitvoering van het regionale en lokale beleid. Er wordt geen nieuw economisch beleid opgesteld. Het bestaande beleid zal worden ingebracht in projecten, plannen en visies. Het toeristische beleid zal (mede aan de hand van de regionale visie 'Versterken en Uitbouwen') worden herzien en geactualiseerd. Daarnaast is in 2013 een lokaal ondernemersplatform opgericht. Dit platform zal fungeren als denktank en adviesgroep op het toeristische recreatieve gebied. Bedrijfslocaties Samen met het Industrieschap Medel wordt het bedrijvenpark Medel verder ontwikkeld en verder in oostelijke richting uitgebreid met ca. 72 ha bruto. Hiervoor vindt op 1 januari 2014 een grenscorrectie plaats. Voor het bedrijventerrein Kellen is een Businessplan voor de Bedrijfsomgeving (BvB) opgesteld. Het BvB vormt de basis voor de revitalisering/herstructurering voor het bedrijventerrein Kellen en de financiële dekking (onder andere subsidieaanvraag bij de provincie Gelderland). Samenwerking De gemeente blijft zich inzetten voor het behoud van de goede relatie en samenwerking met de provincie Gelderland, de Regio Rivierenland en het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel. Het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel bestaat uit de Ondernemers Coöperatie Tiel (OCT) hierin is de Coöperatie Medel vertegenwoordigd, Hart van Tiel (HvT), de Stichting Beveiliging Bedrijventerreinen Tiel (SBBT) en het Ondernemersfonds Tiel. Door de structuur wijziging van de KvK zal in 2014 onderzocht worden wat de consequenties hiervan zijn en welke mogelijkheden voor overleg cq. samenwerking er zijn met de nieuwe KvK-organisatie. Op regionaal niveau ligt in 2014 de nadruk op de verdere uitwerking van de projecten, gedeeltelijk in 2012 en 2013 opgestart, opgenomen in het programma Welvarend. Aan de volgende projecten is prioriteit gegeven omdat deze belangrijk zijn voor de afstemming en ontwikkeling van lokale en regionale projecten: Economisch Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB) Logistieke Hotspot Rivierenland Convenant bedrijventerreinen/afsprakenkader Regionale samenwerking Bedrijventerreinen Regio Rivierenland (actualisatie) Regionale detailhandelsvisie, vaststelling door gemeenteraden Regio gemeenten in 2014 Kantorenvisie Bedrijven onder dak (onderzoek KvK eind 2013 afgerond)

146 Programmabegroting 2014 Pagina 47 Recreatief / Toeristisch Oprichten / uitbreiden Wandelroutenetwerk Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem Marketing en Promotie: provinciale acties Projecten uit de actielijst van de toeristisch recreatieve visie Regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen' De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Participatiewet De Participatiewet behoort, met de AWBZ begeleiding en de Jeugdzorg tot de decentralisaties welke in 2015 hun beslag moeten krijgen. Daar kan ook aan worden toegevoegd de ontwikkeling van het passend onderwijs. In totaliteit spreken we hier over het sociaal domein. Het zijn bij uitstek de gemeenten die de samenhang en integraliteit van deze decentralisaties moeten vormgeven en borgen. De Participatiewet kent inmiddels een voorbereidingstijd van een aantal jaren. Eerst was het de Wet werken naar vermogen. Toen Participatiewet. En sinds het voorjaar 2013 wordt dit weer beïnvloed door het Sociaal Akkoord. Er komt met de Participatiewet wel één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Voor iedereen met enig arbeidsvermogen is dit het vangnet. Hier melden wij de belangrijkste wijzigingen in het huidige wetsontwerp. Om werken naar vermogen te bevorderen wordt het instrument loonkostensubsidie ingevoerd en niet langer loondispensatie. Dit wordt ook toegepast bij de mensen die in de beschutte werkomgeving gaan werken. De financiering hiervoor wordt opgenomen in het BUIGbudget (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten) voor de uitkeringen. Mensen die nu een Wajong uitkering hebben worden herbeoordeeld op arbeidsvermogen. Is er enig arbeidsvermogen dan gaan zij over naar de Participatiewet. Er komt geen Quotumregeling waarmee werkgevers worden verplicht om een aantal mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Via het Sociaal Akkoord hebben werkgevers, ook overheidswerkgevers, zich garant gesteld voor op termijn banen voor mensen met een arbeidsbeperking. De eerste meting hiervan gebeurt in Er komen regionale werkbedrijven in de 35 arbeidsmarktregio's. De werkbedrijven moeten de schakel zijn tussen de werkzoekende mensen met een arbeidsbeperking en de banen bij de werkgevers. Het gaat om een eenduidige regionale aanpak. De uitwerking van deze werkbedrijven gebeurt in eerste aanleg in de zogenaamde Werkkamer. Dit is een overlegplatform van de VNG met werkgevers en werknemers. Vervolgens is het de bedoeling dat deze sociale partners in de 35 regio's elkaar vinden in een goede samenwerkingsvorm. Gemeenten hebben daarbij een leidende rol. Het wetsontwerp Participatiewet wordt eind 2013 voorgelegd aan de Tweede Kamer. De beoogde inwerkingtreding is per 1 januari Wij bereiden ons voor op deze nieuwe regelgeving en dit nieuwe stelsel. Dat doen wij zoveel mogelijk in regionale samenwerking.

147 Programmabegroting 2014 Pagina 48 Arbeidsmarktbeleid Hiervoor is al aangegeven dat de ontwikkelingen er op zijn gericht dat arbeidsmarktbeleid tot stand komt in de arbeidsmarktregio. Voor ons is dat Rivierenland. Essentieel daarbij is de betrokkenheid van werkgevers en de relatie van lokale overheden met de werkgevers. In de positieve grondhouding van werkgevers in onze regio zien wij goede perspectieven. In 2014 maakt de regio Rivierenland gebruik van de landelijke subsidieregeling voor de aanpak van Jeugdwerkloosheid. De Startersbeurs welke door Tiel is aangedragen is daarvan een onderdeel. Voor de stimulering van het arbeidsmarktbeleid proberen wij in 2014 ook gebruik te maken van provinciale subsidies voor economie en werkgelegenheid. Wij voorzien een uitbreiding van bedrijventerrein Medel. Dat is gunstig voor de werkgelegenheid. Medel, Economische Zaken en WAPR (Werkgevers Adviespunt Rivierenland) werken nauw samen om die kansen te benutten voor de werkzoekenden in Tiel en de regio. Regionale samenwerking en dienstverlening (Beursplein) Rivierenland Hiervoor bij Participatiewet en arbeidsmarktbeleid is aangegeven wat het referentiekader wordt voor de regionale samenwerking binnen Rivierenland op het beleidsveld werk en inkomen. Bekend is dat de regiogemeenten, Lander en het UWV al enige tijd bezig zijn om de gewenste vorm van samenwerking gestalte te geven; de RIW (regionale infrastructuur werk). Deze regionale infrastructuur moet aansluiting krijgen bij de werkbedrijven zoals bedoeld vanuit de Participatiewet en het Sociaal Akkoord. Deze werkbedrijven richten zich op de werkzoekenden met een arbeidsbeperking. In het Sociaal Akkoord zoals werkgevers en werknemers dat zijn overeengekomen wordt ook aandacht gegeven aan de zogenaamde Werkpleinen. Mogelijk krijgen deze vooral een taak voor de werkzoekenden die geen arbeidsbeperking hebben. Het kan zijn dat de eerder genoemde Werkkamer hier uitspraken over doet. In ieder geval zal bij de uitwerking van de RIW en de regionale samenwerking met werkgevers een visie moeten worden ontwikkeld voor de positie en rol van een Werkplein Rivierenland, nu Beursplein. Zoals hiervoor is aangegeven staat 2014 in het teken van de uitwerking en voorbereiding van de RIW-organisatie. Tiel speelt in dit proces een actieve rol door in de Kopgroep en Werkgroepen actief expertise en bijdragen te leveren. In 2014 stemmen wij onze processen al zoveel mogelijk af op de aanstaande RIW. Wet werk en bijstand Beschreven is dat de Participatiewet per 2015 in werking moet treden. Er is echter een wetsontwerp in behandeling dat leidt tot forse wijzigingen in de Wet werk en bijstand per 1 juli Dat betekent dat deze wijzigingen medio 2014 moeten worden geïmplementeerd. Vervolgens moeten die wijzigingen ook worden meegenomen in de Participatiewet per Hieronder in het kort de wijzigingen waar ook onze gemeente mee te maken zal krijgen. De huishoudinkomenstoets welke in 2012 commotie gaf komt terug in de vorm van een kostendelersnorm. Naarmate het aantal mensen in een huishouding groter is, wordt de gezamenlijke bijstandsnorm daar op aangepast. De Wwb kent voor een bijstandsaanvraag een wachttijd van 4 weken voor mensen jonger dan 27 jaar. Deze wachttijd krijgt een algemeen karakter en gaat gelden voor iedereen. Dus ook voor mensen ouder dan 27 jaar.

148 Programmabegroting 2014 Pagina 49 De Wwb laat de mogelijkheid van categorale ontheffingen vervallen. Denk bijvoorbeeld aan de ontheffing van de arbeidsverplichtingen voor hoofden van eenoudergezinnen met jonge kinderen. Er blijft slechts ruimte voor ontheffing van de verplichtingen op basis van individuele omstandigheden en de beoordeling daarvan. In het verlengde hiervan wijzigt de bevoegdheid van het college van BenW om een tegenprestatie te vragen voor het ontvangen van bijstand in een verantwoordelijkheid om dat te regelen. Deze verantwoordelijkheid heeft een verplichtend karakter. De Wwb vervangt de gemeentelijke verordeningsplicht voor een maatregelenbeleid door een wettelijke regeling. De wet zelf gaat een uniform maatregelenbeleid bepalen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat iemand die onvoldoende solliciteert 3 maanden geen bijstand krijgt. Dezelfde maatregel geldt in de situatie waarin iemand geen tegenprestatie wil verrichten. Andere wijzigingen hebben betrekking op de mogelijkheid van categorale wijze van uitvoering van de Langdurigheidstoeslag en bijzondere bijstand. Dit kan alleen op basis van individuele aanvragen en beoordelingen. Zodra mogelijk gaan wij deze wetswijzigingen in 2014 voorbereiden en implementeren. Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn Bijzondere bijstands- en minimabeleid De Wwb biedt de basis voor het in 2008 vastgestelde beleid met betrekking tot verlening van bijzondere bijstand. Zoals hiervoor omschreven heeft het ingediende wetsontwerp tot wijziging van de Wwb ook gevolgen voor de mogelijkheden voor verlening van (categoriale) bijzondere bijstand. De (voorgenomen) aanpassing van het bijzondere bijstandsbeleid wordt, uit praktisch oogpunt, geëffectueerd zodra de wetswijziging is bekrachtigd. Tevens kan dan ingespeeld worden op andere voorgenomen wijzigingen in de landelijke (centrale) ondersteuning van mensen met een laag inkomen. Het huidige beleid voorziet nog in de vraagstelling van de minima. Bij de aanpassing van het bijzondere bijstands- en minimabeleid zal aandacht zijn voor de concretere ondersteuning van gezinnen met (minderjarige) kinderen. Schuldhulpverlening De ontwikkeling van de integrale schuldhulpverlening in Tiel wordt voortgezet. (Door-)ontwikkeling van de samenwerking tussen de gemeente en het maatschappelijk middenveld op gebied van schuldhulp vindt plaats Het maatschappelijk middenveld heeft een belangrijke rol in de ondersteuning van de inwoner met financiële vraagstukken. Financiele ontwikkelingen betreffende Wwb Tiel heeft te maken met een meerjarig tekort op het BUIG-budget, waarmee de Wwb uitkeringen worden gefinancierd. Voor de dekking van dit tekort is een MAU (Meerjarig Aanvullende Uitkering) verzoek gedaan bij het ministerie SZW. Doelstelling is om dit financiële tekort in 3 jaar weg te werken. Om dat te bereiken hebben wij een meerjarig verbeterplan opgesteld waarin structurele maatregelen zijn opgenomen. Deze zijn gericht op intensivering van de fraude aanpak, resultaatverhoging in de poortwachtersfunctie (voorkomen van uitkeringen), aanscherping van de taakstellende afspraken met reïntegratie partners, intensivering van het debiteurenbeleid en resultaatverhoging van de debiteurenincasso.

149 Programmabegroting 2014 Pagina 50 Mede ter ondersteuning van de hiervoor beschreven ontwikkeling wordt de in 2012 ingezette optimalisering van de bedrijfsvoering WIZ ook in 2014 doorgezet. Dit betreft het optimaliseren en transparanter maken van managementinformatie en -rapportages, resultaatgerichte sturing op taakstellende doelstellingen en het versterken van de kwaliteitszorg. Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Voldoende en passende werkgelegenheid Verhogen passende arbeidsplaatsen Verhogen arbeidsparticipatie Actiepunten Ontwikkeling en uitbreiden van bedrijvenpark Medel (onder andere grenscorrectie, opstellen ruimtelijke en financiële plannen) Voor economische ontwikkelingen in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart): Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB) Logistieke Hotspot Rivierenland Convenant bedrijventerreinen (actualiseren) Regionale detailhandelsvisie Kantorenvisie. Herstructurering en revitalisering Kellen (EZ) Initiëren en bijdragen aan een regionaal arbeidsmarktbeleid Heroriëntatie op de positie en dienstverlening Beursplein Rivierenland als 'Werkplein' in het kader van de Participatiewet i.c. het ontwikkelingsproces RIW (regionale infrastructuur werk) Versterken werkgeversbenadering via WAPR (Werkgevers Adviespunt Rivierenland) en ook RSA (Regionale Versterking Ouderenadvisering) nr.2 Beperken van Wwb volume en terugdringen financieel tekort; inzet reïntegratiebeleid en budget, intensivering fraude aanpak en debiteurenuitvoering Visie en aanzet tot ontwikkeling van werken naar vermogen binnen de bredere context van het sociale domein

150 Programmabegroting 2014 Pagina 51 Overige onderwerpen Recreatie en Toerisme Voor recreatie en toerisme in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart): Het toeristisch beleid herzien en actualiseren Oprichten/uitbreiden Wandelroutenetwerk Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem Marketing en Promotie: provinciale acties Projecten uit de actielijst van de toeristisch recreatieve visie Regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen'

151 Programmabegroting 2014 Pagina 52 Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x werkelijk 2012 begroot 2013 begroot 2014 begroot 2015 begroot 2016 begroot 2017 Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen 1 Resultaat na bestemming

152 Programmabegroting 2014 Pagina 53 Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam bedrag 3.1 Economische ontwikkeling Recreatie en toerisme Markten Havens Werkgelegenheid Bijstandsverlening Minimazorg Totaal programma Verschillenverklaring begroting 2013 en begroting 2014 Het nadelig verschil van wordt als volgt verklaard bedragen x Hogere doorbelasting interne uren, dit wordt grotendeels veroorzaakt door extra werkzaamheden die gepaard gaan met het sterk stijgende bestand van uitkeringsgerechtigden N In 2013 is een incidentele subsidie verstrekt t.b.v. infrastructurele voorziening containerterminal Medel V 850 Structurele bijdrage verkeersproblematiek Rijnbrug Kesteren Rhenen N 10 Lagere budgetten Recreatie en Toerisme V 19 In 2013 was een incidenteel budget beschikbaar voor uitvoering project eigen kracht V 37 Per saldo hogere lasten verstrekkingen uitkeringen WWB N 600 Lagere rijksbijdrage BBZ als gevolg van aanpassing financieringssystematiek N 95 Hogere opbrengsten dienstverlening contractgemeenten, compenseren gedeelte van verhoogde inzet interne uren V 380 Hogere uitgaven inzet sociale recherche N 20 Incidenteel lagere uitgaven bijzondere bijstand door afwikkeling achterstanden 2012 en hogere opbrengsten uit verhaal V 85 Diverse kleine verschillen N 5 Totaal resultaat na bestemming N 361

153 Programmabegroting 2014 Pagina 54 Nieuwe uitgaven In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x netto inv. bedrag jaarlasten 2014 jaarlasten 2015 jaarlasten 2016 jaarlasten 2017 Schuldhulpverlening Werkbudget programmaraad Welvarend 21 Informatiepunten Recreatie en Toerisme 7 Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

154

155 accountant

156 Programmabegroting 2014 Pagina 55 Programma 4 Mobiliteit Verkeersregeling / Verkeersveiligheid / Openbaar vervoer / Parkeren / Voetveer Wat willen we? In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds. Tiel is de centrumstad van de regio en ligt centraal in Nederland. Een goede bereikbaarheid van Tiel is belangrijk. Door ruimtelijke en economische ontwikkelingen neemt de mobiliteit toe. Maar de openbare ruimte is beperkt en de snelheid waarmee men zich in de stad of van stad naar dorp en omgekeerd beweegt, is verschillend. De ruimte moet rechtvaardig verdeeld worden over iedereen om te wonen, te winkelen of te werken. Een stad is leefbaar wanneer jong en oud er hun plek kunnen vinden, zich er thuis kunnen voelen, veilige begaanbare straten horen hierbij. Het faciliteren van mobiliteit blijft een zaak van een balans zoeken. Het verkeer dient veilig, efficiënt en comfortabel te kunnen plaatsvinden. Het parkeren en stallen van auto's daar waar nodig, dient gefaciliteerd te worden. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage. Het werk is inmiddels gegund en de verwachte start van de bouwwerkzaamheden is in In de Mobiliteitsvisie Tiel en de Parkeervisie 2007 is beleid geformuleerd voor de volgende speerpunten: de bereikbaarheid en ontsluiting van de stad als geheel en de binnenstad in het bijzonder vanuit en naar de regio (en verder) per auto en openbaar vervoer versterking van de rol van het openbaar vervoer bij het ontsluiten van Tiel van en naar de regio, alsmede het verbinden van de belangrijke bestemmingen binnen Tiel en in het bijzonder voor de verplaatsingsbehoefte van ouderen en gehandicapten parkeren in en rondom de binnenstad de verbetering van de verkeersveiligheid de versterking van de rol van de fiets in de verplaatsingsbehoefte binnen Tiel. Wij willen minimaal het huidige niveau van het openbaar vervoer handhaven en het gebruik van het openbaar vervoer binnen de gemeente bevorderen. De beide NS stations hebben daarbij een belangrijke functie, niet alleen als begin- en eindpunt, maar ook als overstapplaats van bus, fiets en auto naar de trein (en vice versa). Ook een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer, de fiets en de auto is van groot belang.

157 Programmabegroting 2014 Pagina 56 Doelenboom Mobiliteit In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds Wat willen we bereiken? 1. Goede auto-ontsluiting van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Derde hoofdontsluiting Passewaaij 2. Verbeteren westelijke ontsluiting Medel / Kellen voor vrachtverkeer 3. Verbeteren noordelijke entree binnenstad (Westroijensestraat-Lokstraat-Binnenhoek) 4. Verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit oostelijke richting 5. Verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit westelijke richting 6. Verbeteren doorstroming A15 (lobby) 2. Goede ontsluiting per openbaar vervoer van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden; versterken ketenmobiliteit 1. Behoud directe treinverbinding Tiel-Arnhem (lobby) 2. Uitbreiding fietsenstallingen stations Passewaaij en Tiel Centraal (planning 2012/2013) 3. Verbeteren P&R station Tiel Passewaaij 4. Instandhouding veerdienst Tiel - Wamel 3. Goede parkeervoorzieningen in en om de binnenstad 1. Gebouwde parkeervoorzieningen in de poorten 2. Verbeteren/aanbrengen dynamische p-verwijzing (minimaliseren zoekgedrag) 3. Verbeteren parkeervoorzieningen o.a. door achteraf betaald parkeren 4.Goede lokale auto-ontsluiting 1. Aanbrengen Kiss & Ride bij alle schoolomgevingen 2. Verbeteren van de verkeerssituaties bij verkeersaanzuigende locaties (sportterreinen, winkels, scholen, e.d.) 5. Versterking van de rol van de fiets 1. Aanleg ontbrekende schakels fietsnetwerk en vermindering spoorse barrière (aanpassing fietsoversteek Tiel Centraal en nieuwe fietstunnel Siependaallaan) 2. Verbeteren fietsparkeervoorzieningen binnenstad 3. Stallingsmogelijkheden (fiets) bij verkeersaanzuigende locaties (onder andere binnenstad)

158 Programmabegroting 2014 Pagina 57 Indicatoren Mobiliteit Raadsperiode bron nulmeting norm * 1 Regionale auto-ontsluiting /2010 Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag): - Grotebrugse Grintweg (Amsterdamtellingen Rijnkanaal) - N835 (A15 Laan van Westroijen) - N834 (Schaarsdijkweg komgrens) - Lingeweg (Inundatiekanaal) x x x x x (2009) (2009) (2010) (2010) * Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025 Raadsperiode bron nulmeting norm * 2 Regionale OV ontsluiting Dekkingsgraad bushaltes (% woningen binnen 300 m van een bushalte): - Tiel centrum - Tiel Oost - Tiel West - Tiel Noord - Passewaaij - Bergakker - Zennewijnen - Wadenoijen - Kapel-Avezaath In- en uitstap cijfers trein aantal reizigers per etmaal (werkdag): - Tiel Centraal (richting Utrecht) - Tiel Centraal (richting Arnhem) - Tiel Passewaaij (totaal) * Op basis van gemeentelijk verkeersmodel x x x x Stadsontwikkeling Provincie Gelderland (2009) x 950 (2008) n.v.t x 1.650

159 Programmabegroting 2014 Pagina 58 Raadsperiode bron nulmeting norm 3 Parkeervoorzieningen binnenstad ** /2010 Bezettingsgraden parkeervoorzieningen* - Burgemeester Hasselmanplein (34pp) - Het Taluud (279pp) - Oude Haven (112pp) - De Waalkade (432pp) - Bleekveld (141pp) - Koninginnestraat (67pp) (112%) 395 (14%) 836 (74%) 880 (20%) 362 (25%) 383 (57%) 312 (91%) 287 (10%) 823 (73%) 476 (11%) 401 (28%) 330 (49%) Stadsbeheer 71,4% 7,5% 70,3% 16,0% 17,8% 48,4% maximaal 85% 85% 85% 85% 85% 85% * Parkeergegevens in betaalde uren op de woensdag (representatief). De tellingen fluctueren per dag, donderdagavond en zaterdag veelal 'vol' (90% - 105%). De gegevens zijn zonder vergunninghouders, ontheffinghouders en kraskaarthouders. ** Parkeergegevens 2013 worden bij de eerste voortgangsrapportage 2014 herijkt. Raadsperiode bron nulmeting norm * 4 Goede lokale auto-ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag) - Lokstraat (Esdoornstraat Westroijensestraat) tellingen - Nieuwe Tielseweg (Waardenburglaan - Teisterbantlaan) - Schaarsdijkweg (Dr. J.M. Den Uyllaan - Lingeweg) - Rivierenlandlaan (Burg. Meslaan - Wilhelmina - Druckerstraat) - Laan van Westroijen (Predikbroedersweg - Gasthuislingelaan) x x x (2009) (2010) (2009) (2009) (2009) * Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025 Raadsperiode bron nulmeting norm 5 Rol van de fiets Bezettingsgraad fietsparkeervoorziening Oude Haven Onderhoud fietsvoorzieningen onvoldoende ** Fietspaden en fietsstroken (62%) m 2 5,7 % (58%) x*** x 4.747* (20%) m 2 5,02 % Stadsbeheer Stadsbeheer (CROW) x x (100%) m 2 (100%) * Tot en met juni 2013 ** Op basis van de CROW normeringen (minimaal niveau) *** In 2012 geen inspecties uitgevoerd x = gegevens onbekend

160 Programmabegroting 2014 Pagina 59 Wat hebben we aan beleid? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur Mobiliteitsvisie Tiel Uitvoeringsplan Mobiliteit Regulieren van parkeren (in de binnenstad) Parkeerbeleidsplan (PBP) 2006 Parkeervisie, dynamische parkeerbalans 2007 Raadsbesluit tot invoering parkeerregulering rondom de binnenstad (februari 2010) Plan van aanpak sanering verkeersborden en bewegwijzering Projectplan parkeergarage Westluidense Poort 2012 Handhaving Fietsparkeren 2013 Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel Bedrijfsplan Veerdienst Tiel Wamel Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur Mobiliteitsvisie in relatie tot ruimtelijke ontwikkelingen De Raad heeft op 20 juni 2012 de Herijking Woningbouwprogrammering Tiel vastgesteld. In de vergadering van 19 juni 2013 heeft de Raad haar prioritering (speerpunten) in de ruimtelijke projecten opnieuw vastgesteld. Het Regionale Verkeersmodel wordt aangepast aan de gewijzigde ruimtelijke ontwikkelingen. In de gestelde prioritering in 2013 is onder andere de uitbreiding van Passewaaij met de buurten 9, 10 en 11 geen centraal speerpunt meer. Daarmee is het nut en de noodzaak van de 3 e hoofdontsluiting van Passewaaij en de wenselijke termijn waarop deze nieuwe verbinding naar de A15 zou zijn, ook komen te vervallen. Hetzelfde geldt voor de parallelle route langs het spoor. Deze route heeft een nauwe relatie met de ontwikkeling van het Stationsgebied. Ook de Stationsomgeving is niet als speerpunt benoemd, maar wel een deel hiervan: de Burensepoort. Over de ontwikkeling van de Burensepoort komt in 2014 meer duidelijkheid. De ruimtelijke procedure om de aanleg van de rondweg Passewaaij mogelijk te maken is medio 2012 gestart. Na afronding van deze procedure wordt de aanleg van de weg verder voorbereid. De verwachte start van de aanleg is op zijn vroegst in 2014.

161 Programmabegroting 2014 Pagina 60 In 2014 is de uitvoering gepland van de reconstructie van de Binnenhoek. De voorbereidingen hiervoor zijn reeds in 2012 gestart. Uitvoeringsplan Mobiliteit De speerpunten in het uitvoeringsplan dat in 2013 is vastgesteld, zijn: inrichting van bestaande verkeersinfrastructuur (km-zones, fietsers en voetgangers, openbaar vervoer en goederenvervoer) verkeersveiligheid (rond scholen en inclusief handhaving) verkeerseducatie. Voor 2014 is een klein budget beschikbaar ( ), voor het verder inrichten van verblijfsgebieden in het binnen- en buitengebied, als vervolg op de aanwijzing van de hoofdroutes en zijwegen naar de woonwijken met respectievelijk 50 en 30 km/uur in Van het beschikbaar gestelde budget kunnen ongeveer twaalf verkeersremmende maatregelen gerealiseerd worden in woonstraten binnen de verblijfsgebieden. De woonstraten die hiervoor in aanmerking komen zijn, Burgemeester Meslaan (wegvak Rauwenhoflaan Lingeweg), Bevrijdingslaan, Diderik Vijghstraat, Hogestraat en Wadenoijenlaan. Verder worden de knelpunten rond de schoolomgevingen en thuisschoolroutes van de Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot (Wijenburghlaan en Kinkelenburglaan) geïnventariseerd en aangepakt. Reguleren van parkeren (in de binnenstad) Uitvoeringsplan parkeren binnenstad en omgeving Om het centrum beter bereikbaar te maken voor bezoekers en tegelijkertijd bewoners meer parkeergelegenheid te bieden, is betaald parkeren integraal ingevoerd in de gehele binnenstad en is vergunningenparkeren in de eerste schil hier omheen ingevoerd. In 2013 zijn in een 2 e schil rond de binnenstad regulerende maatregelen uitgevoerd. In 2014 worden de effecten van de maatregelen gemonitord en wordt gekeken of er nog meer maatregelen nodig zijn. In 2014 wordt tevens begonnen met de daadwerkelijke aanleg van de eerste gemeentelijke parkeergarage in Tiel, de Westluidense Poort. Daaromheen worden maatregelen uitgevoerd die hierop anticiperen. Er worden ter compensatie tijdelijke parkeerplaatsen aangelegd, parkeren op kenteken wordt ingevoerd (achteraf betalen), er wordt een klantvriendelijk parkeerroute informatie systeem (PRIS) aangelegd en de automaten worden ingericht voor gebruik van de bankpas zonder pinnen om de mogelijkheid van skimmen te reduceren. Het systeem van de chipknip houdt vanaf 1 januari 2014 op te bestaan. Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel Bedrijfsplan Voetveer In 2014 wordt de nieuwe boot in gebruik genomen. Door de aangepaste tijden en prijzen wordt de bezuiniging gehaald.

162 Programmabegroting 2014 Pagina 61 Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Actiepunten Regionale autoontsluiting Voorbereiding aanpassing vrachtroute door Kellen (onder voorbehoud van financiering Medel) Uitvoering reconstructie Binnenhoek Verder overleg met Rijk en Provincie over de doorstroming op de A15 (in samenwerking met Regio Rivierenland) Regionale openbaar Verder overleg met de Provincie over behoud van de treinverbinding Tiel Arnhem vervoer ontsluiting Verder overleg met de Provincie over mogelijke frequentieverhoging van de treindienst Tiel Geldermalsen Een nieuwe veerpont laten bouwen en in gebruik nemen Parkeervoorziening Monitoren parkeren 2 e schil binnenstad Eventueel invoeren schilparkeren 3 e schil Invoeren dubbelgebruik parkeervergunninghoudersplaatsen Aanleg parkeerroute informatie systeem (PRIS) Start aanleg parkeergarage Westluidense Poort Aanleg tijdelijke parkeerplaatsen ter compensatie bouwterrein Westluidense Poort Aanpassen van de parkeerautomaten naar klantvriendelijke betaling (onder andere achteraf) Lokale auto ontsluiting Voorbereiding rondweg Passewaaij Realiseren van extra snelheidsremmende maatregelen in diverse woonstraten Inventarisatie knelpunten rond schoolomgevingen en thuisschoolroutes (Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot) Rol van de fiets Handhaving Fietsparkeren rond gebruik van fietsenstalling en rekken in het centrum van Tiel en op de beide stationsomgevingen Verkeerseducatie: verkeersexamen, campagne jongeren en jeugd, beginnende bestuurders, overige bestuurders

163 Programmabegroting 2014 Pagina 62 Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x werkelijk 2012 begroot 2013 begroot 2014 begroot 2015 begroot 2016 begroot 2017 Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen 33 Resultaat na bestemming

164 Programmabegroting 2014 Pagina 63 Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam bedrag 4.1 Verkeersregeling Verkeersveiligheid Openbaar vervoer Parkeren Voetveer 66 Totaal programma Verschillenverklaring begroting 2013 en begroting 2014 Het voordelig verschil van wordt als volgt verklaard bedragen x Lagere kapitaallasten V 54 Hogere doorbelasting ambtelijke uren N 33 Aanleg parkeerplaats Bachstraat in 2013 V 94 Aanpassingen Reuchlinlaan (snelheidsmaatregelen) 2013 V 12 Spoorkruising 2013 V 50 Project Waalbandijk (uitvoering 2013) V 47 Hogere opbrengst parkeervergunningen, door uitbreiding schilparkeren V 36 Hogere parkeeropbrengsten V 70 Hogere storting in reserve parkeren N 35 Uitvoering kruispunt Lingeweg Dreef in 2014 N 25 Te realiseren bezuiniging door invoering bedrijfsplan Veer V 76 Lagere rente toevoeging aan reserve parkeren V 3 Amendement perspectievennota duurzaam veilig N 90 Diverse kleine verschillen V 3 Totaal resultaat na bestemming V 262

165 Programmabegroting 2014 Pagina 64 Nieuwe uitgaven In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x netto inv. bedrag jaarlasten 2014 jaarlasten 2015 jaarlasten 2016 jaarlasten 2017 Kruispunt Lingedijk - Dreef 25 Duurzaam Veilig 90 Verkeersproblematiek Rijnbrug Rhenen - Kesteren Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in Naam reserve stand per toevoeging overige onttrekkingen stand per rente toevoegingen Reserve parkeren

166

167 accountant

168 Programmabegroting 2014 Pagina 65 Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke ordening / Wonen / Woonwagenzaken / Gemeentelijke eigendommen / Grondexploitatie / Monumenten Wat willen we? Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is. Tiel is een stad met een rijk historisch verleden en heeft van oudsher al een positie als centrumstad. Maar het karakter daarvan verandert. De industrie, die de stad ooit werk en inkomen bracht, is voor een belangrijk deel uit de stad verdwenen. Tiel bleef achter met een onevenwichtig sociaal-economisch profiel. Daarom liggen er plannen die Tiel een noodzakelijke en inspirerende impuls zullen geven. Programma s die inzetten op versterking van de kwaliteiten van de Stationsomgeving en het Waalfront om Tiel aantrekkelijker te maken, ook voor hogere en middeninkomens. De woningbouwproductie moet op peil blijven. Wel is sprake van een verminderde woningbehoefte. De raad van Tiel heeft in juni 2012 het woningbouwprogramma tot 2020 herijkt, mede naar aanleiding van afspraken met de Regio en de Provincie. De woonvisie Tiel wordt naar verwachting in het najaar 2013 ter vaststelling aangeboden aan de raad. De Herijking Woningbouwprogrammering (ruimtelijk) en de Woonvisie (programmatisch) worden daarna geïntegreerd tot een streefprogramma: een kwalitatief optimaal woningbouwprogramma op díe locaties, waaraan ruimtelijk prioriteit gegeven is. De structuurvisie geeft het kader waarbinnen alle ruimtelijke ontwikkelingen moeten plaatsvinden. De woningbouwproductie zal zowel op open plekken in de stad (inbreiding) plaatsvinden als op uitbreidingslocaties. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage, en wordt er een start gemaakt met het cultuurkwartier van de stad. De ontwikkelingen in Tiel Oost, waaronder de Vogelbuurt (inclusief het Waterplein), staan hoog op de agenda: de woningbouw én de wateropgave die de afgelopen periode is geformuleerd. Toch zullen de komende jaren alle lopende ruimtelijke projecten kritisch bekeken moeten worden om tot keuzes te komen. Daarbij zal optimaal gebruik gemaakt moeten worden van mogelijke kansen en externe impulsen om projecten te realiseren. De coalitiepartijen hebben afgesproken actief te lobbyen om derde geldstromen binnen te halen. De gemeente Tiel wil zich profileren als een gemeente waar erfgoed een belangrijke rol speelt, want de gemeente Tiel is trots op haar bijzonder lange bewoningscontinuïteit en de nog altijd tastbare geschiedenis, zowel ondergronds (archeologie), als bovengronds (monumenten). Ontwikkelingen moeten doorgang kunnen vinden met respect voor de vele facetten die met onze cultuurhistorie samenhangen.

169 Programmabegroting 2014 Pagina 66 Doelenboom Ruimtelijke ontwikkeling Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is Wat willen we bereiken? Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven 1. Uitvoeren van het oplossingsscenario wateropgave Tiel Oost 2. Uitvoeren Masterplan Waalfront in deelprojecten 3. Beeldkwaliteit van de stad versterken 4. Monitoren van de uitvoering van de Herijking Woningbouwprogrammering 2. Ruimtelijke structuur van de stad versterken Het ontwikkelen van: 1. Westluidense Poort 2. Santwijcksepoort 3. Burensepoort 4. Wielerpark Schaarsdijkweg 5. Fluvia Tiel

170 Programmabegroting 2014 Pagina 67 Indicatoren Ruimtelijke ontwikkeling Raadsperiode 1A Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven NB. De bestemmingsplannen Tiel Oost, Kanaalzone en Tiel Zuid zijn in ontwerp gereed en liggen samen met de ingekomen zienswijzen ter behandeling bij de gemeenteraad. Naar verwachting worden deze plannen in 2013 nog ter vaststelling in de raad besproken.

171 Programmabegroting 2014 Pagina 68 Raadsperiode bron nulmeting norm 1B Woningbouw Huur: aantal nieuwe woningen Herijking Wbprogrammering - tot toeslaggrens 0 * boven toeslaggrens 31 * Koop: aantal nieuwe woningen Herijking Wbprogrammering - tot * * * boven * Totaal: aantal nieuwe woningen * Detailinformatie nog niet beschikbaar; zie ook toelichting op dit punt in de Jaarrekening 2012 Raadsperiode 2 Ruimtelijke structuur van de stad versterken