ARBEIDSMARKTMONITOR Regio Twente / POWI Uitgave 3 van 2012

Transcriptie

1 ARBEIDSMARKTMONITOR Regio / POWI Uitgave 3 van 2012 Aantal WW uitkeringen in de regio gestegen in februari: Onder invloed van minder goede economische ontwikkelingen is het aantal personen met een WW uitkering in met 4,9% gestegen tot Deze stijging was in groter dan een landelijke stijging van 2,5%. De aanwezigheid van conjunctuurgevoelige sectoren industrie en bouw in de regio is hier debet aan. In bedraagt het aantal werklozen met een technisch, industrieel beroep meer dan 38% van alle werklozen; landelijk hebben nog net geen 30% van de werklozen een technisch, industrieel beroep. Er is vooralsnog sprake van een stijging van optredende kortdurende werkloosheid (frictiewerkloosheid). De langdurige werkloosheid is in februari nog licht afgenomen. Hierdoor is de totale werkloosheid in nog niet gestegen. De stijging van het aantal WW uitkeringen betekent niet automatisch dat ook het aantal bijstandsuitkeringen gaat stijgen. Vooral als werkloos geworden mensen snel weer opnieuw werk vinden, zal geen beroep op de bijstand worden gedaan. De economische vooruitzichten en de laatste jaren doorgevoerde verkortingen van de WW uitkeringsduur, leveren op termijn echter wel degelijk een kans op stijging van bijstandsuitkeringen op. Vooral oudere mensen die werkloos worden lopen daarbij de kans op verdringing bij sollicitaties in de arbeidsmarkt door jongeren. Myra Koomen, voorzitter van het Platvorm Onderwijs, Werk en Inkomen (POWI): De stijging van het aantal WW uitkeringen kan bij een kwakkelende economie zich ook doorzetten in een toename van het aantal bijstandsaanvragen. Gemeenten dienen rekening te houden met het tijdig maken van keuzes voor de inzet van de beperkte middelen, als de economie tegenzit. Verder blijkt uit de arbeidsmarktmonitor: NWW (Niet Werkende Werkzoekenden) stijgt niet verder maar stabiliseert in : NWW-ers in januari en in februari; De werkloosheid onder jongeren stijgt wederom, deze maand met 2,3% naar 2.551; Aantal starters in het eerste kwartaal van 2012 gestegen t.o.v. vorig jaar zelfde periode (300 versus 224). Grootste groep starters zit in de leeftijdscategorie jaar; Aantal faillissementen in februari in bijna gelijk aan een jaar terug: 20 ondernemingen in februari 2011 en 21 in februari 2012, terwijl we landelijk in diezelfde periode een enorme toename waarnemen 191 februari 2011 en 418 februari Toelichting: De Maandelijkse Arbeidsmonitor van de Regio is gemaakt in opdracht van het POWI (Platform Onderwijs Werk en Inkomen). Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind afgelopen maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar: e.denobel@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: E. De Nobel (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo J. Irtürk (UWV Werkbedrijf), M. Locht (UWV WERKbedrijf), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio ) Bestuurlijk opdrachtgever: M. Koomen (voorzitter POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 1

2 Ontwikkeling werkloosheid (NWW, percentage van de beroepsbevolking) NWW percentage ontwikkeling 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% jan-07 mei-07 sep-07 jan-08 mei-08 sep-08 jan-09 mei-09 sep-09 jan-10 mei-10 sep-10 jan-11 mei-11 sep-11 jan-12 Het werkloosheidspercentage komt niet voort uit een daling of stijging van de totale beroepsbevolking maar uit het aantal werklozen. In is het aantal werklozen licht gedaald van naar Zoals te verwachten heeft de stijging van werkloosheid in januari zich in februari niet doorgezet maar gestabiliseerd. Het NWW werkloosheidspercentage komt in februari uit op 8% in. Dit was in januari ook 8%. Het landelijke NWW percentage is per eind februari 6,2%. Dit was eind januari 6,1%. Opvallend is dat het NWW werkloosheidspercentage in februari nog onder het percentage van vorig jaar ligt. Duidelijk is dat het Twentse werkloosheidspercentage een bijna identieke stabiele lijn vertoont met het landelijke percentage. De iets grotere schommelingen in ten opzichte van zijn deels seizoensmatig bepaald. Daarbij kent door een sterke vertegenwoordiging van technische sectoren ook nog een sterke afhankelijkheid van conjuncturele schommelingen. De verwachting, gezien het verleden is dat in de komende maanden het werkloosheidspercentage iets zal terug lopen.dit heeft met het eerder genoemde seizoensmatige karakter van werkzaamheden te maken. Mocht zich enig economisch herstel aan gaan dienen, zal dat echter niet direct leiden tot het aanbieden van langdurige arbeidscontracten. Pas na hersteld vertrouwen van werkenden in zekerheid van aangeboden werk zal de arbeidsmobiliteit van werkenden toenemen en daarmee het aantal vacatures.. Arbeidsmarktmonitor Regio 2

3 Werkloosheid Werkloosheid (NWW) De toegenomen werkloosheid is in lijn met de landelijke stijging van naar Gemeten over het gehele jaar is in nog een daling zichtbaar van naar Ook in is een daling over het gehele jaar zichtbaar van (februari 2011) naar (februari 2012). Eind 2011 stonden bij UWV Werkbedrijf landelijk niet-werkende werkzoekenden (NWW) ingeschreven, bijna (-3,5%) minder dan eind Zorgelijk is nog altijd de ontwikkeling van de toename van ouderen in het werkzoekenden bestand. Vooral de werkzoekende 55 plussers geldt dat ze oververtegenwoordigd zijn. In deze groep zitten werkzoekenden met een relatief grote kans op langdurige werkloosheid. In het laatste Arbeidsmarktplan van wordt ingegaan op duurzame inzetbaarheid van onder andere deze categorie. dec '08 feb '09 apr '09 juni '09 aug '09 okt '09 dec '09 feb '10 apr '10 juni '10 aug '10 okt '10 dec '10 feb '11 apr '11 jun '11 aug'11 okt'11 dec '11 feb '12 apr ' Op de langere termijn hangt de hoogte van het aantal werklozen zeer nauw samen met economische ontwikkelingen in en. Ook de ontwikkeling in buurlanden en de rest van Europa zijn van belang. De sombere verwachtingen in de bouwsector leiden niet tot positieve werkloosheidsbijstellingen. Vooral op langere termijn levert de uitstoot van personeel uit de bouwsector problemen op. De sector verwacht een sterk negatief effect op de instroom in de vervangingsvraag de komende jaren. Deze ontstaat zowel door vertrek van personeel naar pensioen als ook door vertrek van werkenden uit de sector naar ander werk. Arbeidsmarktmonitor Regio 3

4 Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) De jeugdwerkloosheid in is relatief laag ten opzichte van ons omringende landen en de rest van Europa. Voor kunnen bij gebrek aan voldoende CBS cijfers alleen NWW percentages voor jongeren vergeleken worden met het landelijke beeld. Het werkloosheidspercentage voor jongeren is in met 2,3% gestegen deze maand. Dit is minder hoog dan de stijging van voorgaande maand.ten opzichte van dezelfde maand een jaar geleden zien we ook een stijging. Waren er in februari 2011 nog jongeren werkloos, in februari 2012 zijn dat er In zien we een stijging van naar Jongeren staan over het algemeen kort als werkloos geregistreerd. De toename van het aantal werkloze jongeren is onder ander het gevolg van aflopende contracten en het momenteel niet direct voorhanden zijn van ander (tijdelijk) werk. Er komen steeds meer werkzoekende jongeren en de trends ten aanzien van bijvoorbeeld langere flexibele contracten maken het, ook zeker voor deze groep werkzoekenden, niet makkelijker. jan '09 mrt '09 mei '09 juli '09 sept '09 nov '09 jan '10 mrt '10 mei '10 juli '10 sept '10 nov '10 jan '11 mrt '11 mei '11 jul '11 sept'11 nov'11 jan'12 mrt ' Bij de verwachte seizoensdaling onder jongere werklozen zet de bestaande ontwikkeling op segmenten in de groep werkloze jongeren zich verder door. In de instroom en bestaande groep werkloze jongeren, mag vanwege de koppeling aan uitkeringen een hoger aandeel verwacht worden aan werkloze jongeren in de leeftijdsgroep 23 tot 27 jaar. Ook in de groep langdurig werkloze jongeren (> 6 maanden ) zal het aandeel binnen deze leeftijdsgroep verder toenemen. Naar beroepsgroep en naar opleidingsniveau neem het overgrote aandeel laaggeschoolden en het aandeel zonder startkwalificatie onder werklozen jongeren verder toe. Meest kansrijke posities naar werk worden onder (werkloze) jongeren met een MBO opleiding ingenomen door jongeren met een opleiding op niveau 3-4. Arbeidsmarktmonitor Regio 4

5 Vacatures Openstaande vacatures naar sectoren, aantal vacatures per arbeidsplaatsen Schatting vacaturemarkt (openstaande vacatures) 2010 vergelijkbaar kwartaal 2011 lopend kwartaal Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie & communicatie Fin. instellingen Advies & onderz. (zak. dienstverl.) Verhuur & ov. zak. dienstverl. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport & recreatie Ov. dienstverlening De economische groei in en ook in is beperkt en onzeker. Dit werk ook uit in een beperkte arbeidsmobiliteit (van werk naar werk) en daarmee ook een teruglopende aantal vacatures. Werkgevers zoeken naar een oplossing via verdere flexibilisering van arbeidscontacten en contractbeëindigingen. Uit landelijk vacatureonderzoek blijkt dat werkgevers in 2011 bijna 90% minder vaste arbeidscontracten zijn gaan aanbieden. Er liggen daarnaast voorstellen om arbeidscontracten verder te flexibiliseren, zodat werkgevers minder snel verplicht zijn om beginnende werknemers met een tijdelijk contract een vast dienstverband aan te bieden. Ook in loopt het aantal vacatures terug. Het vacatureaanbod loopt in het laatste kwartaal van 2011 in terug van ± in de zomer naar ±4.700 openstaande vacatures; een teruggang van bijna 9%. Uit contacten tussen scholen en bedrijven blijkt het lastiger te zijn om langdurige leerarbeidsovereenkomsten te sluiten. Vanuit projecten arbeidsmarkttoeleiding wordt aangegeven dat werkgevers minder bereid zijn om jaarcontracten als werkgarantie af te geven. Het verdere vergroten van flexibiliteit in arbeidsmarktcontracten, maakt dat werkenden in vaste banen minder snel van baan wisselen en biedt aan nieuwkomers en reintegratieklanten weinig baan- en bestaanszekerheden. Op basis van de door CBS per kwartaal uitgegeven landelijke vacaturegraad (aantal banen per arbeidsplaatsen), is een schatting te geven van een jaar op jaar ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in. Dit aantal daalt onder invloed van overheidsbezuinigingen en een onzekere economie. Werkenden solliciteren minder naar ander werk waardoor de arbeidsmobiliteit daalt. Dit draagt weer bij aan een verdere vermindering van vacatures. Anderzijds blijken vacatures in vrijwel alle sectoren slechter vervulbaar naarmate het beroepsniveau MBO-3 overstegen wordt. Werkgevers worden kritischer bij aanname van personeel. Voor is de verwachting dat het aantal vacatures verder zal dalen. In de lente kan op een tijdelijke kentering zichtbaar worden. Onzeker is of de trend van daling daarmee gestopt wordt.. Arbeidsmarktmonitor Regio 5

6 WW uitkeringen Lopende WW Uitkeringen Het landelijke aantal WW uitkeringen is in februari gestegen van naar een stijging van 2,5%. Als we een heel jaar bekijken zien we een stijging van 3,5%. Naast het seizoenspatroon laat de grafiek zien dat het aantal WW uitkeringen zich in nog altijd iets ongunstiger ontwikkeld dan in. Ook op jaarbasis is in het aantal WW uitkeringen gestegen namelijk met 8,7% (februari 2011 februari 2012). De laatste maand is in een stijging van WW waarneembaar van 4,9% (landelijk 2,5% stijging). In de bijlage is te zien dat de verschillen per gemeente groot zijn. Het verloop van het aantal WW uitkeringen kent een sterke relatie met de kortdurende (frictie) werkloosheid. Hierdoor treedt een sterke seizoenswerking op. Het UWV heeft aangegeven, dat het aantal ontslagaanvragen de komende periode hoger zal uitvallen dan verwacht. jan-09 mrt-09 mei-09 jul-09 sep-09 nov-09 jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt Door de economische verslechtering zullen minder mensen na ontslag of na beëindiging van een tijdelijke baan werk kunnen vinden. Naast het optreden van de seizoenspiek zal dus ook vanuit ontslagwerkloosheid het beroep op WW uitkeringen toenemen. Inmiddels is, in lijn met de eerder gestelde prognose, het aantal lopende WW uitkeringen in tot eind februari opgelopen tot ruim In voorgaande jaren is een dergelijke stijging voorkomen door landelijke inzet van deeltijd WW. Vanuit de landelijke politiek is aangegeven dat dit instrument niet nog eens wordt ingezet. Er moet rekening worden gehouden met ontslagwerkloosheid bij bedrijven die in economisch zwaar weer terechtkomen. Arbeidsmarktmonitor Regio 6

7 WWB en WIJ uitkeringen WWB Jan '08 Juli Jan '09 Juli Jan '10 Juli Jan'11 Juli jan'12 volgt nog altijd de landelijke WWBtrend. In juli 2010 wordt het effect geregistreerd van de afsplitsing van jongeren tot 27 jaar (WIJ-effect). Van februari 2011 tot februari 2012 is het aantal WWB uitkeringen toegenomen met ruim 2%. De landelijke WWB lijn laat ook nog altijd een lichte stijging zien, deze loopt behoorlijk in lijn met de Twentse ontwikkeling. Onder invloed van de stijgende werkloosheid is te verwachten dat het aantal WWB uitkeringen weer zal stijgen. WIJ Apr Juli Okt Jan '09 Apr Jul Okt Jan '10 Apr Jul Okt Jan '11 Apr Jul okt Jan '12 Ontwikkelingsgegevens over de inkomensvoorziening uit de wet WIJ zijn vermeld vanaf juli In tegenstelling tot landelijk was op dat moment de overzetting vanuit WWB uitkeringen in vrijwel compleet. Hierdoor sluit de landelijke ontwikkeling niet geheel aan op de Twentse cijfers. Duidelijk is wel dat de ontwikkeling van het aantal Twentse WIJ uitkeringen gunstiger was echter in februari zien we nog altijd dat de toch wat onverwachte daling zich verder en sterker heeft doorgezet in. Arbeidsmarktmonitor Regio 7

8 Special: Schoolverlaters technisch onderwijs Saxion en ROC : Aan Alumni is gevraagd wat zij in het jaar na hun afstuderen zijn gaan doen. Het merendeel van de afgestudeerde techniekstudenten van Saxion en ROC van is in de periode na hun studie gaan werken. Onder Saxion studenten bedraagt dit aandeel ongeveer driekwart. Voor de pas afgestudeerde studenten in 2011 geldt dat dit percentage wat lager ligt (69%). Zij zijn wat vaker (nog) op zoek naar werk. Een verklaring hiervoor is dat de periode tussen afstuderen en de meting voor dit cohort is dan een jaar (minder dan een half jaar), waardoor een groter deel nog op zoek is naar werk. Ongeveer de helft van de ROC-alumni is na afronding van hun studie in een reguliere baan aan het werk gegaan. Onder alumni van 2011 ligt dit percentage lager (40%) en is een relatief groot deel (18%) in een BBL-traject aan het werk gegaan. Ongeveer een derde heeft een nieuwe studie opgepakt. Slechts een klein deel van de ROC-alumni is werkzoekend (1-3%). Van de recent afgestudeerde ROC alumni die na hun studie zijn gaan werken heeft het merendeel in een baan gevonden (74%). Over alle lichtingen gezien zijn bijna alle alumni in Oost- aan het werk gegaan (92-96%). Voor Saxion alumni geldt dat ongeveer de helft bij een bedrijf in aan de slag is gegaan, terwijl een kwart in overig Oost- en 2% in het buitenland. Zowel techniek alumni ROC als techniek alumni Saxion gaan vrijwel altijd in een techniekgerelateerde branche aan het werk. Ongeveer driekwart van alle alumni heeft ook een baan gevonden op het niveau waarvoor ze zijn opgeleid. Verder kiest ongeveer de helft van de ROC-alumni niveau-4 voor een vervolgopleiding. Het grootste deel hiervan blijft in de regio studeren (ongeveer tweederde kiest voor een studie aan de Saxion). Van de ROC-alumni die tijdens hun studie in woonden, wonen vrijwel allen nog steeds in. Saxion-alumni verlaten vaker de regio dan ROC-alumni. Conclusies: De angst ten aanzien van een braindrain blijkt niet gegrond De arbeidsmarktrelevantie van technische opleidingen is hoog Saxion-alumni techniek +/- driekwart aan het werk gegaan rest studeert grotendeels door ROC-alumni ongeveer tweederde gaan werken Doorleren vaak binnen eigen regio Saxion-alumni ongeveer helft in aan de slag gegaan ROC-alumni ongeveer driekwart in aan de slag gegaan Werkloosheid onder Saxion en ROC alumni technisch onderwijs minimaal tot verwaarloosbaar (Bron: onderzoek schoolverlaters technisch onderwijs Saxion en ROC, door i&o research maart 2012) Arbeidsmarktmonitor Regio 8

9 Starters en faillissementen Ontwikkeling Starters jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 Ontwikkeling Faillisementen jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 0 Bovenstaande gegevens komen uit het bestand van de KVK van de ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. (zie ook voor actuele gegevens over starters en faillissementen op Het aantal starters en faillissementen in vertoont een grillig beeld. Landelijk is vanaf midden 2011 sprake van een geleidelijke stijging van het aantal faillissementen. De trend van lijkt gemiddeld de laatste maanden stijgend. Bij het aantal startende bedrijven blijft niet langer achter op de landelijke lijn. Helaas zien we weer een stijging van het aantal faillissementen en blijft het beeld dus erg grillig, toch lijkt er voldoende vertrouwen aanwezig om te starten in deze regio. Arbeidsmarktmonitor Regio 9

10 Toelichting op grafieken Op twee grafieken na (NWW als % van de beroepsbevolking en vacatures), vindt u links en rechts een verticale as (y-as), ieder met een eigen schaalverdeling. De linker as met rode belettering van de schaalverdeling is voor de rode lijn van. De rechteras met zwarte belettering is voor de zwart gekleurde lijn voor heel. De reden voor deze dubbele y-as is dat de cijfers voor en door de grootte van het gebied en de bevolking te veel uiteenliggen om inzichtelijk met één as weer te geven. In vorige uitgaven is voor iedere grafiek een factor vastgesteld. Deze factor is zodanig berekend dat de Twentse en se lijn in het beginpunt van de grafiek zo veel mogelijk samenvallen. Hierdoor is te zien hoe presteert ten opzichte van heel. Vanaf deze monitoruitgave is gekozen om een vaste factor voor alle grafieken te kiezen. Deze factor is gelijk aan de verhouding tussen de beroepsbevolking van en. De beroepsbevolking in is ongeveer 28 keer die van. Nog steeds is te zien hoe presteert ten opzichte van heel door te kijken hoe de beide lijnen zich ten opzichte van elkaar bewegen. Extra informatie is nu uit de grafieken te halen: waar staat ten opzichte van. Verhoudingsgewijs kent bijvoorbeeld ongeveer evenveel starters als heel. Door voor alle grafieken de verhouding van de beroepsbevolking te kiezen, kunt u zien hoe de afstand voor de verschillende onderdelen is, niet alleen de ontwikkeling ten opzichte van elkaar. Arbeidsmarktmonitor Regio 10